Evde biblo veya heykel bulundurmak caiz midir? Dr. Ahmet Hamdi Yıldırım acıklıyor.
“Melekler, icerisinde sûret bulunan eve girmezler; kumaş uzerindeki desen ve nakış mustesna.” (BuhÂrî, “LibÂs”, 92).
Biblo olarak tarif edilen fakat nihayetinde heykel, fil, insan sureti gibi heykel yapımı İslam'da yasaklanmıştır. Hadislerlede anlaşılacağı gibi evde fil, insan heykeli, kucuk hayvan, insan heykelcikleri bulundurmak caiz değildir. Rahmet meleklerinin girmediği evden berekette, rahmette kacar. Bu sebeple evlerde bulundurulmamalıdır. El yazması, manidar mesajlar iceren metinsel tablolar, Allah (c.c) ve Peygamber (s.a.v) lafzı iceren tablolar duvarlara asılabilir.
İSLAM ’DA RESİM VE HEYKEL NEDEN YASAK? Sûret yasağının dayandırıldığı belli başlı rivayetler şoyle sıralanabilir:
a) Âişe ’nin naklettiğine gore Hz. Peygamber, evinde uzerinde salîb (Îs ’nın carmıha geriliş sahnesini tasvir eden resim) bulunan her şeyi kırmıştır. (BuhÂrî, “LibÂs”, 90)
b) “Kıyamet gununde en şiddetli azaba mÂruz kalacak olanlar musavvirlerdir.” (BuhÂrî, “LibÂs”, 89)
c) “Bu sûretleri yapanlara kıyamet gununde ‘Yarattıklarınıza can verin ’ denilerek azap edilecektir.” (BuhÂrî, “LibÂs”, 89)
d) Hz. Âişe ’den rivayet edildiğine gore, Âişe bir defasında uzerinde (hayvan) resimleri bulunan bir minder almıştı. Hz. Peygamber bunu gorunce kapının onunde bekledi ve iceri girmedi. Hz. Âişe, Resûl-i Ekrem ’in yuzunde hoşnutsuzluk işaretlerini gorunce, “YÂ Resûlallah! Allah ’tan ve Allah ’ın Resulu ’nden bağışlanma dilerim. Bir kusur mu işledim?” dedi. Hz. Peygamber, uzerinde resim bulunan minderi gostererek “Şu minderin burada işi ne?” buyurdu. Âişe “YÂ Resûlallah! Onu, kÂh oturasın, kÂh yaslanasın diye senin icin satın almıştım” dedi. Bunun uzerine Hz. Peygamber, “Bu resimleri yapanlara kıyamet gununde azap edilir ve onlara ‘Hadi bakalım, yaptığınız şu sûretlere bir de can verin ’ denilir. İcinde resimler bulunan eve melekler girmez.” (BuhÂrî, “LibÂs”, 95; hadisin şerhi icin İbn Hacer, Fethu ’l-bÂrî, V, 228-229; KÂmil Miras, Tecrîd-i Sarîh Tercemesi ve Şerhi, VI, 414)
e) “Melekler, icerisinde kopek ve tesÂvîr bulunan eve girmezler.” (BuhÂrî, “LibÂs”, 88)
f) “Melekler, icerisinde sûret bulunan eve girmezler; kumaş uzerindeki desen ve nakış mustesna.” (BuhÂrî, “LibÂs”, 92)
g) Hz. Âişe kendi oturduğu evin sofasına uzerinde timsaller bulunan bir perde cekmişti. Hz. Peygamber seferden donduğunde bunu gorunce “Kıyamet gununde en şiddetli azaba carptırılacak olanlar Allah ’ın yaratmasına benzemeye calışanlardır” buyurdu. Âişe, sonra bu perdeden bir veya iki yastık yaptıklarını soylemiştir (BuhÂrî, “LibÂs”, 91)
h) Hz. Âişe ’nin, uzerinde tasvirler bulunan bir perdesi vardı ve bunu odasının bir tarafına cekmişti. Hz. Peygamber bunu gorunce, H Âişe ’ye “Şu perdeyi karşımdan kaldır; uzerindeki tasvirler namazda iken hep bana gorunup duruyor.” demiştir. (BuhÂrî, “LibÂs”, 93).
