Takva nedir, ne anlama gelir? Takva sahiplerinin ozellikleri nelerdir? Takva nasıl yaşanır? Takva uzere yaşamanın fazileti nedir? Takva ile ilgili hadisler.Takv ile ilgili hadisler ve hadislerin acıklaması…
1. Ebû Zer (r.a.) der ki:
Resûlullah bana şoyle buyurdu:
“Nerede ve nasıl olursan ol, Allah ’dan kork! Kotuluk işlersen, hemen ardından bir iyilik yap ki, o kotuluğu silip yok etsin. İnsanlara karşı da guzel ahlakla muÂmele et!” (Tirmizî, Birr, 55/1987)
2. Atıyye es-Sa ’dî ’den (r.a.) rivÂyet edildiğine gore Resûlullah şoyle buyurmuştur:
“Bir kul gunaha girerim korkusuyla, yapılması mahzurlu olmayan bazı şeylerden bile uzak durmadıkca, muttakîler/takv sahipleri derecesine ulaşamaz.” (Tirmizî, KıyÂmet, 19/2451. Ayrıca bkz. İbni MÂce, Zuhd, 24)
3. Ebû Zer (r.a.) anlatıyor:
“Resûlullah bir gun:
«–Ben oyle bir Âyet biliyorum ki, şayet insanların tamamı onunla amel etseydi, hepsine de kÂfi gelirdi» buyurmuştu. AshÂb-ı KirÂm:
«–Ey Allah ’ın Resûlu, bu hangi Âyettir?» diye sordular. Allah Resûlu:
«Kim Allah ’a karşı takv sahibi olursa, Allah ona bir cıkış yolu ihsan eder» Âyetini tilÂvet buyurdu.” (İbni MÂce, Zuhd, 24)
4. Sa ’d bin Ebû VakkÂs (r.a.), “Resûlullah Efendimiz ’i şoyle buyururken dinledim” demiştir:
“Allah TeÂl muttakî, gonlu zengin, kendi hÂlinde işiyle ve ibadetiyle meşgul olan kulunu sever.” (Muslim, Zuhd, 11)
5. Ebû Hureyre (r.a.) der ki:
Peygamber Efendimiz ’e:
“–Ey Allah ’ın Resûlu! İnsanların en keremlisi (hayırlısı, şereflisi ve değerlisi) kimdir?” diye soruldu. Resûlullah:
“–En cok takv sahibi olanlarıdır” buyurdu. (BuhÂrî, EnbiyÂ, 8, 14, 19; MenÂkıb, 1; Tefsîr, 12/2; Muslim, FedÂil, 168)
6. Ebû UmÂme (r.a.) der ki: Resûlullah Efendimiz ’i Ved Haccı ’nda insanlara hitÂb ederken dinledim. Şoyle buyurdu:
“Rabbiniz olan Allah ’a karşı takv sahibi olunuz! Beş vakit namazınızı kılınız. Ramazan orucunuzu tutunuz. Mallarınızın zekÂtını hakkıyla odeyiniz. İdÂrecilerinize itaat ediniz! (Bu takdirde doğruca) Rabbinizin Cennet ’ine girersiniz.” (Tirmizî, Cum ’a, 80/616)
7. Adiy bin HÂtim (r.a.), “Resûlullah Efendimiz ’i şoyle buyururken dinledim” demiştir:
“Bir şey hakkında yemin eden kişi, sonra takvÂya ondan daha uygun bir şey gorurse, (yemininden vazgecip) takvÂya uygun olanı yapsın!” (Muslim, EymÂn 15)
8. Zeyd bin Erkam (r.a.) der ki: Nebiyy-i Ekrem şoyle dua ederdi:
“…Allah ’ım! Nefsime takvÂsını ver ve onu tezkiye et! Sen onu en iyi tezkiye edensin. Sen onun velîsi ve Mevl ’sısın…” (Muslim, Zikir, 73)
HADİSLERİN ACIKLAMASI TakvÂ; sakınmak, korunmak, cekinmek, hoşa gitmeyen şeylerden uzak durmak, tehlikelere karşı kendini korumak, korkulan şeyle araya bir mÂnia koymak demektir. TakvÂ, mu ’minin Allah ’ın hıfz u emÂnına sığınarak, Âhirette kendisine zarar ve elem verecek şeylerden titizlikle korunması ve gunahlardan sakınarak sÂlih amellere sarılmasıdır.
