Mehir ne demektir? Mehir ne kadar olmalıdır? Diyanet İşleri Yuksek Kurulu cevapladı.
MEHİR NE DEMEKTİR? Erkeğin evlenirken eşine verdiği veya vermeyi taahhut ettiği para veya başka bir mala mehir denir. Kur ’an-ı Kerim ’de, evlenen erkeğin kadına mehir vermek zorunda olduğu ve bunu zorla geri almasının caiz olmadığı konusunda ayetler bulunmaktadır. (Bakara, 2/237; NisÂ, 4/4, 20, 24, 25; MÂide, 5/5) Hanefîlere gore mehir, nikÂhın sonuclarından biridir. Bu nedenle nikÂh esnasında belirlenmemiş olsa, hatta nikÂh esnasında verilmeyeceği şart koşulsa bile evlenen kadın mehre hak kazanır.
Mehir nikÂh anında belirlenip belirlenmemesine gore ikiye ayrılır. Mehrin miktarı nikÂh anında belirlenmişse buna mehr-i musemm denir. NikÂh esnasında mehrin miktarının belirlenmemesi veya belirlenen mehrin bir sebeple gecersiz sayılması halinde, evlenen kadın mehr-i misil hak eder. Bu durumda mehrin miktarı akrabaları arasında her bakımdan kendi konumuna denk olan kadınların aldığı mehrin miktarıdır.
Mehir, odenme zamanına gore, mehr-i muaccel ve mehr-i mueccel olmak uzere ikiye ayrılır: Mehr-i muaccel, peşin olarak odenen mehirdir. Kadın mehr-i muacceli almadan kocanın evine gitmeme hakkına sahiptir. Mehr-i mueccel ise odenmesi sonraya bırakılan mehirdir. Bu mehrin odenmesi icin herhangi bir zaman belirlenmişse, bu tarih geldiğinde belirlenen mehrin kadına odenmesi gerekir. Şayet bir vakit belirlenmemişse, nikÂhın sona ermesiyle mehir muacceliyet kazanır ve odenmesi gerekir. Başka bir deyişle, boşanma halinde kocanın bu mehri odemesi gerekir; olum halinde de, bırakmış olduğu mirastan odenir.
Mehir olarak maddi veya mali değeri olan her turlu menfaat tespit edilebilir. Mehrin en az miktarı Hanefîlere gore 10 dirhem (o donemlerde yaklaşık iki koyun bedeli), MÂlikîlere gore ise 3 dirhem gumuştur.
ŞÃ‚fiî ve Hanbelî hukukculara gore ise mehrin alt veya ust sınırı yoktur. Mehrin ust sınırının olmadığı konusunda Hanefî ve MÂlikîler de diğer iki mezhep gibi duşunmektedir. Hz. Omer kendi halifeliği doneminde evlilikleri kolaylaştırmak icin mehre ust sınır getirmek istemiş, fakat bir kadının “…Onlara kantarla vermiş olsanız da hicbir şeyi geri almayın...” (NisÂ, 4/20) Âyetini delil getirmesi karşısında bu duşuncesinden vazgecmiştir.
Mehir, kadını hem evliliğe ısındırmak hem de ona belli bir malî guc kazandırmak duşuncesiyle ongorulmuştur.
Kaynak: Diyanet Fetva Kurulu
İslam ve İhsan
MEHİR NEDİR?
MEHİR NEDİR, NE ZAMAN ODENMELİDİR?