Murad HudavendigÂr, buyuk bir ahlÂkî, irÂdî ve idÂrî guce sahipti. Yaptıkları, dÂhiyÂne idi. Şer ’î kÂnunları buyuk bir titizlikle tatbik eder, geliştirip guclendirirdi. Ânî karar vermedeki m­hi­rÂne hasleti, kendisine cok zaferler kazandırmıştır.1. Murad Han gÂyet dindar, ulem ve meşÃ‚yıha karşı hurmetkÂrdı.

Bizans ta­rihcisi Halkondil, Sultan Murad hakkında şu îtirafta bulunmuştur:

DUŞMANDAN KACTIĞI VE ONA ARKASINI DONDUĞU HİC GORULMEMİŞTİR

“Sultan Murad, Anadolu ve Rumeli ’de otuz yediden ziyÂde harbi idÂre ederek zafer uzerine zafer kazanmıştır. Duşmandan kactığı ve arkasını donduğu hic gorulmemiştir.

O, askerini bir muddet istirahat ettirmeyi arzu ettiği zamanlarda bile, kendisine bir meşgûliyet bulurdu. Tembellikten nefret ederdi. İstirahat nedir bilmezdi. Askerleri, istirahat ederken o, ava cıkardı. Yaşlılığında da cevvÂliyetini hic kaybetmemiştir.

KemÂl-i sukûnetle boyun eğen milletlere ve sarayındaki ecnebî cocuklara şefkatle muÂmele ederdi. MukÂfat vermede de comert ve sur ’atli idi. Harbe gireceği zaman, askerini cesaretlendirip coştururdu. Yapılan yanlış hareketleri musÂmahasız cezÂlandırırdı. Verdiği soze riÂyet ederdi.

Murad HÂn ’ın maiyyeti, onun heybet ve şiddeti ile titrerdi. Bununla beraber, onlara bir kumandanın gosteremeyeceği yumuşaklık, şefkat ve muhabbetle muÂmele ederdi.”

Gibbons ’un şu ifÂdeleri de cÂlib-i dikkattir:

“Otuz sene kadar bir muddet Murad Han, zamanının hicbir devlet adamı tarafından fevkine gecilemeyen bir kiyÂset ile Osmanlı mukadderÂtını sevk ve idÂre etmiştir.

Biz, Sultan FÂtih ile Muhteşem Suleyman hakkında daha cok şeyler bildiğimizdendir ki, Sultan Murad, Osmanlı hÂnedÂnı icinde en şÃ‚yÂn-ı dikkat ve en muvaffak bir devlet ve harp adamı olarak kendine has mevkiine gecememiş gorunmektedir. Ancak kendisinin karşılaştığı muşkilÂtı, hallettiği me­se­leleri, saltanatının neticelerini, daha ziyÂde goz kamaştıran haleflerinin icraatıyla mukÂyese edecek olursak, onun, bunların ustunde değilse de, onlarla birlikte kolayca yer tutabileceğini goruruz.

ALLAH'TAN KORKAN, AKILLI VE TEMKİNLİ KİMSEYDİ

Onun hayatı esnÂsında vukua gelen değişiklikler, butun ta­rihin en hayret verici vak ’alarındandır. Onun futûhÂtı 1878 Berlin mu­he­desine kadar beş asır devam etmiştir...

Sultan Murad, Bizans kilisesi erbÂbının nazarında Îs duşmanı kabul edilse de, onlara papalarından daha iyi muÂmele etmekte idi. O, Allah ’tan korkan, akıllı ve temkinli bir kimseydi. Mağlûba karşı insaflıydı. Bu sebeple onun muhrunu goren, der­hÂl dizleri uzerine cokerdi.Osman GÂzi, etrafına toplamış, Orhan GÂzi de devleti kurmuştu, fakat imparatorluğu kuran Sultan Murad olmuştur.”

Duşmanın bile îtirafa mecbur kaldığı şu guzel sıfatların sahibi olan Sultan Murad, gerek Anadolu ’da ve gerekse Rumeli ’de yaptırdığı eserlerle de, milletin kalbinde taht kurmuştur. 1364 Sırp Sındığı zaferinin sonunda şukrÂn ifÂdesi olarak, Bursa, Bilecik ve Filibe ’de birer cÂmi, Yenişehir ve Bursa Cekirge ’de bir imÂrethÂne, medrese, kaplıca ve bir han yaptırmıştır.

UC TEKBİR GETİRMEDEN KABE'Yİ GOREMİYORUM

ŞÃ‚ir, Osmanlılar ’ın bu ihlÂsları neticesinde Hak katında makbûl kimseler olarak yuce bir ihtişÃ‚ma nÂil olduklarını şoyle ifÂdelendirir:

Âl-i OsmÂn ’ın cun ihlÂsı oldu hÂs,
Buldular Hak Hazreti ’nde ihtisÂs!..



Bu hakîkati aşağıdaki hÂdise ne guzel sergiler:

Sultan Murad HudÂvendigÂr, derviş meşrepli bir p­di­şah idi. Bunun icin elinden gelen her turlu gayreti sarf ettikten sonra her işin sonunu Allah TeÂl ’ya havÂle eder, du ve niyazdan hicbir zaman geri kalmazdı. Nitekim Plevne ’yi on beş gun muhÂsara ettiği hÂlde fethin bir turlu muyesser olmaması uzerine oraya bir miktar asker bırakarak geri cekilmişti. Ancak o kadar emeğe rağmen geri cekilmesi kendisini son derece uzmuş ve:

“HÂlık TeÂl Hazretleri, bu yıkılası kaleyi kahreyleyip vîrÂn eyleye!..” diye du ve ilticÂda bulundu.

