Kuran'ı Kerim'in fazileti ve onemi nedir? Kuran'ı Kerim'in uzerimizdeki maddi ve manevi etkileri, kazandırdığı guzellikler, değerler nelerdir? Kuran ’da ozellikle fazileti vurgulanan sureler hangileridir? Kur ’Ân ’ı dinlemenin fazileti nedir? Kuran ’ın rahmet ve bereket kaynağı oluşunu nasıl anlamalıyız? Kur ’Ân-ı Kerîm ’in kalpteki mÂnevî hastalıklara etkisi nedir? Kuran ehli olmanın fazilet ve bereketi...NevvÂs İbni Sem ’Ân radıyallahu anh şoyle dedi: Ben Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem ’i: “Kıyamet gununde Kur ’an ve dunyadaki hayatlarını ona gore tanzim eden Kur ’an ehli kimseler mahşer yerine getirilirler. Bu sırada Kur ’an ’ın onunde Bakara ve Âl-i İmrÂn sûreleri vardır. Her ikisi de kendilerini okuyanları mudafaa icin birbiriyle yarışırlar” buyururken işittim. (Muslim, MusÂfirîn 253)
1. Kur ’Ân ’ın Fazîleti ve Ehemmiyeti Kur ’Ân-ı Kerîm ’in sayfalarına nazar etmek, onu okumak, dinlemek, ezberlemek, tefekkurunde derinleşmek, hukumlerini yaşamak ve yaşanmasına vesile olmak en faziletli amellerdendir. Kur ’Ân-ı Kerîm bize Nebiyy-i Ekrem Efendimiz ’in hem emÂneti hem de mîrÂsıdır. Rasûlullah (s.a.v) şoyle buyurmuşlardır:
“Size, sımsıkı sarıldığınız muddetce benden sonra sapıtmayacağınız iki muhim emÂnet bırakıyorum. Biri diğerinden daha buyuktur. O da Allah ’ın KitÂbı ’dır! Kur ’Ân, semÂdan yeryuzune uzatılmış sağlam bir ip gibidir. Diğer emÂnet de Âilem, Ehl-i Beyt ’imdir. Kur ’Ân ve Ehl-i Beyt ’im Cennetʼte Havuz ’un başında benimle buluşuncaya kadar birbirlerinden ayrılmazlar. Benden sonra o ikisine karşı nasıl muÂmelede bulunduğunuza iyi bakın, dikkat edin!”[1]
Ebû Hureyre (r.a) bir gun Medîne carşısına uğramıştı. Kenarda durdu ve:
“–Ey carşı ehli! Sizler ne kadar da gÂfilsiniz!” dedi.
“–Nicin ey Ebû Hureyre?” diye sordular.
“–İşte şurada Allah Rasûlu ’nun mirası taksim ediliyor, siz ise burada duruyorsunuz! Gidip siz de ondan nasibinizi alsanız olmaz mı?” dedi. Carşı ehli:
“–Bu taksim işi nerede yapılıyor?” diye sordular. O da:
“–Mescid ’de!” dedi. İnsanlar koşarak gittiler. Ebû Hureyre (r.a) orada durdu ve onların donuşunu bekledi. Geldiklerinde:
“–Ne yaptınız?” diye sordu.
“–Ey Ebû Hureyre, Mescid ’e vardık, iceri girdik ama orada taksim edilen bir şey goremedik!” dediler. Ebû Hureyre (r.a):
“–Mescid ’de hic kimseyi gormediniz mi?” dedi. Onlar:
“–Evet, bazıları namaz kılıyordu, bazıları Kur ’Ân okuyordu, bazıları da helÂl ve haram konularını muzÂkere ediyorlardı” dediler. Bunun uzerine Ebû Hureyre (r.a):
“–Yazıklar olsun size, işte Muhammed (s.a.v) ’in mîrÂsı da budur zÂten!” dedi.[2]
Yuce Rabbimiz, ilÂhî kelÂmını insanlığa şoyle takdîm ediyor:
“Ey insanlar! Size Rabbinizden bir oğut, gonullere bir şifÂ, mu ’minler icin bir hidÂyet ve rahmet gelmiştir.” (Yûnus 10/57)
“TÂ-sîn. Bunlar KurʼÂnʼın, apacık bir KitÂbʼın Âyetleridir. Mu ’minler icin hidÂyet rehberi ve (Cennet) mujdesidir.” (en-Neml 16/1-2)
1.1. Kur ’Ân Azîzdir, İzzet Bahşeder… İnsan, Kur ’Ân-ı Kerîm ile kıymet, şeref ve haysiyet kazanır. Kur ’Ân ’ı oğrenen, okuyan ve yaşayan bir mu ’min, muazzam bir hayır, bereket, şeref ve izzete nÂil olur. Dunyada gıpta edilecek bir insan varsa, o da, Kur ’Ân-ı Kerîm ’i hayatına tatbik etmeye gayret eden, guzel ahlÂk ve sÂlih amel sahibi bir muslumandır. Rasûlullah (s.a.v) şoyle buyurmuşlardır:
“(Şu) iki kişiden başkasına gıpta edilmez:
Biri; Allahʼın Kur ’Ân oğrettiği (kimse)dir. O da gece gunduz durmadan Kur ’Ân okur (ve onunla amel eder). Komşusu bunu işitir ve:
«‒Keşke filÂna verilen Kur ’Ân nîmeti gibi bir nîmet bana da lûtfedilse de, ben de onun yaptığı gibi yapabilseydim!» der.
İkincisi de; Allahʼın mal verdiği (kimse)dir. O da malını CenÂb-ı Hakk ’ın yolunda sarf eder. Bunu goren bir kişi:
«‒Keşke filÂna verilen mal gibi bana da verilse de onun yaptığı gibi ben de yapabilsem!» diye imrenir.”[3]
Boyle bir Kur ’Ân ehlinin fazîletini ifÂde etmekten kelimeler Âciz kalır. Allah Rasûlu (s.a.v) ehl-i Kur ’Ân ’ı, vahyi getirmekle şereflenmiş olan seckin meleklerle aynı safta gormuştur. Nitekim bir hadîs-i şerîfte şoyle buyrulur:
“KurʼÂn ’ı guzel bir şekilde okuyan hÂfız, vahiy getiren şerefli ve itaatkÂr meleklerle beraberdir. Kur ’Ân ’ı zorlanarak okumasına rağmen unutmamak icin onu bırakmayıp devamlı okuyan kimseye de (biri tilÂveti, diğeri de zorluklara tahammulu sebebiyle) iki ecir verilir.”[4]
Zira Kur ’Ânî ilimlerde ihtisas kesbetmiş, onu yaşayan ve yaşatan bir mu ’min, vahiy melekleriyle aynı vazifeyi ustlenmiş, onların yolundan gidiyor demektir. Bu sebeple de onların derecesine doğru merhaleler kat etmektedir.
Şu hÂdise, Kur ’Ân ’ın dunyada bahşettiği izzete ne guzel bir misaldir: SahÂbe-i kirÂmdan NÂfi bin Abdi ’l-HÂris (r.a), bir gun Mekke dışında Usfan ’da Hz. Omer ile karşılaşmıştı. HÂlbuki Omer (r.a) onu Mekke ’ye vÂli tÂyin etmişti. Ona:
“−Mekkelilerin başına kimi bıraktın?” diye sordu. O da:
“−İbn-i Ebz ’yı!” cevÂbını verdi. Hz. Omer:
“−İbn-i Ebz kimdir?” diye sorunca NÂfî:
“−ÂzÂd ettiğimiz kolelerden biridir” dedi. Hz. Omer ’in:
“−Mekke halkına, ÂzÂd edilmiş bir koleyi mi vekil bıraktın?!” suÂli karşısında ise:
“−O Allah ’ın KitÂbıʼnı cok iyi bilir ve okur, yine o İslÂmî hukumleri de cok iyi bilir” cevÂbını verdi. Bunun uzerine Omer (r.a) şoyle dedi: “Nebiyy-i Ekrem Efendimiz şoyle buyurmuşlardı:
«Allah TeÂl bu KitÂb ile bir kısım insanları yukseltir, diğer bir kısmını da alcaltır.”[5]
İslÂm tÂrihinde, başlangıcta kole olduğu hÂlde Kur ’Ân ile yukselen ve kıyamete kadar ismi anılmaya devam edecek olan nice Âlimlerimiz vardır. Bunun aksine zamanında buyuk nimetler icinde olduğu hÂlde Kur ’Ân ’dan gÂfil kaldığı icin alcalan, isimleri unutulup giden nice insanlar mevcuttur.
