Şems ne demektir? Şems suresi ne zaman ve nerede indirilmiştir? Şems suresi kac ayettir? Şems suresinin okunuşu, anlamı ve tefsiri nasıldır? Şems suresinin Arapcası ve meali...Şems sûresi, Mekke doneminde inmiştir. Sûre, 15 Âyettir. Sûre, adını birinci Âyetteki “eş-Şems” kelimesinden almıştır. Şems, guneş demektir.
ŞEMS SURESİ ARAPCA

ŞEMS SURESİNİN TURKCE OKUNUŞU* (*Turkce okunuşlarından Kur'an-ı Kerim okumak uygun gorulmemektedir. Ayetler Turkce olarak arandıkları icin aramalarda cıkmak icin sitemize eklenmiştir.)
BismillÂhirrahmanirrahim.
﴾1-10﴿ Veş şemsi ve duhÂhÂ. Vel kameri iz telÂhÂ. Ven nehÂri iz cellÂhÂ. Vel leyli iz yagşÃ‚hÂ. Ves semÂi ve m benÂhÂ. Vel ardı ve m tahÂhÂ. Ve nefsin ve m sevvÂhÂ. Fe elhemeh fucûrah ve takvÂhÂ. Kad efleha men zekkÂhÂ. Ve kad hÂbe men dessÂhÂ.
﴾10-15﴿ Kezzebet semûdu bi tagvÂhÂ. İzinbease eşkÂhÂ. Fe kÂle lehum resûlullÂhi nÂkatallÂhi ve sukyÂhÂ. Fe kezzebûhu fe akarûh fe demdeme aleyhim rabbuhum bi zenbihim fe sevvÂhÂ. Ve l yehÂfu ukbÂhÂ.
ŞEMS SURESİNİN ANLAMI RahmÂn ve Rahîm olan Allah ’ın adıyla.
﴾1-10﴿ Guneşe ve kuşluk vaktindeki aydınlığına, guneşi takip ettiğinde aya, onu acığa cıkarttığında gunduze, onu orttuğunde geceye, gokyuzune ve onu bina edene, yere ve onu yapıp doşeyene, nefse ve ona birtakım kabiliyetler verip de iyilik ve kotuluklerini ilham edene yemin ederim ki, nefsini kotuluklerden arındıran kurtuluşa ermiş, onu kotuluklere gomen de ziyan etmiştir.
﴾11-15﴿ Semûd kavmi azgınlığı yuzunden (Allah'ın elcisini) yalanladı. Onların en bedbahtı (deveyi kesmek icin) atıldığında, Allah'ın Resûlu onlara: «Allah ’ın devesine ve onun su hakkına dokunmayın!» dedi. Ama onlar, onu yalanladılar ve deveyi kestiler. Bunun uzerine Rableri gunahları sebebiyle onlara buyuk bir felÂket gonderdi de hepsini helÂk etti. (Allah, bu şekilde azap etmenin) Âkıbetinden korkacak değil ya!
ŞEMS SURESİNİN TEFSİRİ CenÂb-ı Hak, bu Âyet-i kerîmelerde ust uste tam on bir defa yemin etmektedir:
Guneşe, Onun aydınlığına, Guneşi izleyip edip, onun batmasından sonra geceleyin ortaya cıkan aya, Guneşi butun berraklığı ile ortaya cıkaran gunduze, Guneşi karanlığı ile orten ve onun gorunmesini engelleyen geceye, Goğe, Onu pek yuksek bir kubbe hÂlinde ve eşsiz bir nizam icinde bin eden Allah ’a, Yeryuzune, Onu canlıların yaşaması icin yayıp doşeyen Allah ’a, Nefse, Onu en guzel şekilde bicimlendirip duzenleyen, ona fucûr ve takvÂsını ilham eden Allah ’a! Bu on bir yeminin ardından bir de mÂnayı daha cok kuvvetlendirmesi icin “elbette, mutlaka” mÂnasında قد (kad) edatını kullanmakta ve ancak bu guclu te ’kîd ve te ’yîdlerden sonra nefsini arındırıp temizleyen kimsenin, mutlaka kurtuluşa ereceğini; aksine onu gunah ve mÂsiyetlerle kirleten kimsenin ise muhakkak husrÂna uğrayacağını beyÂn etmektedir. CÂlib-i dikkattir ki, Kur ’Ân-ı Kerîm ’de CenÂb-ı Hak, nefs tezkiyesinden başka hicbir hususta, bu şekilde ust uste on bir defa yemin etmemektedir. Bu gercek, insanın kurtuluşu icin nefs tezkiyesinin ne kadar muhim ve zarûrî olduğunu ifadeye kÂfîdir.
