Şeytan -aleyhill ’ne- huzûr-i ilÂhîden, ilim veya amel noksanlığı sebebiyle değil, edepsizliği yuzunden kovuldu. Bu yuzden şeytanı mahveden en guzel fazîlet, edeptir.Hazret-i MevlÂn İblisin Cennet'ten kovulmasını şoyle îzah eder:

“İblis, Hazret-i Âdem ’e secde etmeyip AllÂh ’ın emrine karşı gelince:

«–Benim zÂtım ateşten, onunki camurdandır. Yuksek olanın aşağı olana secde etmesi nasıl yakışık alır?» dedi.

İşte İblis, AllÂh ’a edepsizce karşılık vermesi yuzunden lÂnete uğradı ve huzûr-i ilÂhîden kovuldu. Ustelik bir de kustahlık edip, kendisini yaratanla cidÂle kalkıştı.” (Fîhi MÂ Fîh, s.159)

Ebû Ali ed-DekkÂk -rahmetullÂhi aleyh- buyurur ki:

“Edebi terk etmek, ilÂhî huzurdan kovulmayı îcÂb ettirir. Her kim sultÂnın onunde terbiyesizlik ederse kapıya, kapıda edepsizlik ederse ahıra gonderilir.”

EcdÂdımız; “Edebi edepsizden oğren.” diyerek edebe riÂyet etmeyenlerin hÂl ve Âkıbetlerinden ibret almayı oğutlemişlerdir. Bizler de şeytanın duştuğu vaziyetten gereken dersi cıkarmak durumundayız.

CenÂb-ı Hakk ’a karşı lÂyıkıyla edep sahibi olan kul, lÂubÂlî hareketlerden kacınır; bu vesîleyle ibÂdet ve muÂmelÂtındaki kusur, hat ve gafletinin farkına varır. Amellerine guvenme illetine yakalanmaz.

Unutmayalım ki, ne kadar guzel amelimiz olursa olsun butun bunlar, okyanusa atılan bir kova su misÂlidir. CenÂb-ı Hakk ’ın lutufları karşısında butun ibÂdet ve hizmetlerimizi az gormeliyiz. Kulluk mes ’ûliyetimizi toplumdaki seviye ile değil, sahÂbe ve evliyÂullÂhın hÂli ile mîzÂn etmeliyiz. Cunku CenÂb-ı Hak, Ensar ve MuhÂcirleri bizlere numûne gostermektedir.

Kaynak: Osman Nûri Topbaş, Hak Dostlarının Ornek AhlÂkından 1, Erkam Yayınları
İslam ve İhsan