Kur ’an ’daki kıssalar bize ne soyler? Kur ’an-ı Kerim ’de adı gecen peygamberler ve peygamber kıssaları...Kur ’Ân kıssalarında peygamberler, beşeriyyetin her bakımdan en mumtaz şahsiyetleri olarak takdîm edilir. Bunlar, kesbî bir gayretle değil, ilÂhî bir tÂyinle secilmişlerdir.[1]
KUR ’AN ’DAKİ KISSALAR BİZE NE SOYLER? Âyet-i kerîmelerde buyrulur:
“...Onları (butun peygamberleri) seckin kıldık ve doğru yola ilettik.” (el-En ’Âm, 87)
“AllÂh meleklerden de elciler secer, insanlardan da. Şuphesiz AllÂh işitendir, gorendir.” (el-Hacc, 75)
Kur ’Ân-ı Kerîm ’de her peygamberin bir nevî alÂmet-i fÂrikası olan fazîletleri muhtelif Âyetlere serpiştirilmiş durumdadır. Nitekim bu Âyet-i kerîmelerden birkacında şoyle buyrulmaktadır:
“…AllÂh İbrÂhîm ’i dost edinmiştir.” (en-NisÂ, 125)
“…Gercekten biz Eyyûb ’u sabırlı (bir kul) bulmuştuk. O, ne iyi kuldu! DÂim AllÂh ’a yonelirdi. (Ey Muhammed!) Kuvvetli ve basîretli kullarımız İbrÂhîm, İshÂk ve YÂkûb ’u da an. Biz onları ozellikle Âhiret yurdunu duşunen ihlÂslı kimseler kıldık. Doğrusu onlar bizim katımızda seckin ve en hayırlı kimselerdendir. İsmÂîl ’i, Elyesa‘ı, Zulkifl ’i de an. Hepsi de en hayırlı kimselerdendir.” (SÂd, 44-48)
“(Rasûlum!) KitÂb ’da Mûs ’yı da an. Gercekten o ihlÂs sÂhibi idi ve hem rasûl, hem de nebî idi. Ona Tûr ’un sağ tarafından seslendik ve onu, fısıldaşan kimse kadar (kendimize) yaklaştırdık. Rahmetimizin bir sonucu olarak ona kardeşi HÂrun ’u bir peygamber olarak armağan ettik. (Rasûlum!) KitÂb ’da İsmÂîl ’i de an. Gercekten o, sozune sÂdıktı, rasûl ve nebî idi. Halkına namazı ve zekÂtı emrederdi; Rabbi nezdinde de hoşnutluk kazanmış bir kimse idi. KitÂb ’da İdrîs ’i de an. Hakîkaten o, pek doğru bir insan, bir peygamberdi. Onu ustun bir makama yucelttik.” (Meryem, 51-57)
KÂinÂtın yaratılış sÂikası olan, CenÂb-ı Hakk ’ın “Habîbim” buyurduğu RasûlullÂh -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Efendimiz ’de ise butun peygamberlerin fÂrik vasıfları cem olunmuştur. O ’nun hakkında Âyet-i kerîmede:
“(Rasûlum!) Biz seni ancak Âlemlere rahmet olarak gonderdik.” (el-EnbiyÂ, 107) buyrulmuştur.[2]
Ancak peygamberlerdeki bu seckinlik, kendilerine tevdî edilen cok buyuk ve ağır mes ’ûliyetler ihtiv eder. Nitekim CenÂb-ı Hak, onların da acz icinde olduk­larını ve kendilerine kat ’iyyen bir ulûhiyet isnÂd edilemeyeceğini ifÂde sadedinde:
“Elbette kendilerine peygamber gonderilen kimseleri de, gonderilen peygam­berleri de mutlaka sorguya cekeceğiz!” (el-A ’rÂf, 6) buyurur.
Âyet-i kerîmede belirtildiği vechile peygamberler, te ’minÂt altında oldukları hÂlde, onlara da teblîğlerindeki îtin derecesine gore sorgulama yapılacaktır. Bir ri­vÂyete gore, SuleymÂn -aleyhisselÂm- ’ın, kendisine verilen muazzam duny serveti ve tasarrufunun hesÂbı sebebi ile diğer peygamberlerden daha gec cennete gireceği nakledilmektedir.[3]
Peygamberler dışındaki kimseler icin bir te ’minÂt yoktur.[4] Kula duşen, m­nevî hÂllerde kendisinin ustune bakıp kalbî Âlemini tekÂmul ettirmesi, maddî durum­larda da kendinden aşağıdakilerden ibret alarak şukrÂn hisleri icinde omrunu devÂm ettirmeye gayret gostermesidir.
