İslam'da nikah ve ailenin onemi nedir? Evlilik nicin onemlidir? Aile hayatında huzur ve saadet icin nasıl bir yol izlenmelidir? Aile hayatında en guzel ornek kimdir? Eşler arası ilişkilerde nelerede dikkat etmeliyiz? Kadın ve erkeğin hakları nelerdir? Aile hayatında huzursuzluk ve kavgaların sebepleri nelerdir? Nasıl bir evlilik yapılmalı? Eş secimininde nelere dikkat etmeliyiz? Tum soruların cevabını bulabileceğiniz kapsamlı bir calışma...İslÂm ’a gore nikÂh ve Âile muessesesi; nesil yetiştirmek, evlÂt terbiyesi, neslin muhÂfazası ve insanlık haysiyetinin korunması bakımından son derece luzumlu ve vazgecilmez bir değerdir.
İslÂm bu değere o kadar ehemmiyet vermiştir ki, onu yok etmeye kasteden curuk ve sefil munÂsebetleri tamamen reddetmiş ve haram kılmıştır. Bu itibarla “zin” fiilini, en ağır bir şekilde yasaklamış ve ona yaklaştıran butun kapıları da kapatmıştır. Zira o cirkin hÂl; nikÂhın zarÂfet, nezÂhet ve meşrûiyetine cılgınca bir saldırış ve nesilleri yok eden acımasız bir cinayettir. NikÂh gibi bir saÂdet ve huzur dunyasını, fuhşun murdarlığına değişmek kadar buyuk bir gaflet, cehÂlet ve ahmaklık olamaz.
EVLİLİK Evlilik, hem bedenî bir ihtiyac, hem de mÂnevî gelişimin esaslı bir zeminidir. Zira evlilik, nefsÂnî arzuları meşrû olcu ve gÂyelerle idealize ederek hayırlı nesillerin yetiştirilmesine vesîle olur. CenÂb-ı Hak, bu hususla ilgili olarak bizlere:
“…Rabbimiz! Bize gozumuzu aydınlatacak eşler ve zurriyetler bağışla ve bizi takv sahiplerine onder kıl!” (el-FurkÂn, 74) duÂsını telkin buyurmaktadır.
KADINI EN DEĞERLİ YAPAN HUSUSİYET Bir hanımın en kıymetli, hatt paha bicilmez varlığı, iffetidir. Kadınlık şeref ve haysiyetini korumak, ancak iffet sÂyesinde mumkundur.
Yuce dînimiz, kadının iffetine cok fazla ehemmiyet vermiştir. Mesel Meryem VÂlidemiz, iffeti sebebiyle Kur ’Ân-ı Kerîm ’de “İffetini koruyan Meryem”[1] beyÂnıyla medhedilmiş ve onun ismi tam 34 yerde zikredilmiştir. Kur ’Ân ’da isminin bu kadar zikredilmesi, başka hicbir kadına nasîb olmamış bir şereftir. Bu da gosteriyor ki, bir kadını en değerli yapan hususiyeti, iffetidir. İffetin kaybedilmesi ise; insanlık haysiyetini zÂyî etmek ve diğer mahlûkatın seviyesine, hatt daha da aşağısına duşmek demektir.
HUZUR AİLE HAYATININ ŞARTLARI İslÂm, insanı huzur ve saÂdete ulaştıracak bir Âile hayatının şartlarını en guzel şekilde ve inceden inceye tayin etmiş ve Resûlullah ’ın şahsında bizlere huzurlu bir Âile yuvasının en mukemmel modelini sergilemiştir.
Hicbir kadın, efendisini; vÂlidelerimizin Allah Rasûlu ’ne olan sevgileri derecesinde sevemez. Hicbir efendi de hanımını; Allah Resûlu ’nun, mubÂrek hanımlarına olan muhabbeti ve nezÂketi seviyesinde sevemez. Hicbir evlÂt, babasını; Hazret-i FÂtıma ’nın, babasını sevdiği kadar sevemez. Hicbir baba da evlÂdını, Allah Rasûlu ’nun Hazret-i FÂtıma ’yı sevdiği kadar sevemez.
