Gıda fiyatları neden yukseliyor? Bilal Akyol ’un Altınoluk Dergisi'nin 438. sayısında kaleme aldığı makaleyi istifadenize sunuyoruz…Butun Dunya ’da olduğu gibi Turkiye ’de de gıda fiyatlarının yukselişte olduğu bir donem gecirdik. Turkiye ’de yaz aylarının gelmesiyle durmuş gibi gozuken bu artışların sebebi sadece TL ’nin değer kaybetmesi/dovizin yukselmesinden kaynaklanmıyor. Turkiye bir yandan gectiği yeni ekonomi modelini rayına oturtmaya calışırken diğer yandan butun dunyada yaşanan enflasyon ve fiyat artışlarından da etkileniyor. Dunya enflasyon ve fiyat artışlarının sebeplerinin başında pandemi sureci, enerji fiyatlarının artışı ve Rusya-Ukrayna krizi geliyor.
Covid-19
Gıda fiyatlarının artmasına yol acan sebeplerin başında Covid-19 sureci geliyor. Salgının başlamasıyla dunya ekonomisi, buyuk bir krize girdi ve arz-talep dengesi temelinden sarsıldı. Dunya Ticaret Orgutu verilerine bakıldığında bu sure zarfında temel gıda ureticisi bazı ulkeler, ic pazarlarında tedarik probleminin ortaya cıkmaması icin bu urunlerde ihracat kısıtlamalarına gitti. Ayrıca salgın sebebiyle uretimde yaşanan duşuş, dış ticaretteki aksaklıklar, gıda urunlerini temin etmeyi zorlaştırdı. Bu da fiyatlara artış olarak yansıdı.
Rusya-Ukrayna Krizi
Pandeminin meydana getirdiği problemler bitmeden, dunya ekonomisi, artan talebi karşılamak icin uretimi ve ticareti arttırmaya calışırken Rusya ’nın Ukrayna ’yı işgaliyle yepyeni problemler doğdu. Zira Rusya ve Ukrayna, Dunya ’nın en buyuk tahıl ihracatcıları konumundalar. Rusya ’nın dunya genelinde tahıl ihracatındaki payı yuzde 30 civarında. Resmi verilere gore Ukrayna, Dunya ayciceği yağı uretiminin yuzde 49,6 ’sını karşılıyor. Rusya ise Dunya ayciceği yağının yuzde 23,1 ’ini uretiyor. Bu iki ulkenin payları toplam yuzde 72,7 ’ye tekabul ediyor. Rusya ’ya uygulanan ambargo diğer dunya ulkelerinin bu urunlere ulaşmasının onunde engel teşkil ediyor.
Enerji Fiyatlarındaki Artış
Gıda fiyatlarının yukselmesinde artan petrol ve dolayısıyla enerji fiyatlarının tesiri de cok buyuk. Tarım sektorunde kullanılan her turlu Âlet ve faaliyet yoğun enerjiye ihtiyac duyuyor. Pandemi sebebiyle artan kuresel enflasyondan en cok etkilenen alanlardan biri enerji sektoru. Bunun hemen arkasından başlayan Rusya-Ukrayna krizi de enerji fiyatlarının tarihî seviyelere cıkmasına sebep oldu. Bu da uretim ve nakliye maliyetlerinin artarak fiyatların katlanmasına yol actı.
HÂfız Sayısı Artıyor
Turkiye ’de bu yıl Kur ’an kurslarında eğitim alan veya kendi imkÂnlarıyla Kur ’an-ı Kerim ’i ezberleyen 8 bin 695 oğrenci hÂfız oldu. 2021-2022 eğitim oğretim yılında Turkiye genelindeki 1704 Kur ’an kursunda 73 binden fazla oğrenci hÂfızlık eğitimi aldı. Oğrenciler “hazırlık” ve “ezberleme” donemi olmak uzere ortalama 3 yıl eğitim gordu. 1975 ’ten bu yana hafızlık icazet belgesi alanların sayısı yaklaşık 200 bin oldu.
Suriye ’ye Yeni Operasyonun Şifreleri
Turkiye ’nin yaklaşık altı yıl once hayata gecirdiği “teroru kaynağında yok etme” stratejisi ile sınırların onemli bir bolumu guvence altına alınmıştı. Geriye kalan sınır bolgelerinin guvenliği icin başlatılan Barış Pınarı HarekÂtı sonrası Amerika ve Rusya ile imzalanan mutabakatlara gore PKK/SDG Turkiye-Suriye sınırında 30 kilometre derinlikte geriye cekilecek, ağır silahlar toplanacak ve muharip mevziler kullanılamaz hale getirilecek, Menbic ve Tel Rıfat teror orgutunden tamamen arındırılacaktı. Bugun gelinen noktada ne ABD ne de Rusya mutabakatların gereği uzerine verdikleri taahhutleri yerine getirmedi.
