Osman Nûri Topbaş Hocaefendi, kalbin nasıl temizleneceğini ve tezkiye edileceğini anlatıyor...
KALP NASIL TEMİZLENİR? CenÂb-ı Hak bizden tezkiye olmuş, temizlenmiş bir kalp istiyor.
قَدْ اَفْلَحَ مَنْ زَكّٰیهَا
(“Nefsini arındıran kurtuluşa ermiştir.” [eş-Şems, 9])
قَدْ اَفْلَحَ مَنْ تَزَكّٰى
(“(Nefsini kotuluklerden) arındıran kurtuluşa ermiştir.” [el-A‘lÂ, 14])
Peki bu kalp nasıl olacak o zaman?
DÂim hayatta iptilÂlar var, musibetler var.
1- İptilÂları, musibetleri sabırla bertaraf etmek: CenÂb-ı Hak buyuruyor:
“Ey îmÂn edenler! Sabır ve namaz ile Allah ’tan yardım isteyin...” (el-Bakara, 153)
Burada namazın ehemmiyeti ve sabrın ehemmiyeti.
Efendimiz her iptilÂya sabretti. “Ben cile cemberinden gecen, en cok cile cemberinden gecen peygamber benim.” buyuruyor. (Bkz. Tirmizî, KıyÂmet, 34/2472)
Her vesîleyle namaz kılardı. CenÂb-ı Hakk ’a iltic hÂlindeydi. Hicbir zaman sabırsızlığa, bezginliğe, aceleciliğe duşmedi. Sabrın sonu da hep selÂmet oldu. CenÂb-ı Hak bizleri de nÂil eylesin -inşÃ‚allah-. Yedi evlÂdının altısını sağlığında kaybetti, dÂim bir rÂzı hÂldeydi.
Demek ki ibadette sabır, yuksek ahlÂk icin sabır, rızÂya ermek icin sabır, haram ve kerahatlerden sakınmak icin sabır.
CenÂb-ı Hak buyuruyor:
فَاِنَّ مَعَ الْعُسْرِ يُسْرًا اِنَّ مَعَ الْعُسْرِ يُسْرًا
“Elbette zorluğun yanında bir kolaylık vardır, gercekten zorlukla beraber bir kolaylık vardır.” (el-İnşirah, 5-6)
İşte hayatta iptilÂlar var, med-cezirler var, inişler-cıkışlar var. Hayatın her zorluğuna karşı sabırla direnebilme. “YÂ Rabbi! Sen ’den rÂzıyım.” diyebilmek. Netice de, ebedî bir saÂdet…
VelhÂsıl, demek ki bircok iptilÂları, kul, gonul, sabırla bertaraf edecek. KıyÂmette, Cennet ’te bir sabır yok; sabır dunyada…
Diğer bir husus:
2- Unutkanlığı zikirle bertaraf etmek: CenÂb-ı Hak îkazda yine, Haşr Sûresi 19. Âyet:
“AllÂh ’ı unutan, bu yuzden de AllÂh ’ın kendilerini unutturduğu kişiler gibi olmayın. Onlar, yoldan cıkan kimselerdir.”
Efendimiz dÂim bir zikir hÂlindeydi.
SemÂya bakardı; “Aman y Rabbi!..”
Arza bakardı, yine bir tefekkur hÂlinde; “Aman y Rabbi!..”
Yani semÂya bakardı, nasıl ilÂhî intizam… Guneş, Ay vs. yıldızlar… Hic Ârıza var mı, hic bozulma var mı? Hic infilÂk var mı?
Toprağa bakardı, hep bir zikir hÂlinde. O topraktan nasıl butun mahlûkÂta sofralar kuruluyor…
İlkbaharda ayrı, meyveler ayrı, sebzeler. Yazın ayrı meyveler, ayrı sebzeler. Sonbaharda oyle, kışın oyle.
CenÂb-ı Hak devamlı bize buketler veriyor. Gercek buketler, gercek ikramlar…
Bir ağaca bakıyoruz, baharda baştan ciceğini acıyor, sana bir guzellik manzarası veriyor. Arkadan ciceğin yapraklarını dokuyor, bir tohum veriyor. Arkadan meyveyi veriyor. Meyve ağacta olgunlaşıyor, alıp koparıyorsun. Bekleme imkÂnın var, bir termos icinde sana veriyor. Ancak kabuğunu soyduğun zaman alıyorsun onu.
