Vefa, insana en cok yakışan haslet. İnsan ilişkilerinde birlikteliğin ve muhabbetin en kıymetli bağı vefadır. İnsan kimlere karşı vefalı olmalıdır? Kimlerin uzerimizde hakları bulunmaktadır? Vefa borcumuzu nasıl oderiz? İnsan ve vefa teması ile vefaya dair herşey...

Vefaya dair herşey...

ÎMÂNIN KEMÂLİ AHLÂK İLE

Yuce dînimizin en buyuk gayelerinden biri, mu ’minlerin ic dunyalarını ve dış Âlemlerini guzel ahlÂk ile tezyîn eylemektir.

Fahr-i KÂinÂt Efendimiz buyurur:

“Mu ’minlerin îman cihetinden en mukemmeli, ahlÂken en guzel olanıdır.” (Ahmed bin Hanbel, Musned, II, 250)

ÎmÂnın ikmÂli guzel ahlÂk ile…

Nitekim CenÂb-ı Hak, Peygamber Efendimiz ’in ahlÂkı şÃ‚nında;

“Sen elbette muhteşem bir ahlÂk uzeresin.” (el-Kalem, 4) buyurdu.

Bu Âyet-i kerîmenin icinde bulunduğu sûre, bi ’setin ucuncu yılında nÂzil olmuştur.

Dolayısıyla;

Efendimiz ’in ahlÂkı, CenÂb-ı Hak tarafından tescil ve tebcil edildiğinde; henuz Kur ’Ân-ı Kerîm ’in pek azı vahyolunmuştu. O ’nun ahlÂkı; nubuvvetten ve Kur ’Ân ’ın vahyinden once de mukemmel ve muhteşem idi. Zira Peygamberimiz; onceki ahlÂkını, Kur ’Ân okuyarak tahsil etmemişti. O ’nun ahlÂk ve şahsiyeti, dÂim zirve hÂlindeydi. Cunku O ’nu Rabbi terbiye etmişti. Kur ’Ân nÂzil olunca; O ’nun ahlÂkı, kanat kanat butun cihanı kuşattı. Âlemlere rahmet oldu.

Yani kelÂm-ı ilÂhî olan Kur ’Ân-ı Kerim, O ’nun kalbine nakşoldu. Boylece yuce ahlÂkı, her beşerin zirvesinde bir kemÂle ulaştı. Âyette; «لَعَمْرُكَ» buyurularak yalnız O ’nun hayatı uzerine yemin edildi. (Bkz. el-Hicr, 72)

CenÂb-ı Hakk ’ın yaratıştaki sanat hÂrikası, Fahr-i KÂinÂt Efendimiz ve kelÂmdaki mûcizesi Kur ’Ân-ı Kerim… Nûrun al nûr!..

Îman, ibÂdet, muÂmelÂt ve ahkÂm esasları, bu guzel ahlÂk zemininde tesis edildi.

Guzel ahlÂkın en muhim ve şumullu maddelerinden biri de vefÂdır.

VEFÂ: YUCE BİR HASLET

VefÂkÂrlık; peygamberlere, velîlere ve fazîlet sahibi kimselere ait zirve bir vasıf olarak, beşerî hayatı en yuce bir seviyede taclandıran mÂnevî bir haslettir.

Bu ulvî his, sevilen veya sevilmesi gereken kimselere verilen kıymetin bir olcusudur.

Vef duygusuna sahip olmayan kimseler; sadece kendini, zevkini ve menfaatini duşunen bencil ve nÂdan kimselerdir.

VefÂ, lugavî olarak borcu odemeyi ve bir sozu yerine getirmeyi ifade eder. VefÂnın en zarûrî kısmı budur. Âyet-i kerîmelerde buyurulur:

“…Verdiğiniz sozu yerine getirin! Cunku verilen soz mes ’ûliyeti îcÂb ettirir.” (el-İsrÂ, 34)

“Onlar emÂnetlerine ve ahitlerine riÂyet ederler.” (el-Mu ’minûn, 8)

Vef en yuce hasletlerden biri olunca, Allah TeÂl en yuce peygamberlerini de vef ile metheder. İbrahim -aleyhisselÂm- ’ı;

“Cok vefÂkÂr olan (ahdine vef gosteren) İbrahim…” (en-Necm, 37) ifadeleriyle takdir ve tekrîm buyurmuştur.