Gerek BuhÂrî ’deki metinde gerekse NesÃ‚î ’nin rivayetinde, Hz. Peygamber ’in soz konusu tasvirler yuzunden namazı yeniden kıldığına dair bir kayıt bulunmadığı icin evde sûret bulunmasının yalnızca mekruh olduğu, namazın sıhhatine bir zarar vermediği soylenmiştir. Bu hadisten ilk bakışta anlaşılan husus, uzerinde resim bulunan perdenin sırf namazdaki huşûu bozduğu icin hoş karşılanmadığıdır.
ı) Hz. Âişe ’nin, uzerinde kuş resmi (timsal) bulunan bir perdesi vardı ve eve girenin ilk once goreceği bir yere asılmıştı. Hz. Peygamber bunu gorunce, “Âişe, şu perdenin yerini değiştir. Eve girip hemen onu gorunce dunyayı hatırlıyorum.” demiştir. (Muslim, “LibÂs”, 88)
j) Hz. Âişe ’nin bebek ve kanatlı at şekillerinde oyuncaklarının bulunduğu, Hz. Peygamber ’in bunları gorduğu ve tebessumle karşıladığı rivayet edilir. (Ebû DÂvûd, “Edeb”, 62)
k) Rivayet edildiğine gore, İbn Abbas ’a bir tasvirci muracaat ederek, “Ben, şu gorduğun tasvirleri yaparak (resim cizerek) gecinirim. Bu hususta bana fetva ver!” dedi. İbn Abbas, adamın kendine iyice yaklaşmasını istedikten sonra elini adamın başı uzerine koyarak “Bak ben şimdi sana Resûlullah ’tan duyduğum bir hadisi haber vereceğim. Hz. Peygamber, “Her resim yapan (musavvir) cehennemdedir ve Allah, yaptığı resime ruh ufleyinceye kadar bu adama azap ed Ruh uflemesi de zaten mumkun değildir” buyurdu. Adam bu sozler uzerine dehşete kapılınca İbn Abbas devamla, “Eğer sen sanatına devam etmek mecburiyetinde isen ağacı ve ruh taşımayan şeyleri resimle.” (BuhÂrî, “Buyû‘“, 104; Muslim, “LibÂs”, 99)
İbn Abbas ’ın bu fetvasının delili olarak Ebû Hureyre ’nin şu rivayeti gosterilmektedir: Bir keresinde Cibrîl Hz. Peygamber ’in yanına girmek icin ondan izin istemişti. Resûlullah izin verdiği halde Cibrîl iceri girmemiş ve şoyle demiştir: “İcerisinde birtakım at ve insan timsallerinin bulunduğu perde asılı olan bir eve ben nasıl girerim? Bu resimlerin ya başlarını koparmalı veya bu perdeyi yere sermelisiniz. Biz melekler icinde timsal olan eve girmeyiz.” (TahÂvî, Me‘Âni ’l-ÂsÂr, IV, 287)
Kaynak: İslam İlmihali 1, TDV Yayınları
İCİNDE RESİM BULUNAN EVDE NAMAZ KILINIR MI? Hz. Peygamber ’in “Melekler, icerisinde kopek ve resim/heykel bulunan eve girmezler” anlamındaki hadisleri değişik hadis kitaplarında zikredilmektedir. (Buhari, Libas, 88; Ebu Davûd, Libas, 47) Fakat hadiste yer alan bu uyarının, daha ziyade tapınmak veya tazim gostermek amacıyla evlerde bulundurulan fotoğraf, resim ve heykeli kapsadığı bazı Âlimler tarafından ifade edilmiştir. Hadisin bu şekildeki yorumundan hareket eden bazı Âlimler, tapınma ve tazim amacı gudulmeyen ve umumi adaba aykırı olmayan canlı varlıkların resimlerinin yapımını da caiz gormuşlerdir. Buna gore dinimizin ilke ve amaclarına ve genel ahlak kurallarına aykırı olmamak kaydıyla soz konusu resimlerin evlerde bulundurulmasında ve bu evlerde namaz kılınmasında bir sakınca yoktur. Ancak bu resimlerin namaz kılanın goruş alanına girecek konumda bulunması mekruh gorulmuştur. (Fetavay-ı Hindiyye, I, 107) Cunku bu durumda namaz kılanın dikkati dağılır ve huşuu kaybolur.
Eğer soz konusu resimler halıda veya sergide yer alıyorsa cok belirgin olmamaları halinde bu halı ve sergiler uzerinde namaz kılınabilir. Eğer belirgin bir halde ise namaz kılarken doğrudan bu resimler uzerine secde edilmesi mekruh gorulmuştur. (Fetavay-ı Hindiyye, I, 107
Kaynak: Diyanet
İslam ve İhsan