Bunları duşunmek, hep zikir bunlar.
İctiğin su… Nasıl artı bulut eksi buluta akıyor, temizleniyor, nasıl sana bir tertemiz olarak akıyor. Tekrar dunyada kirleniyor, tekrar tebahhur edip tekrar akıyor.
VelhÂsıl kul, Rabbini unutmayacak. Eğer -Âyette- Rabbini unutursa Allah da kendisini unutturuyor, iyice gafletten gaflete duşuyor. (Bkz. el-Haşr, 19) Nicin dunyaya geldi, kimin mulkunde yaşıyor, yolculuğu nereye, gelen nereye, giden nereye, bu akış nereye, farkında değil!..
Diğer bir husus:
3- Nankorluğu şukurle bertaraf etmek: CenÂb-ı Hak buyuruyor:
“Biz insanoğlunu mukerrem kıldık...” (el-İsrÂ, 70) buyuruyor. Şan, şeref sahibi kıldık diyor. Yani mukerremliğe karşı nankor olmamalı. CenÂb-ı Hak en ustun varlık, insanı halketti. Devamlı peygamberler gonderiyor. Nîmetleri devam ediyor.
CÂsiye Sûresi ’nin 13. Âyetinde:
“Goklerde ve yerde ne varsa ÂmÂde kıldım (buyuruyor). Duşunen bir toplum icin.” buyruluyor.
İnsan Sûresi ’nde CenÂb-ı Hak insana:
“İster şukredici ol, ister nankor ol.” buyuruyor. (Bkz. el-İnsÂn, 3)
Bir yılan olarak gelebilirdik, bir akrep olarak gelebilirdik, bir fare olarak gelebilirdik. CenÂb-ı Hak akıl veriyor, iz ’an veriyor, idrak veriyor. Kur'Ân-ı Kerîm ’le yardım ediyor, Peygamber ’iyle yardım ediyor, şu dershanedeki zerreden kurreye, atomdan galaksiye, her şeyle yardım ediyor, kulun tefekkurunu artırıyor.
Demek ki kalp, ilÂhî vitrinler seyredecek. ŞeytÂnî vitrinlere dalmayacak. Şeytanî vitrinlere daldığı zaman gaflet olur, insanlığını unutur. İşte zamanımızda olduğu gibi, insan vahşete burunur. Goruyoruz dunyayı bugun. Bir vahşetin calkantısında. Suriye ’ye bak, Irak ’a bak, vesÂireye bak, emsalleri yerler, Afrika ’ya bak, bazı yerlerde nasıl insan vahşîleşiyor…
Demek ki CenÂb-ı Hakk ’ı kaybettiği zaman, insandan daha beter bir mahlûk olmuyor. CenÂb-ı Hakk ’ı bulduğu zaman da ondan daha yuce varlık olmuyor. CenÂb-ı Hak dost ediyor kendisiyle.
İbadetler cok muhim. Bu tefekkur cok muhim.
MevlÂn CelÂleddîn-i Rûmî Hazretleri diyor ki:
“Hacca gidenler diyor, KÂbe ’ye gidenler diyor, orada diyor, KÂbe ’nin Rabbini bulmaya calışsınlar diyor. (Yani kalplerini AllÂh ’a rÂm etsinler.) O zaman her yerde KÂbe ’yi bulurlar.” buyuruyor.
VelhÂsıl insan, “ister şukredici ol, ister nankor ol.” buyuruyor CenÂb-ı Hak. (Bkz. el-İnsÂn, 3) Tercih, insana ait. Yani ister Cennet ’i sec, ister ateşi sec. LÂkin insanın ateşe bir saniye dayanma gucu yok. Bu sebeple, sığınak, dayanak, istinadgÂh; CenÂb-ı Hak. O ’nu unutmayacak. Bunun şukrunu nasıl yapabiliriz, CenÂb-ı Hakk ’a kul olmuşuz.
Efendimiz, gece teheccud namazını cok uzun kılardı. Ayakları şişerdi, secde yerini ıslatırdı gozyaşıyla.
Âişe VÂlidemiz:
“‒YÂ RasûlÂllah! Biraz, kendini bu kadar yorma, Allah senin gecmiş, gelecek her şeyini affetti.”
