Allahuteala ayeti kerimede şoyle buyurur: “Allah ’a ibadet edin ve O ’na hicbir şeyi ortak koşmayın. Anaya, babaya, akrabaya, yetimlere, yoksullara, yakın komşuya, uzak komşuya, yanınızdaki arkadaşa, yolcuya ve mÂliki bulunduğunuz kimselere iyi davranın.” Nis sûresi (4), 36Bu Âyet-i kerîmede mu ’minlere on gorev verilmektedir. Bunlar şoyledir:
1. İnsana her şeyi esirgemeden vermiş olan Allah TeÂl ’ya ibadet etmek ve ona hicbir şeyi ortak koşmamak.
Peygamber Efendimiz, bir hadîs-i şerîfte bu gorevimizi, “Allah ’ın kulları uzerindeki hakkı” diye ifade buyurmuştur.
2. Anaya babaya saygıda kusur etmemek ve onlara karşı evlatlık gorevini yapmak.
Evlatlık gorevinin, kulluk gorevinin hemen peşinden zikredilmesi uzerinde dikkatle duşunulmelidir. Ustelik bu sıranın daha başka Âyetlerde de gozetilmesi son derecede mÂnalıdır.
3. Akrabayı koruyup gozetmek ve onlara iyi davranmak.
Yukarıda sozunu ettiğimiz onem sırası burada da soz konusudur. Ana babadan sonra kendilerine karşı ahlÂkî sorumluluk taşıdığımız kimseler akrabalardır. Tanımadığımız birine yaptığımız yardım bir iyilik sayıldığı hÂlde, akrabaya yapılan yardım iki iyilik sayılmaktadır.
4. Yetimlere sahip cıkmak.
Kendilerini himÂye eden yakınlarını kaybetmiş olan yetimlere kol kanat germek, onlara sahip cıkmak insÂnî bir gorevdir.
5. Fukaraya yardım etmek.
Zaruri ihtiyaclarını giderecek maddî imkÂna sahip olmayanların sıkıntısını gidermek, bu imkÂna sahip olanların Allah ’a şukran borcudur.
6. Yakın komşuya iyilik etmek.
Evi bize yakın olan veya hem yakın komşu, hem akraba, hem de din kardeşi olan kimselere el uzatmak Allah TeÂl ’yı hoşnut eder. Aşağıdaki hadislerde bu konu işlenecektir.
7. Uzak komşuya iyilik etmek.
Evi uzak olan veya akrabalık bağı bulunmayan yahut musluman olmayan kimselere de yardım etmeyi dinimiz tavsiye etmiştir.
8. Yanındaki arkadaşa yardım etmek.
Okul arkadaşı, sanat arkadaşı, yol arkadaşı, hatta hayat arkadaşı olan kimseleri koruyup kollamak makbul birer ibadettir.
9. Yoldan gelen kimseye ve misafire ikram etmek.
Memleketine veya gitmekte olduğu yere ulaşabilecek imkÂnı bulamamış kimselere yardımcı olmak, onları yurtlarına yuvalarına kavuşturmak ne guzel bir iyiliktir.
10. Kole ve cÂriye gibi himayeye muhtac olanlara yardım etmek.
Kolesi ve cÂriyesi bulunanlar, onları kendi kardeşleri ve birer Allah emaneti sayacak, yediğinden onlara da yedirecek, giydiğinden giydirecektir.
Kaynak: Riyazus Salihin, Hadis-i Şerif Tercumesi, Erkam Yayınları
İslam ve İhsan