Kabe ’de kadınlar ve erkekler aynı safta namaz kılabilir mi? Kadınların erkeklerle aynı hizada namaz kılmalarının hukmu.Mescid-i Haram ’da dikkat edilmesi gereken muhim bir husus vardır.
KADIN VE ERKEK AYNI SAFTA NAMAZ KILABİLİR Mİ? Cemaatle namaz kılınırken, imamın arkasında once erkekler, sonra erkek cocuklar, sonra da kadınlar saf tutarlar. Bu duzen Hz. Peygamber tarafından oğretilmiştir. (Muslim, SalÂt, 132; Ebû DÂvûd, SalÂt, 99; Tirmizî, SalÂt, 54; NesÂî, İmÂmet, 33; İbn MÂce, İkÂmet ’u-Salat, 52) Soz konusu sıranın erkeklerle kadınlar arasında gozetilmesi farz, erkeklerle erkek cocuklar arasında gozetilmesi ise sunnettir (MerğînÂnî, el-HidÂye, I, 370; KÂsÂnî, BedÃ‚î ’, I, 159).
Cemaatle kılınan namazlarda erkeklerin, kadınlarla aynı hizada olmalarına “muhÂzÂt-ı nis” denir ki, kadının erkeklerle aynı safta yan yana veya erkeklerin onunde namaza durmasıdır. Cemaatle namazın erkek-kadın karışık olarak bu şekilde kılınması butun mezheplere gore doğru gorulmemiştir. Bununla birlikte soz konusu durumun erkeklerin namazına tesiri konusunda ihtilaf edilmiştir.
Hanefî mezhebine gore cemaatle kılınan namazda, bir kadın veya ergenlik cağına gelen ya da yaklaşan bir kız, bir erkeğin onunde veya yanında kılacak olursa, aralarında bir ortu ve benzeri bir engel veya bir adam boyu kadar yukseklik farkı bulunmazsa arkasındaki ve yanlarındaki erkeğin namazı bozulur. (İbn Âbidîn, Reddu ’l-muhtÂr, II, 316-317)
ŞÃ‚fi, MÂlikî ve Hanbelî mezheplerine gore de kadınla erkeğin yan yana durup namaz kılması, iki tarafın da namazını bozmaz. Ancak bunda kerÂhet vardır (RÂfiî, el-‘Azîz, II, 174; İbn KudÂme, el-Muğnî, III, 89; HattÂb, MevÂhib, II, 435; Buhûtî, KeşşÃ‚f, II, 385-386; Cezîrî, el-MezÂhibu ’l-erbe‘a, I, 268). KÂbe ’de ise, zaruretten dolayı bu kerÂhet de kalkar. Cunku kadın ve erkeklerin orada ayrı ayrı yerlerde durup namaz kılmaları oldukca zordur.
Bu durumda hac mevsiminde Hanefî mezhebine bağlı bulunan kadın ve erkekler ayrı ayrı yerlerde namaz kılma imkÂnı bulamadıkları takdirde, bu konuda sozu edilen uc mezhebe uyarak namazlarını kılabilirler. Bu hukmun dayanağı zaruret ve imkÂnsızlıktır. (Kaynak: Diyanet Fetva Kurulu)
KADINLARIN ERKEKLERLE AYNI HİZADA NAMAZA DURMALARI Cemaat değişik gruplardan ibaret olunca, imamın arkasında once erkekler, sonra erkek cocuklar, sonra kadınlar saf bağlarlar. Bu sırayı erkeklerle erkek cocukların gozetmesi sunnettir. Erkeklerle kadınların gozetmesi ise farzdır.
Bunun icin Hanefîlere gore bir kadın veya bulûğ cağına yakın bir kız, bir erkeğin onunde veya tam hizasında aynı namazı cemaatle kılacak olsa, erkeğin namazı bozulur. Buna: “MuhÂzÂtu ’n-Nis (Kadınların erkeklerle bir hizada bulunması)” denir. Bunun icin bazı şartlar vardır:
- Erkek ve kadının bir hizada bulunması, kıyam veya rukû gibi bir rukun miktarı devam eder veya boyle bir rukun tamamen yerine getirilirse erkeğin namazı bozulur.
- Bir hizada bulunuş, rukû ve secde ile kılınır bir namazda bulunmalıdır. Bu bakımdan cenaze namazında ve tilÂvet secdesinde olacak aynı hizada durma bir engel teşkil etmez.
- Muhazat (aynı hizada bulunuş) olabilmesi icin erkek ile yanında bulunan kadın beraberce aynı imama uymalıdırlar. Aynı namazı erkek ile kadın yan yana durarak tek başlarına kılsalar yahut yalnız biri imama uyup diğeri tek başına kılacak olsa, namazları bozulmaz.
- Erkek ile kadının yerleri bir olmalıdır. Buna gore, erkek veya kadından biri mescidin zemininde, diğeri de en az bir adam boyu yukseklikte olan bir yerde durarak aynı hizada bulunarak cemaatle namaz kılsalar, bu hal onların namazlarının sıhhatini bozmaz.
- Erkek ile kadının yonleri bir olmalıdır. Buna gore, KÂbe ’nin icerisinde her biri başka bir yone donerek cemaatle namaz kılarlarken, aynı hizada bulunsalar, bu namazı bozmaz.
- Erkek ile kadın arasında bir engel bulunmamalıdır. Aralarında direk gibi bir şey veya bir insan sığacak kadar bir acıklık bulunursa, bu şekilde aynı hizada bulunmak namazı bozmaz.
Netice olarak, bu şartlar bir araya gelince muhazat (aynı hizada bulunmak), erkeklerin namazını bozar. Şoyle ki: Aynı imama uyan kadınlar erkeklerin onunde bir saf tutsalar, arkalarındaki butun erkeklerin namazı bozulur. Erkeklerin arasında uc kadın bulunsa, bunların hem sağ ve hem sol yanlarındaki birer erkeğin ve arka taraflarındaki her saftan uc erkeğin namazı bozulmuş olur. Erkekler arasındaki kadınlar iki kişi olursa, yanlarındaki birer erkek ile yalnız bunların arkasında bulunan saftaki iki erkeğin namazı bozulur. Daha geride olanların namazına bir şey olmaz. Aradaki kadın bir tane olunca, sağ ve sol yanındaki birer erkek ile arka tarafındaki saftan bir erkeğin namazı bozulur, diğerlerinin namazı bozulmaz. Namazları bozulan erkekler, diğer erkek ve kadınlar arasında birer engel durumuna gececeğinden artık diğerlerinin namazı bozulmaz.
Erkeklerin namazlarını boylece bozmaya sebep olan ve onların huzurlarını kacıran kadınlar ise, şuphe yok ki bundan dolayı gunah işlemiş ve Allah TeÂl ’nın azabına lÂyık bulunmuş olurlar. Onun icin buna sebebiyet vermekten kacınmalı, İslÂm terbiyesine riayet etmelidir.
Kadınlar, mescitlerde kendilerine ayrılan yerlerden ileri gecmemelidirler. Değilse bekledikleri sevap kazanacakları gunahı karşılayamaz. (Bkz. Omer Nasûhi Bilmen, İlmihal) (Kaynak: Dr. Murat Kaya, Mescid-i Haram ’dan 111 Hatıra, Erkam Yayınları)
İslam ve İhsan