DOSTLUĞUN FÂRİK VASFI

Hazret-i İbrahim; can, mal ve evlÂt imtihanlarından gecerek «Halîlullah: AllÂh ’ın dostu» olma mazhariyetine erişti.

Tevhid mucadelesinde kavminin putlarını kırdı. Onlara, putların ne kadar Âciz varlıklar olduğunu ispat etti. Buna karşılık ateşe atılarak cezalandırılmasına karar verildi. Meleklerden gelen yardım tekliflerini reddedip, tam teslîmiyetle ateşe atıldı. Ateş, CenÂb-ı Hakk ’ın yani yuce Dost ’un emriyle gulzÂra dondu.

CenÂb-ı Hak Hazret-i İbrahim ’e buyuk suruler hÂlinde mal ikrÂm etmişti. CebrÂil -aleyhisselÂm- beşer kisvesinde yanına geldi ve talepte bulundu. Hazret-i İbrahim, Rabbini uc kez zikretmesi şartıyla hepsini ona bağışladı. Hazret-i CebrÂil, kendisini tanıtınca; Halîlullah, infÂkından donmedi, butun malını Allah yolunda vakfetti.

Ruyasında evlÂdını kurban ettiğini gordu. Ruya, uc kez tekrarlanınca, bunun ilÂhî emir olduğuna kānî oldu. Oğlu İsmail de tam teslim oldu. LÂkin ilÂhî rahmet yetişti, bıcak kesmez oldu.

Hazret-i İbrahim; uc imtihandan da muvaffakiyetle gecerek, Halîlullah vasfına mazhar oldu.

Yuce Dost ’un mukabil bir ikramları olarak;

Âhirzaman Nebîsi, Son Peygamber Muhammed Mustaf -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-, bu teslîmiyeti sergileyen baba-oğul peygamberlerin neslinden geldi.
Kurban Bayramı; kıyÂmete kadar, mu ’minlere bu teslîmiyeti hatırlatan bir saÂdet ve kurbiyet hediyesi oldu.
KıyÂmete kadar butun ummet-i Muhammed ’in, her tahiyyattan sonra Hazret-i İbrahim ’e salevat getirmesi de vef dolu bir ikrÂm oldu.
Dostluğun fÂrik vasfı vefÂdır.

CenÂb-ı Hak; kendisine dost olana hem dunyada hem Âhirette sonsuz lutuflarda bulunur. Bilhassa insan icin mechullerle dolu korkunc ebediyet yolculuğunun, son nefes, kabir, ba‘s, haşir, mîzan, sırat gibi duraklarında CenÂb-ı Hak; dostlarına rahmet meleklerini gondererek, onları selÂmete alır. Âyet-i kerîmede buyurulur:

“Bilesiniz ki;

AllÂh ’ın dostlarına korku yoktur; onlar uzulmeyecekler de.” (Yûnus, 62)

CenÂb-ı Hakk ’a dost olmanın şartı ve alÂmeti; kulun kendisini, AllÂh ’a adamasıdır. Can, mal ve evlÂdını, Allah yoluna adayabilenlerden, CenÂb-ı Hak bu fedÂkÂrlıklarını; «karz-ı hasen: «قَرْضًا حَسَنًا : Guzel bir borc» olarak kabul eder ve Âhirette kat kat fazlasıyla ona oder. CenÂb-ı Hak ’tan daha vefÂlı, daha comert kim vardır?

Âyet-i kerîmede buyurulur:

“Kim AllÂh ’a guzel bir odunc verecek olursa, Allah da onun karşılığını kat kat verir ve ayrıca onun cok değerli bir mukÂfÂtı da vardır.” (el-Hadîd, 11)

Hak yolunda fedÂkÂrlıkların bir temsili de kurban ibÂdetidir. Bizlere sayısız lutuflarda bulunan Rabbimiz icin; bir vefÂkÂrlık gostermek, kucuk bir fedÂkÂrlıkta bulunmaktır.

