Dinimiz maddi ve manevi temizliğe buyuk onem vermiş, ibadetler icin temizliği farz kılmıştır. Peygamber Efendimiz (s.a.v) temizliğin, imanın yarısı olduğunu belirtmiştir. Peki Kuran'da gecen maddi temizlik ile ilgili ayetler nelerdir? Maddi temizlik ile ilgili ayet ve hadisleri sizler icin derledik.Melekler de temizlikten hoşlanır, kirlilikten rahatsız olurlar. İnsanın rûhu da ancak temizlikte huzur bulur. O hÂlde bir Musluman icin temizlik, vazgecilmez bir dusturdur. Hayatın temelidir. Ummet-i Muhammed ’in alÂmet-i fÂrikasıdır.
Muslumanın elbisesi temizdir, bedeni temizdir, mekÂnı temizdir, kalbi temizdir, rûhu temizdir, aklı temizdir, duyguları temizdir, lisÂnı temizdir, lokması temizdir… HÂsılı bir Muslumanın her şeyi temizdir. Bunların nasıl temizleneceğini de bizlere CenÂb-ı Hak -azze ve celle- Hazretleri, Rasûlu (s.a.v) vÂsıtasıyla oğretmiştir.
Abdest ve gusul ile maddî olarak başlayan temizlik, namaz, Kur ’Ân-ı Kerîm tilÂveti ve tavÂf gibi ibadetlerle mÂnevî Âleme gecer, mu ’minin dunyasını arındırır; kalbini, rûhunu ve Âhiretini nurlandırır.
Vucûdun dışını temizleyen abdest ve gusul, insanın rûhuna da anında sirÂyet eder. Bu sebeple mu ’minler devamlı abdestli bulunmaya dikkat ederler. Hatta yatarken bile abdest alırlar ki rûhları bedenlerinden ayrılıp gittiğinde uyanıncaya kadar abdestli bulunsun.
Mu ’min abdest aldığında nasıl bir mÂnevî hÂl kazanıyor ki şeytanlar ondan uzaklaşıyor ve melekler kendisine yaklaşıyor. Abdestsizlik hÂli de nasıl bir mÂhiyet arzediyor ki melekler bundan rahatsız oluyor ve o insandan uzaklaşıyorlar. Bunlar dunya gozuyle gorulemeyen ancak sÂdık haberle bilinebilen hususlar.
Buraya kadar bahsettiğimiz temizlikler su ile yapılıyor. Ama CenÂb-ı Hak su ile birlikte toprağı da Nebiyy-i Ekrem (s.a.v) Efendimiz ’e temiz ve temizleyici kılmış. Bu sebeple su bulamadığımızda temizliğimizi toprakla yaparız.
TEMİZLİK İLE İLGLİ AYETLER Bakara / 57 "Uzerinizi bulutlarla golgelendirmiş ve size kudret helvası ile bıldırcın eti indirmiştik. “Size verdiğimiz rızıkların temiz ve helÂl olanlarından yeyiniz” demiştik. Onlar bu nimetleri hice sayarak bize bir zarar veremediler, fakat boylelikle sadece kendilerine zulmediyorlardı."
Bakara / 125 "Biz KÂbe ’yi, insanlar icin toplanıp sevap kazanma yeri ve emniyetli bir mekÂn kıldık. Oyleyse siz de İbrÂhim ’in makÂmını namazgÂh edinin. ZÂten İbrÂhim ’le İsmÂil ’e de: “Tavaf edenler, ibÂdet kastıyla orada kalanlar, rukû ve secde edenler icin evimi Tertemiz tutun!” diye emretmiştik."
Bakara / 168 "Ey insanlar! Yeryuzundeki helÂl ve temiz nimetlerden yiyin. Şeytanın adımları ardınca gitmeyin. Cunku o, sizin icin apacık bir duşmandır."
Bakara / 172 "Ey iman edenler! Size verdiğimiz rızıkların temiz ve helÂl olanlarından yiyin! Eğer yalnız Allah ’a kulluk ediyorsanız O ’na şukredin!"
Bakara / 222 "Rasûlum! Sana kadınların Âdet gormesini de soruyorlar. Şoyle de: “O, rahatsızlık veren bir durumdur. Bu sebeple Âdet gorduklerinde kadınlardan uzak durun ve onlar temizleninceye kadar kendileriyle cinsî munÂsebette bulunmayın. temizlendikleri zaman Allah ’ın izin verdiği yerden onlara yaklaşın.” Şuphesiz Allah cok tevbe edenleri de, cok temizlenenleri de sever."
Bakara / 267 "Ey iman edenler! Calışıp urettiğiniz malların ve sizin icin yerden cıkardığımız urunlerin iyi, temiz ve helÂl olanından Allah yolunda harcayın. Size verildiğinde gozunuzu yummadan alamayacağınız kotu şeyleri, iyilik yapacağım diye başkasına vermeye kalkışmayın. Şunu bilin ki, Allah ’ın hicbir şeye ihtiyacı yoktur; O her turlu ovguye lÂyıktır."
Nis / 43 "Ey iman edenler! Sarhoş iken ne soylediğinizi bilecek derecede ayıkıncaya, cunup iken de -yolcu olanlarınız hÂric- yıkanıncaya kadar namaza yaklaşmayın. Eğer hasta ya da yolcu iseniz veya sizden biriniz abdestini bozmuşsa veyahut kadınlarınızla cinsî munÂsebette bulunmuşsanız; bu durumlarda abdest alacak veya yıkanacak su bulamazsanız, o zaman temiz bir toprakla teyemmum edin: yuzunuzu ve kollarınızı onunla meshedin. Doğrusu Allah, cok affedici, cok bağışlayıcıdır."