CenÂb-ı Hakk ’ın yemin etmesi, uzerine yemin edilen varlıkların kıymet ve şereflerini bildirmekle beraber, aslında o yeminden sonra ifade edilen ilÂhî beyÂnın, azamet ve ehemmiyetini gostermek icindir. Bu Âyetlerdeki yeminlerde de durum boyledir. Bu yeminlerle bir taraftan, bu varlıkları yaratan Allah ’ın sonsuz kudretine dikkat cekilirken, bir taraftan da yeminlerin cevabı olarak gelen insan gerceğine, nefsin hakikatine ve ebedî kurtuluş icin onu tezkiye etmenin ehemmiyetine nazar-ı dikkatler celbedilir.
Diğer taraftan uzerine yemin edilen hususlar ile nefsin mÂhiyeti arasında da kuvvetli bir irtibat vardır. Şoyle ki:
Kur ’Ân-ı Kerîm, gercekleri zihinlere iyice yerleştirmek icin konuları coğu kez zıtlarıyla izah eder. Burada da daha cok zıtlar uzerinde durulur. Alamet ve neticelerinin aynı olmadığı, birbirinin hep diğerinin tersi olduğu belirtilir. Bu acıdan bakıldığında:
› Guneş ve ay birbirinin zıddı sayılabilir. Cunku guneş cok parlak, aynı zamanda sıcaktır. Buna karşın ayın kendisi aydınlık değildir. Guneş varken, aslında o da gokte olmasına rağmen ay gorunmez. Ancak guneş battıktan sonra ortaya cıkar. Fakat, guneş gibi, geceyi gunduze cevirecek kadar aydınlığı yoktur. Ayrıca onun parlaklığında, guneşin ısısıyla meydana gelen şeyleri oluşturacak kadar sıcaklık da yoktur. Bununla birlikte ayın kendine has bazı ozellikleri de guneşte yoktur.
› Gunduz ile gece de birbirinin zıddıdır. İkisinin tesir ve sonucları elbette aynı değildir.
› Gok ile yer de birbirinin zıddıdır. Rabbimiz goğu yukseğe asmış, yeryuzunu ise sem tavanı altında yatak gibi doşemiştir. İkisi de kÂinatın nizamına hizmet etmektedir. Ancak ikisinin tesir ve neticeleri gok ile yer kadar farklıdır.
İşte birbirine zıt bu deliller serdedildikten sonra insanın nefsine işaret edilir. CenÂb-ı Hakk ’ın, birbirine zıt olan fucûr ve takvÂyı, kotuluk ve iyiliği iki zıt temÂyul olarak onun benliğine yerleştirdiği haber verilir. Bunlar guneş ve ay, gunduz ve gece, gok ve yer gibi biri diğerine zıt iki ozelliktir. Cunku birisi fucurdur ve kotu bir şeydir; oburu ise takvÂdır ve iyi bir şeydir. Guneş ve ay, gece ve gunduz, gok ve yeryuzu nasıl aynı şey değilse, onların tesir ve neticeleri nasıl birbirinden farklı ise, fucur ve takv da birbirine zıttır. Tesir ve sonucları kesinlikle farklı olacaktır. Fucur, Allah TeÂl ’nın fucur diye haber verdiği şeydir. Takv da O ’nun kabul buyurduğu takvÂdır. Allah ’ın indinde bu iki şeyin neticesi de ayrıdır. Buna gore insan bu dunyada iyilikle kotuluğu aynı gormemelidir. Allah ’ın iyi dediğini iyi tanıyıp onun peşinden gitmeli; kotu dediğini kotu tanıyıp ondan da uzaklaşmalıdır. Cunku Allah iyiliğin peşinden gidenlere mukÂfat verecek, kotuluğun peşinden gidenleri ise cezalandıracaktır. On bir yeminin ardından bu gerceği bildirmek uzere buyruluyor ki:
Burada uzerinde durulması lÂzım gelen gelen en muhim husus “tezkiye”dir. “Tez­ki­ye” kelimesinde iki muhim mÂna vardır:
Birincisi; te­miz­le­mek, arın­dır­mak,
İkincisi; ar­tır­mak, ge­liş­tir­mek, be­re­ket­len­dir­mek ve fe­yiz­len­dir­mek.