Bu ibÂdet sayesinde, beldelerimizde ve dunyanın her tarafında fukarÂnın evine, senede bir kez de olsa, et ikrÂmı girmektedir. Bu ibÂdet vesilesiyle, mu ’minlerin kardeşlik vazifelerinin edÂsı ve hakikî bir bayram icin guzel bir fırsat meydana gelmektedir.

CenÂb-ı Hak; cumle ibÂdetlerimizle beraber, kurbanlarımızı da kabul eylesin, kurbiyetine vesile kılsın. Kabulu icin ise her ibÂdetin mÂnevî tarafını da ikmÂl etmek şart.

EN GUZEL VEFÂ: KURBAN

Zira Hazret-i MevlÂn buyurur:

“Kecinin golgesini kurban etme!..”

Yani Kurban Bayramı; zÂhirden ibaret zannedilip, «et ve kebap bayramı» olarak gorulmemelidir. Kurbandan asıl olanın; ne kan ne de et, bilhassa takv olduğu unutulmamalıdır. Kurbanlıklara, merhamet ile muÂmele edilmeli; bu ibÂdet vecd ve tÂzim ile îf edilmelidir.

Kurban Bayramı, aynı zamanda hac ibÂdetinin ed edildiği zamandır. Hazret-i İbrahim, Hacer ve İsmail Efendilerimiz ’den hÂtıralarla dolu olan hac ibÂdeti, en son vaz‘ edilen ibÂdettir. Demek ki; hac, tam mÂnÂsıyla tekÂmul etmiş bir mu ’min istemektedir. Tefekkur ettiğimizde haccın şu sır ve hikmetleri talim ettiğini goruruz:

Esas hayatın Âhiret olduğu şuuruyla ihrÂma girmek,
Bir ot dahî koparamayacak derecede, zarÂfet ve nezÂket icinde olmak,
«Rafes (şehvÂnî soz ve davranışlardan), cidal (cekişmeden) ve fısk (gunah ve isyanlar)»dan tamamen uzak durup, bu hassÂsiyeti omre yaymak ve;
Şeytanı taşlamak…
Şeytanı sadece Mina ’da sembolik olarak taşlamak değil, her an eûzu-besmelelerle, amel-i sÂlihlerle taşlamak lÂzımdır.

Cunku şeytan her an musallat olmakta. EvlÂtlara, mallara ortak olmaya calışmakta. « اَلْوَسْوَاسِ الْخَنَّاسِۙ: Sinsi bir şekilde fırsat kollayarak, zayıf bulduğu anda vesvese vermekte»… Şeytanı hayatın her Ânında taşlamalı ve onun şerrinden, her zaman AllÂh ’a sığınmalı…

Cunku o Rabbine karşı cok nankor ve cok vefÂsızdır…

VefÂsızlık ağır bir gunah, vef ise sonsuz bir ecirdir.

Nitekim CenÂb-ı Hak buyurur:

“…Kim ahdini bozarsa, ancak kendi aleyhine bozmuş olur. Kim de Allah ile olan ahdine vef gosterirse, Allah ona buyuk bir mukÂfat verecektir.” (el-Fetih, 10)

VefÂ, uzerimizde hakları olanlara karşı muhabbet ve fedÂkÂrlıkla mukabelede bulunma gayretimizdir.

UZERİMİZDEKİ HAKLAR

İnsanın hayatı bin bir hak ile devam eder. Daha dunyaya gelmeden başlayan bu haklar, vefatından sonra dahî devam eder.

Şoyle ki; annesi onu karnında dokuz ay taşır, sancısını ve ıstırabını duyar. O anneye evlÂdı; omur boyu vef duymalı, medyûn-i şukran olarak teşekkur ve du hissiyÂtı icinde yaşamalıdır.

Sadece annesi değil; babası, kardeşleri, akrabaları, hocaları, oğretmenleri, komşuları, işcileri yahut işverenleri, muşterileri ve nice nice insanın hakları birikir. Oyle ki;

Vefat eden bir insanı yıkayan, kefenleyen, tabutunu taşıyan ve defneden insanların da hakları terettub eder.

Demek ki;

Beşikten mezara uzerimizde binlerce hak birikmektedir. Bunlara karşı medyûniyet ve vefÂ, insanlık borcudur.

Uzerimizdeki hakkın en buyuğu ise CenÂb-ı Hakk ’a aittir.