“‒YÂ Âişe! (buyurdu) Rabbime şukreden bir kul olmayayım mı?” (BuhÂrî, Teheccud, 16)
VelhÂsıl Rabbimiz ’e şukreden bir kul olabilmenin gayreti. Uc aylarda bu şeyi alabilirsek biz, hÂli, intibÂhı…
Nasıl bir dunya icin birtakım sektorler seminerler verirler, konferanslar verirler vs. Dunya icin, dunyadaki imkÂnlarını artırmak icin.
Sporcular; bu, maclardan, musÂbakalardan evvel kendilerini kamplara cekerler. Kamplarda ihtilÂttan men kararı alırlar. Dışarıyla irtibatlarını keserler. O macı kazanacak. En nihayet bir dunya macı. Esas Âhireti kazanmak…
İşte bu uc aylarda boyle kendimizi, kalbimizi mÂnen bir kampa cekme durumu. İbadetlerle, tÂatlerle, muÂmelÂtla, bilhassa seherlerle.
Diğer bir husus:
4- İsyÂnı tÂatle bertaraf etmek: En buyuk problem, gaflet. İnsan neyin hayırlı, neyin kotu olduğunu nefsinin hoşlanıp hoşlanmamasıyla karar vermeli.
CenÂb-ı Hak buyurur:
“Sizin icin daha hayırlı olduğu hÂlde bir şeyi sevmemeniz mumkundur. Sizin icin daha kotu olduğu hÂlde bir şeyi sevmeniz mumkundur…” (el-Bakara, 216)
Demek ki CenÂb-ı Hak ’tan gelen hÂdiselere karşı sızlanmamak lÂzım. “Bu benim icin daha hayırdır.” demek lÂzım. “Cunku Rabbim takdir etti.”
Rabbim seni sevdi, insan olarak dunyaya getirdi. Kaderi cizen CenÂb-ı Hak, kullî kaderi. Kullî kader icinde bizden cuz ’î irÂde istiyor. Kul, CenÂb-ı Hak ’tan rÂzı olacak. Yani bir isyan etmeyecek, onu tÂatle, kullukla bertaraf edecek.
Efendimiz TÂif ’te taşlandı. Oraya dîni tebliğ etmek icin geldi. O cÂhil halk taşladı. Efendimiz elini actı:
“‒Y Rabbi! (Dedi.) Sen bana gazaplı değilsen, ben başıma gelen hicbir şeye aldırmam, ben Sen ’den rÂzıyım y Rabbi!” buyurdu. (Bkz. İbn-i HişÃ‚m, II, 29-30; Heysemî, VI, 35; BuhÂrî, Bed ’ul-halk, 7)
Hep bunlar bizlere ornek.
Diğer bir husus:
5- Cimrilik ve pintilik. Cimrilik, pintilik, israf: Bu da bir felÂket. Bu da kalbin kanseri. Gerek cimrilik, gerek israf.
AllÂh ’ın verdiklerini, biri kendine biriktirmek, diğeri kendine harcamak. Allah onu sana kendine harca diye vermedi ki. İslÂm ’da mulk AllÂh ’ındır. Diğer sistemlerde fertlerindir, toplumundur, şunundur, bunundur vs. Fakat İslÂm ’da mulk AllÂh ’ındır.
Cimri insana ne buyuruyor CenÂb-ı Hak: “O nîmete nankorluk ettiği icin sarıcı bir ateşe sarılacaktır.” buyuruyor. (Bkz. Âl-i İmrÂn, 180)
İsraf edenler icin; “şeytanların arkadaşlarıdır” buyuruyor. “Şeytan da Rabbine karşı nankordur.” buyuruyor. (Bkz. el-İsrÂ, 7)
Ve bu iki hÂl de, cimrilik de israf da kalbin kanseri olmuş oluyor.
Bunu neyle bertaraf? Comertlikle:
CenÂb-ı Hak comert, rahmÂn ve rahîm. Kulunun da CenÂb-ı Hak comert olmasını istiyor, merhametli olmasını istiyor, zarif olmasını istiyor. İnce duşunuşlu olması lÂzım. Kendin icin istediğini diğer kardeşin icin de istemesini arzu ediyor. Boyle olanlara mukÂfat bildiriyor.
Hazret-i Ali -radıyallÂhu anh- ile FÂtıma VÂlidemiz ’in bir hÂdisesini bildiriyor:
“Kendileri muhtac olduğu hÂlde verirler.”