Nis / 160 "Yahudilerin yaptıkları zulumler ve pek cok kimseyi Allah yolundan alıkoymaları yuzunden daha once kendilerine helÂl kılınmış olan bir kısım temiz ve hoş yiyecekleri biz onlara haram kıldık."
MÂide / 4 "Rasûlum! Senden, kendilerine nelerin helÂl kılındığını soruyorlar. De ki: “Size butun iyi ve temiz şeyler helÂl kılındı. Allah ’ın size oğrettiği bilgi ile eğittiğiniz avcı hayvanların, sizin icin yakaladıklarını yiyin ve ava gonderirken uzerlerine Allah ’ın ismini anın. Allah ’a karşı gelmekten sakının; cunku Allah, hesÂbı pek cabuk gorendir."
MÂide / 5 "Bugun size butun iyi ve temiz şeyler helÂl kılındı. Ehl-i kitabın yiyeceği size helÂl, sizin yiyeceğiniz de onlara helÂldir. İffetinizi korumanız, zin etmemeniz, gizli dost edinmemeniz şartıyla ve mehirlerini verdiğiniz takdirde hur ve iffetli mu ’min kadınlar ile sizden once kitap verilmiş olanların hur ve iffetli kadınları size helÂldir. Her kim inanılması gereken kÂideleri inkÂr ederse, onun butun amelleri boşa gider ve o Âhirette kesin olarak zarara uğrayanlardan olur."
MÂide / 6 "Ey iman edenler! Namaza kalktığınızda yuzlerinizi, dirseklere kadar ellerinizi ve kollarınızı yıkayın, başınıza meshedin ve topuklara kadar da ayaklarınızı yıkayın! Eğer cunup iseniz guzelce yıkanıp temizlenin. Şayet hasta veya yolcu olursanız yahut biriniz tuvaletten gelirse ya da eşlerinizle cinsî munÂsebette bulunur da, abdest veya gusul almanız gereken boyle durumlarda su bulamazsanız, o zaman temiz toprağa ellerinizi surup onunla yuzlerinizi ve dirseklere kadar kollarınızı meshedin. Bu tur emirlerle Allah size gucluk cıkarmak istemez; bilakis şukredesiniz diye sizi tertemiz kılmak ve size olan nimetini tamamlamak ister."
MÂide / 87 "Ey iman edenler! Allah ’ın size helÂl kıldığı temiz ve guzel nimetleri kendinize haram kılmayın! Haddi de aşmayın; cunku Allah haddi aşanları sevmez."
MÂide / 88 "Allah ’ın size verdiği helÂl ve temiz rızıklardan yiyin. Kendisine iman ettiğiniz Allah ’a karşı gelmekten sakının!"
MÂide / 100 "Rasûlum! Pis ve murdar olan şeylerin cokluğu seni hayrete sevk etse bile: “Pis ve murdar olanla temiz ve hoş olan asla bir değildir” de. Oyleyse ey selim akıl sahipleri, Allah ’a karşı gelmekten sakının ki kurtuluşa eresiniz."
En'Âm / 145 "Onlara şoyle de: “Bana vahyedilenler icinde, bir kimseye haram kılınmış yiyecekler olarak sadece olmuş hayvan etini, akıtılmış kanı, bir pislikten ibaret olan domuz etini, bir de yoldan cıkma mÂnasında bir gunah olarak Allah ’tan başkası adına kesilmiş hayvanı buluyorum. Fakat kim yasaklanan bu şeylerden yemeye mecbur kalırsa, başkasının hakkına tecavuz etmemek ve zaruret olcusunu gecmemek şartıyla yiyebilir. Cunku senin Rabbin cok bağışlayıcıdır, engin merhamet sahibidir."
A'rÂf / 31 "Ey Âdem oğulları! Namaz kıldığınız, ibÂdet ettiğiniz her yerde temiz ve guzel elbiselerinizi giyin. Yiyin, icin fakat israf etmeyin. Cunku Allah israf edenleri sevmez."
A'rÂf / 32 "Rasûlum şoyle de: “Allah ’ın kulları icin yarattığı zînetleri, temiz ve hoş rızıkları kim haram kılabilir?” De ki: “Bunlar, dunya hayatında iman edenler icindir; kıyÂmet gunu ise sadece mu ’minlerin olacaktır.” İşte biz, bilen bir toplum icin Âyetleri boyle acık acık beyÂn ediyoruz."
A'rÂf / 82 "Kavminin cevÂbı: “Lût ve yandaşlarını memleketinizden cıkarın. Cunku bu beyler, kendilerince temizliğe cok duşkun insanlar!” demekten başka bir şey olmadı."
A'rÂf / 157 "Onlar, ellerindeki Tevrat ve İncil ’de ozelliklerini yazılı buldukları o Rasûl ’e, okuma yazma bilmeyen o Peygamber ’e uyarlar. O Peygamber onlara iyilik, doğruluk ve guzelliği emretmekte; her turlu kotuluğu ve cirkinliği yasaklamakta; temiz ve hoş olan butun yiyecek ve icecekleri onlara helÂl, kotu ve pis olan şeyleri ise onlara haram kılmakta; sırtlarındaki kendi şeriatlarından kalma ağır yukleri kaldırmakta, boyunlarına vurulmuş zincirleri kırıp atmaktadır. Bu bakımdan ona inanan, ona saygı duyan, duşmanlarına karşı ona yardım eden ve kendisine indirilen Kur ’an ’a uyan kimseler, işte onlar, kurtuluşa erenlerin ta kendileridir."