CENÂB-I HAKK ’A VEFÂ

İnsan her şeyden evvel, Rabbine karşı vefÂkÂr olmalıdır. Bu ise, ancak ve ancak O ’nun emirlerine riÂyetle gercekleşir.

VefÂnın en muhim seviyesi;

CenÂb-ı Hakk ’ın; ruhları yaratıp;

“–Ben sizin Rabbiniz değil miyim?” buyurduğu vakit;

“–Elbette y Rabbî!..” diye cevap verdiğimiz; «Kaalû Bel»daki ahde vefÂdır. (Bkz. el-A‘rÂf, 172)

CenÂb-ı Hak şoyle buyurur:

“AllÂh ’ı unutan ve bu yuzden AllÂh ’ın da onlara kendilerini unutturduğu kimseler gibi olmayın. Onlar yoldan cıkan kimselerdir.” (el-Haşr, 19)

CenÂb-ı Hakk ’ı unutmamak, dÂim O ’nu zikretmek ve O ’na yalvarmak demektir. DÂim ilÂhî kameraların altında olunduğunun idrÂki demektir. DÂim O ’nun nimetleriyle perverde olduğunun şuuruyla, hamd ve şukur hÂlinde yaşamaktır.

CenÂb-ı Hakk ’a vefÂnın en guzel tezÂhurleri, Fahr-i KÂinÂt Efendimiz ’in hayatındadır. O ’na; gelmiş ve gecmiş gunahları bağışlandığı hÂlde, nicin sabahlara kadar ibÂdet ettiği sorulduğunda şu cevabı vermişti:

“Şukreden bir kul olmayayım mı?” (İbn-i HibbÂn, II, 386)

AllÂh ’a karşı vefÂdan sonra en ulvî ve en zarûrî vef borcumuz, KÂinÂtın Fahr-i Ebedîsi Hazret-i Peygamber -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ’edir.

O -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ki;

«Ummetî!.. Ummetî!..» diyerek CenÂb-ı Hakk ’a tazarrû ve niyazlarında hep ummetini dilemiştir. Nebevî omru, ummeti icin nice cilelerin cemberinde gectiği gibi; vefatından sonra da kabrinde, Sûr ’a ufleninceye kadar ummeti icin istiğfarda bulunacaktır.

Peygamber ’e sevgi ve muhabbette derinleşmekle başlayacak olan bu vefÂ, O ’nun Sunnet-i Seniyye ’si etrafında pervÂne olabilmekle mumkundur. O ’na vefÂ; salÂt u selÂmlarla, dÂim O ’nunla gonul beraberliğinde olmak ve O ’nun rÂzı olmayacağı soz, hÂl ve davranışlardan uzak durmaktır. Zira Efendimiz; Ved Hutbesi ’nde;

“Sakın (gunah işleyerek) mahşer gununde yuzumu kara cıkarmayın!” buyurmuştur. (Bkz. Muslim, Hac, 147)

Devrimizde Efendimiz ’e buyuk bir vefÂsızlık hÂlinde, O ’nun mubÂrek hadislerini istihfÂf eden, edille-i şer‘iyyeden Sunnet-i Seniyye ’yi cıkarmaya kalkan nÂdanlar zuhûr etmiştir.

CenÂb-ı Hak, bize her FÂtiha ’da; «Gazaba uğrayan ve sapıtanların yolundan sakınma» telkininde bulunmaktadır.

Maalesef, son asırlarda, İslÂm duşmanı misyoner ve oryantalistlerin hususî gayretkeşliklerinin mahsûlu olan, zararlı ve zehirli fikirler; İslÂm dunyasına, îmanları kul eden birer kıvılcım hÂlinde sıcramıştır.

Bizim talebeliğimiz yıllarında; bu yabancı zehirlerin ilk adımı olarak, mezhebleri reddetme ve yıkma teşebbusleri başlamıştı.

HÂlbuki, mezhebler; muctehid Âlimlerimizin, Kur ’Ân ve hadislerden istinbÂt ederek, bizlere intikal ettirdiği ictihad manzûmeleridir. İslÂm ummeti, asırlarca bircok mezhebden dordu uzerinde ittifak etmiştir. Mezhebleri reddeden her kişi aslında kendi mezhebini kurmaya kalkmaktadır. HÂlbuki asla bu işe ehil değildir. Boylece, fert sayısınca din anlayışı ortaya cıkar. Nitekim bugun; «Bana gore» diye din hususunda goruş ileri suren yuzlerce yarım hoca zuhûr etmiştir.