Bu esnÂda bir haberci geldi ve kalenin bir duvarının yerle bir oldu­ğu­nu bildirdi. Oysa kalenin yıkılmasını îcÂb ettiren bir sebep yoktu. CenÂb-ı Hakk ’a şukrederek o yıkık duvardan kaleye giren İslÂm askeri, kısa bir muddette orayı fetheyledi.

Kosova şehîdi, velî p­di­şah Murad HÂn ’ın îman, vecd ve ittikàsını gos­te­ren aşağıdaki şu hÂli, bizler icin ne muazzam bir ibret levhasıdır. Murad Han, saray imÂmına gozyaşları icerisinde şoyle demişti:

“–Namazlarda tekbîr aldığım zaman, uc tekbîr getirmeden KÂbe ’yi goremiyor ve huzur icinde namaz kılamıyorum...”

AVRUPA ORTASINDA İSLAM'IN İLK KARAKOLU

Bugun, Balkan ulkelerinde var olan butun musluman halkların mevcûdiyeti, ilk Osmanlı futûhÂtı ve iskÂn siyÂsetinin bir eseridir.

O ahÂlî ise, bugun bize Osmanlı ’nın bir emÂnetidir. Onların bulundukları yerlerde muhÂfaza olunmaları zarûrîdir. Zira ezÂn sadÂsı, Avrupa ’da onlarla devam edegelmektedir.

Kosova, Avrupa ortasında İslÂm ’ın ilk karakoludur.

Kosova, Murad HÂn ’ın mubÂrek kanı karşılığında bize pahalıya mÂl olmuş bir mîrastır. Merhum Âkif bu mîrÂsı ne kadar guzel hatırlatır:

Nerde gorsem cıkıyor karşıma bir kanlı ova...
Sen misin, yoksa hayÂlin mi? VefÂsız Kosova!
Hani binlerce mefÂhirdi senin her adımın?
Hani sînende yarıp gectiği yol “Yıldırım”ın?
Hani asker? Hani kalbinde yatan ŞÃ‚h-ı Şehîd?
Âh o kurbÂn-ı zafer nerde bugun? Nerde o iyd?
Soyle Meşhed, opeyim secde edip toprağını;
Yok mudur sende MurÂd ’ın iki uc damla kanı?..
.....
Basacak mıydı fakat goğsune Sırp ’ın carığı?!.
.....



O gunku Sırp ile bugunku Sırp aynıdır. Zaman farkından başka değişen hicbir şey yoktur.

Acab Sırp yılanları, şaha kalkıp evlÂd-ı FÂtihÂnı, yani Sultan Mu­rad ’­ın evlÂtlarını ağır bir zulumle imh ederken, bizlerin, kırık kanatlı bir kuş gibi cırpınan mazlum ve muzdarip kardeşlerimize yardım icin elimiz ve yureğimiz ne kadar uzanabiliyor? Allah Rasûlu -sal­lÂl­l­hu aleyhi ve sellem- ’in:

“Mu ’minlerin, birbirlerine acımakta, birbirlerini sevmekte ve bir­bir­lerine şefkat gostermekte bir vucut gibi olduklarını gorursun. (Bu vucûdun herhangi) bir uzvu muzdarip olduğu takdirde diğer kısımlarının da uykuları kacar, ateşler icinde onun ıztırÂbını duyarlar.” (BuhÂrî, Edeb, 27; Muslim, Birr, 66)“Mu ’minler, birbirlerine kenetlenmiş (cuzlerden meydana gel­miş) bir bin gibidirler.” (BuhÂrî, SalÂt, 88; Muslim, Birr, 65) hadîs-i şe­rîf­leri muktezÂsı olarak biz mu ’minlerin, kalbi ve nabzı tek olan bir insan gibi ol­ma­mız îcÂb etmez mi? Sururlarımızın muşterek olması gerektiği gibi elem­le­rimizin de muşterek olması ve paylaşılması gerekmez mi?

NEFİS VE TARİH MUHÂSEBESİ

Bugun, Kosova ’nın, Bosna ’nın vÂris-i tabiîsi olan bizler, bir nefis ve tarih muhÂsebesine mecbûruz!..

Ulkemizde yuz yıla yakın zamandan beri, ecdÂdımızın bize bıraktığı mukaddes mîrÂsın, bÂzı nÂdanlar tarafından reddedilişinin ve onların hÂtırÂlarını rencide edecek cirkin uslûbun hazin Âkıbeti gozler onundedir!..

Bosna ve Kosova fÂciaları gibi ibretli hÂdiseler, bugun bize bir kısım nÂdÂnın “gomduk” diyerek ovunduğu Osmanlı rûhunu yeniden hatırlatmakta ve bizi, onun emÂnetine sahip cıkmaya zorlamaktadır. Bu yuzden silkinip tarihî mes ’ûliyetlerimizi hatırlamaya ve ozumuze donmeye mecbûruz.

Gercekleşmekte olan yeni bir uyanış ve dirilişin, gelecek hesÂbına vaad ettiği bereketli azmin şanlı cengÂverlerine ne mutlu!..

YÂ Rabbî! EcdÂdımızın gonul iklîminden bizlere de yeni bir hamle gucu ihsÂn eyle ki, yirmi birinci yuzyıla girerken doğan buyuk fırsatları kacırmayalım!.. Âmîn!..

Kaynak: Osmanlı, Osman Nuri Topbaş, Erkam Yayınları, 2013
İslam ve İhsan