Bu mÂna cer­ce­ve­sin­de tez­ki­ye, esasen m­ne­vî eği­ti­min bu­tun sey­ri­ni ifade eder.
Tezkiyenin zıddı olan اَلتَّدْسِيَةُ (tedsiye) ise اَلدَّوْسُ (devs) kokundendir. “Devs”, bir şey gelişip buyumeyerek bodur ve cılız kalmak ve gizlenmek mÂnalarına gelir. “Tedsiye” ise, bir kimseyi hile ile ayartıp fesada duşurmek demektir. Bu kelimenin اَلدَّسُّ (dess) veya اَلدِّسِّسَةُ (dissise)den gelme ihtimalide vardır. Dess ve dissise, bir şeyi bir şeyin altına gomup gizlemek ve toprağa gommek mÂnasınadır. Bizdeki “desîse” tabirinin aslı “dissise” mastarıdır. اَلدَّس۪يسُ (desîs), hicbir ilac ile giderilmeyen koltuk kokusuna, casusa ve kule gomulup kebap olmuş ete denir. اَلدَّسَّاسُ (dessÂs) da bir tur pis ve kotu yılana denir. İşte tedsis ve tedsiye bu mÂnalarla alakalı olarak bir şeyi iyice gommek ve hile yapmak, bir şeyi hile ile bozup fenalaştırmak ve iyice ortup gizlemek, gommek mÂnalarını ifade eder. Buna gore nefsi tedsiye, ruhu faziletli ve erdemli şeylerle temizlemeyip kotu işler ve kotu ahlÂk ile bozmak, sonunda kokuşup gomulmeye mahkum Âdî beden kirleri, katı hayvÂnî gayeler, gosteriş gibi şeytani ve karanlık hislerle curutup kokutarak maddiyata gommek ve Âhirette, kule gomulmuş “kebap” gibi cehennem ateşine kapatmaktır. Bunun icin nefsi boyle bir duruma duşmekten kurtarabilmek icin onun tezkiyesi zaruridir.
Nef­si tez­ki­ye; on­ce­lik­le onu ku­fur, ce­h­let, ko­tu his­ler, yan­lış inanclar ve fe­n huylardan te­miz­le­mek­tir. Onu İslÂm ’a ay­kı­rı her tur­lu îti­k­dî, ah­l­kî ve ame­lî yan­lış­lık­lar­dan arın­dır­mak­tır. Onu te­miz­le­yip ko­tu­luk­ler­den ko­ru­duk­tan son­ra da, iman, ilim, ir­fÂn, hik­met, iyi duy­gu­lar, gu­zel huy­lar gi­bi tak­v ozellikleriyle ter­bi­ye ede­rek, onu rû­h­ni­yet­le dol­dur­mak­tır.
Tez­ki­yenin bir ust derecesi, nef­sin is­tek­le­ri­ni azal­ta­rak onun be­den uze­rin­de­ki h­ki­mi­ye­ti­ni kır­mak ve bu sû­ret­le rû­hun hu­kum­ran­lı­ğı­na im­kÂn sağ­la­mak­tır. Bu, an­cak nef­se kar­şı irade­yi guc­len­di­rmek yoluyla mumkun olabilir. İradeyi guclendirmek ise yi­yip ic­me, uyu­ma ve ko­nuş­mada olculu olmak gi­bi usûl­ler­le sağ­la­na­bi­lir. Bun­dan do­la­yı­dır ki, Kur ’an ve sunnetin ruhuna uygun olarak Âlimlerimiz tarafından “az ye­mek, az uyu­mak ve az ko­nuş­mak” nef­si diz­gin­le­me­nin metodu olarak belirlenmiştir. Cun­ku bun­lar, nef­se h­ki­mi­ye­tin ilk adım­la­rı­dır.