Mezhebleri reddetme gediği acıldıktan sonra tahribat genişledi, ikinci adımda Sunnet ’i hedef aldı. Allah Rasûlu ’nun mubÂrek sozlerini, kÂh; «Bize sıhhatli ulaşmadı, coğu uydurmadır!» diyerek, kÂh; «Bize Kur ’Ân yeter!» diyerek reddetmek şeklindeki kalp hastalığı başladı.

Bu ne buyuk bir vefÂsızlıktır!

HÂlbuki Allah TeÂlÂ, kitabında Peygamber ’ine itaati, kendine itaat saymıştır. Âyet-i kerîmede buyurulur:

مَنْ يُطِعِ الرَّسُولَ فَقَدْ اَطَاعَ اللّٰهَۚ

“Kim Rasûl ’e itaat ederse AllÂh ’a itaat etmiş olur.” (en-NisÂ, 80)

Bircok Âyette, AllÂh ’a itaatin hemen ardından Rasûl ’e itaat, ayrıca zikredilmiştir:

يَٓا اَيُّهَا الَّذ۪ينَ اٰمَنُٓوا اَط۪يعُوا اللّٰهَ وَاَط۪يعُوا الرَّسُولَ وَلَا تُبْطِلُٓوا اَعْمَالَكُمْ

“Ey îmÂn edenler! AllÂh ’a itaat edin, Peygamber ’e itaat edin. Amellerinizi boşa cıkarmayın.” (Muhammed, 33)

Din tahrifinin ucuncu adımı ise, Kur ’Ân Âyetlerini “tarihsel” diyerek hukumsuz bırakma teşebbusudur. Bugunun sefil AvrupÂî hayat tarzına ve curuk felsefî aklına muhalif gorunen Kur ’Ân ahkÂmını -hÂşÃ‚- emekliye ayırmaya kalkmaktır. Ucu kufre varan cok sakat bir anlayıştır.

HÂlbuki, İslÂm sadece bir kavme yahut bir devre gelen bir din değildir. KıyÂmete kadar butun insanlığa gonderilmiş yegÂne Hak dindir. Mukemmeldir.

Bu inhiraflar, Âhirzaman fitnesidir.

Fahr-i KÂinat -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Efendimiz Ved Hutbesi ’nde şoyle buyurmuştur:

“Size iki şey (emÂnet) bırakıyorum. Bunlara sımsıkı sarıldığınız muddetce sapıklığa duşmezsiniz:

Biri, AllÂh ’ın kitabı Kur ’Ân; Diğeri Rasûlu ’nun sunneti…” (MuvattÂ, Kader, 3)
SırÂt-ı mustakîm, CenÂb-ı Hakk ’a giden yoldur. O yolun rehberi de Peygamber Efendimiz ’dir.

Allah Rasûlu ’ne vefÂsızlık, en buyuk vefÂsızlıktır.

VEFÂ BORCUMUZ

Bize bir bardak su verene teşekkur etmek ihtiyacı duyarız. Mukabelede bulunmak isteriz. Bugun nÂil olduğumuz mÂnevî nimetleri bizlere ulaştıran nice isimli ve isimsiz kahraman vardır. Onlara da vef borcluyuz.

Bu şuurla;

Her mu ’min, din buyuklerine, yani Hak dostlarına karşı da vef hissiyle dolu olmak mecburiyetindedir. Zira; Allah ve Rasûlu ’nun getirdiği emir ve nehiyleri, guzel ahlÂkı ve iki cihanımızı aydınlatan ulvî kandilleri bizlere fedÂkÂrca taşıyanlar, onlardır.

Allah Rasûlu ’nun hayatı, eşsiz vef tezÂhurleriyle doludur:

Varlık Nûru -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-; altı yaşlarında annesi ile birlikte Medine ’ye, babasının kabrini ziyarete gitmişti. Donuşte, Ebv koyunde annesi de vefat etti. Allah Rasûlu -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-, bu sûretle anneden de oksuz kalarak hizmetcileri Ummu Eymen-radıyallÂhu anhÂ- ile birlikte Mekke ’ye dondu.

Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-, hayatı boyunca dadısı Ummu Eymen ’i sık sık ziyaret eder ve kendisine; «Anne!» diye hitap ederdi. Onun icin;

“Annemden sonra annem! Bu, benim ev halkımdan sağ kalan tek kişidir!” diyerek iltifat eder, hurmet ve muhabbet gosterirdi.

SUT AKRABALARINA VEFÂ

Huneyn GazÂsı ’nda zafer elde edilmiş, ele gecirilen ganîmetlerin yanında cok sayıda da esir alınmıştı. Hazret-i Peygamber -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ’e, esirler arasında sut kardeşi Hazret-i Şeym ’nın da bulunduğu haberi geldi. Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-, hemen onu yanına getirterek ridÂsını cıkardı ve Hazret-i Şeym ’nın altına serdi. BÂdiyede beraber buyudukleri bu kıymetli sut kardeşe, buyuk bir vef gosterip şefkatle muÂmele ederek;

“–Hoşgeldin!” dedi. Eski gunleri hatırladı ve gozleri yaşla doldu. Anne ve babasını sordu. ŞeymÂ, onların vefat etmiş olduklarını bildirdi. Allah Rasûlu diğer akrabaları hakkında da bilgi aldı. Daha sonra da;

“–İstersen, sevgi ve saygı gorerek yanımda otur! İstersen, sana mallar verip kabîlenin yanına gondereyim? Senin icin bunu da yaparım.” buyurdu. ŞeymÂ;

“–Sen bana mal ver ve beni kavmimin yanına gonder.” dedi ve ardından musluman oldu. Allah Rasûlu; Şeym Hatun ’a ve aile halkından sağ olanlara, deve ve davarlar verdi. (İbn-i HişÃ‚m, IV, 101; VÂkıdî, III, 913)

Bir muddet sonra da Peygamber Efendimiz, iclerinde sut akrabaları bulunan esirlerden kendi hissesine ve Abdulmuttaliboğulları ’na duşenleri serbest bıraktığını îlÂn etti. AshÂbına;

“–Sizden her kim; esirlerini bedelsiz, gonul rızÂsı ile vererek kardeşlerini memnun etmekten hoşlanırsa, boyle yapsın! Her kim de kendi payına duşeni bedelsiz olarak vermek istemezse, bunu AllÂh ’ın ihsan edeceği ilk ganîmetten oderiz. Dileyen de boyle yapsın!..” ricasında bulundu. AshÂb-ı kiram da buyuk bir fazîlet orneği sergileyerek;

“–Bizler de esirlerimizi AllÂh ’ın Peygamberi ’ne hibe ettik!” dediler. (BuhÂrî, MeğÂzî, 54; İbn-i HişÃ‚m, IV, 134-135)

Boylece o gun HevÂzin ’e; binlerce harp esiri, hicbir karşılık alınmadan iade edildi. Allah Rasûlu ’nun vef hissi sayesinde binlerce insan ihy edildi, îmÂna ve hurriyete kavuşturuldu.

Fahr-i KÂinÂt Efendimiz; bu guzel muamelesiyle, ashÂbına da vefÂyı ve muruvveti tÂlim buyurdu.

Efendimiz ’in hic unutmadığı ve dÂim vef gosterdiği şahsiyetlerden biri de Hatice VÂlidemiz idi.

EMSALSİZ VEFÂ

Âişe-radıyallÂhu anhÂ-, Hazret-i Peygamber -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ’in Hatice VÂlidemiz ’e gosterdiği vefÂkÂrlığı şoyle anlatır:

Peygamber Efendimiz ’in hanımlarından hicbirini, Hatice ’yi kıskandığım kadar kıskanmadım. Ustelik onu hic gormedim. Fakat Rasûl-i Ekrem, onu sık sık yÂd ederdi. Bir koyun kesip eti taksim edildiğinde, coğu zaman Hatice ’nin dostlarına da gonderirdi. Bazen (dayanamayıp) Allah Rasûlu ’ne;

“–Sanki dunyada Hatice ’den başka kadın kalmadı!” derdim.

