Kur ’an-ı Kerim ’de gecen dua ayetlerinin mahiyeti nedir?
KUR ’AN ’DA GECEN DUA ÂYETLERİNİN MAHİYETİ NEDİR? Kur ’an-ı Kerim ’de dua ile ilgili Âyetler geniş bir yer tutar. İki yuz kadar Âyet doğrudan doğruya dua konusundadır. Ayrıca tovbe, istiğfar gibi kulun Allah ’a yonelişini ve O ’ndan dileklerini ifade eden cok sayıda Âyet de geniş anlamda dua ile alakalıdır. Konuyla ilgili Âyetlerin bir kısmında insanların Allah ’a dua etmeleri emredilmiş, duanın usûl, ÂdÂp ve tesirleri uzerinde durulmuştur (Bakara 2/186; Nis 4/32; A ’rÂf, 7/29, 55, 180; Yûsuf, 12/86; Mu ’min, 40/60). Bazı Âyetlerde şartlarına riayet edilmeyerek yapılan duanın kabul gormeyeceği ifade edilir (Bakara, 2/200; Yûnus, 10/12, 22, 106; İsrÂ, 17/11; Mu ’minûn, 23/ 99-100; Kasas, 28/88; Fussılet, 41/51). Bu gruptaki Âyetlerin coğunda, dunyada iken Allah ’ı ve O ’nun hukumlerini tanımaktan kacınan, ancak ahirette gerceği anlayıp acı akıbetleriyle yuz yuze gelince pişmanlık duyacak olanların dunyaya yeniden dondurulmeleri icin Allah ’a yakarışları anlatılmıştır. 100 ’den fazla Âyette peygamberlerin, diğer salih insanların veya toplulukların dualarına yer verilmiştir.
Bazı sûre ve Âyetler ornek dua metinleri mahiyetindedir. FÂtiha sûresi buna guzel bir ornektir. Bakara sûresinin 201. Âyetinde gecen, “Ey Rabbimiz! Bize dunyada da guzellik ver, ahirette de guzellik ver; bizi cehennem azabından koru.” mealindeki dua, FÂtiha ’dan sonra en cok okunan dua olmuştur.
Enes b. MÂlik, Hz. Peygamberin (s.a.s.) dua ederken en cok bu Âyeti okuduğunu (BuhÂrî, DeavÂt, 55) ve okunmasını tavsiye ettiğini (Muslim, Zikir, 23) belirtmiştir. Âl-i İmrÂn sûresinin 8-9, 16, 53, 191-194. Âyetleriyle, FurkÂn suresinin 74. Âyetinin de dua niyetiyle okunduğu gorulur. İbrahim sûresinde Hz. İbrahim ’in duasını ihtiva eden 35-41. Âyetler ve ozellikle, “Rabbim! Hesap gunu gelip cattığında beni, annemi, babamı ve muminleri bağışla.” mealindeki 41. Âyet sıkca tekrar edilen dua Âyetleridir. TÂh sûresinde Hz. Mûs ’nın duası (TÂhÂ, 20/25-35) ozellikle kısa, canlı, ahenkli ve etkili cumleleriyle Kur ’an ’daki dua orneklerindendir. Bu Âyetlerde “Rabbim! Yureğime genişlik ver; işimi kolaylaştır; dilimin bağını coz ki sozumu anlasınlar.” ifadeleriyle dua edilmektedir. Kur ’an-ı Kerim ’de Hz. Eyup ’e (a.s.) nispet edilen dua cumleleri ayrı bir uslûp taşır. Bu Âyetlerde Hz. Eyup ’un (a.s.), son derece ağır bir hastalığa ve musibetlere mÂruz kalmasına rağmen, dualarında Allah ’tan istekte bulunmadığı, sadece durumunu arz etmekle yetindiği gorulur. (EnbiyÂ, 21/83-84; SÂd, 38/41) İslam Âlimleri onun bu tutumunu, sabır erdeminde yukselişin ve kulluk terbiyesinin en guzel orneği olarak değerlendirirler. (“Dua”, DİA, II, 536)
Kaynak: Diyanet Fetva Kurulu
İslam ve İhsan
PEYGAMBERİMİZİN BİR MECLİSTEN KALKARKEN OKUDUĞU DUALAR