Dolayısıyla İslÂmî bir Âile hayatının tesisi ve devamı icin Allah Resûlu ’nun mustesn guzelliklerle dolu Âile hayatından hisseler almak zarûrîdir.
Mesel Peygamber Efendimiz ’in hayatında yokluk vardır, lÂkin hicbir zaman şukursuzluk yoktur. Nitekim bir defasında cok sevdiği kızı FÂtıma arpa ekmeği pişirip kendisine getirdiğinde, Peygamber Efendimiz ’in:
“Kızım, uc gundur babanın midesine giren ilk lokma bu olmuştur.”[2] mukÂbelesinde bulunması, O ’nun gonul huzuruyla kanaat ettiği hayat şartlarına tipik bir misÂldir.
Yine ummetinin huzur ve saÂdete kavuşması icin cırpınırken; “…Allah yolunda hic kimsenin gormediği eziyetlere mÂruz kaldım…” (Tirmizî, KıyÂmet, 34/2472) buyurmuştur. Fakat hicbir zaman hÂlinden şikÂyet etmemiş, bilÂkis dÂim hamd, şukur, rız ve tevekkulun zirvesinde, huzur dolu bir gonul kıvamıyla yaşamıştır.
AİLE HAYATINDA PROBLEMLER VE COZUM YOLLARI Unutulmamalıdır ki hayat, dÂim duz bir cizgi istikÂmetinde devam etmez. Zaman zaman iniş ve cıkışları olur. Gun gelir gonuller sevinc ve saÂdetle dolar, gun gelir huzun ve kederle gozyaşları sel olur.
Bu sebeple anne-babaların, yarının nesillerini şekillendirecek olan evlÂtlarının yetişmesinde, onlara hayatın sadece tatlı yanlarını ve toz-pembe manzaralarını gostermeleri buyuk bir hatadır. EsÂsen bu, ilÂhî terbiyeye de terstir. Zira oyle olsaydı, CenÂb-ı Hak en sevgili kulları olan peygamberlerini rahatlık icinde yetiştirir ve onlara hic sıkıntı yuzu gostermezdi. Fakat Rabbimiz onları insanoğlunun karşılaşabileceği en ağır sıkıntı ve musibetlerle yoğurup olgunlaştırmıştır.
Mesel Hazret-i Yûsuf ’un (a.s.) once kuyuya sonra da zindana atılmasını takdir etmiş, o mÂnevî medreselerde gonul Âlemini tekÂmul ettirdikten sonra Mısır ’a sultan olmasını murÂd eylemiştir.
Hazret-i İbrahim (a.s.) malı, canı ve evlÂdı hususundaki zor imtihandan gecmeseydi, CenÂb-ı Hak ile dostluk makamına yukselebilir miydi?
Hazret-i Eyyûb (a.s.) uğradığı dert ve belÂlar karşısında sabretmeyip de isyana duşseydi, “…Ne guzel kul!..” (SÂd, 44) hitÂbına mazhar olabilir miydi?
Hazret-i Suleyman (a.s.) nÂil olduğu buyuk ilÂhî nîmetlere sabredemeyerek şımarıp kibirlense ve kendine bir fazilet atfetseydi, “…Ne guzel kul!..” (SÂd, 30) iltifatına muhatap olabilir miydi?
VelhÂsıl evlÂtlarımızı yetiştirirken cile ve imtihanların da hayatın bir gerceği olduğunu, bunlara da sabır ve tahammul gostermek gerektiğini oğretelim. Yavrularımıza sadece pembe bir dunya cizmeyelim.