FÂtıma VÂlidemiz ekmek yapıyor. İkisi de ac, yahut ikisi de iftar zamanı, gelen yetime veriyorlar. Fakire veriyorlar, yetime veriyorlar, esire veriyorlar, kendileri ac oldukları hÂlde. Kendilerinden koparıp veriyorlar. Verirken de, “minnet altında kalmayın” diyorlar. Biz, “عَبُوسًا قَمْطَرِيرًا” zira o kıyÂmet, “o sert ve belÂlı gunden korkarız” diyorlar. “CenÂb-ı Hak da onların gonullerine ferahlık verir, o gunun şerrinden onları korur.” buyruluyor. (Bkz. el-İnsÂn, 8-10)
Demek ki ne istiyor CenÂb-ı Hak? DiğergÂm insan istiyor, gonul insanı istiyor, comert insan istiyor, merhametli insan istiyor, zarif insan istiyor.
6- HodgÂmlığı, diğergÂmlıkla, bencilliği fedakÂrlıkla bertaraf etmek VelhÂsıl hodgÂmlığı, diğergÂmlıkla bertaraf etmek. Bencilliği fedakÂrlıkla bertaraf etmek:
Yani bir “ben” karşısında bir “hiclik” yaşamak. Cunku “hic” olarak geldik. Bir kazanarak gelmedik dunyaya. Lûtfen geldik, bir lûtuf olarak geldik. Kul, hicliğini unutmayacak.
CenÂb-ı Hak onu istiyor. FedakÂrlık istiyor. “Sevdiklerinizden vermedikce AllÂh ’a yaklaşamazsınız” buyuruyor. (Bkz. Âl-i İmrÂn, 92) Bizi CenÂb-ı Hak test ediyor.
Yine Efendimiz buyuruyor:
“Sizden biriniz, kendisi icin arzu edip istediği şeyi din kardeşi icin de istemedikce gercek mÂnÂda îmÂn etmiş olmaz.” (BuhÂrî, Îman, 7; Muslim, Îman, 71-72)
Suriye ’deki o kardeşlerimizin, o ıztıraplı, o muzdarip, zulum altındaki kardeşlerimize yardımcı olabilmek. Yardım edemiyorsak, imkÂnımız hic yoksa onlar icin du etmek ellerimizi actığımız zaman. Aynı hÂlde biz olabilirdik.
7- Şupheyi yakîn ile bertaraf etmek: CenÂb-ı Hak buyuruyor:
وَهُوَ مَعَكُمْ اَيْنَ مَا كُنْتُمْ
“Nerede olursanız olun, O sizinle beraberdir...” (el-Hadîd, 4) Allah sizinle beraberdir.
CenÂb-ı Hakk ’a zaman mekÂn yok, beşerî sıfatlardan uzak. MuhÂlefetu ’n li ’l-havÂdis; yarattıklarına benzememe durumu var. Zaman-mekÂn, CenÂb-ı Hak ’ta yok. Her an CenÂb-ı Hak; insan, melek, cin, hayvanat ne kadar varsa hepsinin aynı zamanda yanında. “MuteÂl” diyoruz; CenÂb-ı Hak idrak otesi, idrak yetişmez. Onun icin kalp itmi ’nÂna erecek.
“Ey itmi ’nÂna ermiş kalp!” (Bkz. el-Fecr, 27) buyuruyor CenÂb-ı Hak Cennet ’e davet ediyor.
Efendimiz -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- tebliğiyle, merhametiyle, ibadetleriyle, muÂşeretiyle, her an terfi-i derecÂt hÂlindeydi. Yakîn hÂlindeydi. Her gun, her zaman, değişik bir manzaralar acılıyordu, ufuklar acılıyordu. Bir evvelki hÂline de hep istiğfar hÂlindeydi.
İbrahim -aleyhisselÂm- oyle. Canıyla, malıyla, evlÂdıyla imtihandan gecirildi, testten gecirildi. Ufuklar acıldı, acziyet icinde kaldı:
وَلَا تُخْزِنِى يَوْمَ يُبْعَثُونَ diyor.
“YÂ Rabbi! (Diyor. KıyÂmet gunu) insanları dirilttiğin gun beni mahcup etme!” (eş-ŞuarÂ, 87) buyuruyor.
