Haset neden haram kılınmıştır? Haset etmek ile ilgili ayet ve hadis-i şerif.İster din ister dunya nimeti olsun bir kimsenin sahip olduğu nimetin elinden cıkmasını istemek anlamındaki hasedin haram kılınmıştır.
HASET İLE İLGİLİ AYET "Yoksa onlar, Allah'ın lutfundan verdiği şeyler icin insanları kıskanıyorlar mı?" (Nis sûresi, 54)
Hz. Peygamber zamanında yaşayan yahudiler, bugunkiler gibi butun guzelliklere ve iyiliklere sadece kendilerini lÂyık goruyorlardı. Bir son peygamber geleceğini biliyorlar, ama onu kendi iclerinden bekliyorlardı. Oyle olmadığını gorunce, Hz. Peygamber'e peygamberliği, muslumanlara da iman ve İslÂm'ı yakıştıramadılar. Hem Kureyş kabilesini hem de Arapları peygamberlik onlara gecti diye cekemediler, kıskandılar.
Âyet-i kerîme, hasedin aslında Allah'ın takdir ve ihsanına rız gostermemek ve itiraz etmek demek olduğunu, buna da kimsenin hakkının bulunmadığını bildirmektedir. Kıskanclıklarıyla Kur'Ân-ı Kerîm'e gecmiş olan yahudilerle aynı cizgide birleşmek istemeyenlerin, kendilerini haset ve kıskanclıktan arındırmaları gerekmektedir.
HASET İLE İLGİLİ HADİS Ebû Hureyre radıyallahu anh'den rivayet edildiğine gore Nebî sallallahu aleyhi ve sellem şoyle buyurdu:
"Haset etmekten sakının. Zira, ateşin odunu (veya otları) yiyip bitirdiği gibi haset de iyilikleri yer bitirir." (Ebû DÂvûd, Edeb 44. Ayrıca bk. İbni MÂce, Zuhd 22)
Hadisi Nasıl Anlamalıyız? Bir onceki konuda gecen Enes İbni MÂlik'ten rivayet edilmiş olan hadiste de kısmen değinildiği gibi haset, başkalarına verilmiş olan maddî mÂnevî nimetleri cekemeyip onların sahiplerinin elinden cıkmasını istemek demektir. Bu, duygusal bir rahatsızlıktır. Temelinde de ilÂhî taksime rız gostermemek yatmaktadır. Allah'a inanan bir mu'minin, O'nun takdir ve ihsanına razı olmaması son derece yanlış bir duygu ve tavır olup iman ve teslimiyet gerceğiyle bağdaşmaz.
Resûl-i Ekrem Efendimiz, bu karmaşık ve anlaşılmaz duruma hic bir muslumanın duşmemesi icin acık bir uyarıda bulunarak "Haset etmekten sakının" buyurmuştur. Gerekcesini de "Zira, ateşin odunu (veya otları) yiyip bitirdiği gibi haset de iyilikleri yer bitirir" diye acıklamıştır.
Ateş icin odun veya otları yakıp kul etmek ne kadar tabiî ve kolay ise, cekememezlik duygusu da kişinin yaptığı iyilikleri oylece tuketir. Cunku kıskanan kişi kıskandıklarının gıybetini, dedi-kodusunu yapar, aleyhinde bulunur. Bunlar hasetcinin kaybını ve zararını, kendisine haset edilen kimsenin de nimet ve sevabını artırır. Boylece haset eden kimsenin hem dunyası hem de Âhireti mahrûmiyetle dolar.
Haset tedÂvi edilmezse, neticede kişinin imanını da ifsat edebilir. İyiliklerin, hayır ve hasenÂtın desteğinden uzak kalan imanın once kemalini sonra da aslını kaybetmesinden korkulur. Bu sebeple haset şiddetle yasaklanmıştır.
Ateş, odunların cismini yok edip kullerini bıraktığı gibi, haset de iyilikleri yer, onların etkisini ortadan kaldırır. Bu durumda bu hadis ile "Gercekten iyilikler kotulukleri ortadan kaldırır" Âyeti [Hud sûresi (11), 114] arasında herhangi bir celişki olmaz. Cunku hasetcinin iyilikleri, ozu yokedilmiş, yenmiş tuketilmiş iyiliklerdir. Nerde kaldı ki kotulukleri silip supursun.
Hadisten Oğrendiklerimiz 1. Haset haramdır.
2. Haset, sahibinin iyilik ve sevaplarını yer bitirir.
3. Allah'ın takdir ve ikramına razı olmamak demek olan hasetten sakınmak gerekir.
4. Muslumana nimetin takdirkÂrı olmak yaraşır.
5. Başkalarının sahip olduğu nimetlerin bir benzerinin de kendisine verilmesini istemekte (gıbta) herhangi bir sakınca yoktur.
Kaynak: Rİyazus Salihin, Erkam Yayınları
İslam ve İhsan
HASET NEDİR?