Fahr-i KÂinÂt Efendimiz;

“–O, şoyle şoyleydi…” diye husûsiyetlerini sayar ve; “EvlÂtlarım ondan oldu.” derdi. (BuhÂrî, MenÂkıbu ’l-EnsÂr, 20; Muslim, FedÂilu ’s-SahÂbe, 74-76)

Rasûlullah Efendimiz ’in vefÂsı, akraba ve yakınlarına has değildi. Butun ashÂbına ve butun ummetine idi.

ENSÂRA VEFÂ

Peygamberimiz, hicret etmek mecburiyetinde kalarak ayrıldığı Mekke ’yi 8 yıl sonra fethetmişti. Fetihten sonra da Mekke ’de on beş gun kalmıştı.

Bu arada ensardan bazıları endişelendiler. Acaba Hazret-i Peygamber -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- bir daha Medine ’ye doner miydi?

Cunku Allah TeÂlÂ, O ’na doğup buyuduğu mubÂrek ve mukaddes yerin fethini nasîb etmişti.

Saf Tepesi ’nde du etmekte olan Hazret-i Peygamber -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-, ensÂr-ı kirÂmın bu tedirginliğini sezdi. DuÂsı bittikten sonra onların yanına gelerek;

“–Konuştuğunuz nedir?” diye sordu.

Onlar da endişelerini dile getirince, Allah Rasûlu -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- buyuk bir vef orneği sergileyerek şoyle buyurdu:

“–Ey ensar! Oyle bir şey yapmaktan AllÂh ’a sığınırım. Ben sizin memleketinize hicret ettim. Hayatım hayatınız; olumum de sizin yanınızdadır.”

Bu ifadelerden sonra ensÂrın endişesi zÂil oldu. (Muslim, CihÂd, 84, 86; Ahmed, II, 538)

Peygamberimiz, zor gunlerinde kendisine ve muhÂcirlere cÂn u gonulden destek olan Medinelileri mahzun bırakmadı. Ne eşsiz bir vefÂ!..

UMMETE VEFÂ

Vef duygusunun şumûlu, mu ’minin gonlu gibi geniş olmalıdır. Bilhassa dostlara ve din kardeşlerine vefÂyı da gonle yerleştirmek gerekir.

Peygamberimiz ’in mahşer gibi kaynayan gonlunde, butun ashÂbına vef vardı. Mescid-i Nebevî ’yi temizleyen siyÂhî bir mu ’min vardı. Efendimiz onu bir ara goremedi. Merak ederek nerede olduğunu sordu. Vefat ettiğini soylediler. Bunun uzerine vef Âbidesi Efendimiz;

“–Bana haber vermeniz gerekmez miydi?” buyurdu. Daha sonra; “Bana kabrini gosterin!” diyerek kabrine gidip cenÂze namazı kıldı ve ona du etti. (BuhÂrî, CenÂiz, 67)

Diğer taraftan; ecdÂda vefÂ, dirilerimize ve olulerimize vefÂ, vatana vef ve toplumdaki butun emÂnetlere vefÂ, sağlam karakter ve şahsiyetin vasıflarındandır. Vef mu ’minin hasletidir. VefÂsızlık ise munafık huyudur.

Hazret-i MevlÂnÂ, kadirşinas ve vefÂkÂr olmanın fazîletini ne guzel îzÂh eder:

YA VEFÂ YA CEFÂ

“Aşk, muhabbet, dostluk gibi hususların cumlesi vefÂya bağlıdır ve dÂim vefÂlı olan kimseyi arar. Bunlar, vefÂsız bir gonle asla yaklaşmaz.

Kalem; «VefÂnın karşılığı vefÂ; cefÂnın karşılığı da cefÂdır.» diye yazmış ve murekkebi de kurumuştur.

Bir padişah, kendisine hÂinlik eden kimse oğlu bile olsa onun başını govdesinden ayırıverir. Fakat bir Hintli kole padişaha vef gosterirse; gonuller o koleye iltifatta bulunur, onu takdir eder… Onun gorduğu itibarı, yuzlerce vezir goremez.

