Hurriyet ne demektir? Gercek hurriyete nasıl kavuşabiliriz? Gercek hurriyetin nasıl mumkun olduğunu anlatan kıssa.Hurriyet, “ozgurluk, soyluluk, nefsin tutkularından kurtulma; bir kişi, zumre veya kurumun kanunî haklarını koruma ve kullanma serbestliği” anlamlarına gelir.
GERCEK HURRİYET BUDUR! MevlÂn Hazretleri ’nin anlattığı şu kıssa, gercek hurriyetin, nefsÂnî duygulara esÂretten kurtulmakla mumkun olduğunu ne guzel îzah eder:
“Bir padişah soz arasında şeyhin birine:
«–Dile benden ne dilersen!» dedi.
Şeyh Efendi:
«–Ey padişah!» dedi. «Sen bana bağışta bulunacak gucte değilsin. Biraz daha yuksel, biraz daha guclen, ondan sonra iyilik yapmaya kalk!»
Padişah bu cevÂba şaşırınca, Şeyh Efendi sozlerini şoyle îzah etti:
«–Senin iki kolen vardır. Onların ikisi de hor ve hakir kişilerdir. Ama onların her ikisi de sana emir vermektedirler. Sen pÂdişahsın; fakat o iki kolenin kolesi olmuşsun, haberin yok!»
PÂdişah:
«–Kolelerin bana emir vermeleri, benim icin zillettir!.. O iki kole kimlerdir?» diye sordu.
Şeyh de:
«–O iki koleden birinin adı ofke (hiddet), oburunun adı şehvettir.» cevÂbını verdi.
Hiddet ve şehvetini yenerek dunya pÂdişahlığından ferÂgat eden dervişi sen gercek pÂdişah bil ki; onun nûru, Ay ve Guneş olmaksızın da parlar durur.”
Yine Mesnevî ’de “olu taklidi yaparak kafesten cıkarılan ve hurriyetine kavuşan papağan”[1] hikÂyesinde, olmeden evvel olmenin, yani olunce zaten son bulacak olan nefsÂnî arzuların esÂretinden kurtulmanın, gercek hurriyet olduğu anlatılır.
Maalesef, sefÂletini saÂdet zanneden gunumuzun cÂhiliye insanı ise, nefsÂnî arzuların esiri olmayı hurriyet zannetmektedir.
Dipnot:
[1] Bkz. Mesnevî Bahcesinden Bir Testi Su, sf. 205-211, Erkam Yay. İstanbul 2017.
Kaynak: Osman Nuri Topbaş, İslam Tefekkur Ufku, Erkam Yayınları
İslam ve İhsan
KOLE İKEN PADİŞAHIN DÎVAN KATİBİ OLAN ŞAİR