A'rÂf / 160 "Biz İsrÂiloğulları ’nı, YÂkub ’un on iki oğlundan tureyen oymaklar hÂlinde on iki kabileye ayırdık. Colde susuz kalıp da kavmi Mûs ’dan su isteyince ona: “Asanla taşa vur!” diye vahyettik. O da vurur vurmaz taştan on iki pınar birden fışkırıverdi. Boylece her kabile su alacağı yeri oğrendi. Yine col sıcağında uzerlerine bulutu golge yaptık; kendilerine kudret helvası ile bıldırcın eti ikram ettik. “Size verdiğimiz temiz ve helÂl rızıklardan yiyin” dedik. Onlar bu nimetleri hice saymakla aslında bize bir zarar veremediler, fakat boylelikle sadece kendilerine zulmediyorlardı."
EnfÂl / 26 "Hatırlayın ki, bir zamanlar siz yeryuzunde zayıf ve hor gorulen azınlık bir gruptunuz; insanların sizi her an yakalayıvermesinden korkuyordunuz da Allah size sığınacağınız bir yurt nasip etti, sizi bizzat yardımıyla destekleyip guclendirdi ve sizi temiz ve hoş rızıklarla rızıklandırdı. Umulur ki şukredersiniz."
EnfÂl / 37 "Allah boylece murdar olanı temiz olandan ayırır, sonra murdar olanları birbiri ustune yığıp, hepsini bir balya hÂline getirir ve ardından cehenneme doldurur. İşte onlar, en buyuk zarara uğrayanların t kendileridir."
EnfÂl / 69 "Ama artık elde ettiğiniz ganimetlerden helÂl ve temiz olarak yiyin ve Allah ’a karşı gelmekten sakının. Hic şuphesiz Allah, cok bağışlayıcıdır, engin merhamet sahibidir."
Yunus / 93 "Biz, İsrÂiloğulları ’nı guzel bir bolgeye yerleştirdik, onları temiz ve hoş nimetlerle rızıklandırdık. Onlar ise, kendilerine ilim geldikten sonra anlaşmazlığa duştuler. Hic şuphesiz Rabbin, anlaşmazlığa duştukleri hususlarda kıyÂmet gunu aralarında hukum verecektir."
Hûd / 78 "Daha onceden de o cirkin işleri yapmaya alışık olan kavmi koşarak, itişe kakışa Lût ’un yanına geldiler. Lût onlara: “Ey kavmim! İşte şunlar benim kızlarım; sizin icin en temiz olanı onlarla evlenmenizdir. Allah ’tan korkun ve misafirlerime karşı beni rezil etmeyin. İcinizde aklı başında bir adam yok mu!” dedi."
Nahl / 3 "Allah, gokleri ve yeri gercek bir sebep ve hikmetle yaratmıştır. O, muşriklerin koştukları ortaklardan cok temiz ve cok yucedir."
Nahl / 66 "Gercek şu ki, sağmal hayvanlarda da sizin icin buyuk bir ibret bulunmaktadır. Nitekim, onların karınlarında fışkı ile kan arasından cıkardığımız, icenlerin boğazından kolayca gecen, lekelerden arınmış temiz bir sutle sizi besliyoruz."
Nahl / 72 "Allah sizin icin kendi cinsinizden eşler yarattı; eşlerinizden de size evlatlar ve torunlar verdi. Sizi temiz ve hoş nimetlerle rızıklandırdı. Buna rağmen bazıları, asılsız şeylere inanıp, Allah ’ın bunca nimetine karşı nankorluk mu ediyorlar?"
Nahl / 97 "Erkek olsun kadın olsun mu ’min olarak kim sÂlih amel işlerse ona dunyada elbette temiz ve guzel bir hayat yaşatırız. Âhirette de onları, yaptıkları en guzel işleri esas alarak mukÂfatlandırırız."
Nahl / 114 "Oyleyse, Allah ’ın size rızık olarak verdiği helÂl ve temiz nimetlerden yiyin. Eğer yalnız Allah ’a kulluk yapıyorsanız O ’nun nimetlerine şukredin."
İsr / 70 "Gercekten biz Âdemoğullarını şerefli kıldık, onlara karada ve denizde kendilerini taşıyacak vasıtalar lutfettik, onları temiz ve hoş nimetlerle rızıklandırdık ve onları yarattığımız varlıkların bir coğundan ustun kıldık."
Kehf / 19 "Biz onları uyuttuğumuz gibi, durumlarını aralarında soruşturmaları icin oylece de uyandırdık. İclerinden biri: “Burada ne kadar kaldınız?” diye sordu. Bir kısmı: “Bir gun, belki bir gunden de az” diye cevap verdi. Diğerleri ise şoyle dediler: 'Ne kadar kaldığınızı Rabbiniz daha iyi bilir. Şimdi birinizi şu gumuş parayla şehre gonderin de yiyeceklerin hangisi daha temiz ve daha guzelse baksın, ondan size biraz yiyecek getirsin. Fakat cok nazik ve tedbirli davransın da sakın sizi ve yerinizi hic kimseye sezdirmesin.'"
TÂ-HÂ / 81 "Size rızık olarak verdiğimiz temiz ve helÂl nimetlerden yiyin. Bu hususta azgınlık ve nankorluk yapmayın; aksi halde gazabım tepenize iner. Kimin de uzerine gazabım inerse, artık o helÂk ucurumuna yuvarlanıp gider."
Hac / 26 "Bir vakit İbrÂhim ’e KÂbe ’nin yerini hazırlayıp gostermiş ve şoyle buyurmuştuk: 'Bana hicbir şeyi ortak koşma. Evimi, onu tavaf edecekler, huzurumda ibÂdete duracaklar, rukûya varıp secde edecekler icin her turlu kirden temiz tut!'"