Ayn el Arab (Kobani), Tel Rıfat bolgelerinden atılan roketler, havan topları Karkamış, Kilis başta olmak uzere sınır hattındaki yerleşim birimlerine duştu. Gerek sınır şehirlerine gerekse Fırat Kalkanı, Zeytin Dalı, Barış Pınarı ve Bahar Kalkanı bolgelerine yonelik saldırılarda belirgin bir artışın yaşanması yeni bir sınır otesi harekÂtını elzem hale getirdi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ’ın İran ’da gercekleşen zirvede “Milli guvenliğimize kast eden şer odaklarını Suriye ’den sokup atmakta kararlıyız.” sozu ve daha once yaptığı acıklamalarda guney sınırlarımız boyunca, 30 kilometre derinliğinde guvenli bolgeler oluşturma vurgusu yeni bir sınır otesi operasyonun cok yakında başlayacağının işareti olarak yorumlanıyor.
Yapılması planlanan bu operasyonla Bahar Kalkanı, Zeytin Dalı ve Fırat Kalkanı bolgelerinin tam ortasında kalan ve adeta bir teror yuvasına donuşen Tel Rıfat ’ın temizlenmesine oncelik verilebilir. Zira İdlib ’e, Mare ’ye, Azez ’e, Cerablus ’a ve Afrin ’e yonelik saldırıların merkezi Tel Rıfat oldu. Bu saldırılarda Turk guvenlik guclerimizden, Suriye Milli Ordusu ve yerel halktan şehidler verildi.
İkinci olarak on plana cıkan yer Menbic. Soci Anlaşması ’na gore terorden arındırılması gereken Menbic ’le ilgili gerekenler yapılmadı. M4 karayolunun merkezinde yer alan Ayn İsa kasabasının kontrolu de oldukca muhim. Bu yerleşim birimlerinin teror orgutunden temizlenip gercek sahiplerine teslim edilmesinden sonra sıra sınırdan itibaren 30 km derinliğindeki guvenli bolgenin tamamlanmasına geliyor. Once Ayn el Arab sonrasında da Kamışlı.
Muhtemel operasyonun en muhim gayelerinden biri Suriyeli gocmenlerin ulkelerine gonul rahatlığı ile guvenli bir şekilde geri donmelerini sağlayacak alt yapıyı oluşturmak. Bu yeni operasyon Avrupa ’nın da rahat nefes almasını sağlayacak lakin Avrupa hÂl teror unsurlarına destek vermekten geri durmuyor.
Ulu Hakan ’ın İzinde
“Abdulhamid Han” ismi verilen Turkiye ’nin 4. sondaj gemisi, II. Abdulhamid ’in hayalini gercekleştirmek icin yola cıkıyor. Gemi, Turkiye ’nin hidrokarbon kaynaklarını araştıracak. Petrol keşfine buyuk onem veren II. Abdulhamid, Doğu, Guneydoğu Anadolu ve Ortadoğu ’daki enerji kaynaklarını gosteren bir harita hazırlatmıştı. 1889 ’da Akdeniz ’de petrol gazı madeni bulunduğunu haberinin alınmasıyla bu bolgede de calışma başlatmıştı. Şimdi ise “Abdulhamid Han” sondaj gemisi Ulu Hakan ’ın izinde Akdeniz ’de Turkiye'nin hidrokarbon kaynaklarını araştıracak.
Nadir Toprak Elementleri
Gectiğimiz Temmuz ayı başında Eskişehir Beylikova ’da 694 milyon tonluk Nadir Toprak Elementleri rezervi bulunduğunu acıklanmıştı. Bu rezerv Cin ’in 800 milyon tonluk rezervinin ardından dunyanın en buyuk rezervi durumunda. Cin urettiği bu elementleri Dunya ’nın yuzde 95 ’ine satıyor.
Uzmanlar daha once yapılan calışmalarda Turkiye ’de cok değerli maden rezervinin olduğunun bilindiğini ama cıkartacak ve uretecek siyasi irade bulunmaması sebebiyle Âtıl durumda kalındığını soyluyor.
Turkiye icin onemi buyuk olan bu 15 element, ozellikle ileri sanayide, teknolojide, haberleşmede, elektronikte akla gelen bircok teknolojide kullanılıyor. Ceşitli uyduların gonderilmesinde, robotların yapılmasında, muhtelif haberleşme cihazlarının uretiminde, cok ileri elektro mikroskoplarında, bunların lamba ve lazer ışıklarının uretimi gibi geniş bir kullanım alanı olan bu elementler, Turkiye ekonomisine ve ileri teknolojide gelişmesine ciddi katkılar sunacak.
Kaynak: Bilal Akyol, Altınoluk Dergisi, Ağustos-2022, Sayı:438
İslam ve İhsan