Kur ’Ân-ı Kerîm oyle azîz ve şerefli bir kelÂmdır ki kendisine hizmet eden veya munasebeti bulunan varlıklara da izzet ve fazilet bahşeder. Nitekim;
Cibrîl (a.s) Kur ’Ân ’ı indirmiş, meleklerin en faziletlisi olmuştur.
Kur ’Ân, Rasûlullah (s.a.v) Efendimiz ’in mubarek kalbine inmiş, O, oncekilerin, sonrakilerin ve butun rasullerin seyyidi olmuştur.
Kur ’Ân, Ummet-i Muhammed ’e gelmiş, o ummet, ummetlerin en hayırlısı olmuştur.
Kur ’Ân, Ramazan ayında inmiş, o ay, ayların en hayırlısı ve bereketlisi olmuştur.
Kur ’Ân, Kadir Gecesi ’nde inmiş, o gece, bin aydan daha hayırlı hÂle gelmiştir.
Kur ’Ân, Mekke ve Medîne ’ye inmiş, Mekke mukerrem olmuş, Medîne nurlanmıştır.
Kur ’Ân bazı insanların kalbine ve hayatına inmiş, onlar da Allah ’ın has kulları olmuş ve en hayırlıları sayılmışlardır. O hÂlde her mu ’min, kalbini ve hayatını Kur ’Ân ile doldurmak sûretiyle izzet ve şeref kazanmaya gayret etmelidir.
Kur ’Ân her yonuyle insanı mÂmur hÂle getirir, onu imar eder. Kalbinde, Kur ’Ân ’dan bir miktar bulunmayan kimse ise, harap olmuş ev gibidir.[6]
1.2. Kur ’Ân Ehli Hep Tercih Edilir KurʼÂn ehlinin Allah ve Rasûlu katında mustesn bir yeri ve değeri vardır. Rasûlullah Efendimiz (s.a.v) hayatın her alanında Kur ’Ân ehlini tercih etmiş, onları herkesin onune almıştır. İmÂmete, vÂliliğe, kumandanlığa, faziletli mekÂnlara hep Kur ’Ân ’ı en cok tahsil edenleri gecirmiştir. Şu hÂdiseler bunu en guzel şekilde gozler onune sermektedir:
Kole iken Ebû Huzeyfe (r.a) tarafından ÂzÂd edilen SÂlim (r.a), Kur ’Ân ’ı en iyi bilen ve en guzel okuyan sahÂbîler arasına katılmıştı. Bu sebeple Rasûlullah (s.a.v) Kur ’Ân ’ın dort kişiden alınmasını tavsiye ettiklerinde SÂlim ’i de bunlar arasında zikretmişlerdi.[7] İlk Muhacirler, Rasûlullah Efendimiz ’den once Kuba ’daki Usbe isimli yere geldiklerinde, onlara SÂlim imamlık yapıyordu. Cunku Kur ’Ân ’ı en cok bilenleri o idi.[8] HÂlbuki cemaatin icinde Hz. Omer ve Ebû Seleme gibi buyuk sahÂbîler de vardı. Bu sebeple kendisine “Muhacirlerin İmamı” lakÂbı verildi. Hz. Ebû Bekir ’in hilÂfetinde Museylimetu ’l-KezzÂb ’la yapılan şiddetli YemÂme harbinde muhacirlerin bayraktarlığını SÂlim yapıyordu. Muslumanların dağılmaya başladığını gorunce “Biz Rasûlullah zamanında boyle yapmazdık” dedi ve yerini asl terketmedi. “Bayrağı bırakıp kacarsam ben ne kotu bir Kur ’Ân hÂmili olurum” diyerek sabırla mucÂdele etti. Sağ eli kopunca bayrağı sol eline aldı, o da kesilince boynuyla kaldırmaya calıştı ve nihayetinde şehid duştu. Hz. Omer (r.a) vefat etmeden once yerine bir halife tayin etmesi istendiğinde SÂlim hayatta olsaydı hic tereddut etmeden onu tavsiye edeceğini soyledi.[9] İşte Kur ’Ân, SÂlim (r.a) ’i boyle herkesin gozdesi hÂline getirmişti.
Amr bin Seleme (r.a) anlatıyor: “Yaşadığımız bol­ge, Nebiyy-i Ekrem Efendimiz ’in ziyaretcilerinin yol guzergÂhındaydı. Ziyaretten donenler bize uğrar ve «Rasûlullah (s.a.v) şoyle şoyle buyurdular…» diye haber verirlerdi. Ben hÂfızası kuvvetli bir cocuktum, bu sÂyede Kur ’Ân-ı Kerim ’den bircok (sûre) ezberlemiştim. Babam, kabilesinden bir heyetle birlikte Peygam­ber Efendimiz ’e elci olarak gitmişti. Allah ’ın Elcisi de onlara namazı oğretip; «Kur ’Ân ’ı en iyi bileniniz size imam olsun!» buyurmuşlar. Ezberlediğim sûreler sebebiyle aralarında Kur ’Ân-ı Kerîm ’i en iyi bilen bendim. Bu sebeple beni one ge­cirip imam yaptılar. Uzerime sarı kucuk bir hırka giyerek onlara namaz kıldırıyordum. Secdeye vardığım zaman hırka vucudumdan sıyrılıp kısalıyordu. Kadın­lardan biri; «İmamınızın avret mahallini bizden gizleyiniz!» dedi. Bunun uzerine bana Umman kumaşından bir gomlek satın aldı­lar. Musluman olma nimetinden sonra bundan daha fazla sevindiğim bir şey olmadı. Kavmime imamlık yaparken 7 veya 8 yaşımdaydım.”[10]
Osman bin Ebi ’l-Âs (r.a) da şu calib-i dikkat hÂdiseyi nakleder: Rasûlullah (s.a.v) Efendimiz ’in yanına kabilemizin temsilcisi olarak gelmiştik. Arkadaşlarımın icinde Kur ’Ân ’ı oğrenme hususunda en gayretli olan bendim. Bakara sûresini oğrenerek onlara ustunluk sağlamıştım. (Bu hasletim sebebiyle) Rasûlullah (s.a.v) bana şoyle buyurdular:
“–En kucukleri olmana rağmen seni arkadaşlarının başına emîr tÂyin ettim. Kur ’Ân ’a temiz olmadığın muddetce dokunma!”[11]
Rasûlullah Efendimiz (s.a.v), Tebuk Seferi ’ne cıkarken NeccÂroğulları ’nın sancağını UmÂre bin Hazm ’a vermişlerdi. Daha sonra Zeyd bin SÂbit ’i gorunce, sancağı UmÂre ’den alıp ona verdiler. UmÂre (r.a):
“−YÂ RasûlÂllah! Bana kızdınız mı?” diye sorunca Peygamber Efendimiz (s.a.v):
“−Hayır! Vallahi kızmadım! LÂkin siz de Kur ’Ân ’ı tercih ediniz! Zeyd, Kur ’Ân ’ı senden daha cok ezberlemiştir. Burnu kesik zenci kole bile olsa, Kur ’Ân ’ı daha cok ezberlemiş olan kimse, başkalarına tercih edilir!” buyurdular. Evs ve Hazrec kabilelerine de, sancaktarlık şerefini, Kur ’Ân ’ı daha cok ezberlemiş kimselere lÂyık gormelerini emrettiler.[12]
Tabiî ki bu kişiler, Kur ’Ân ’ı sÂdece ezberleyen değil hukumlerini yaşayan ve onunla hÂllenen hÂfızlardı.
Rasûlullah (s.a.v) kabirde bile Kur ’Ân ’ı iyi bilenlere oncelik vermiştir. Şu ibretli hÂdise bunun en meşhur şÃ‚hididir: Uhud Harbi ’nden sonra EnsÂr (r.a):
“–YÂ RasûlÂllah! Pek cok sıkıntı ve meşakkate uğradık. (Şehidlerimiz ve yaralılarımız cok olduğu icin her bir şehîdimize bir kabir kazmamız cok zor.) Bize ne yapmamızı emir buyurursunuz?” diye sormuşlardı. Rasûl-i Ekrem Efendimiz (s.a.v):
“–Geniş kabirler kazınız ve her kabre ikişer ucer şehîd koyunuz!” buyurdular.