Hac / 29 “Sonra gerekli temizlikleri yaparak kirlerini gidersinler, adaklarını yerine getirsinler ve o Beyt-i Atîk ’i tavaf etsinler!”
Mu'minûn / 50 "Meryem oğlu İsa ile annesini de kudretimizi gosteren bir mûcize kıldık ve her ikisini barınmaya elverişli, temiz akar sulu bir tepeye yerleştirdik."
Mu'minûn / 51 "Ey peygamberler! temiz ve helÂl olan rızıklardan yiyin ve dÂim sÂlih ameller işleyin. Gercekten ben, yapmakta olduğunuz her şeyi hakkiyle bilirim."
Nûr / 26 "Kotu kadınlar kotu erkeklere, kotu erkekler de kotu kadınlara yakışır. temiz ve iffetli kadınlar temiz ve iffetli erkeklere, temiz ve iffetli erkekler de temiz ve iffetli kadınlara yakışır. Bu temiz insanlar, iftirÂcıların kendilerine isnat ettikleri suclardan uzaktır. Onlar icin bir bağışlanma, bol ve guzel bir rızık vardır."
Furkan / 48 "RuzgÂrları rahmetinin onunde mujdeleyici olarak gonderen de O ’dur. Biz, gokyuzunden Tertemiz bir su indiririz."
Neml / 56 "Kavminin ona cevÂbı ise sadece: “Lût ’un ailesini memleketinizden cıkarın. Cunku onlar, temizliğe cok duşkun, pek ahlÂklı insanlar(!)” demeleri oldu."
SÂd / 29 "Bu Kur ’an feyiz ve bereket yuklu oyle şerefli bir kitaptır ki, onu sana, insanlar Âyetleri uzerinde derin ve etraflıca duşunsunler ve temiz akıl sahipleri ondan gereken ders ve oğudu alsınlar diye indiriyoruz."
Mu'min / 64 "O Allah ki, yeryuzunu sizin icin yaşamaya musait bir mekan, goğu de emniyet kalkanı gibi bir kubbe yaptı. Size sûret verdi, sûretlerinizi de en guzel şekle koydu. Sizi temiz ve helÂl nimetlerle rızıklandırdı. İşte Rabbiniz olan Allah budur. Âlemlerin Rabbi olan Allah yuceler yucesidir, butun nimet, feyiz ve bereketlerin kaynağıdır."
CÂsiye / 16 "Biz İsrÂiloğulları ’na kitap, hukum ve peygamberlik verdik; onları temiz ve hoş nimetlerle rızıklandırdık ve kendilerini o zamanki diğer topluluklara ustun kıldık."
Muhammed / 15 "Gonulleri Allah ’a saygıyla dopdolu olup O ’na karşı gelmekten sakınanlara va‘dedilen cennetin durumu şoyledir: Orada hic bozulmayan Tertemiz su ırmakları, tadı bozulmayan taptaze sut ırmakları, icenlere lezzet veren ve dunyadakiler gibi sarhoş etmeyen şarap ırmakları ve suzme bal ırmakları vardır. Onlar icin orada ayrıca canlarının cektiği her ceşit meyve ve Rablerinden bir bağışlanma vardır. Boyle nimetler icinde yaşayanlarla; cehennemde surekli kalacak olan ve kaynar su icirilip de bağırsakları parcalanan kimseler hic bir olur mu?"
VÂkıa / 79 "Tertemiz olanlardan başkası ona dokunamaz."
Muddessir / 4 "Elbiseni tertemiz tut."
Muddessir / 5 "Maddi-manevî her turlu pislik ve kotulukten uzak dur."
İnsan / 21 "Cennetliklerin uzerlerinde ince ve kalın ipekten yeşil elbiseler vardır. Gumuş bileziklerle suslenirler. Rableri onlara Tertemiz bir icecek icirir."
Şems / 9 "Nefsini maddî ve mÂnevî kirlerden temizleyen kesinlikle kurtuluşa erecektir."
TEMİZLİKLE İLGİLİ HADİSLER Temizlik İmanın Yarısıdır Ebû MÂlik HÂris İbni Âsım el-Eş ’arî radıyallahu anh ’den rivÂyet edildiğine gore Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şoyle buyurdu:
“Temizlik imanın yarısıdır. Elhamdulillah duası mizÂnı, subhÂnellah ve elhamdulillah sozleri ise yer ile gokler arasını sevap ile doldurur. Namaz nurdur; sadaka burhandır; sabır ziyÂdır. Kur ’an senin ya lehinde ya da aleyhinde delildir. Herkes sabahtan (pazara cıkar) nefsini satar; kimi onu ÂzÂd kimi de helÂk eder.” (Muslim,TahÂret 1)
Allah TeÂl Temizdir Ebû Hureyre radıyallahu anh ’den rivayet edildiğine gore Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şoyle buyurdu:
“Allah TeÂl temizdir; sadece temiz olanları kabul eder. Allah TeÂl peygamberlerine neyi emrettiyse mu ’minlere de onu emretmiştir. CenÂb-ı Hak Peygamberlere:
‘Ey peygamberler! Temiz ve helÂl olan şeylerden yiyin, iyi ve faydalı işler yapın! ’ buyurmuştur. Mu ’minlere de:
‘Ey iman edenler! Size verdiğimiz rızıkların temiz olanlarından yiyin ’ buyurmuştur.”
Resûl-i Ekrem daha sonra şunları soyledi:
“Bir kimse Allah yolunda uzun seferler yapar. Sacı başı dağınık, toza toprağa bulanmış vaziyette ellerini gokyuzune acarak: YÂ Rabbi! YÂ Rabbi! diye dua eder. Halbuki onun yediği haram, ictiği haram, gıdası haramdır. Boyle birinin duası nasıl kabul edilir!” (Muslim, ZekÂt 65.)