Fa­kat her konuda ol­du­ğu gi­bi, bu metotları uygulamada da îti­d­li el­den bı­rak­ma­mak ge­re­kir. Cun­ku be­den, Al­lah ’ın in­san­la­ra bir em­ne­ti­dir. Bu sebeple kul, nef­si­ni tez­ki­ye eder­ken if­rat ve tef­rît­ten sa­kın­ma­lı, onun az­gın­lık­la­rı­na set ce­ke­yim der­ken, mucÂdele ve mu­c­he­de­de aşı­rı­lı­ğa duş­me­me­li­dir. Cun­ku din, bu­tun hÂl ve dav­ra­nış­lar­da îti­d­li em­re­der. İn­san­la­ra her tur­lu if­rat ve tef­rit­ten uzak durmayı oğut­ler. Us­te­lik nef­si, mut­lak sû­ret­te ber­ta­raf et­mek mum­kun ol­ma­dı­ğı gi­bi, bu, istenen bir şey de de­ğil­dir. Bu­na go­re nef­sin tez­ki­ye edil­me­si, nef­s­nî arzu ve te­m­yul­le­rin il­hî emir­ler cer­ce­ve­sin­de diz­gin­le­nip ter­bi­ye edil­me­si de­mek­tir.
Nef­si tez­ki­ye­ye ca­lış­ıp bu uğur­da cid­dî gay­retler gostermek, onemine ve zor­lu­ğu­na bi­n­en “ci­hÂd-ı ek­ber” kabul edil­miş­tir. Ni­te­kim Resûlullah (s.a.s.) pek zor­lu ge­cen Te­buk Gaz­ve­si ’nden do­nerken as­h­bı­na:
“−Şimdi kucuk cihÂddan buyuk cihÂda donuyoruz!” buyurdu. AshÂb-ı kirÂm hayretler icinde:
“–YÂ Rasûlallah! HÂlimiz meydanda! Bundan daha buyuk cihÂd var mı?” dedikle­rinde Peygamberimiz (s.a.s.):
“–Şimdi buyuk cihÂda, nefisle cihÂda donuyoruz!” buyurdu­. (Suyûtî, CÂmiu ’s-Sağîr, II, 73)
Nefisle cihÂd, ancak kalbî eğitim ve mÂnevî terbiye ile gercekleşir. GÂye, ahlÂkı yuceltmek ve insanı mÂnen olgunlaştırarak “insÂn-ı kÂmil” hÂline getirmektir. Bunun yolu da dinî gerceklerle yoğrulmuş bir akıl, îman ve guzel ahlÂk ile suslenmiş bir kalp, Kur ’Ân ve sunnetin rûhÂniyetiyle taclanmış hÂl ve davranışlarla “tevhîdin mîrÂcına yukselerek” kemÂle ermektir.
Resûl-i Ekrem (s.a.s.):
“Akıl­lı, nef­si­ne h­kim olup onu he­s­ba ce­ke­rek olum ote­si icin ca­lı­şandır. Ah­mak da nef­si­ni he­v­sı­na uydurduğu hÂl­de Al­lah ’tan iyilik bekleyip durandır” (Tir­mi­zî, Kı­y­met 25; İbn M­ce, Zuhd 31) buyurarak­ nefsi terbiye ve tezkiye etmenin onemine dikkat ceker.