“–Peki, hangisini on tarafa koyalım?” diye sordular. Efendimiz (s.a.v):
“–En cok Kur ’Ân tahsil edeni one koyunuz!” buyurdular.[13]
Kur ’Ân ’ın azameti sebebiyle kalbinde ondan daha fazla bulunan mu ’min diğerlerinden efdal olmaktadır. Şehitler arasında boyle olduğu gibi hayatta olanlarda da aynı hukum cÂrîdir. Her zaman icin Kur ’Ân-ı Azîm ’i kalbine daha fazla nakşeden ve onu takv uzere yaşayan mu ’min diğerlerinden daha faziletlidir.
Hz. Omer (r.a) Kur ’Ân ’ı iyi bilen insanlara cok değer verirdi. Genc yaşlı butun Âlimler (KurrÂ) onun danışma meclisinde bulunur, bir karar vereceğinde veya bilemediği bir meseleyle karşılaştığında devamlı onların fikirlerini sorar, kendileriyle istişÃ‚re ederdi.[14]
1.3. Kur ’Ân Ehli, Allah ’ın Has Kullarıdır Kur ’Ân ’ı guzelce okuyan, onunla meşgul olan ve yaşayan mu ’minler Allah ’ın husûsî ve seckin kullarıdır. Zira onlar her dÂim Allah ’ın kelÂmıyla beraber olarak ona yaklaşmaktadırlar. Nitekim bir gun Rasûlullah Efendimiz (s.a.v):
“−Şuphesiz insanlardan Allah ’ın ehli, O ’na yakın olan kişiler vardır!” buyurmuşlardı. AshÂb-ı kirÂm:
“−Ey Allah ’ın Rasûlu! Bunlar kimlerdir?” diye sordular. Efendimiz (s.a.v):
“−Onlar Kur ’Ân ehli, Allah ehli ve Allah ’ın has kullarıdır!” buyurdular.[15]
Allah ’a yaklaşmanın en kısa yolu, O ’nun bize uzattığı ve kopması mumkun olmayan sapasağlam kulpa yapışmaktır. Rasûlullah Efendimiz (s.a.v) şoyle buyurmuşlardır:
“Allah, geceleyin iki rekÂt namaz kılan (Kur ’Ân okuyan) bir kuluna kulak verdiği kadar hicbir şeye kulak verip dinlemez. Kul namazda olduğu muddetce başı uzerine rahmet ve sevap yağar durur. Kullar Allah ’a, O ’ndan gelen (Kur ’Ân) gibisiyle yaklaşamazlar.”[16]
“Siz Allah ’a, ondan gelen (Kur ’Ân) ’dan daha faziletli bir şeyle donemezsiniz (yaklaşamaz, huzuruna cıkamaz ve lutfuna tekrar tekrar nÂil olamazsınız).”[17]
Ferve bin Nevfel şoyle anlatır: Buyuk sahÂbî HabbÂb bin Eret (r.a) benim komşum idi. Bir gun birlikte cÂmiden cıktık. Elimden tuttu ve bana şu tavsiyede bulundu:
“‒Ey kardeşim! Gucun yettiği kadar Allah TeÂl ’ya yaklaşmaya gayret et! Şunu bil ki O ’na, kelÂm-ı ilÂhîsinden daha sevimli bir şeyle yaklaşamazsın!”[18]
Kur ’Ân-ı Kerîm ’i sadece ezberlemekle kalmamış, aynı zamanda onun ahkÂmına tÂbî olup ahlÂkıyla ahlÂklanmış olan bÂzı ehl-i Kur ’Ân ’ın, CenÂb-ı Hakk ’ın bir lutfu olarak, cesetlerinin toprakta curumediği bile gorulmuştur. Bunlardan birini Allah dostlarından Mahmud SÂmi Ramazanoğlu (r.a) muşÃ‚hade etmiştir. Onun nakline gore bir defasında Adana ’da yol calışmaları esnÂsında ilmiyle Âmil bir hÂfız efendinin kabrinin nakli gerekmiştir. Otuz sene once vefat etmiş olan hÂfız efendinin kabri acıldığında cesedinin hic bozulmadığı, ustelik kefeninin bile sapasağlam durduğu gorulmiştur.
1.4. Kur ’Ân ’ın Her Harfi Bir Hazinedir Kur ’Ân-ı Kerîm ’in her harfi paha bicilmez bir kıymeti hÂizdir. Oyle ki onların her birinin okunması mukÂbilinde verilecek ilÂhî mukÂfÂtın ihtişÃ‚mını ancak Âhirette idrÂk edebileceğiz. Rasûlullah (s.a.v) şoyle buyurmuşlardır:
“Kim Kur ’Ân-ı Kerîm ’den bir harf okursa, ona bu sebeple bir hasene ihsÂn edilir. Her bir hasene de on misliyle mukÂfatlandırılır. Ben, «Elif-lÂm-mîm» bir harftir demiyorum; lÂkin Elif bir harftir, LÂm bir harftir, Mîm de bir harftir.”[19]
Bu hadîs-i şerifi duşunduğumuzde Kur ’Ân ’ı cokca okuyan, hele bir de onu ezberlemek icin defalarca tekrar eden bir mu ’minin ne kadar cok ecre nÂil olduğunu anlarız.
1.5. Kur ’Ân Makbul Bir ŞefÂatcidir Kur ’Ân-ı Kerîm dunyada mu ’minler icin en muhim rehber ve muazzam bir mujde olduğu gibi, kabir ve kıyÂmetin en korkulu zamanlarında da kendisiyle hemhÂl olanların yolunu aydınlatacak ve onlara şefÂat edecektir. Rasûlullah Efendimiz (s.a.v) bu hakikati şoyle haber vermişlerdir:
“Kur ’Ân okuyunuz! Cunku Kur ’Ân, kıyÂmet gunu kendisiyle hemhÂl olan (kendisini yaşayan ve yaşatan) kişilere şefÂatci olarak gelecektir.”[20]
“…Kur ’Ân şefÂatcidir ve onun şefÂati makbuldur…”[21]
“Kim Allah ’ın KitÂbıʼndan bir Âyet oğrenirse kıyÂmet gunu oğrendiği Âyet (temessul eder) o kişiyi yuzune gulerek karşılar.”[22]
Butun bu vasıflarıyla Kur ’Ân-ı Kerîm, mu ’minler icin muazzam bir ebedî saÂdet hazinesidir. Ondan lÂyıkıyla istifÂde edenler, sonsuz bir izzet, fazîlet ve rahmete nÂil olurken, onu ihmÂl edenlerse telÂfisi mumkun olmayan bir husrÂna dûcÂr olurlar. Nitekim Rasûlullah (s.a.v):
“Kur ’Ân senin ya lehinde ya da aleyhinde delildir” buyurmuşlardır.[23]
Zira Kur ’Ân-ı Kerîm, her şeyi acıklamış ve hic kimseye bahane bırakmamıştır. O hÂlde her kim Kur ’Ân ’a ihtimam gosterirse, Kur ’Ân onu Cennetʼe istikametlendirir. Kim de onu ihmÂl eder, emirlerini kulak ardı ederse, Kur ’Ân onun aleyhine delil olur ve Cehennemʼe atılmasına sebep olur.[24]
2. Kur ’Ân Okumanın Fazileti Kur ’Ân-ı Kerîm mu ’minlerin dunya ve Âhirette dostudur. Onunla huzur bulur, onunla unsiyet kurar ve onunla tesellî olurlar. Dunyada onlar Kur ’Ân ’a sarılır, Âhirette de Kur ’Ân onları guler yuzle karşılayarak yol gosterir, onlara şefaat eder ve ikramlarda bulunur. Yani Kur ’Ân dunya-Âhiret mu ’minlerin yol arkadaşı ve rehberidir. Kur ’Ân ile kurulacak bu beraberliğin başlangıcı onu tefekkurle okumaktır.