Temizlenmemiş Mescid Ebû Zer radıyallahu anh ’den rivayet edildiğine gore Nebî sallallahu aleyhi ve sellem şoyle buyurdu:
“Ummetimin iyi-kotu butun amelleri bana gosterildi. İyi işlerinin icinde, gelip gecenlere eziyet veren şeylerin yollardan kaldırılmasını da buldum. Kotu amelleri arasında da mescidde temizlenmeden bırakılmış balgamı gordum.” (Muslim, MesÂcid 57)
Abdest İnsanı Temziler Ebû Hureyre radıyallahu anh ’den rivayet edildiğine gore Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şoyle buyurdu:
“Bir musluman (veya mu ’min) abdest aldığı zaman, yuzunu yıkarken gozleriyle işlediği gunahlar abdest suyu (veya suyun son damlası) ile dokulur gider. Ellerini yıkadığında elleri ile işlediği gunahlar abdest suyu (veya suyun son damlası) ile dokulur (oyle ki kişi butun gunahlardan arınır ve tertemiz olur). Ayaklarını yıkadığında da, ayaklarıyla işlediği gunahları abdest suyu (veya suyun son damlaları) ile akıp gider. Nihayet o musluman gunahlarından tamamıyla arınmış olur.” (Muslim, TahÂret 32)
Su Temizdir SelmÂn İbni Âmir radıyallahu anh ’den rivayet edildiğine gore Peygamber aleyhisselÂm şoyle buyurdu:
“Biriniz orucunu acacağı zaman hurma ile acsın; cunku hurma bereketlidir. Eğer hurma bulamazsa orucunu su ile acsın; cunku su temizdir.” (Tirmizî, ZekÂt 26)
Efendimiz Temizlenmeye Sağdan Başlardı Âişe radıyallahu anh şoyle dedi:
Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem temizlenmeye, taranmaya, ayakkabısını giymeye varıncaya kadar her işe sağdan başlamayı pek severdi. (BuhÂrî, Vudû ’ 31, SalÂt 47, Et`ime 5, LibÂs 38, 77)
Yine Âişe radıyallÂhu anh şoyle dedi:
Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem sağ elini temizlik ve yemek icin, sol elini de tuvalette temizlenmek ve benzeri işler icin kullanırdı. (Ebû DÂvûd, TahÂret 18)
Duşen Lokmanın Temizlenmesi CÂbir İbni Abdullah radıyallahu anh ’den rivayet edildiğine gore Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şoyle buyurdu:
“Herhangi birinizin lokması yere duştuğu zaman, onu alıp bulaşan şeyi temizledikten sonra yesin. Lokmasını şeytana bırakmasın. Parmaklarını yalamadıkca da elini beze silmesin. Zira yemeğinin neresinde bereket bulunduğunu bilemez.” (Muslim, Eşribe 136)
Beyaz Temizdir Semure radıyallahu anh ’den rivayet edildiğine gore, Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şoyle buyurdu:
“Beyaz renk elbise giyiniz. Cunku beyaz daha temiz ve daha hoş gorunumludur. Olulerinizi de beyaz kefene sarınız.” (NesÂî, CenÂiz 38, Zînet 97; HÂkim, Mustedrek IV,185.)
Cuma Gunu Temizlenin Ebû Abdullah SelmÂn el-FÂrisî radıyallahu anh ’den rivayet edildiğine gore, Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şoyle buyurdu:
“Bir kimse cuma gunu gusul abdesti alır, elinden geldiği kadar temizlenir, ya kendi ozel kokusundan veya evinde bulunan guzel kokudan surunur ve evinden cıkar, iki kişinin arasına girmez, sonra uzerine farz olan namazı kılar, imam hutbe okurken susup onu dinlerse, o cuma ile oteki cuma arasındaki gunahları bağışlanır.” (BuhÂrî, Cum ’a 6, 19)
Guzelce Temizlenip Evden Cıkan Kimse Ebû Hureyre radıyallahu anh ’den rivayet edildiğine gore, Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem şoyle buyurdu:
“Bir kimse evinde guzelce temizlenir, sonra Allah ’ın farzlarından bir farzı yerine getirmek icin Allah ’ın evlerinden birine giderse, attığı adımlardan her biri bir gunahı silip yok eder; diğer adımı da onu bir derece yukseltir.” (Muslim, MesÂcid 282)
Cuma Temizliği Semure radıyallahu anh ’den rivayet edildiğine gore Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şoyle buyurdu:
“Her kim cuma gunu abdest alırsa ne iyi eder; hele boy abdesti alırsa, o daha iyidir.” (Ebû DÂvûd, TahÂret 128; Tirmizî, Cum`a 5)
Her Namaz Vaktinde Dişleri Temizlemek Gerekir Ebû Hureyre radıyallahu anh'den rivayet edildiğine gore Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şoyle buyurdu:
"Ummetimi (veya insanları) zora sokmaktan endişe etmeseydim, onlara her namaz vaktinde misvakla dişlerini temizlemelerini emrederdim." (BuhÂrî, Cum'a 8, Temennî 9, Savm 27; Muslim, TahÂret 42)
Efendimiz Uyanınca Dişlerini Temizlerdi Âişe radıyallahu anh şoyle dedi:
Biz Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem'in misvakını ve abdest suyunu akşamdan hazırlardık. Allah onu, gecenin dilediği saatinde uyandırırdı. Hz. Peygamber uyanınca hemen misvakla dişlerini temizler, abdest alır ve namaz kılardı. (Muslim, MusÂfirîn 139)
Efendimiz Eve Gelince İlk İşi Dişlerini Temizlerdi Şureyh İbni HÂnî şoyle dedi: Hz. Âişe'ye;
- Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem evine girdiği zaman ilk once ne yapardı? diye sordum.