EVLİLİĞİ TEŞVİK VE EVLENENLERE YARDIM Evlenmek istediği hÂlde ceşitli imkÂnsızlıklar sebebiyle evlenemeyen mu ’minlere yardımcı olmak, ictimÂî hizmetlerin en muhimlerinden biridir. Bu hayrı işleme fırsatı yakalayan bir mu ’min, CenÂb-ı Hakk ’ın emr-i ilÂhîsine tÂbî olarak buyuk bir uhrevî kazanc elde etmiş olur. Zira Âyet-i kerîmede şoyle buyrulur:
“Aranızdaki bekÂrları, kolelerinizden ve cÂriyelerinizden sÂlih olanları evlendirin. Eğer bunlar fakir iseler, Allah kendi lûtfu ile onları zenginleştirir. Allah, (lûtfu) geniş olan ve (her şeyi) bilendir.” (en-Nûr, 32)
Resûlullah da, bu ictimÂî ibadetin kıymetini ifÂde sadedinde şoyle buyurmuşlardır:
“En fazîletli şefaatlerden (teşvik edilen amellerden) biri, evlilik hususunda iki kişiye aracı ve yardımcı olmaktır.” (İbn-i MÂce, NikÂh, 49)
Muhyiddîn-i Arabî Hazretleri de, nikÂha teşvik edip evlenenlere yardımcı olmanın fazîleti hakkında şoyle buyurur:
“En ustun sadaka-i cÂriye, evliliğe vesîle olmaktır. Zira onların neslinden gelen kimselerin yaptıkları her iyilikten, vesîle olana da bir ecir vardır.”
LÂkin bunu yaparken de evlenecek olanlar arasındaki kufuv, yani denklik mutlaka dikkate alınmalıdır. Bu denklik; zenginlik, gorgu ve kultur beraberliği gibi ceşitli unsurlara bakılarak tayin edilmelidir.
MevlÂn Hazretleri bu hususta şoyle buyurur:
“Zevc ve zevcenin birbirine benzemesi gerekir. Ayakkabı ciftlerine bir bak! Ayakkabının biri ayağına dar gelirse, ikisi de işe yaramaz.”
EŞ SECİMİNDE NELERE DİKKAT ETMELİYİZ? Evlenecek kimseler, eşlerini; sırf zÂhirî guzellik ve zenginlik gibi gecici ve nefse cazip gelen sebeplerle tercih etmemelidirler. Yalnızca nefsÂnî arzu ve heveslerle gercekleşen bir evlilik -ekseriyetle- muhabbet ve ulfet meyvesini hÂsıl etmez. Cunku boyle evliliklerde insanlar, umûmiyetle kendi nefsÂnî arzularının kolesi olurlar.
Dolayısıyla, evlenirken oncelikle îman ve ahlÂk gibi temel mÂnevî vasıfları aramak gerekir. Bu hususta Resûlullah şoyle buyurmuştur:
“Kadın, dort şeyi, yani malı, guzelliği, soyu-sopu ve dindeki kemÂli icin nikÂhlanır. Siz dindar olanını tercih ediniz ki elleriniz hayır gorsun!..” (BuhÂrî, NikÂh, VI, 123; Muslim, RadÂ, 53)
HÂlbuki gunumuz insanı Âdeta Âhiretsiz bir dunya hayaliyle nefsÂnî arzularına sorumsuzca meylettiğinden, mÂneviyattan ziyÂde maddiyÂta ehemmiyet veriyor. LÂkin CenÂb-ı Hakk ’ın değer olcusunun ne olduğunu unutuyor. Rabbimiz ise biz kullarına, ilÂhî takdirinin neticesi olan yuz guzelliği, boy-pos ve endama gore değil; kalplerimizin selîm, amellerimizin sÂlih, ibadetlerimizin hÂlis oluşuna gore değer vermektedir.