Kur ’Ân ’ı okuyup onun vaadini, tehdîdini, apacık Âyetlerini ve acıklamalarını duşunen kişi, sÂlih amellere daha buyuk bir iştiyakla yonelir. Şupheli şeylerden ve haramlardan daha fazla kacınır. Bu şekilde Kur ’Ân okumak, sÂlih amellerin en faziletlisi ol­duğu icindir ki şeytan, insanları Kur ’Ân ’dan uzaklaştırmak icin var gucuyle calışır. İşte bu hikmete binÂen, Kur ’Ân tilÂvetinden once istiÂze etmek, yani «أَعُوذُ بِاللّٰهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ » demek emredilmiştir. Nitekim Âyet-i kerîmede:
“Kur ’Ân okuduğun zaman, kovulmuş şeytandan Allah ’a sığın!” buyrulur. (en-Nahl 16/98)
Kur ’Ân ’ı okumanın faziletine dÂir pek cok Âyet-i kerime ve hadis-i şerif vardır. Şimdi bunların bir kısmını nakledip uzerinde tefekkur edelim:
CenÂb-ı Hak şoyle buyurur:
“Kendilerine kitap verdiğimiz kimseler(den bazısı) onu, hakkını gozeterek okurlar. Cunku onlar, ona iman ederler. Ama her kim onu inkÂr ederse, işte gercekten zarara uğrayanlar onlardır.” (el-Bakara 2/121)
Bu Âyette Kur ’Ân ’ı hakkıyla okuyanlar methedilmektedir. Hz. Omer (r.a), Kur ’Ân ’ı hakkıyla okumayı şoyle tarif eder: Kişinin, cennetten bahseden Âyetlere gelince Allah ’tan cenneti istemesi, cehennemden bahseden Âyetlere gelince ondan Allah ’a sığınmasıdır.[25]
İbn Mesʻûd (r.a) bu konuda şoyle der: Canımı elinde tutan Allah ’a yemin ederim ki bir kişinin onu hakkıyla okuması, helÂlini helÂl, haramını haram olarak kabul edip bunlara riÂyet etmesi, Allah ’ın onu indirdiği gibi okuması, kelimelerini yerinden değiştirerek tahrif etmemesi, ondan hicbir şeyi uygun olmayacak şekilde tevil etmemesidir.
İbn AbbÂs (r.a), onu hakkıyla tilÂvet etmeyi ona hakkıyla ittib etmek ve uymak şeklinde tefsir etmiştir. Yani Kur ’Ân ’ı hakkıyla okumak ancak onu en guzel şekilde hayata tatbik etmek ve onunla amel etmekle tamamlanır.
Hasan Basrî (r.a), mu ’minlerin Kur ’Ân ’ı hakkıyla okumalarını, muhkem[26] Âyetleriyle amel etmeleri, muteşabih[27] Âyetlerine iman etmeleri, muşkil gelen yerleri onu bilen kimseye havÂle etmeleri diye acıklamıştır.[28]
Diğer bir Âyet-i kerimede Yuce Rabbimiz şoyle buyurur:
“Allah ’ın kitabını okuyanlar, namazı kılanlar ve kendilerine verdiğimiz rızıktan gizli ve acık infak edenler, asla zarara uğramayacak bir kazanc umabilirler. Cunku Allah, onların mukÂfatlarını tam oder ve lutfundan onlara fazlasını da verir. Şuphesiz O, cok bağışlayan, şukrun karşılığını bol bol verendir.” (FÂtır 35/29-30)
Allah ’ın kitÂbını devamlı okuyan, anlamaya calışan, ona iman edip icindeki hukumleri hayata geciren, mesel namazı ikÂme eden, Allah ’ın kendilerine ihsÂn ettiği rızıklardan gece-gunduz, mumkun ise gizli, değilse acık infÂk edenler Allah katından kendilerine kesin olarak verilecek olan buyuk sevaplar umid edebilirler. Allah onlara yaptıklarının karşılığını tam olarak ihsÂn ettiği gibi akıl ve hayallerine gelmeyen daha nice ecirler lutfeder. Gunahlarını affeder, az ameline cok mukÂfat bahşeder.[29]
TÂbiînin buyuk fakih ve Âbidlerinden Mutarrıf bin Abdullah (r.a) bu Âyeti okuyunca “Bu, Âyetu ’l-Kurr ’dır, yani bu, Kur ’Ân okuyan ve onu ezberleyenlerin Âyetidir” dermiş.[30] Kurtubî de “Bu Âmil ve Âlim olan kurrÂnın Âyetidir” demektedir.[31]
Rasûlullah (s.a.v) Efendimiz Kur ’Ân-ı Kerîm ’i okumanın sevap ve faziletini muhtelif misallerle bize anlatmış ve zihinlerimize yaklaştırmıştır. Ebû Hureyre (r.a) bunlardan birini şoyle anlatıyor: Bir gun Rasûlullah Efendimiz (s.a.v):
“–Sizden biri evine donduğu zaman uc adet yavrulaması yakın, iri ve semiz deve bulmak ister mi?” diye sordular. Hepimiz “Evet, isteriz” diye cevap verdik. Efendimiz (s.a.v):
“–Birinizin namazında okuduğu uc Âyet, kendisi icin doğurması yakın uc iri ve semiz deve (infak etmek)ten daha hayırlıdır” buyurdular.[32]
Hic yorulmadan, sıkıntı cekmeden ve kimseye zarar vermeden kolayca mal elde etmek, hele yavrulayan kıymetli hayvanlar gibi hızla artan bereketli mallara sahip olmak her insanın sevdiği bir şeydir. KÂmil îmÂn sahibi mu ’minler, bu tur malları elde ettikten sonra bir de infak edip cenneti kazanmak isterler. Vefat ettikten sonra arkalarında, kıymetli yavrular doğuran bir deve misali sadaka-i cÂriyeler bırakmak isterler. Rasûlullah Efendimiz (s.a.v) bu orneği vermek sûretiyle ummetine Kur ’Ân okumanın fazilet ve bereketini anlatmaktadır. Yavrulayacak develerin ornek verilmesi, aynı zamanda iyiliklerin iyiliklere yol acacağını, boylece ecrin katlanarak artacağını ifade etmektedir.
Bunun bir benzerini Ukbe bin Âmir (r.a) şoyle anlatır: Biz Suffe ’de iken Rasûlullah (s.a.v) yanımıza cıkarak:
“–Hanginiz her gun sabahleyin hic gunah işlemeden ve akrabalık bağlarını koparmadan ButhÂn mevkiine veya Akîk vÂdisine gidip oradan iki adet iri horguclu dişi deve tutup getirmeyi ister?” diye sordular. Biz:
“–Ey Allah ’ın Rasûlu, bunu hepimiz isteriz” dedik. Allah Rasûlu (s.a.v):
“–Birinizin mescide gidip orada Allah ’ın KitÂbı ’ndan iki Âyeti oğrenmesi veya okuması, kendisi icin boyle iki deve (infak etmesin)den daha hayırlıdır. Uc Âyet onun icin uc deveden, dort Âyet dort deveden ve bu şekilde okunacak Âyetler kendi sayılarınca deveden daha hayırlıdır” buyurdular.[33]
Nebiyy-i Ekrem Efendimiz ’in bu mujdelerinin hak olduğuna kuvvetle îmÂn etmek ve bu fırsatı en guzel şekilde değerlendirmek gerekir.
En faziletli Kur ’Ân tilÂveti namaz kılarken kıyamda yapılanıdır. Bu sebeple imkÂn nisbetinde kıyamda cok Kur ’Ân okumaya gayret etmelidir. Rukû, secde ve teşehhudde Kur ’Ân okumak ise yasaklanmıştır. Vakit olarak da gece kılınan namazlar ile gece okunan Kur ’Ân daha ustun gorulmuştur. Zira geceleyin kalp, dunyevî meşgalelerden daha uzak ve daha derli toplu olur, riy tehlikesi de azalır. Gecede bundan başka daha pek cok sırlar vardır. Kur ’Ân ’ın Kadir Gecesi inmeye başlaması, İsr ve MîrÂc mucizelerinin gece olması bunun en buyuk tezÂhurleridir.[34] Bu sebeple gece namazlarında uzun uzun Kur ’Ân okumaya gayret etmelidir. Nitekim Allah TeÂl geceleri kelÂm-ı ilÂhîsini okuyup secdeye kapanan kullarını şoyle medhetmektedir:
“Hepsi bir değildir: Ehl-i kitap icinden Allah ’ın emrini yerine getiren mustakîm bir ummet vardır. Onlar geceleri Allah ’ın Âyetlerini okuyup secdelere kapanırlar.” (Âl-i İmrÂn 3/113)
Rasûlullah Efendimiz (s.a.v) teheccud namazında Kur ’Ân okumaya teşvik ederek şoyle buyururlar:
“Kim teheccud namazında on Âyet okursa gÂfillerden yazılmaktan kurtulur. Kim yuz Âyet okursa kÂnitlerden (itaat ehli insanlardan) yazılır. Kim de bin Âyet okursa mukantarînden (kantar kantar ecir kazananlardan) yazılır.”[35]
Son iki cuzde 995 Âyet vardır. FÂtiha ’yı ilave ederek bunları okuyan bir kişi kolayca cok ecir alanlar sınıfına dÂhil olabilir.