"Dişlerini misvaklardı" dedi. (Muslim, TahÂret 43, 44.)
Misvak Ağzı Temizler Âişe radıyallahu anhÂ'dan rivayet edildiğine gore Resûl-i Ekrem sallallahu aleyhi ve sellem şoyle buyurdu:
"Misvak kullanmak ağzın temiz kalmasına ve Rabbin razı olmasına sebeptir." (NesÂî, TahÂret 4; İbn Huzeyme, Sahih, I, 70)
Efendimiz Misvak ile Dilinin Ustunu Temizlemiştir Ebû Mûs el-Eş ’arî (r.a) şoyle buyurur:
“Bir defasında Nebiyy-i Ekrem (s.a.v) Efendimiz ’in yanına vardım. Ellerindeki bir misvÂk ile dişlerini temizlediklerini ve ağızlarında misvÂk olduğu halde oğurur gibi «O ’, o ’» dediklerini gordum.” (BuhÂrî, Vudû ’, 73)
Peygamberlerin Sunneti Temizlik Ebû Hureyre radıyallahu anh'den rivayet edildiğine gore Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şoyle buyurdu:
"Peygamberlerin sunneti (fıtrat) beştir - yahut beş şey fıtrat gereğidir- :Sunnet olmak, kasıkları tıraş etmek, tırnakları kesmek, koltuk altını temizlemek, bıyıkları kırpmak." (BuhÂrî, LibÂs 51, 62, 64; Muslim, TahÂret 49, 50.)
Temizlik Fıtrattır Âişe radıyallahu anhÂ'dan rivayet edildiğine gore Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şoyle buyurdu:
"On şey fıtrat gereğidir: Bıyıkları kırpmak, sakal bırakmak, misvak kullanmak, burna su cekmek, tırnakları kesmek, parmak boğumlarını temizlemek, koltuk altı kıllarını gidermek, apış arasını temizlemek, istinca yapmak.."
RÂvî "onuncuyu unuttum; ancak onun da mazmaza (ağıza su vermek) olması muhtemeldir" dedi. (Muslim, TahÂret 56)
Mu ’min Bal Arısı Gibi Temizdir
Allah Rasûlu (s.a.v) bir defasında da mu ’mini bal arısına benzetmişlerdir:
“Mu ’min bal arısına benzer. Arı; daima temiz olan şeyleri yer, temiz olan şeyler ortaya koyar, temiz yerlere konar ve nÂzik davrandığı icin konduğu yere zarar vermez, orayı kırıp bozmaz. Duştuğunde ise kırılmaz, bozulmaz.” (Ahmed, II, 199; HÂkim, I, 147; Beyhakî, Şuab, V, 58; Suyûtî, el-CÂmi, no: 8147.)
Pislik Abdesti Bozar Ebû Hureyre (r.a), Rasûlullah (s.a.v) Efendimiz ’in:
“Kendisinde hades vÂkî olan kimsenin namazı, (o kimse yeniden) abdest almadıkca kabûl olunmaz!” buyurduklarını nakletmişti.
Hadramevt ahÂlîsinden biri:
“‒Ey Ebû Hureyre, hades nedir?” diye sordu. Ebû Hureyre (r.a):
“‒Sessiz veya sesli yel.” cevabını verdi. (BuhÂrî, Vudû ’, 2)
Abdest Nurlandırır Ebû Hureyre (r.a) der ki:
“Rasûlullah (s.a.v) Efendimiz ’in şoyle buyurduklarını işittim:
«Benim ummetim Kıyamet gununde abdest izlerinden dolayı “Yuzleri nurlu, elleri ve ayakları bembeyaz olanlar” diye (hesÂp mahalline veya mîzan başına) cağrılacaklardır.»
Ebû Hureyre (r.a) sozune şoyle devam eder:
“Artık kim, bu parlaklığını daha ziyÂde artırıp uzatmaya guc yetirebilirse bunu yapsın!” (BuhÂrî, Vudû ’, 3)
Efendimiz'in Tuvalet Temizliği İbn-i Abbas (r.a) şoyle buyurmuştur:
“Rasûlullah (s.a.v) he­lÂya girmişlerdi. Ben de hemen temizlik ve abdestte kullanacakları suyu koydum. Cıkınca:
«‒Bunu kim koydu?» diye sordular. Kendilerine benim koyduğum haber verildi. Bunun uzerine:
«Al­lah ’ım! Onu dînde fakîh kıl, ince anlayış sahibi kıl, dindeki anlayışını artır!» diye dua ettiler. (BuhÂrî, Vudû, 10)
Enes ibn-i MÂik (r.a) şoyle buyurur:
“Rasûlullah (s.a.v) tuvalete cıktıkları zaman bir cocukla beraber yanımızda bir su matarası olduğu halde (hizmet icin) gelirdik.”
Enes (r.a) ’in: “...yanımızda bir su matarası ile bir harbe olduğu halde...” dediği de rivayet olunuyor ki, su ile istinc edildiğini anlatmak istiyor. (BuhÂrî, Vudû, 15-17)
Ebû Hureyre (r.a) şoyle buyurur:
“Bir defasında Nebiyy-i Ekrem (s.a.v) Efendimiz ’in peşinden gidiyordum. KazÂ-yı hÂcet (tuvalet) icin munasip bir yere doğru gitmeye başladılar. Yururken arkaya donup bakmak Âdetleri değildi. Kendilerine yaklaştım. Bana:
«‒Temizlenmem icin bana taş bulabilir misin!» buyurdular veya buna benzer bir soz soylediler ve:
«‒Ancak kemik ve tezek (kuru hayvan pisliği) getirme!» diye ilave ettiler.
