Hikmet ne demek? Hikmetin onemi nedir ve faziletleri nelerdir?Hikmetli nasihatleriyle destanlaşan Hazret-i Lokman aleyhisselÂm zÂhirî ve bÂtınî hekimlerin pîridir. RivÂyetlere gore Eyup aleyhisselÂm ile akrabÂdır[1] ve pek cok peygamberin hizmetinde bulunmuştur.
Lokman Hakîm, bir peygamber veya velîdir. Fakat İslÂm Âlimlerinin coğu, onun peygamber değil, hikmet ve takv sahibi, tefekkur ehli, sÂlih bir zÂt olduğu kanaatindedir.
Lokman aleyhisselÂmʼın “hikmet” ehli olduğu, Kur ’Ân-ı Kerîm ’de kendi adıyla anılan sûrede şoyle beyÂn edilmektedir:
“Andolsun ki Biz LokmÂn ’a; «AllÂh ’a şukret!» diyerek hikmet verdik…” (Lokman, 12)
HİKMET NE DEMEK? Hikmet; eşyÂnın hakîkatini ve esrÂrını idrÂk edebilmektir.
Hikmet; hakîkatleri idrÂk husûsunda akla aczini kavratmaktır. Akılla kavranamayan nice sırlar, ancak hikmetle cozulur. KÂinattaki ilÂhî tecellîler de hikmet nazarıyla okunabilir.
HİKMETİN ONEMİ VE FAZİLETİ Eğer hikmet olmasaydı, sırlar kapalı kalırdı. Şayet sırlar acılmasaydı, gonuller irfan iklîminden feyizlenemez; Hazret-i MevlÂnÂ, AbdulkÂdir-i GeylÂnî, Yûnus Emre, ŞÃ‚h-ı Nakşibend, Aziz Mahmud HudÂyî ve emsÂli Hak dostları, yani muʼmin gonuller icin mustesn bir istikÂmet ve takv miyÂrı olan buyuk şahsiyetler yetişmezdi.
Hikmet pınarları, ancak tezkiye olmuş kalpte tecellî eder. Bu itibarla mu ’min, hem AllÂh ’ın hem de Allah Rasûlu sallÂllÂhu aleyhi ve sellem Efendimiz ’in tezkiyesi ve terbiyesi altında, ic Âlemini mÂsivÂdan arındırabildiği nisbette selîm bir kalbe nÂil olur.
İlmin nihÂî hedefi de hikmette derinleşmektir. İlÂhî sanatın; “KurʼÂn, kÂinat ve insan”da sergilediği sonsuz muammÂlarını cozmektir. Her zerrede mevcut bulunan, ilÂhî kudret ve azamet tecellîlerini idrÂk edebilmektir.
Mesel tıp bilgisi, AllÂh ’ın vucuda yerleştirdiği muazzam kÂidelerle ilgilenir. Botanik de, topraktan biten nebÂtÂta konulan ilÂhî kÂideler etrafında faÂliyet gosterir. Hikmet ise, butun ilimlerin iştigÂl ettiği kÂnun ve kÂidelerin sahibini tanıyabilmekle meşgul olur. Cunku ilmin gÂyesi, bilgileri zihne istiflemek değil, o bilgilerin otesindeki sır ve hikmetleri, kalbin idrÂk edebilmesidir. Bu da, kalpte nûr-i ilÂhînin tecellîsi ile mumkundur.
Allah TeÂl buyurur:
“(Allah) hikmeti dilediğine verir. Kime hikmet verilmişse, ona pek cok hayır verilmiş demektir. Ancak akıl sahipleri duşunup ibret alırlar.” (el-Bakara, 269)
Dipnot:
[1] Bkz. Sa‘lebî, ArÂis, s. 391.
Kaynak: Osman Nûri Topbaş, Hak Dostlarından Hikmetler 1, Erkam Yayınları
İslam ve İhsan
HİKMET NEDİR?