İman-ı kÂmile sahip olabilmek icin tasavvuf eğitimi zorunlu mudur? Tasavvufî cevrelerde nakledilen: “Şeyhi olmayanın şeyhi şeytandır” sozu şoyle anlaşılmalıdır: “Murşidi yani rehberi olmayan kişinin, rehberi şeytan olur”Yanlış anlaşılan bir diğer konu “tasavvufî eğitimin zorunluluğu” meselesidir. Her Musluman ibÂdetlerini ihlÂs ve huşû ile ed etmek, nefsindeki kotu huyları temizlemek (tezkiye), gonlundeki Allah ve peygamber sevgisi tohumunu geliştirmekle mukelleftir.

Ancak bunları yapmak icin mutlaka bir tasavvuf yoluna (tarîkata) girmesi gerektiğini soylemek mumkun değildir. Bir insan Kur ’an-ı Kerim ’i, hadisleri ve İslÂm Âlimleri ile sûfîlerinin yazdığı eserleri okuyup amel ederek bu yolda musbet bir caba icinde olabilir.

Tarîkatlar, asırlardan beri insanın manevî eğitimiyle meşgul oldukları icin bazı pratik bilgilere ve tecrubelere sahiptirler. Bir kişi bu tecrube ve kulturden istifÂde ile daha kısa yoldan mesafe kat edeceğini duşunerek bir tasavvuf yoluna bağlanabilir. Ancak bu şart değildir, olmazsa olmaz değildir.

ŞEYHİ OLMAYANIN ŞEYHİ

Bu konuda tasavvufî cevrelerde nakledilen: “Şeyhi olmayanın şeyhi şeytandır” sozu şoyle anlaşılmalıdır: “Murşidi yani rehberi olmayan kişinin, rehberi şeytan olur”

Kur ’an, bir murşid ve rehberdir. Hadisler de murşid ve rehberdir. Bir kimse ne Kur ’an ’ı, ne hadisleri, ne de İslam Âlimlerini veya şeyhleri kendisine rehber olarak kabul etmez, hepsini terk ederse, o kişinin rehberi, murşidi, şeyhi şeytan olur. Bu cumle boyle yorumlandığında, bir şeyhe bağlanmanın şart olmadığı ortaya cıkar.

Nitekim Nakşbendî şeyhlerinden Yakûb-i Cerhî hazretleri tarikata girmenin şart olduğunu iddia eden bir kişi ile tartışıp ona itiraz etmiş ve delil olarak: “Bugun sizin icin dininizi tamamladım” (El-MÂide, 5/3.) Âyetini zikretmişti. BilÂhare bu olayı şeyhi BahÂeddin Nakşbend hazretlerine anlatınca o da Yakub Cerhî ’yi onaylamış ve haklı bulmuştur. (Ali b. Huseyin Safî, ReşahÂt-ı Aynu ’l-hayÂt (nşr. Ali Asgar MuîniyÂn), Tahran 1977, II, 467.)

Kaynak: Necdet Tosun, İrfan Bahcesi, Erkam Yayınları
İslam ve İhsan