Elbisemin ucunda bir kac taş getirip yanlarına koydum ve oradan uzaklaştım. İhtiyac giderdikten sonra onları kullandılar.” (BuhÂrî, Vudû, 20)
Enes ibn-i MÂlik (r.a) şoyle buyurmuştur:
“Rasûlallah Efendimiz (s.a.v) kazÂ-yı hÂcet icin dışarıya cıktıklarında kendilerine su gotururdum, onunla yıkanırlardı.” (BuhÂrî, Vudû ’, 56)
Bebeklerin İdrarı Ummu Kays bint-i MıhsÂn (r.a), Rasûlullah (s.a.v) Efendimiz ’e henuz yemek yemeyen (yani sut emen) kucuk bir oğlunu getirmişti. Allah Rasûlu (s.a.v) cocuğu kucaklarına oturttular. Cocuk Efendimiz (s.a.v) ’in elbisesine bevletti. Allah Rasûlu (s.a.v) su isteyip elbisenin ustune azar azar doktuler, onu yıkamadılar. (BuhÂrî, Vudû ’, 59)
Efendimiz Şu Şekilde Abdest Almıştır Osman bin AffÂn (r.a) bir gun bir kap su isteyip abdest aldı. Once ellerinin uzerine uc kere su dokup yıkadı. Sonra avucuyla kaptan su alıp (uc defa) ağzını calkaladı, (uc defa) burnuna su verip guzelce temizledi. Sonra yuzunu uc kere yıkadı, kollarını dirseklerine kadar uc kere yıkadı. Sonra başını meshetti. Sonra iki ayağını uc kere aşık kemiklerine (bileklerine) kadar yıkadı. Sonunda şoyle buyurdu:
“Rasûlullah (s.a.v) Efendimiz ’i aynen benim şu abdestim gibi abdest alırlarken gordum. Abdestlerini bitirdikten sonra da şoyle buyurdular:
«Her kim şu abdestim gibi abdest alıp iki rekÂt namaz kılar ve bu iki rekÂt icinde hatırına (namaz ile munÂsebeti olmayan) bir şeyi getirmezse, ne kadar gecmiş gunahı varsa mağfiret edilir».” (BuhÂrî, Vudû, 24, 28; Muslim, TahÂret, 3-4)
Abdest Alırken Burnu İyice Temizleyin Ebû Hureyre (r.a) ’den nakledildiğine gore Rasûlullah (s.a.v) şoyle buyurmuşlardır:
“İcinizden biri abdest alacağı zaman burnuna su alsın, sonra o suyu nefesiyle kuvvetlice geri cıkararak burnunu guzelce temizlesin! Her kim (istinc icin) taş kullanırsa adedini tek yapsın! (Duruma gore uc, beş, yedi taş kullansın!) İcinizden biri uykudan uyandığında, elini abdest suyunun icine sokmadan evvel iyice yıkasın! Zira hic biriniz (uyku esnasında) eli vucûdunun neresine değmiştir bilemez.” (BuhÂrî, Vudû, 26)
Kopeğin Yediği Kap Yedi Defa Yıkanarak Temizlenir Ebû Hureyre (r.a) şoyle buyurmuştur: Rasûlullah (s.a.v) şoyle buyurdular:
“İcinizden birinin kabından kopek (ağzını sokup bir şey) icerse o kabı yedi kere yıkasın!” (BuhÂrî, Vudû ’, 33)
Yemekten Once Elleri Yıkamak Rasûlullah (s.a.v) şoyle buyurmuşlardır:
"Yemeğin bereketi, hem yemekten once hem de yemekten sonra elleri yıkamaktadır."(Tirmizi, Şemail, 79)
Yemekten Sonra Ağzı Temizlemek Suveyd bin Nûman (r.a) şoyle anlatır:
“Hayber senesinde Rasûlullah (s.a.v) Efendimiz ’le birlikte (sefere) cıkmıştık. Sahb ’ya varınca (ki burası Hayber ’in alt başlarında, Medine tarafındadır) Rasûlullah (s.a.v) inip İkindi ’yi kıldırdılar. Sonra mevcut azıkları istediler. Kavuttan başka bir şey getirilmedi. Efendimiz (s.a.v) emrettiler ve hemen kavut ıslatıldı. Rasûlullah (s.a.v) ondan yediler, ardından biz de yedik. Bundan sonra Allah Rasûlu (s.a.v) Akşam Namazı icin kalkıp ağzını calkaladı. Biz de ağzımızı calkaladık. Sonra Efendimiz (s.a.v) namaza durdular, yeniden abdest almadılar.” (BuhÂrî, Vudû ’, 51)
Elbisedeki Kan Nasıl Temizlenir Esm bint-i Ebî Bekir (r.a) şoyle buyurur:
“Bir kadın Nebiyy-i Ekrem (s.a.v) Efendimiz ’e gelip:
«‒(YÂ Rasûlallah!) Birimizin hayız kanı elbisesine bulaşırsa ne yapsın, ne buyurursunuz?» diye sordu.