TakvÂnın alt sınırı kufur ve şirkten korunmak, ortası buyuk ve kucuk gunahları terk etmek, ust seviyesi de, gonlu Cenab-ı Hakk ’ın rÂzı olmayacağı her turlu menfî duşunceden korumak ve Allah ’tan başka her şeyden (mÂsivÂ) yuz cevirmektir. TakvÂnın bu mertebesi icin bir sınır ve nihÂyet yoktur. Her muttakînin onunde devamlı olarak terfî edebileceği daha yuksek bir takv mertebesi mevcuttur. Bu mÂnevî yolculuk olume kadar devam eder.
TakvÂnın ust mertebelerinden biri, her ne şekilde olursa olsun Allah ’a itaat edip hicbir şekilde isyan etmemek, O ’nu daima zikredip hic unutmamak ve her zaman şukredip kufrÂn-ı nimette bulunmamaktır.
Kişinin takvÂsı, yaptığı ibadetlerden ziyade, yasaklardan kacınması ile değerlendirilir.
Hz. Omer, bir gun Ubey bin KÂ ’b Hazretlerine takvÂnın ne olduğunu sormuştu. Ubey (r.a.) da ona:
“–Sen hic dikenli bir yolda yurudun mu ey Omer?” diye sordu. Hz. Omer:
“–Evet, yurudum” karşılığını verince bu sefer Ubey (r.a.):
“–Peki, ne yaptın?” diye sordu. Hz. Omer:
“–Elbisemi topladım ve dikenlerin bana zarar vermemesi icin butun dikkatimi sarf ettim” cevabını verdi. Bunun uzerine Ubey bin KÂ ’b (r.a.):
“–İşte takv budur” dedi. (İbni Kesîr, Tefsîr, I, 42)
TAKVANIN ANLAMI İnsan, dikenli tarlada yururken, zarar gormemek icin nasıl dikkatli, titiz ve uyanık hareket ederse, mu ’min de dînî hayatında haramlara ve mekruhlara dokunmamak icin aynen oyle dikkatli ve hassas davranmalıdır. İşte Allah ’ın muhabbet ve rızÂsını kaybetmemek ve O ’nun gazabını cekmemek icin emir ve nehiylerine îtin ile tÂbî olmak, bu itaat hÂlini korkulan şeylerle aramıza perde gibi cekmek takvÂdır. Bu sebeple takvÂya kısaca “Allah ’tan korkmak” ve “Allah ’a saygı duymak” mÂnÂları verilmiştir.
HÂsılı takvÂ, fazilet ehli sÂlih bir mu ’min olarak Allah ’ın rızÂsına uygun bir hayat yaşamaktır.
TakvÂ; tenhÂda, toplum icinde, bel ve musîbet Ânında, bolluk ve refahta, yokluk ve darlıkta, hÂsılı her hÂlukÂrda Allah ’a karşı saygılı olmayı, devamlı uyanık, dikkatli ve şuurlu bulunmayı gerektirir.
Meymûn bin MihrÂn şoyle der:
“Kul, «Yediğini ve giydiğini nereden karşılıyor?» diye ortağını gozetleyip hesÂba cektiği gibi, kendi oz nefsini denetleyip hesÂba cekmedikce, asla takv sahibi olamaz.” (Tirmizî, KıyÂmet, 25/2459)
TAKVA SAHİPLERİNİN OZELLİKLERİ CenÂb-ı Hak takv sahibi kullarının bir kısım vasıflarını şoyle zikreder:
Allah ’a, Âhiret gunune, meleklere, kitaplara, peygamberlere iman etmek, Allah ’ın rızÂsını gozeterek yakınlara, yetimlere, yoksullara, yolda kalmışlara, isteyenlere ve kolelere malın sevilen ve guzel kısmından infak etmek, Namaz kılmak, ZekÂt vermek, Anlaşma yaptığı zaman sozunu yerine getirmek, Sıkıntı, hastalık ve savaş zamanlarında sabretmek. (Bakara 2/177) Bollukta da darlıkta da Allah icin infak etmek, Ofkeyi yutmak, İnsanları affetmek, Herhangi bir gunah işleyince Allah ’ı hatırlayıp hemen tevbe istiğfar etmek ve, Kotulukler uzerinde bile bile ısrar etmemek. (Âl-i İmrÂn 3/134-135) ALLAH KATINDA EN ŞEREFLİ VE EN USTUN İNSAN Gorulduğu gibi takvÂ, dînin temeli olan bir esastır. Dinde takv mertebesinden daha ustun bir makam yoktur. Allah katında kulun şeref ve mertebesini belirleyen yegÂne olcu de takvÂdır. Yuce Rabbimizin:
“Sizin Allah katında en şerefli ve en ustun olanınız, en muttakî olanınızdır” beyanı, bu hakikati ifade etmektedir. Dolayısıyla takvÂ, kulun mÂnevî yucelikler kazanmasına ve nihayetinde Allah ’ın dostluğuna ermesine en buyuk vesiledir.