Yani kendimizi bir kıyaslama bakımından…
8- RiyÂyı -Allah korusun- ihlÂs ve tevÂzu ile bertaraf etmek: Kalp hayatı inkişÃ‚f edecek, CenÂb-ı Hakk ’a yaklaşacak, kullar ortak olmayacak. “İbÂdurrahmÂn” buyruluyor, “AllÂh ’ın rahmetinin tecellî ettiği kullar, mutevÂzı olurlar.” (Bkz. el-FurkÂn, 63) Onların riy yapmaya ihtiyacı yoktur, gosteriş yapmaya ihtiyacı yoktur. Tevhîd akîdesinin ortaklığa tahammulu yok.
CenÂb-ı Hak riyÂkÂrlara; “Veyl olsun, vay onların hÂline!” buyuruyor. Yaptıkları ibadetler gidiyor, hepsi gidiyor.
9- İsyanı tevbeyle (bertaraf etmek): CenÂb-ı Hak bizden dÂim bir istiğfar hÂlinde (olmamızı istiyor). Hepsi CenÂb-ı Hakk ’ın lûtfu verdikleri. Hep ihsan. “Verdiğim nîmetleri sayamazsınız” buyuruyor. (Bkz. İbrahim, 34)
CenÂb-ı Hak bizden hep istiğfar istiyor.
وَالْمُسْتَغْفِرِينَ بِالْاَسْحَارِ
(“…Seherlerde istiğfar ederler.” (Âl-i İmrÂn, 17])
İstiğfÂrın en guzel zamanı seherlerde. Seherlerde mu ’min uyanacak. CenÂb-ı Hak ’la beraber olma gayreti icinde olacak. İstiğfar edecek;
“اَسْتَغْفِرُ اللهَ الْعَظِيم, اَسْتَغْفِرُ اللهَ الْعَظِيم...”
Gafletini duşunecek, hatalarını duşunecek, acziyetini duşunecek.
Kelime-i tevhîdi bol bol zikredecek. ÎmÂnını tecdîd edecek, yenileyecek.
Efendimiz ’le alÂka kuracak, salevÂt-ı şerîfeyle, o alÂkayla.
CenÂb-ı Hakk ’ın buyuk bir lûtfu Efendimiz.
“Allah ve melekler salÂt ederler… Siz de salevat getirin. Tam bir teslîmiyetle selÂm verin.” (Bkz. el-AhzÂb, 56) buyruluyor.
Efendimiz:
“Ben her salevÂt-ı şerîfeyi alırım diyor, iÂde-i selÂmda bulunurum.” diyor. (Bkz. Ebû DÂvud, MenÂsik, 96)
Demek ki ne kadar salevÂt-ı şerîfe getirirsek, seherlerde, yollarda, hayatın her safhasında, o kadar Efendimiz ’le alÂkamız, irtibÂtımız artmış olur. Oradan da bir in ’ikÂs gelecek.
Tabi salevÂt-ı şerîfe getirirken;
اَللّٰهُمَّ صَلِّ عَلٰى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ وَ عَلٰى اٰلِ سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ
Yani O ’nun, Efendimiz ’in hÂlini, ahvÂlini duşunmek. O ’nun gibi olmaya gayret etmek.
Diğer bir husus:
10- Gafleti tefekkurle bertaraf etmek: Gaflet, insanı şeytÂnî vitrinleri seyretmeye goturur. Boş şeylere. Zamanını ziyan eder, kalbini ziyan eder, gozlerini ziyan eder.
Kur ’Ân-ı Kerîm ’de 137 yerde bize tefekkuru emrediyor. Neyi tefekkur edeceğiz? İlÂhî azameti, ilÂhî vitrinleri, ilÂhî kudret akışlarını. Tefekkur, bir îman anahtarı olmuş oluyor.
Ve CenÂb-ı Hak boyle bir gonulle bizi Cennet ’e davet ediyor:
وَاللّٰهُ يَدْعُوا اِلٰى دَارِ السَّلَامِ
Cennet ’e davet ediyor. “SelÂm yurduna davet ediyor CenÂb-ı Hak…” (Yûnus, 25)
Yine uc aylar, onun en guzel mevsimi -elhamdulillÂh-…
https://www.islamveihsan.com/tasavvuf-nedir-insana-ne-kazandirir.html
İslam ve İhsan