Rasûlullah (s.a.v), “Eğer Kur ’Ân bir deri icine konup da ateşe atılsa yanmaz”[36] buyurmuşlardır. Bu hadis “Kur ’an ’ı ezberleyip ahkÂmına riÂyet eden kimse cehennemde yanmaz” diye de anlaşılmıştır.[37] Nitekim Ebû UmÂme (r.a) şoyle buyurmuştur:
“Kur ’Ân ’ı oku­yu­n, ezberleyin! Şu duvarda asılı olan mushaflar sizi aldatmasın! Şu muhakkak ki Allah TeÂl Kur ’Ân ’ı ezberleyen bir kal­be azÂb et­mez.”[38]
Kur ’Ân tilÂveti, insanı Âhirette doğrudan yukseltecek ve ulvî makamlara cıkaracak en faziletli amel-i sÂlihtir. Rasûlullah Efendimiz (s.a.v) bunu şoyle haber vermişlerdir:
“Kur ’Ân ’ı okuyup onunla hemhÂl olan kimseye (Âhirette) şoyle denilir:
«–Oku ve yuksel, dunyada nasıl tertîl uzere ağır ağır okuyor idiysen oylece oku, senin makÂmın, okuduğun en son Âyetin seviyesinde olacaktır».”[39]
Hz. Âişe vÂlidemiz bu hadisin şerhi mÂhiyetinde şoyle demiştir:
“Cennetin dereceleri, Kur ’Ân Âyetleri sayısıncadır. Cennete girenler arasında, Kur ’Ân okuyandan daha faziletli kimse yoktur.”[40]
Tabiî bu nimete nÂil olacak kişiler “SÂhibu ’l-Kur ’Ân” olan mu ’minlerdir. Yani gerek tilÂvet ederek, gerekse amel ederek dÂim Kur ’Ân ile beraber olanlardır. Yoksa sadece okuyup onunla amel etmeyenler değildir.[41]
Kur ’Ân okumanın sadece okuyana değil, yakınlarına da faydası vardır. Rasûlullah Efendimiz (s.a.v) bunu şoyle haber verirler:
“Kim Kur ’Ân-ı Kerim ’i okur ve muhtevÂsıyla amel ederse, kıyÂmet gunu anne babasına bir tÂc giydirilir. Bu tÂcın ışığı, guneş aranızda olsa, onun dunyadaki bir eve konulduğunda vereceği ışıktan daha guzeldir. Oyleyse, Kur ’Ân-ı Kerim ile amel eden kişinin durumu nasıl olur, duşunebiliyor musunuz?”[42]
Rasûlullah Efendimiz (s.a.v) Kur ’Ân ehline ve Âilesine şu guzel mujdeleri vermişlerdir:
“Kıyamet gunu kabir yarılıp Kur ’Ân ’ı okuyan kişi dışarı cıktığında, Kur ’Ân onu rengi solmuş bir adam gibi karşılar. «Beni tanıyor musun?» diye sorar. Mu ’min «Tanıyamadım» der. O şahıs, «Ben oğle sıcağında seni susuz, gece uykusuz bırakan arkadaşın Kur ’Ân ’ım. Her tuccar ticaretinin peşindedir. Sen ise bugun her ticaretin peşinde olacaksın! (Kazancın hepsinden cok olacak.)» (Bir rivayete gore «Bugun ise ben senin icin her ticaretin peşinde olacağım» der. Hemen sağ eline saltanat, sol eline ebediyet verilir, başına vakar tÂcı konur, anne-babasına hulleler giydirilir ki dunya ehli onlara kıymet bicemez (veya) bunlar dunya ve icindekilerden daha kıymetlidir. Onlar, «Bu değerli elbiseler bize nicin giydirildi?» diye sorarlar. «Cocuğunuzun Kur ’Ân ’ı eline alması sebebiyle» denir. Sonra Kur ’Ân okuyan kişiye, «Oku ve cennetin dereceleri ve odaları arasında yuksel!» denir. O, ister hızlı, ister tertîl uzere olsun okumaya devam ettiği muddetce yukselmeye devam eder.”[43]
Kur ’Ân ’ı ferdî okumak kadar cemaat hÂlinde okuyup anlamaya calışmak da cok faziletlidir. Rasûlullah Efendimiz (s.a.v) şoyle buyurmuşlardır:
“…Bir grup insan, Allah ’ın evlerinden bir evde toplanır, Allah ’ın KitÂbı ’nı okur ve onu aralarında muzakere ederlerse, uzerlerine sekînet iner, onları rahmet kaplar ve melekler cevrelerini kuşatır. Allah TeÂl da o kimseleri kendi nezdinde bulunanların arasında zikreder.”[44]
Ebû Hureyre ve Ebû Saîd el-Hudrî (r.a) Nebiyy-i Ekrem (s.a.v) Efendimiz ’in şoyle buyurduğuna şÃ‚hitlik ederler:
“Bir topluluk Allah TeÂla Hazretleri ’ni zikretmek uzere oturduklarında, mutlak onları melekler kuşatır, ilÂhî rahmet kaplar, uzerlerine sekînet iner ve Allah TeÂl onları, katında bulunan ustun kulları (nebîler ve buyuk melekler) arasında zikreder.”[45]
Kur ’Ân tilÂveti en buyuk zikirlerin başında gelir. Dunyada Allah ’ı zikretmek ve O ’nun kelÂmını tilÂvet etmenin en buyuk mukÂfÂtı, O ’nun katında, Mele-i A ’l ’da zikredilmek, orada methedilip ovulmektir. Kur ’Ân okumanın hicbir faydası olmasaydı mu ’mine şeref olarak sadece bu bile kÂfi gelirdi.
Kur ’Ân-ı Kerîm ’in her Âyeti, her kelimesi, her harfi faziletli ve bereketlidir. LÂkin ihlÂs ile okumak şarttır. Kur ’Ân ’ın fazileti, bereketi ve şifÂsı, okuyan kişinin ihlÂsı nisbetinde tecellî eder. Nitekim şoyle bir kıssa nakledilir: Birgun fakir bir bedevî Hz. Ali ’den sadaka istemiş. Ali (r.a), o an verecek bir şey bulamadığı icin yerden bir avuc kum almış, bir şeyler okuyarak uzerine uflemiş. Kumlar altına donuşuvermiş. Hayretler icinde kalan bedevî, Hz. Ali ’ye ne okuduğunu kendisine de soylemesi icin yalvarmış. Hz. Ali (r.a) FÂtiha Sûresi ’ni okuduğunu soylemiş. Bedevî hemen yerden bir avuc kum almış, FÂtiha Sûresi ’ni okuyarak uzerine uflemiş. Fakat kumda bir değişiklik olmamış. Bedevî bunun sebebini sorunca Hz. Ali (r.a) “Bu, bir kalb farkıdır” demiş.
