TEYAMUN NEDİR?

“Teyamun” sağdan yapmak demektir. Hacer-i Esved ’in bulunduğu koşe KÂ ’be ’nin sağ tarafı kabul edilir. Dolayısıyla tavaf, KÂ ’be ’nin sağından, sol omuz KÂ ’be ’ye donuk olarak yapılır.

TAVAFIN İLK ŞAVTINA HACER-İ ESVED'İN HİZASINI GECMEDEN BAŞLANMALIDIR

Tavafın İlk Şavtına Hacer-i Esved ’in Hizasını Gecmeden Başlamak

Tavaf edecek kimsenin, tavafa Hacer-i Evsed ’in hizasını gecmeden başlaması vaciptir. Hacer-i Esved ’in hizasını gectikten sonra tavafa niyet ederse bu şavt gecerli olmaz.(KÂsÂnî, II, 130; Abdulğanî el-Mekkî, 169.)

TAVAF YURUYEREK YAPILMALIDIR

Gucu yetenlerin tavafı yuruyerek yapmaları vaciptir. Dinen gecerli bir mazereti olmaksızın tekerlekli sandalye ve benzeri araclarla yapılan tavaf gecerli olmaz, bu tavafın ye- niden yapılması gerekir. Yapılmadığı takdirde dem gerekir. Fakat gecerli bir mazeret varsa tavaf, sandalye ve benzeri bir aracla yapılabilir.

Yuruyemeyecek kadar hasta, topal, koturum ve yaşlı olmak dinen gecerli olan mazeretlerdir. Şafiî mezhebine gore, tavafın yuruyerek yapılması vacip değil, sunnettir.(Nevevî, el-Mecmu ’, VIII, 37. Delil olarak şu rivayeti esas almışlardır.)

TAVAF HATİM'İN DIŞINDAN YAPILMALIDIR

Tavafın Hatîm ’in dışından yapılması vaciptir. Hatim ’in icinden yapılan şavt gecerli olmaz, yeniden yapılması gerekir. Cunku hatimin cevrelediği alan KÂ ’be ’den sayılmaktadır. Bunu Hz. Aişe ’nin rivayet ettiği şu hadisten anlamaktayız:

“Peygamber (s.a.s.) ’e sordum:

- Hatim KÂ ’be ’den midir?

- Evet, KÂ ’be ’dendir, dedi.

- Oyle ise neden KÂ ’be ’ye dahil etmediler? Dedim.

- Kavmin (Kureyşliler) KÂ ’be ’yi yeniden inşa sırasında Hatimi de icine alacak kadar geniş yapmak icin yeterli parayı bulamadı, dedi.

- KÂ ’be ’nin kapısı neden yuksekte kalmış? Dedim.

- Kavmin dilediği kimselerin KÂ ’be ’ye girmelerine izin vermek, istemediği kimselere de engel olmak icin boyle yaptı. Kureyş, cahiliyet donemini henuz geride bırakmış olmasalardı ve itiraz edeceklerinden cekinmemiş olsaydım Hatim ’i KÂ ’be ’ye dahil eder ve KÂ ’be ’nin kapısını da yer seviyesine indirirdim dedi.(BuhÂrî, Hac, 42, II, 156.)

TAVAF YEDİ ŞAFTA TAMAMLANMALIDIR

Ziyaret, veda ve umre tavaflarının ilk dort şavtını yapmak farz, tavafı yedi şavta tamamlamak ise vaciptir. Şafiî, Malikî ve Hanbelî mezheplerine gore tavafın yedi şavta tamamlanması farzdır.

TAVAF NAMAZI KILMAYAN GUNAHKAR OLUR

Her tavaftan sonra iki rekat tavaf namazı kılınır. Bu namazın birinci rekatında fatiha ’dan sonra KÂfirun, ikinci rekatında ise İhlas suresi okunur. Namazdan sonra şu duanın okunması mustehaptır:

“Allah ’ım! Burası senin beldendir. Şu da Mescid-i Haram ve saygın evindir. Ben de senin kulunum ve kulunun cocuğuyum. Buraya Senin rızanı kazanmak icin geldim. Sen de bunu bana lutfettin. Beni bağışla ve bana merhamet et. Şuphesiz sen her şeye gucu yetensin.”

Tavaf namazı tavafın vacibi değil mustakil bir ibadettir. Bu sebeple terkinden dolayı dem gerekmez. Ancak bu namazı kılmayan kimse, gunahkÂr olur. Malikî mezhebine gore tavaf namazını kılmayan kimseye dem gerekir. Şafiî ve Hanbelî mezheplerine gore tavaf namazı kılmak sunnettir.

Tavaftan sonra eğer kerahet vakti değilse bu namaz, geciktirilmeksizin Makam-ı İbrahim ’in arka tarafında kılınır. Ancak izdiham varsa tavaf yapanlara engel olmamak icin Mescid-i Haram ’ın her hangi bir yerinde kılınması daha uygun olur. Bu namaz her hangi bir sebeple Mescid-i Haram ’da kılınamazsa Harem dışında da kılınabilir.

Şafiî, ve Hanbelî mezheplerine gore tavaf namazı kılmadan iki tavafı peşpeşe kılmakta bir sakınca yoktur.(KinÂnî, II, 853-860; Nevevî,el-Mecmu ’, VIII, 72-73.)

Şafiî mezhebine gore tavaf namazı kerahet vaktinde de kılınabilir.(Nesai, Mevakit, 41. I, 284.) Hanefî ve Malikî mezheplerine gore tavaf namazı kılmadan iki tavafı peş peşe yapmak mekruhtur.(Nevevî, el-İzah, s. 246.)

KAYNAK: Diyanet Hac İlmihali, DİB Yayınları, 2013, Ankara
İslam ve İhsan