Nitekim bir Âyet-i kerimede:
“Allah, muttakîlerin dostudur” buyrulmuştur. (CÂsiye 45/19)
Takv en muhim Âhiret azığıdır. İnsanı ebedî azaptan o kurtarır, Cennete o nÂil eyler ve Allah ’ın rızasına o kavuşturur.
CenÂb-ı Hak şoyle buyurur:
“(Ey mu ’minler! Âhiret icin) azık edinin! Bilin ki azığın en hayırlısı takv azığıdır. Ey akıl sahipleri! Bana karşı takv sahibi olun!” (Bakara 2/197)
TAKVA NASIL YAŞANIR? Birinci hadisimizde, takvÂnın hayatı tamamen kuşatması gerektiği vurgulanmaktadır. İnsan nerede ve hangi durumda olursa olsun Allah ’ı hep yanında ve hatta kendisine şah damarından daha yakın bilmelidir. Gaflete duşerek bir yanlış yaparsa hemen kendine gelmeli, tevbe ve istiğfar ettikten sonra gunahına keffÂret olarak bir iyilik yapmalıdır. Bu takdirde hatasını silerek yeniden tertemiz hÂle gelecektir.
İşte mu ’minin hayatı hep boyle kotulukleri silip iyilikleri gÂlip getirmenin mucÂdelesiyle gecmelidir. Yani bir mu ’min butun gayretini Allah ’ın azÂbından korunup rızÂsına nÂil olmak icin harcamalıdır.
Zira CenÂb-ı Hak kullarına şoyle emreder:
“Ey iman edenler! Allah ’tan, O ’na yaraşır şekilde korkun ve ancak Muslumanlar olarak can verin.” (Âl-i İmrÂn 3/102)
“Allah ’a karşı gucunuz yettiğince takv sahibi olun!” (TeğÂbun 64/16)
HZ. OMER İLE COBANIN HİKAYESİ Tenh yerlerde ve eline fırsatlar gecmişken dahî Allah ’tan korkan bir mu ’minin hÂlini yansıtan şu misal ne kadar ibretlidir:
Abdullah bin Omer (r.a.), arkadaşlarıyla birlikte Medîne civÂrında bir yere cıkmıştı. Sofra kuruldu. Bu esnÂda yanlarına bir koyun cobanı uğradı ve selÂm verdi. İbni Omer (r.a.):
“–Gel ey coban, sofraya buyur” dedi. Coban:
“–Ben orucluyum” cevabını verdi. İbni Omer hayretle:
“–Bu şiddetli ve boğucu sıcakta oruc mu tutuyorsun? Bir de bu hÂlde koyun guduyorsun!” dedi. Daha sonra cobanın ver ve takv duygusunu olcmek icin:
“–Şu suruden bize bir koyun satsan, parasını sana odesek, etinden de iftar edeceğin kadarını sana versek olmaz mı?” teklîfinde bulundu. Coban:
“–Benim surum yok, bu koyunlar efendimindir” cevabını verdi. İbni Omer (r.a.):
“–Kayboldu, dersin, efendin nereden bilecek ki?” dedi. Coban ondan yuzunu cevirdi ve parmağını semÂya kaldırıp:
“–Allah nerede?!.” dedi. İbni Omer (r.a.), cobanın bu takv hÂlinden cok muteessir oldu. Cobanın sozunu kendi kendine tekrar ederek;
“Coban dedi ki, Allah nerede? Coban dedi ki, Allah nerede?” deyip durdu. Medîne ’ye geldiğinde, cobanın efendisine bir elci gonderip suruyu ve cobanı satın aldı. Kole olan cobanı ÂzÂd etti ve suruyu de ona bağışladı. (Beyhakî, Şuab, VII, 223/4908; İbni Esîr, Usdu ’l-GÂbe, III, 341)
İmÂm Ahmed bin Hanbel ’in oğlu Abdullah şoyle anlatır:
Gunun birinde babamın huzûruna bir kadın gelip şoyle bir soru yoneltti:
“‒Ey Ebû Abdullah! Ben geceleyin kandil ışığında yun eğiririm. Ancak bazen kandilim soner de ben ay ışığında eğirmeye devam ederim. Acaba bu iplikleri satarken hangisini ay ışığında, hangisini lamba altında eğirdiğimi beyan etmem îcÂb eder mi?”