Sırf zÂhir guzelliğine takılıp kalan kıymet hukumlerinin ne derece hatalı olduğu, Kur ’Ân-ı Kerîm ’de şu misalle anlatılmaktadır:
“Onları gorduğun zaman kalıpları hoşuna gider, konuşurlarsa sozlerini dinlersin. (HÂlbuki) onlar sanki duvara dayanmış kutukler gibidir…” (el-MunÂfikûn, 4)
BİRDEN FAZLA EVLİLİK Gunumuzde karşılaştığımız bir diğer hÂdise de, birden fazla evliliğe “sunnet” diyerek kendilerince mÂzeret bulanlardır. Doğru, Efendimiz birden fazla evlenmiştir. LÂkin Resûlullah ’ın evlilikleri hicbir zaman nefsÂnî sebeplerle olmamıştır. Zira oyle olsaydı, yirmi beş yaşında iken, kendisinden on beş yaş buyuk dul ve cocuklu bir hanım olan Hazret-i Hatice ile evlenmez ve o vefat etmeden başka hanımlarla da evlenebilirdi. Diğer taraftan Efendimiz ’in Hazret-i Hatice ’nin vefatından sonra yapmış olduğu evliliklerin her biri de, dinî ve ictimÂî bir sebeple vukû bulmuştur.
Peygamber Efendimizʼin evlendiği hanımlar arasında, yalnız Hazret-i Âişe genctir. Cok zekî ve anlayışlı olması dolayısıyla hanımlara Âit fıkhî kÂideler onun sÂyesinde oğrenilmiş, Peygamberimiz ’in vefÂtından yaklaşık elli-altmış yıl sonraya kadar bu fıkhî meseleler birinci ağızdan ashÂb-ı kirÂma, onların hanım ve kızlarına, hatt torunlarına ulaştırılmıştır.
AİLE HAYATINDA PROBLEMLERİN SEBEPLERİ İslÂmî kÂidelerden uzakta yaşandığı icin gunumuzdeki Âilelerde huzursuzluk, gecimsizlik ve bunun neticesinde boşanmalar maalesef artmış bulunmaktadır.
Mesel Kur ’Ân tilÂveti ve mÂnevî sohbetlerle feyizlenip davet edilen garip ve yetimlerin duÂlarıyla bereketlenmesi gereken duğunler, insanların pahalı elbiselerini birbirlerine sergiledikleri bir defile havasında geciyor. Sadece zenginler davet edilerek fakir ve garipler unutuluyor. Yine bu duğunlerde kadın-erkek ihtilÂtına dikkat edilmiyor. Âile muessesesinin temellerinin atıldığı bu merÂsimde sergilenen yanlış tavırlar da, Âile facialarına zemin hazırlıyor.
Diğer taraftan Rabbimiz ’in emri olan tesetturun, sadece bedeni ortmek olduğu zannediliyor. HÂlbuki vucudun butun hatlarını ortaya doken bir elbise, asl tesettur değildir. Zira Âyet-i kerîmede “celÂbîb”[3] buyrulmaktadır. CilbÂbın muhtevasına da vucut hatlarını belli etmeden ka­dı­nı baş­tan aşa­ğı or­ten bol manto, ferÂce ve car­şaf gi­bi giy­si­ler girmektedir.
Yine erkeklerin de vucuda yapışmış dar pantolon giymeleri, İslÂmî hassÂsiyet bakımından uygun değildir.
Nice Âilenin ahlÂksızlık, ihmal, bencillik, gecimsizlik, kanaatsizlik ve muhabbetsizlik depremleriyle yıkıldığı şu demlerde Rabbimiz, sarsılmayacak kuvvette Âile yuvaları inşÃ‚ edebilmeyi ve yaşatabilmeyi cumlemize nasîb eylesin. HÂnelerimiz; muhabbet, huzur ve saÂdet cenneti olsun. Âmîn!..
Dipnotlar:
[1] et-Tahrîm, 12.
[2] İbn-i SÂd, TabakÂt, 1/400.
[3] “CilbÂb” kelimesinin cemîsi.
Kaynak: Osman Nuri Topbaş, Şebnem Dergisi, Yıl: 2017 Ay: Ekim Sayı: 152
İslam ve İhsan
HUZURLU ÂİLE HAYATININ ŞARTLARI
NASIL BİR AİLE HAYATI HUZUR GETİRİR?
EVLENECEK GENCLERE TAVSİYELERİNİZ NELERDİR?