Kole de ne ki; eğer bir kapıda vefÂlı olan kopek dahî olsa, sahibinin gonlunde o kopeğe karşı yuzlerce rÂzılık, yuzlerce memnuniyet duygusu yeşerir; sahibi o kopeği muhabbetle okşar…”

Karda ayak izlerini takip eder gibi, Allah Rasûlu ’nun izinden giden Hak dostları; butun guzel ahlÂk hasletleri gibi, vef ile de temÂyuz ederler.

Mesel anneye vefÂya birkac ornek:

Abdurrahman CÂmî Hazretleri der ki:

“Ben annemi nasıl sevmem. O beni bir muddet karnında, cisminde; bir muddet kollarında; hayat boyu da kalbinde taşıdı.”

BahÂuddîn Nakşibend -kuddise sirruhû- Hazretleri de;

“Benim kabrimi ziyaret etmek isteyenler, once annemin kabrini ziyaret etsin.” buyurarak, annesi icin sadaka-i cÂriye olma gayretinde olmuştur.

Pederimiz ve UstÂdımız Musa Efendi -kuddise sirruhû-, sevenleri arasında «SÂhibu ’l-Vef» olarak mÂruf olmuştu. Musa Efendi Hazretleri ’nin sayısız vef duygularından birkacını şu şekilde nakledebiliriz:

O, cemiyette vefÂsızca yalnızlığa terk edilmiş ve ızdıraplarıyla baş başa bırakılmış garip ve yaşlı kimseler karşısında fevkalÂde duygulanırdı:

“Bizim, bu garipleri aslında evimizde barındırmamız îcÂb eder. LÂkin buna muktedir değiliz. O hÂlde, bir huzur yurdu inşÃ‚ etmeliyiz.” diyerek birkac yakınıyla beraber bu guzel duşunceyi hayata gecirmişlerdi. Zaman zaman da garipleri ziyaret edip onların ihtiyaclarıyla yakından alÂkadar olurlardı.

Onun gonlu; bahcedeki kedilerin karakterlerine kadar uzanır, onları sıfatlarıyla isimlendirerek yavrularına olan sadÂkat ve merhametlerine gore her birine ayrı ayrı muamele ederlerdi.

Şahsen benim daha kundak yaşımdayken hizmetimi goren bir hemşireyi, elli beş sene sonra bile aratarak buldurmuş ve ona izzet ve ikramlarda bulunmuştur.

Hele onun, ustÂdı SÂmi Efendi Hazretleri ’ne olan vefÂsı, dillere destandı. Bayram gunlerinde ilk ziyaret ettiği yer, SÂmi Efendi ’nin eviydi. Yine ilk kurbanları onun icin keserdi. Bilhassa onun muazzez rûhuna hatimler okunmasına vesile olur ve her yıl sevenleri tarafından ustÂdı icin tilÂvet edilen on binlerce hatm-i şerif, vefÂkÂr gonlunu ziyadesiyle memnun ederdi.

CenÂb-ı Hakk ’ın bir ismi de, «شَكُورٌ Şekûr»dur. Yani Rabbimiz, kullarının azıcık amellerine cok buyuk ecir ve mukÂfatlarla mukabele eder. Asla karşılıksız bırakmaz. O ’nun kullarına va‘dettiği ikramlar, kullarının amel ve tÂatlarinin binlerce katıdır. Cunku O, comertler comerdidir.

Biz mu ’minler de yuce Rabbimiz ’in cemÂlî vasıflarıyla muttasıf olma gayreti icinde, Peygamber Efendimiz ve Hak dostlarının vefÂsı gibi vefÂkÂr olmalıyız.

Mahşer yerine odenmemiş haklarla değil, hayır duÂlarla gelebilmeye gayret etmemiz îcÂb eder.

Tavafta okunan şu du ile Rabbimiz ’e niyaz edelim:

YÂ Rabbî! ZÂtın ile benim aramda odemem gereken pek cok hak var.

Yine kulların ile benim aramda da nice haklar var.

Ey AllÂh ’ım! Uzerimdeki ZÂtına ait hakları affeyle. Yarattıklarına ait olanların yukunu de merhametinle, uzerimden kaldır.

Âmîn!..

Kaynak: Osman Nuri Topbaş, Yuzakı Dergisi, Yıl: 2017 Ay: Eylul Sayı: 151



İslam ve İhsan