Nitekim hadîs-i şerîfte:
“Sizden biri, mal ve yaratılışca kendisinden ustun olan birini gorunce, nazarını hemen kendisinden aşağıda olana cevirsin.” (BuhÂrî, RikÂk, 30) buyrulmuştur.
Hazret-i Peygamber ’e hitÂben ve Hazret-i Îs -aleyhisselÂm- ’ın şahsında, butun peygamberlere Âit sorgulamayı bildi­ren diğer Âyet-i kerîmeler şoyledir:
“AllÂh ’ın, peygamberlerini toplayıp da «Size ne cevap verildi?» dediği gun, «Bizim hicbir bilgimiz yok, şuphesiz gizlilikleri hakkıyla bilen ancak Sen ’sin.» diyeceklerdir.” (el-MÂide, 109)
“Eğer (Peygamber) bize atfen bÂzı sozler uydurmuş olsaydı, elbette O ’nu kıskıvrak yakalardık! Sonra O ’nun can damarını koparırdık. (O ’nu yaşatmazdık.) Hicbiriniz buna mÂnî de olamazdınız!” (el-HÂkka, 44-47)
“Her bir ummetten bir şÃ‚hid getirdiğimiz ve Sen ’i de onlara şÃ‚hid olarak gos­terdiğimiz zaman hÂlleri nice olacak?! Kufur yoluna sapıp peygamberi dinlemeyenler o gun yerin dibine batırılmayı temennî ederler ve AllÂh ’tan hicbir haberi gizleyemezler.” (en-NisÂ, 41-42)
İbn-i Mes ’ûd -radıyallÂhu anh-, birgun RasûlullÂh -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Efendimiz ’in arzusu uzerine Nis Sûresi ’ni okurken:
“(Ey Rasûl!) Her bir ummetten bir şÃ‚hid getirdiğimiz ve Sen ’i de onlara şÃ‚hid olarak gosterdiğimiz zaman hÂlleri nice olacak?!” mealindeki 41. Âyete geldiğinde, Fahr-i KÂinÂt -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- (42. Âyet-i kerîmedeki dehşetli ifÂdeleri dinlemeye dayanamadığından) “Şimdilik yeter!” buyurarak kıraati durdurmuş ve AllÂh TeÂl ’nın azameti karşısında ağlamıştır. (BuhÂrî, FedÂilu ’l-Kur ’Ân, 32; Muslim, MusÂfirîn, 247)
Dipnotlar:
[1] Peygamberliğin kesbî değil, vehbî olduğu, şu Âyet-i kerîmelerden de anlaşılmaktadır:
“İşte bu (peygamberlik), AllÂh ’ın fazlıdır; onu dilediğine verir...” (el-Cum‘a, 4)
“Onlara bir Âyet geldiğinde, «AllÂh ’ın elcilerine verilenin benzeri bize de verilmedikce kesinlikle inanmayız.» dediler. AllÂh, peygamberliği kime vereceğini daha iyi bilir...” (el-En ’am, 124)
“Sen, bu KitÂb ’ın sana vahyolunacağını ummuyordun. (Bu) ancak Rabbinden bir rahmet (olarak gelmiş) ’tir...” (el-Kasas, 86)
[2] RasûlullÂh -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- dunyÂda da Âhirette rahmettir. DunyÂda hidÂyeti ile, Âhirette şefÂati ile. Hadîs-i şerîflerde genişce anlatıldığı uzere, mahşerde butun insanlar duz ve geniş bir arÂzide toplanacak. Korkunc sıkıntılar icinde hesaba cekilmeyi bekleyen insanlar, sonunda bir kurtarıcı aramaya başlayacaklar. Kendilerine başvurdukları buyuk peygamberlerden yardım goremeyince RasûlullÂh -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ’e gelip yalvaracaklar. O zaman Peygamber-i ZîşÃ‚n Efendimiz, Arş-ı RahmÂn ’ın altında secdeye kapanarak CenÂb-ı Hak ’tan ummetini dileyecek. Kendisine buyuk şefaat yetkisi verilince, once doğrudan cennete gireceklere, belli bir sure sonra da kelime-i şehÂdeti soylemekten başka iyiliği bulunmayan gunahkÂrlara şefÂat edecek ve onları cennete goturecektir. (BuhÂrî, Rikak 51, Tevhîd 36, Tefsîru sûre (17), 5; Muslim, ÎmÂn 322, 326, 327)
[3] Bkz. TaberÂnî, el-Mu‘cemu ’l-Kebîr, XII, 94-95.
[4] Bununla birlikte Hazret-i Peygamber ’in -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- cennetle mujdelediği kimseler de bir mÂnÂda te ’mînÂt altında sayılırlar. (Aşere-i Mubeşşere gibi).
Kaynak: Osman Nuri Topbaş, Nebiler Silsilesi 1, Erkam Yayınları
İslam ve İhsan