İhlÂs ile Kur ’Ân ’ın hangi Âyetini, hangi sûresini okusak cok buyuk sevaplara nÂil olur ve cok faydalı bir ilim elde ederiz. Ancak bazı Âyet ve sûreler icin husûsî olarak rivayetler vÂrid olmuştur. Şimdi bunların bir kısmını nakledelim:
2.1. FÂtiha Sûresi FÂtiha sûresi Kur ’Ân ’ın onsozu ve mukaddimesi olduğu kadar aynı zamanda veciz bir hulÂsası mesabesindedir. Bu sebeple cok muhim ve faziletli bir sûredir. Yuce Rabbimiz onun hakkında şoyle buyurur:
“Andolsun ki, biz sana tekrarlanan yedi Âyeti ve yuce Kur ’Ân ’ı verdik. Sakın onlardan bazı sınıflara verdiğimiz dunya malına goz dikme, onlardan dolayı uzulme ve mu ’minlere kanadını indir.” (el-Hicr 15/87-88)
Ebû Saîd bin Muall (r.a) anlatıyor:
“Ben Mescid-i Nebevî ’de namaz kılıyordum. Rasûlullah Efendimiz (s.a.v) bana seslendiler. Fakat (namazda olduğum icin) icÂbet edemedim. Sonra huzûruna gelerek:
«–Ey Allah ’ın Rasûlu, namaz kılıyordum (bu sebeple dÂvetinize icÂbet edemedim» diye ozur beyan ettim). Bana:
«–Allah TeÂlÂ, Kur ’Â-ı Kerîm ’de “Ey îmÂn edenler! Peygamber sizi, size hayÂt bahşedecek şeylere dÂvet ettiği zaman, Allah ’a ve Rasûl ’e icÂbet edin…”[46] buyurmuyor mu?» dediler ve daha sonra:
«–Mescidden cıkmadan evvel sana Kur ’Ân-ı Kerîm ’in en buyuk sûresini oğreteceğim» buyurdular. Elimden tuttular. Mescidden cıkacağımız esnÂda ben acele ederek:
«–YÂ RasûlAllah! “Sana Kur ’Ân ’daki en buyuk sûreyi oğreteceğim” buyurmuştunuz?» dedim. Bana:
«–O sûre “Elhamdu lillÂhi Rabbi ’l-Âlemîn”dir ki o (namazlarda tekrar tekrar okunan) yedi Âyet ve bana verilen yuce Kur ’Ân ’dır» buyurdular.”[47]
Bir defasında CebrÂil (a.s), Nebiyy-i Ekrem Efendimiz ’in yanında oturmakta iken, Rasûlullah (s.a.v) yukarı taraftan kapı gıcırtısına benzer bir ses işiterek mubarek başlarını kaldırdılar. CebrÂil (a.s):
“–Bu ilk defa bugun acılan bir gok kapısıdır. Daha once hic acılmamıştı” dedi. Peşinden o kapıdan bir melek indi. Bunun uzerine CebrÂil (a.s):
“–Bu, yeryuzune ilk defa inen bir melektir. Bugune kadar hic inmemişti” dedi. Melek selÂm verdi ve Peygamberimize şoyle dedi:
“–Mujde! Sana, senden once hicbir peygambere verilmeyen iki nûr verildi. Biri FÂtiha Sûresi, diğeri Bakara Sûresi ’nin son Âyetleri. Bunlardan okuyacağın her harfe karşılık sana mutlaka sevap ve ecir verilir.”[48]
Rasûlullah (s.a.v) şoyle buyurmuşlardır:
“Nefsimi kudret elinde tutan ZÂt-ı zu ’l-celÂl ’e yemin ederim ki Allah, FÂtiha gibi bir sûreyi, ne TevrÂt ’ta ne İncîl ’de ne Zebûr ’da ne de FurkÂn ’da indirmiştir.”[49]
Hz. Ali (r.a): “FÂtihatu ’l-KitÂb, Mekke ’de Arş ’ın altındaki bir hazîneden nÂzil oldu” buyurmuştur.[50]
2.2. Bakara Sûresi Rasûlullah Efendimiz (s.a.v) şoyle buyurmuşlardır:
“Evlerinizi kabirlere cevirmeyiniz. Şuphesiz şeytan, icinde Bakara sûresi okunan evden kacar.”[51]
NevvÂs bin Sem ’Ân (r.a) der ki: Rasûlullah (s.a.v) Efendimiz ’i şoyle buyururken işittim:
“Kıyamet gunu Kur ’Ân ve onunla amel eden Kur ’Ân ehli (mahşer yerine) getirilirler. Bu sırada Kur ’Ân ’ın onunde Bakara ve Âl-i İmrÂn sûreleri vardır.”
Rasûlullah (s.a.v) bu iki sûre icin uc misÂl verdiler ki onları hÂl unutmuş değilim. Allah Rasûlu (s.a.v) sozlerine şoyle devam ettiler:
“Sanki onlar iki bulut gibidirler veya iki siyah golgelik gibidirler ki aralarında bir nûr parlar veya sanki onlar kanatlarını acmış iki suru kuş gibidirler. Kendilerini okuyan insanları mudÂfaa ederler.”[52]
Bir defÂsında Rasûlullah Efendimiz (s.a.v), sayıca kalabalık bir mufreze gondereceklerdi. Onlara Kur ’Ân okuttular. Her biri ezberinde olduğu kadarıyla Allah ’ın Âyetlerinden okudu. Allah Rasûlu (s.a.v), yaşca en genc olan sahÂbînin yanına gelerek:
“–Ey fulÂn! Senin ezberinde ne var?” buyurdular. O da:
“–Ezberimde falan falan sûreler, bir de Bakara Sûresi var!” dedi. Efendimiz (s.a.v):
“–Ezberinde Bakara Sûresi var mı?” diye sordular. Delikanlı “Evet!” deyince de:
“–Haydi, git, onların emîri (kumandanı) sensin! Cunku bu sûre, neredeyse dînin tamamını ihtiv eder” buyurdular. Cemaatin ileri gelenlerinden biri:
“–YÂ Rasûlallah! MuhtevÂsını yaşayamayacağım korkusu, benim Bakara Sûresi ’ni ezberlememe mÂnî oldu” dedi. Bunun uzerine Rasûlullah (s.a.v) şoyle buyurdular:
“–Kur ’Ân ’ı oğrenin, okuyun, okutun ve onunla amel edin! Cunku Kur ’Ân ’ı oğrenen, okuyan ve onunla amel eden kişi, ici misk dolu dağarcık gibidir ki, kokusu her tarafa yayılır. Kur ’Ân ’ı oğrenip uyuyan (onunla amel etmeyen) kimse de, icine misk doldurulup ağzı bağlanmış dağarcık gibidir.”[53]
2.3. Âyete ’l-Kursî Rasûlullah Efendimiz (s.a.v) bir gun Ubeyy ibn-i KÂ ’b (r.a) hazretlerine;
“–Allah ’ın kitabından ezberinde bulunan Âyetlerden hangisinin daha buyuk olduğunu biliyor musun?” diye sordular. O, “اَللّٰهُ لَٓا اِلٰهَ اِلَّا هُوَۚ اَلْحَيُّ الْقَيُّومُ” cevabını verince mubarek elini sahÂbînin goğsune vurup;
“–İlim sana mubarek olsun” buyurdular.[54]
Nebiyy-i Ekrem Efendimiz (s.a.v) şoyle buyurmuşlardır:
“Kim her farz namazın peşinden Âyete ’l-Kursî ’yi okursa, onun cennete girmesine olumden başka bir engel yoktur.”[55]
“Farz namazların peşinden Âyete ’l-Kursî ’yi okuyan kimse, diğer namaz vaktine kadar Allah ’ın koruması altındadır.”[56]
Ebû Hureyre (r.a) şoyle anlatır: Rasûlullah (s.a.v) beni Ramazan zekÂtı olan sadaka-i fıtrı korumakla vazifelendirmişlerdi. Bir adam gelip buğday yığınından avuclamaya başladı. Adamı tuttum ve:
“–Vallahi seni Rasûlullah (s.a.v) ’in huzuruna gotureceğim” dedim. Adam:
“–Gercekten ben muhtacım, coluğum cocuğum ve pek cok ihtiyacım var” dedi. Bunun uzerine adamı salıverdim. Sabaha cıkınca Rasûl-i Ekrem (s.a.v):
“–Ebû Hureyre! Dun gece esirini ne yaptı?” buyurdular. Ben de:
“–YÂ Rasûlallah! İhtiyac icinde bulunduğunu ve coluk cocuğu olduğunu soyledi, ben de acıdım ve salıverdim” dedim. Rasûlullah (s.a.v):
