Kendini tanıyan insan nasıl olur? Kendini tanıyan insanların ozellikleri...Kendini tanıyanlar, devamlı şukur ve secde hÂlinde yaşarlar. Kendini tanıyanlar, ebedî saÂdete hazırlanırlar. Kendini tanıyanlar, yuce AllÂh ’a, RasûlullÂh ’a ve ehl-i îmÂna dost olarak hayatlarını devam ettirir, sonsuzluk kervÂnına dÂhil olurlar.
Kendi yaratılış hikmetinden habersiz olanlar ise, butun bu guzelliklerden mahrûmdur. Şeyh SÂdî ’nin dediği gibi:
“Fıstık misÂli kendisinde bir ic var zanneden kimse, soğan gibi hep kabuk cıkar...”
EY GAFİL İNSAN! Boylelerini Hazret-i MevlÂn -kuddise sirruh- şoyle îkÂz buyurur:
“Ey gÂfil insan! Madem ki peygamber değilsin, otelerden haber alamıyorsun, sana uyanlar da yok; bu yolda haddini bil, kendi safında kal; ileri gitme! Yuruduğun hakîkat yolunda da buyuk bir velînin arkasından yuru ki, bir gun nefsaniyet kuyusundan cıkıp Hazret-i Yûsuf gibi bir mÂn padişahı olasın.”
“Madem ki Hakk ’ta fÂnî olup Hakk ’ın lisÂnı olamadın; bÂri kulak kesil! Bir şey soyleyeceksen bile suÂl tarzında soyle de, sozun bir şeyler oğrenmeye yarasın! Padişahlar padişahıyla, hicbir şeyi olmayan fakir ve muhtaclar gibi konuş!”
“Kibrin ve kinin başlangıcı, her turlu nefsÂnî arzulardan, bilhassa KÂrûn gibi bir zenginliğe ve dunyevî isteklere karşı duyulan aşırı sevgidendir. Bu aşırı arzuların gonule yerleşip kalması, kok salması da Âdet ve alışkanlıktandır.”
“Kotu huy alışkanlıkla kuvvetlenince, seni ondan vazgecirmek isteyene kızarsın, kin bağlarsın. Puta tapanlar bile alışkanlıkla puta tapmayı huy edindiklerinden, pu­tun etrafında toplanırlar; onları yollarından alıkoyanlara duşman kesilirler...”
Bu kibir hÂli ise, nefret edilecek olmasının yanı sıra, bir o kadar da acınacak bir perişanlıktır. Nitekim, merhametin pek cok şûbesi vardır. Bunlardan biri de, zayıfa, fakire ve garîbe acımaktan ziyÂde; gururlu ve kibirliye acımaktır. Cunku bir bakıma mağrur; sefih vicdÂnına uymak, nefsinin esîri olmak ve gonlunu perişan etmekle kulluk haysiyetini ziyÂn eylemiş ve iblisin arkadaşı olmuş bir zavallıdır. Buyuk Anadolu velilerinden Yûnus Emre bu konuda şoyle der:
Gonul pasın yudunısa
Kibr u kini kodunısa
İkrar butun olmayınca
Erden nazar olmayısar
Kaynak: Osman Nuri Topbaş, Ab-ı Hayat Katreleri, Erkam Yayınları
İslam ve İhsan