Bunun icindir ki, Allah Resûlu (s.a.s.) devamlı şoyle niyÂzda bulunurdu:
“Al­lahım! Nef­si­me tak­v­ nasip et ve onu her turlu gunahtan temizle. Zira onu en iyi temizleyecek olan sensin. Ona yardım edip eğitecek olan da sadece sensin. Allahım! Faydasız ilimden, urpermeyen kalpten, doymak bilmeyen nefisten ve kabul olunmayan duadan sana sığınırırm.” (Mus­lim, Zi­kir 73; NesÂî, İstiÂze 13)
Nitekim in­fak, sa­da­ka, hiz­met gi­bi s­lih amel­ler, z­hi­ren baş­ka­la­rı­na fay­da­lı ol­mak biciminde go­run­se de, gercekte nef­se doğ­ru­yu, gu­ze­li ve iyiyi tel­kîn­dir. Cun­ku iyi­lik­ler bu yolla ben­lik­te yer eder ve rûh, bun­lar­la un­si­yet kazanır. Di­ğer bu­tun s­lih amel­ler­le bir­lik­te soz­le­rin en gu­ze­li ve en doğ­ru­su olan Kur ’Ân-ı Ke­rîm ’i oku­mak, oğutlerini can ku­la­ğıy­la din­le­mek ve hukumleriyle amel etmek de, nef­si eğitip duzeltecek en bu­yuk ve­sî­le­ler­den bi­ri­dir. Ha­ya­tı­nı bu­tu­nuy­le Kur ’Ân ’ın oğrettiği şekilde duzenleyen bir kul, nef­si­nin kotuluğunden ve şey­ta­nın de­sî­se­le­rin­den kur­tu­lur ve yal­nız Hakk ’ın hoşnutluğunu isteyerek ya­şar. Kal­bi il­hî lu­tuf te­cel­lî­le­ri­ne maz­har olur. Bu du­ru­ma ge­len bir kul icin, ar­tık go­zun gor­du­ğu, ku­la­ğın işit­ti­ği z­hi­rî ik­lî­min ote­si­ne m­ne­vî bir pan­cur acıl­ır; kÂinat, hik­met­li ve aza­met­li bir ki­tÂb h­li­ne gel­ir.
Tez­ki­ye­nin onemiyle ilgili olarak İb­r­him Desû­kî (k.s.) şoy­le bu­yu­rur:
“– Evladım! Gun­duz­le­ri­ni oruc­la, ge­ce­le­ri­ni na­maz­la ge­cir­sen, te­miz bir ic Âle­mi­ne ve Hak ile samimi bir kulluk ilişkisine sahip ol­san da, sa­kın ben­lik id­di­Ã‚sın­da bu­lun­ma! Sa­kın gu­rû­ra yenilip nef­sin kan­dır­ma­sı­na al­dan­ma. Zira ni­ce der­viş, nef­si­nin kotu arzularına ka­pı­lıp he­lÂk ol­du.”
H­tem-i Esamm (k.s.) da şoy­le bu­yu­rur:
“Muh­te­şem ko­nak­la­ra, ve­rim­li bağ ve bah­ce­le­re al­dan­ma. Cen­net­ten da­ha gu­zel bir yer yok­tur. Fa­kat Hz. Âdem ’in ba­şı­na ne gel­diy­se, cen­ne­tin o son­suz gu­zel­lik­le­ri icin­dey­ken gel­di. Nef­si ora­da ebe­dî kal­mak is­te­di. Ya­sak ağaca yak­laş­tı. İlÂhî hikmet gereği, dunya­ya in­di­ril­mek­le ceza­lan­dı­rıl­dı.
İb­det ve ke­r­me­ti­nin cok­lu­ğu­na al­dan­ma. Zira sahib ol­du­ğu bun­ca ke­r­me­te rağ­men, Al­lah TeÂl ’nın ­kendi­si­ne ism-i Âza­mı oğ­ret­ti­ği Bel ’am bin Ba­ura ’nın ba­şı­na ge­len ha­zîn Âkı­bet, ne ka­dar ib­ret­li­dir.
Sen, sen ol; ilim ve amel cok­lu­ğu­na da al­dan­ma. Cun­ku on­ca ilim ve t­ati­ne rağ­men İblîsin ba­şı­na ne­ler gel­di, bil­mi­yor mu­sun?! Nefs ve şey­ta­nın iğ­v­sıy­la al­da­nan­lar­dan ol­ma!
Âbid­le­rin, z­hid­le­rin ya­nın­da bu­lu­nu­yo­rum di­ye de ken­di­ne gu­ven­me. Zira ku­ru ku­ru­ya bir beraber­lik fay­da­sız­dır. S­le­be, Pey­gam­berimiz (s.a.s.) ’in soh­be­tin­de duy­gu­suz­ca bu­lun­du­ğun­dan fe­cî bir Âkı­be­te uğ­ra­dı.
Bir pey­gam­ber cocuğu ol­ma­sı­na rağ­men Hz. Nûh ’un oğ­lu, ba­ba­sı­nın davetin­e karşı ken­di­si­ni ihtiyacsız gor­mek gi­bi bir bed­baht­lı­ğa suruklendi. Ara­la­rın­da­ki kan ba­ğı bile ona bir fay­da sağlamadı. Ne­tî­ce­de, he­lÂk edi­len­ler­den ol­du.