“–O sana yalan soyledi, tekrar gelecek” buyurdular. Rasûlullah (s.a.v) ’in bu sozu uzerine tekrar geleceğini anladım ve onu gozetlemeye koyuldum. Adam geldi ve yine buğdaydan avuclamaya başladı. Bunun uzerine:
“–Seni Rasûlullah (s.a.v) Efendimiz ’in huzuruna cıkaracağım” dedim. Adam:
“–Beni bırak, cunku ben gercekten muhtacım. Coluk cocuğum da var. Bir daha gelmem” dedi. Ben de acıdım ve salıverdim. Sabah olunca yine Rasûlullah (s.a.v) bana:
“–Ebû Hureyre! Dun gece esiri ne yaptı?” diye sordular. Ben de:
“–YÂ Rasûlallah! Bana yine ihtiyac icinde bulunduğunu ve coluk cocuğu olduğunu soyledi, ben de acıdım ve salıverdim” dedim. Nebiyy-i Ekrem Efendimiz:
“–O kesinlikle sana yalan soyledi, ama tekrar gelecek” buyurdular. Ben de ucuncu defa gelmesini bekledim. Gercekten geldi ve yine buğdaydan avuclamaya başladı. Onu tekrar yakaladım ve:
“–Seni mutlaka Rasûlullah (s.a.v) ’in huzuruna cıkaracağım; artık bu ucuncu ve son gelişindir. Bir daha gelmeyeceğine soz veriyorsun sonra tekrar geliyorsun” dedim. Bu defa bana:
“–Beni bırak! Sana Allah ’ın seni faydalandıracağı bir bilgi oğreteyim” dedi. Ben:
“–Nedir o bilgi?” dedim. O:
“–Yatağına girdiğinde Âyete ’l-Kursî ’yi oku. Boyle yaparsan senin yanında Allah tarafından surekli bir koruyucu bulunur ve sabaha kadar şeytan sana yaklaşamaz” dedi. Bunun uzerine ben onu salıverdim. Sabah olunca Rasûlullah (s.a.v) bana:
“–Dun gece esîri ne yaptı?” diye sordular. Ben de:
“–YÂ Rasûlallah! Allah ’ın beni faydalandıracağı bir bilgi oğreteceğini soyledi, ben de onu salıverdim” dedim. Rasûlullah (s.a.v) Efendimiz:
“–O bilgi neymiş?” diye sordular. Ben de o kimsenin bana:
“–Yatağına girdiğin zaman Âyete ’l-Kursî ’yi, yani, “اَللّٰهُ لَٓا اِلٰهَ اِلَّا هُوَۚ اَلْحَيُّ الْقَيُّومُ” Âyetini başından sonuna kadar oku; senin yanında Allah tarafından surekli bir koruyucu bulunur ve sabaha kadar şeytan sana asla yaklaşamaz” dediğini soyledim. Bunun uzerine Nebiyy-i Ekrem Efendimiz (s.a.v):
“–Bak hele! Kendisi yalancı olduğu halde bu sefer sana doğruyu soylemiş. Uc gecedir kiminle konuştuğunu biliyor musun, ey Ebû Hureyre?” dedi. Ben:
“–Hayır, bilmiyorum” dedim. Rasûl-i Ekrem (s.a.v):
“–O şeytandır” buyurdular.[57]
2.4. Âmene ’r-Rasûlu Bakara sûresinin son iki Âyeti “Âmene ’r-rasûlu” diye başladığı icin bu iki kelime aynı zamanda onun ismi gibi kullanılmaktadır. Bu Âyetlerin faziletine dair RasûlullÂh (s.a.v) Efendimiz şoyle buyurmuşlardır:
“Bakara sûresinin son iki Âyetini kim bir gecede okursa, onlar ona kÂfi gelir.”[58] Yani bir Muslumanın gece okuması gereken Kur ’Ân ’ın asgarî miktarı olarak kÂfi gelir. Aynı zamanda okuyanı butun kotuluklerden, insan ve cin şeytanlarının şerrinden muhafaza eder.[59] Bu hadis-i şerifi yanlış anlayarak “başka bir Âyet ve sûre okumak gerekmez” gibi duşuncelere kapılmamalıdır. Rasûlullah (s.a.v) bu ifadeleriyle o Âyetlerin ne kadar faziletli olduğunu anlatmak istemişlerdir. İnsan zarûrî sebeplere binÂen başka şey okuyamasa bile bu iki Âyet onun icin yeterlidir. Ama imkÂn bulabiliyorsa insanın daha fazla Kur ’Ân okuyarak sevabını artırması en guzel olanıdır.
Yine Nebiyy-i Ekrem Efendimiz (s.a.v) şoyle buyurmuşlardır:
“Allah TeÂl Bakara sûresini iki Âyetle sona erdirmiştir ki, bunları bana Arş ’ın altındaki bir hazineden vermiştir. Bunları oğreniniz ve kadınlarınıza oğretiniz! Cunku bunlar hem salÂttır, hem duadır, hem Kur ’Ân ’dır.”[60]
“…Bu Âyetler bir evde uc gece okunsun da şeytan oraya yaklaşabilsin, mumkun değildir.”[61]
Hz. Omer ve Hz. Ali ’nin: “Akıllı bir adam gormedik ki, Bakara sûresinin sonundaki iki Âyeti okumadan uyusun”[62] dedikleri nakledilir.
2.5. Kehf Sûresi Nebiyy-i Ekrem Efendimiz (s.a.v) şoyle buyurmuşlardır:
“Kim Kehf Sûresi ’nin başından (veya sonundan) 10 Âyet ezberlerse, DeccÂl ’den korunur.”[63]
2.6. Mu ’min Sûresi Rasûlullah Efendimiz (s.a.v) şoyle buyurmuşlardır:
“Her kim اِلَيْهِ الْمَص۪يرُ ifadesine kadar HÂ-mîm Mu ’min sûresini ve Âyete ’l-Kursî ’yi sabahleyin okursa bunlar vesilesiyle akşama kadar muhafaza edilir. Akşam okursa sabaha kadar muhafaza edilir.”[64]
Rasûlullah (s.a.v) Efendimiz ’in Mu ’min sûresinin sabah akşam okunmasını tavsiye ettiği Âyetleri şunlardır:
“HÂ-mîm. Bu Kitap, mutlak galip, hakkıyla bilen, gunahı bağışlayan, tevbeyi kabul eden, azabı cetin, lutuf sahibi Allah tarafından indirilmiştir. O ’ndan başka hicbir ilÂh yoktur, donuş ancak O ’nadır.” (el-Mu ’min 40/1-3)
2.7. Fetih Sûresi Hz. Omer ’in kolesi Eslem (r.a) şoyle anlatır: Rasûlul­lah (s.a.v) seferlerinin birinde (Hudeybiye donuşunde) yollarına devam edi­yorlardı. Omer b. HattÂb da geceleyin onunla birlikte gidiyordu. Bu sırada Omer (r.a), Rasûlullah Efendimiz ’e bir şey sordu. Fakat Rasûlullah (s.a.v) (vahy ile meşgul olduğu icin) Hz. Omer ’e cevap vermediler. Omer (r.a) bir muddet sonra sualini yine sordu. Rasûlullah yine cevap vermediler. Hz. Omer, (Rasûlullah işitmedi zannederek) bir daha sordu. Rasûlullah (s.a.v) yine cevap vermediler. Bunun uzerine Omer (r.a) kendi kendine:
“–Allah seni ıslah etsin ey Omer! Bak Rasûlullah ’a ısrarla uc kere soru sordun, hicbirine cevap vermedi!” dedi.
Hz. Omer der ki: Bunun uzerine devemi surdum. (Beni azarlayan) bir Âyet inmesinden korkarak kÂfilenin ta onune gectim. Fakat cok gecmedi, bir munÂdînin sesini işittim ve kendi kendime:
“–İşte şimdi hakkımda Kur ’Ân inmiş olmasından hakîkaten kork­uyorum” dedim. (Bu korku icinde) Rasûlullah ’a geldim ve selÂm verdim. Rasû­lullah (s.a.v) (sevinc icinde) bana:
“–Bu gece bana oyle bir sûre indirildi ki, o sûre bana uzerine guneş doğan her şeyden daha sevimlidir” buyurdular. Sonra Fetih sûresini okudular.[65]
Hakîkaten Fetih sûresi, Hudeybiye, Mekke fethi ve Huneyn başta olmak uzere halifeler zamanında gercekleştirilen pek cok fetihleri, ganimetleri, İslÂm ’ın butun dinlere gÂlip geleceğini, affı, mağfireti, ecri ve cenneti mujdeleyen gonul acıcı bir sûredir.