Rasûlullah (s.a.v):
«‒Elbisesini eliyle ovaladıktan sonra uzerine su dokup sıkar. Sonra uzerine azar azar su doker. Ondan sonra onunla namazını kılar.» buyurdular.” (BuhÂrî, Vudû ’, 63)
Eti Yenen Hayvanların Bevli Temiz Midir? Enes (r.a) şoyle buyurur:
“Ukl veya Ureyne kabîlelerinden bazı kimseler (Medine ’ye) geldiler. Yakalandıkları mîde ağrısından (veya istisk hastalığından) dolayı Medine ’de ikÂmet etmek istemediler. Rasûlullah (s.a.v) (Beytu ’l-mÂle Âid) sutlu develerin bulunduğu yere gidip develerin bevillerinden ve sutlerinden icmelerini soylediler. Onlar da oraya gittiler. Bir muddet sonra sıhhat bulunca Nebiyy-i Ekrem (s.a.v) Efendimiz ’in cobanını oldurduler ve develerini onlerine katıp goturduler. Bu haber sabah vakti geldi. Rasûlullah (s.a.v) arkalarından adamlar gonderdiler. Bunlar, gun yukselince hÂinleri getirdiler. (Efendimiz (s.a.v) kısÂs olarak) ellerinin, ayaklarının kesilmesini emrettiler. (Bu cÂnîlerin) gozleri de oyulup Harre denilen yere atıldılar. Su istediler, kendilerine su verilmedi.” (BuhÂrî, Vudû ’, 66; Tıb, 5, 6)
Su Pislenirse Ebû Hureyre (r.a), Rasûlullah (s.a.v) Efendimiz ’in şoyle buyurduklarını işitmiştir:
“Hic biriniz, akmayan durgun suya bevl ettikten sonra ondan (su alıp) yıkanmasın!” (BuhÂrî, Vudû ’, 68)
Gusulden Once Abdest Almak Nebiyy-i Ekrem (s.a.v) Efendimiz ’in zevce-i tÂhiresi Hz. Âişe (r.a) ’dan şoyle rivayet edilmiştir:
“Nebiyy-i Ekrem Efendimiz (s.a.v) cunuplukten kurtulmak icin yıkandıkları zaman once ellerini yıkamakla başlarlardı. Sonra namaz icin abdest alır gibi abdest alırlardı. Sonra parmaklarını saclarının arasına sokup diplerini hilallardı. Sonra başlarının uzerine elleriyle uc avuc su dokerler, ondan sonra da bedenlerine su dokerek suyu vucutlarının her tarafına ulaştırırlardı.” (BuhÂrî, Gusul, 1)
Kabir Azabı Pislikten Kaynaklanır Allah Rasûlu (s.a.v):
“Kabir azabının coğu, necÂsetten gereği gibi sakınmamaktan kaynaklanır” buyurmustur. (İbn-i MÂce, TahÂret, 26)
Namazın Anahtarı Temizliktir Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem Efendimiz:
“Cennetin anahtarı namaz, namazın anahtarı da temizliktir” buyurmustur. (Ahmed, III, 340)
Efendimiz Temiz Gorunmeyi İsterdi Bir seferinde Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- mescitteyken, sacı-sakalı karışmış bir adam cıkagelmişti.
Hazret-i Peygamber -sallÂlllÂhualeyhi ve sellem-, eliyle ona sac ve sakalını duzeltmesini işÃ‚ret etti. (Muvatta, Şaar, 7; Beyhakî, Şuab, V, 225)
Yine Hazret-i Peygamber -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-, birgun sacı-başı darmadağınık bir adam gormuşlerdi. Hayretle:
“–Bu adam nicin saclarını yıkayıp taramıyor?” buyurdular.
Uzerinde kirli elbiseler bulunan bir kimseyi gorduklerinde de:
“–Bu zÂt, elbiselerini yıkayacak su bulamıyor mu?” buyurarak muslumanların temiz ve tertipli olmaları gerektiğini ifÂde ettiler. (Ebû DÂvûd, LibÂs, 14/4062; NesÂî, Zînet, 60)
At bin YesÂr şunları anlatır:
Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- mescitte idi. İceriye sacısakalı dağınık bir adam girdi. Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellemeliyle ona cıkmasını işaret etti. Sanki sacını ve sakalını duzeltmesini kastediyordu. Adam sacını-sakalını duzelttikten sonra gelince Rasûlulllah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-:
“–Herhangi birinizin şeytan gibi sacı-başı dağınık bir hÂlde gelmmesinden boyle (derli toplu) gelmesi daha iyi değil mi?” buyurdu. (Muvatta, Şaar, 7)
Tırnak Pislik Tutar “–Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- şoyle buyurmuştur:
«–Sizden oyleleri var ki sem haberleriyle ilgilenir. HÂlbuki tırnaklarını (yırtıcı) kuş tırnağı gibi uzatmıştır da diplerinde cunnupluk, kir-pas ve pislik yuva tutmuştur.»” (Ahmed, V, 427)
Efendimiz Pislik Gormekten Hoşlanmazdı Ebû Hureyre ’den rivÂyet edildi¤ine gore, RasûlullÂh -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-, mescidin k›ble tarafında bir balgam gormufltu. İnsanlara donerek:
“–BÂzılarına ne oluyor ki Rabbine yoneliyor ve onune tukuruyor. Biriniz kendisine donulup yuzune tukurulmesini ister mi?..” îkÂzında bulundu. (Muslim, MesÂcid, 53)
Mescid Temizlemek İyiliktir Rasûlullah diğer bir hadis-i serifinde soyle buyurmustur:
“Bana, iyisiyle kotusuyle ummetimin amelleri gosterildi. İyiliklerinin arasında, eziyet veren seyin yoldan kaldırılmasını da gordum. Kotu amelleri arasında, mescidin icerisine tukurup onu temizlememeyi de gordum.” (Muslim, MesÂcid, 58)


İslam ve İhsan
PEYGAMBER EFENDİMİZ (S.A.V)'IN TEMİZLİK HASSASİYETİ