Hz. Lût ’un ka­rı­sı, k­fir ve f­sık­la­ra olan un­si­yet ve mu­hab­be­ti se­be­biy­le ya­nı­ba­şın­da­ki hi­d­yet nû­run­dan na­sip­siz kal­dı ve gaf­let icer­isin­de kuf­run ka­ran­lık­la­rı­na dal­dı.
Hu­l­sa; ilim, amel, mal, ev­lat ve dost gi­bi ne ka­dar da­ya­nak var­sa Âhi­ret­te­ki kur­tu­lu­şun icin bun­la­ra cok gu­ven­me! Bun­lar­dan nef­si­ne as­l pay cı­kar­ma.”
HÂsılı her mu­min, sık sık nef­siy­le ic he­sap­laş­ma­ya gi­re­rek, onu sî­ga­ya cek­me­li; m­ne­vî durumuna cid­dî bir şe­kil­de ce­ki-du­zen ve­rip, gi­di­şÃ‚­tı­nı kont­rol al­tı­na al­ma­lı­dır. Bu­na “nefis mu­h­se­be­si” de­nir. İn­san, hic ol­maz­sa ba­şı­nı yas­tı­ğa koy­du­ğu her yir­mi dort sa­at­te bir, o gu­nun mu­h­se­be­si­ni yap­ma­lı ve ken­di­ni sî­ga­ya cek­me­li­dir. Bu­nu alış­kan­lık h­li­ne ge­ti­ren­le­rin ha­t­da ıs­rar il­le­tin­den kur­tu­la­bil­me­le­ ri ko­lay­la­şır.
Nefs tez­ki­ye­si ne­tî­ce­sin­de kalb, “se­lîm” h­le ge­lir. Kalb-i se­lîm mer­ha­le­sin­de şu uc hÂl mu­şÃ‚­he­de edi­lir:
› Kim­se­yi in­cit­mez. Bu, takv eh­li­nin h­li­dir. Kalb, nef­sin şer­rin­den ko­ru­nur. Gu­zel ah­lÂk te­şek­kul eder.
› Kim­se­den in­cin­mez. Bu da, mu­hab­bet eh­li­nin h­li­dir. F­nî­le­rin ovgu ve yer­me­le­ri bir ehem­mi­yet ifade et­mez. Gu­neş ışı­ğı kar­şı­sın­da ay­dın­lat­ma ve ka­rart­ma­la­rın bir one­mi ol­ma­ya­ca­ğı gi­bi.
ŞÃ‚­ir bu h­li şoy­le ifade eder:
“Ci­hÂn ba­ğın­da ey Âşık bu­dur mak­sûd-ı ins u cin[1]
Ne kim­se sen­den in­cin­sin ne sen bir kim­se­den in­cin.”
› Dunya men­fa­atiy­le Âhi­ret kazancı kar­şı kar­şı­ya ge­lin­ce, Âhi­re­ti ter­cih ede­rek Allah ’ın rızasını he­def­ler.
Onceki Âyetlerde insan nefsinin mÂhiyetine işaret edilerek, 9-10. Âyetlerde de nefsi tezkiye edip kotuluklerden arındıranın kurtuluşa ereceği, onu temizlemeyip kotuluklere gomenin ise ziyana uğrayacağı bildirilmişti. Şimdi ise tarihten muşahhas bir misal verilerek bu kÂide izah edilir:
Gunahlara batmış nefsin durumunu acıklamak uzere verilen bu tarihî misali anlamak icin şu iki temel gercek uzerinde duşunmek gerekir:
Birincisi; Allah TeÂl insanı yaratmış, onu hem kotuluk hem de iyilik yapabilecek bir tabiat ve istidatla donatmıştır. Burada Hz. SÂlih ve kavminin kıssası hatırlatılarak, kotuluk ve iyiliğin sadece ilham ile bilinmesinin, herkesin kendisine yuruyeceği dosdoğru bir yol bulması icin yeterli olmadığı beyÂn edilir. Bu maksatladır ki, CenÂb-ı Hak peygamberlere vahyederek doğru yolu butun incelikleriyle haber vermiş; gerek kotuluğun ne olduğunu ve ondan nasıl sakınılacağını, gerekse takvÂnın ne olduğunu ve onun nasıl elde edileceğini acıkca bildirmiştir. Semûd kavmi kıssası gostermektedir ki, eğer insan vahiy yoluyla gonderilen bu acık hidÂyeti kabul etmezse, o zaman kotuluklerden kurtulamaz ve takvÂya yol bulamaz.