2.8. Mulk Sûresi İbn-i AbbÂs (r.a) anlatıyor:
RasûlullÂh (s.a.v) ’in ashÂbından birisi kabir olduğunu bilmeden bir yere cadır kurmuştu. Bir de baktı ki kabirde bir insan TebÂreke sûresini okuyor. O kimse bu sûreyi sonuna kadar okuyup bitirdi. Bunun uzerine sahÂbî Peygamber Efendimiz ’in yanına geldi ve bu durumu ona haber verdi. Rasûlullah (s.a.v) onu dinledikten sonra:
“–TebÂreke sûresi men edicidir, kurtarıcıdır, kabir azÂbından kurtarır” buyurdular.[66]
Nebiyy-i Ekrem Efendimiz (s.a.v) şoyle buyurmuşlardır:
“Kur ’Ân ’da bir sûre vardır, otuz Âyet… O sûre, mağfiret edilinceye kadar bir adama şefaat etti. O, تَبَارَكَ الَّذ۪ي بِيَدِهِ الْمُلْكُ Sûresi ’dir.”[67]
CÂbir (r.a) şoyle buyurur: “Nebiyy-i Ekrem Efendimiz (s.a.v) Elif-lÂm-mîm Tenzîl (Secde) ve تَبَارَكَ الَّذ۪ي بِيَدِهِ الْمُلْكُ Sûrelerini okumadan uyumazlardı.”[68]
2.9. ZilzÂl Sûresi Bir zÂt Peygamber Efendimiz ’e gelip:
“–Ya Rasûlullah, bana Kur ’Ân ’dan birşeyler oğret!” demişti. Rasûlullah (s.a.v):
“–Başında «Elif-lÂm-r» olan sûrelerden ucunu oku!” buyurdular. O zÂt:
“–Yaşım ilerledi, hafızam durgunlaştı, dilim ağırlaştı” dedi. Rasûlullah (s.a.v);
“–«HÂ-mîm»lerden ucunu oku!” buyurdular. O şahıs aynı şeyleri soyledi. Rasûlullah (s.a.v):
“–MusebbihÂt (سبح veya يسبح ile başlayan sûreler)den ucunu oku!” buyurdular. O kişi yine evvelki dediklerini soyledi ve:
“–Ya Rasûlallah! Bana her turlu faydayı icinde toplayan bir tek sûre oğret!” dedi. Bunun uzerine Peygamber Efendimiz (s.a.v) ona ZilzÂl Sûresi ’ni biti­rinceye kadar okutup oğrettiler. Bunu muteakiben o zÂt:
“–Seni hak ile gonderen Allah ’a yemin ederim ki, bu­na bir şey ilÂve etmeyeceğim!” dedi. Sonra arkasını donup gitti. Rasûlullah (s.a.v):
“–Adamcağız kurtuldu, adamcağız kurtuldu” buyurdular.[69]
2.10. İhlÂs Sûresi İhlÂs sûresine Tevhîd sûresi, Ma ’rifet sûresi, Tefrîd sûresi, Tecrîd sûresi, NecÂt sûresi, Nisbe sûresi gibi isimler verilir. Yuce Rabbimizi tanıtan ve O ’nun birliğini en guzel şekilde ortaya koyan bir sûredir. Faziletine dair pek cok rivayet mevcuttur. Bunların bir kısmını zikredelim:
Bir sahÂbî, diğer bir sahÂbînin butun gece «قُلْ هُوَ اللّٰهُ اَحَدٌ» Sû­resi ’ni tekrarladığını işitmişti. Sabah olunca Rasûlullah (s.a.v) Efendimiz ’in yanına gelip hÂdiseyi nakletti. Sanki butun gece boyunca bu kısa sûrenin okunmasını az goruyordu. Rasûlullah (s.a.v):
«‒Nefsim kudret elinde bulunan ZÂt ’a yemîn ederim ki, bu sûre, Kur ’Ân-ı Kerîm ’in ucte birine musÂvîdir» buyur­dular.”[70]
Bir gun Rasûlullah (s.a.v) ashabına,”Sizden biriniz bir gecede Kur ’Ân ’ın ucte birini okumaktan Âciz mi kalıyor?” buyurmuşlardı. Bu onlara gercekten zor geldi ve:
“–Buna hangimizin gucu yeter ki, y Rasûlallah!” dediler. Bunun uzerine Efendimiz (s.a.v):
“قُلْ هُوَ اللّٰهُ اَحَدٌ. اَللّٰهُ الصَّمَدُ, Kur ’Ân ’ın ucte biridir” buyurdular.[71]
EnsÂr ’dan bir zÂt Kub mescidinde imamlık yapardı.[72] O zÂt, acıktan okunacak namazlarda once mutlaka “قُلْ هُوَ اللّٰهُ اَحَدٌ” Sûresi ’ni bitirinceye kadar okur, sonra onun yanında başka bir sûre daha okurdu. Bunu her rekÂtta yapardı. Arkadaşları onunla konuşup:
“‒Sen bu sûre ile başlıyorsun, sonra onu kÂfî gormeyip başka bir sûre daha okuyorsun. Ya bu sûreyi okumakla iktif et veya bunu bırak da başka sûre oku!” dediler. O da:
“‒Ben bu sûreyi terk etmem. Bu şekilde imamlık yapmamı isterseniz, yaparım. İstemezseniz imamlığı bırakırım” dedi.
Cemaat o zÂtı aralarında en faziletli insan olarak goruyorlardı. Bu sebeple başkasının kendilerine imamlık yapmasını hoş gormediler. Nebiyy-i Ekrem Efendimiz onları ziyarete geldiklerinde keyfiyeti ona arzetiler. Rasûlullah (s.a.v):
“‒Ey filan, arkadaşlarının tavsiyesine uymana mÂnî olan şey nedir? Nicin her rekÂtta İhlÂs Sûresi ’ni ısrarla okuyorsun?” diye sordular. O zÂt:
“‒YÂ Rasûlallah, ben bu sûreyi cok seviyorum!” dedi. Bunun uzerine Allah Rasûlu (s.a.v):
“‒O sûreye olan muhabbetin seni cennete koyacaktır!” buyurdular.[73]
Yine Rasûlullah (s.a.v) Efendimiz bir sahÂbîyi bir seriyyenin başında kumandan olarak gondermişlerdi. O mubÂrek sahÂbî, arkadaşlarına namaz kıldırıyor, ancak kıraatini her defÂsında İhlÂs Sûresi ile bitiriyordu. Medîne-i Munevvere ’ye donduklerinde durumu Allah Rasûlu ’ne haber verdiler. Efendimiz (s.a.v):
“–Ona, nicin boyle yaptığını sorun!” buyurdular. Arkadaşları bunun sebebini sorduklarında sahÂbî:
“–Bu sûre, RahmÂn ’ın vasıflarını anlatmaktadır. Bu yuzden, onu okumayı seviyorum” cevÂbını verdi. Bunu oğrenen Efendimiz (s.a.v) şoyle buyurdular:
“–Ona soyleyin, Allah TeÂl da onu seviyor.”[74]
Ebû Hureyre (r.a) şoyle anlatır: Rasûlullah (s.a.v) ile birlikte yuruyordum. Efendimiz (s.a.v) قُلْ هُوَ اللّٰهُ اَحَدٌ. اَللّٰهُ الصَّمَدُ sûresini okuyan birini işitince, “vecebet: vÂcip oldu” buyurdular. Ben; “VÂcip olan nedir?” diye sordum. “Cennet” buyurdular.[75]
2.11. Muavvizeteyn (Felak ve NÂs Sûreleri) Rasûlullah (s.a.v) şoyle buyurmuşlardır:
“Bu gece indirilen Âyetleri gormedin mi? Onların benzerleri asla gorulmemiştir: قُلْ اَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ ve قُلْ اَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ”[76]
Ebû Saîd el-Hudrî (r.a) şoyle der: Rasûlullah (s.a.v) cinlerden ve goz de&#