Huzurdan kovulduğu gunden bu yana nu yoldan saptırmaya ant icen şeytanın tuzaklarından korunma yolları nelerdir?Şeytan ateşten yaratılmıştır; isyanı, kotuluğu, şerri ve bilcumle muzır şeyleri temsîl eder. Âdem (a.s.) ile Havva ’nın onun iğvÂsıyla cennetten cıkarılmalarına, muhtelif sûrelerde farklı yonleriyle temas edilmektedir. [1]
ŞEYTANIN HİLELERİNİ ANLATAN AYETLER Soz konusu Âyetlerde İblîs ’in insanlığa apacık duşman olduğu belirtilmiştir: “Doğru yolun ustune oturup insanları saptırmak icin calışacağım; onlerinden arkalarından, sağ ve sollarından sokularak nankorluğe sevk edeceğim; onları mutlaka saptıracağım ve boş kuruntulara boğacağım,”[2] diyerek yemin ettiği bildirilmiştir.
Hikmete binaen kıyamete kadar kendisine muhlet verilen şeytanın hîle ve tuzaklarına karşı Allah TeÂl insanı uyarmıştır:
“Ey Âdemoğulları! Şeytan, ana-babanızı, ayıp yerlerini kendilerine gostermek icin elbiselerini soyarak cennetten cıkardığı gibi sizi de aldatmasın. Cunku o ve yandaşları, sizin onları goremeyeceğiniz yerden sizi gorurler. Şuphesiz biz şeytanları, inanmayanların dostları kıldık.”[3]
“Ey iman edenler! Şeytanın adımlarını takip etmeyin. Kim şeytanın adımlarını takip ederse, muhakkak ki o, edepsizliği (yuz kızartıcı sucları) ve kotuluğu emreder...”[4]
Şeytanın “insan vucudunda kan gibi dolaştığına”[5] dikkat ceken Peygamberimiz (s.a.v.), onun şerrinden korunmak icin okunacak duÂları oğretiyor. Onu uzecek ve umitsizliğe sevk edecek davranışları haber verdiği gibi onun memnun olacağı şeyleri de bildiriyor.
ŞEYTAN İNSANI SAPTIRMAYA CALIŞIR Şunu goruyoruz ki; şeytan insanları saptırmaya calışır, kalplere vesvese verir, Muslumanların arasını acmaya calışır, fakirlik korkusu telkin eder. Namaza engel olmaya calışır. Bunda muvaffak olamazsa, huzur ve huşûnu bozmaya calışır. Allah ’ı zikretmeyenlere ise kolaylıkla musallat olur. Sol eliyle yer [6] ve besmele cekilmeyen yemeğe ortak olur. [7]
HAYIRLI İŞLER YAPILAN YERDE BULUNMAZ Ancak şeytan, hayırlı ve faydalı işler yapılan yerde bulunmaz; bilakis oradan hızla uzaklaşır. Mesela ezan sesini duyunca hemen oradan kacar.[8] Hidayette olanlara bir şey yapamaz. Besmeleli olan şeylere ulaşamaz.
ŞEYTAN FITRATA AYKIRI OLAN HER ŞEYİ TELKİN EDER Kısacası şeytan, fıtrata aykırı olan her şeyi telkin eder; suslu gosterip ozendirir. Gunah ve isyanı teşvîk eder. Nefse ağır gelen mukellefiyetlerin terkine veya ihmaline teşvik eder; nefse hoş gelen gunah ve mekruhları irtikÂb etmeyi guzel gosterir.
Butun bunlarda muvaffak olmak icin hîle ve tuzaklar kurar. Ve bunlar, yaşanılan cağda revacta olan şeylere; cinsiyete, yaş gruplarına, kişilerin sosyal statusune gore değişkenlik arz eder.
O, herkesi aldatmak, tokezletmek ve doğru yoldan saptırmak icin kişiye ozel yollara başvurur. Gunumuzdeki şeytÂnî tuzakların ceşitliliğini herhalde burada saymakla bitiremeyiz. Ancak bu, bizi asla umitsizliğe sevk etmemeli. Cunku şeytanın tuzakları daima zayıftır. Butun tuzaklara karşı onlem almaya imkÂn ve kabiliyetimiz vardır. Yeter ki uyanık olalım.
İSTİAZE DUALARINI OKUYALIM Bizce basit gorulen hususlarda bile şeytanı memnun edecek davranışlardan sakınalım. Âyet-i kerîme ve hadîs-i şeriflerdeki uyarıları zihnimize nakşedelim. Peygamberimiz (s.a.v.) ’in oğrettiği istiÂze duÂlarını okuyalım. Gencleri ve bilhassa sorumlu olduğumuz kişileri şeytanın tuzaklarıyla kurtuluş yolları hakkında bilgilendirelim.
BUTUN İŞLERE BESMELE İLE BAŞLAMAK LAZIM Mesela butun işlere besmele ile başlamak şeytana karşı bir sığınaktır; zikir kalkandır. “Şu işi boyle yaparsam şeytanı memnun eder miyim?” endişesini taşımak, paha bicilmez bir savunma seddidir.
Bir de şu var; Şeytanın insana nufûz edeceği kanalları haramlar acar. Yolunu tıkayan ise helÂl lokmadır. Bu husus, Âyet-i kerîmede şoyle hatırlatılmaktadır: “Ey insanlar! Yeryuzunde bulunanların helÂl ve temiz olanlarından yiyin, şeytanın peşine duşmeyin...”9
Burada şeytÂnî mantığın karakterine dikkat cekmek isteriz: İblîs, “secde emri”ne itaat etmediği icin kendini muaheze etmemektedir. Bilakis hata işlemesine sebep olduğu Hz. Âdem ’i suclayarak, kıyamete kadar onun neslini saptırmaya ant icmektedir.
Başta mealini arz ettiğimiz Âyet-i kerîmeye dair şu notu buraya kaydetmek isteriz: “Şeytan, gozle gorunmediği halde onun aldatma noktaları bilinebilir. Takva giysisi ve iman hissi onun fitnesine en kuvvetli engel teşkil eder. İnsan, iman ve takva elbisesi ile icinden ve dışından giyinmiş bulunursa, şeytan ona gormediği tarafından, gorduğu halde bile tesir edip aldatamaz.”10
Hîle ve tuzakları acıkca îlan edilerek, şerrinden korunma yolları butun sarahatiyle oğretilen duşmana mağlup olmak, akıl kÂrı olamaz.
Kaynak: Cafer Durmuş, Altınoluk Dergisi, Sayı: 349
İslam ve İhsan