İkincisi; bu kıssada da acıkca gorulduğu uzere ceza veya mukafat, doğru ya da yanlış yolu tercih etmenin kesin bir neticesidir. Nefsi kotuluklerden temizleyerek takv yolunda ilerlemenin tabii sonucu kurtuluştur. Fakat nefsin iman ve sÂlih amellere doğru olan iyi temÂyullerini bastırıp korelterek kendini kotulukler ve gunahlar icinde bırakmanın tabii sonucu da ziyan ve helÂktır. (bk. Mevdûdî, Tefhîmu ’l-Kur ’Ân, VII, 138-139)
İşte bu hususları anlatmak icin tarihten Semûd kavmi ornek olarak verilir. Cunku onceki azaba uğrayan kavimlerden yerleşim yeri Mekkelilere en yakın olan kavim bunlardı. Hicaz ’ın kuzeyinde onların tarihi kalıntıları mevcuttu. Mekkeliler ticaret icin Şam ’a gittiklerinde buradan gecerlerdi.
Semûd kavmi Hz. SÂlih ’ten bir mûcize istemişlerdir. Bunun uzerine SÂlih (a.s.) onlara mûcize olarak bir dişi deve getirdi. Devenin, yeryuzunde ne isterse yiyeceğini, suların, bir gun onların hayvanlarına bir gun de bu deveye ait olacağını bildirdi. Eğer bu deveye dokunurlarsa şiddetli bir azaba uğrayacaklarını haber verdi. Fakat bedbaht kavim, devenin hukukunu yerine getiremediler. En azılılarını deveyi oldurmeye teşvik ettiler, o da deveyi oldurdu. Peygamber ’e inanmadıkları, onun buyruğuna itaat etmedikleri ve buyuk bir suc işledikleri icin helak edildiler. (bk. A‘rÂf 7/73-79; Hûd 11/61-68; Kamer 54/23-32)
Bundan boyle Semûd kavmi gibi azgınlık yapanların da helak edilebileceği uyarısında bulunmak uzere bu helakin Yuce Allah ’a ait yonune şoyle bir işarette bulunulmaktadır:
Kendisi hesaba ceken fakat kimse tarafından hesaba cekilemeyen, butun guc ve kudretin sahibi olan Allah, mustahak olan fert ve toplumları helak eder. Fakat yaptığının sonucundan korkmaz. Bu işin sonunda kendine bir zarar geleceğinden endişe etmez. Cunku hicbir gucun, “Sen bunları niye helak ettin?” diye sorma hakkı yoktur. O istediğini helak eder, istediğini oldurur. Helak ettiklerini savunacak veya onlara yardım edecek kimse bulunmaz. Bu sebeple, Semûd kıssasının hatırlatılmasında, Peygamberimiz (s.a.s.) ’e karşı gelip onun buyruklarını dinlemeyen azgınların da neticede acı bir azap ve fecî bir helÂke uğrayacakları tehdîdi vardır.
Dipnot: Maksûd-i ins u cin: İnsanların ve cinlerin en buyuk gayesi.
ŞEMS SURESİ HAKKINDA BİLGİLER Şems Sûresinin Nuzûlu Şems sûresi, Mushaftaki sıralamada doksan birinci, iniş sırasına gore yirmi altıncı sûredir. Kadir sûresinden sonra, Burûc sûresinden once Mekke ’de inmiştir.
Şems Sûresinin Adı / Ayet Sayısı Sûre adını 1. Âyette gecen “guneş” anlamındaki şems kelimesinden almıştır.
Şems Sûresinin Konusu Sûrede bazı onemli kozmik varlıklara ve olaylara yemin edilerek insan tabiatına hem iyilik hem kotuluk eğilimlerinin verildiği bildirilmiş; bu eğilimlerini doğru kullanmayanların akıbetine ornek olmak uzere Semûd kavminin helÂk edilişi anlatılmıştır.
Kaynak: kuranvemeali.com
İslam ve İhsan
ŞEMS SURESİNİN TEFSİRİ