Babam Ahmed bin Hanbel:
“‒Sana gore aralarında bir kalite farkı varsa beyan etmen îcÂb eder” cevabını verdi. Kadın ikinci bir soru sordu:
“‒Acaba hastanın iniltisi hastalıktan şikÂyet mÂnÂsına gelir mi?” Ahmed bin Hanbel:
“‒ŞikÂyet olmayacağını umarım. Herhalde bu, hastanın icinde bulunduğu hÂli Yuce Allah ’a arzetmesidir” cevÂbını verdi. Kadın ayrılıp gidince babam bana:
“‒Oğlum, ben bu tarz soru soran birine cok ender rastladım. Onu bir izle bakalım, kimlerdendir” buyurdu. Ben de tÂkip ettim. Bişr-i HÂfî ’nin evine girdiğini gordum. Onun kız kardeşi olduğunu oğrendim. Donup babama durumu haber verince:
“‒Boyle bir kadının Bişr-i HÂfî ’nin kız kardeşinden başkası olması imkÂnsızdır zÂten!” buyurdu.
KISA VE EMNİYETLİ YOL Yuce Rabbimizin bizde gormeyi arzu ettiği takv hÂline ulaşabilmemiz icin Allah Resûlu bize guzel bir yol gostermiştir. Son derece kısa ve emniyetli olan bu yol, ikinci hadisimizde ifade edildiği şekilde, mahzurlu ve şupheli şeylere duşerim korkusuyla onlara yakın olan bazı mubahlardan bile sakınmaktır.
CenÂb-ı Hak şoyle buyurur:
“Bunlar, Allah ’ın sınırlarıdır, sakın onlara yaklaşmayın! Allah, Âyetlerini insanlara boyle acıklıyor ki sakınıp korunsunlar/takv sahibi olabilsinler.” (Bakara 2/187)
Mu ’min gunaha kesinlikle duşmemek icin samîmî bir niyete sahip olmalı ve bu konuda elinden geldiğince dikkatli davranmalıdır. İsrafa kacan ve ihtiyac olmayan bazı mubahlardan dahî uzak durmalıdır. Her nimetin bir hesabı olduğunu duşunerek hareket etmelidir. Şunu bilmelidir ki, ihtiyac olmayan bir şeyin hesabını yuklenmektense, onu hayır yolunda kullanarak sevabını elde etmek daha firasetli bir davranıştır.
TAKVA ELBİSESİ Mahzurlu şeylerin sınırına yaklaşmamak, insanı ebedî hayatın soğuk ve sıcağından koruyan en sağlam elbisedir. CenÂb-ı Hak buna “Takv Elbisesi” ismini vermiştir. Bu elbise insanı mÂnevî Âlemde mahcup olmaktan koruduğu gibi orada guzel ve gıpta edilecek bir vaziyette gorunmesine de yardımcı olur.
Yuce Rabbimiz ne guzel buyuruyor:
“Ey Âdem oğulları! Sizin icin ayıp yerlerinizi ortecek giysiler ve suslenecek elbiseler yarattık. Takv elbisesi ise daha hayırlıdır. Bunlar Allah ’ın Âyetlerindendir. Belki duşunup oğut alırlar (diye onları indirdi).” (A ’rÂf 7/26)
CenÂb-ı Hak maddî beden icin giyim kuşamın gerekliliğine temas ettikten sonra, asıl rûhun libÂsına ehemmiyet verilmesi gerektiğini vurgulamaktadır. Cunku rûhun elbisesi olan takvÂ, ebediyet libÂsıdır. İnsanı sonsuz Âlemde zararlardan korur, ayıplardan muhÂfaza eder ve onu en guzel şekilde zînetlendirir.
HZ. OMER ’İN TAKVASI İkinci hadisimiz, takvÂya nÂil olabilmek icin insanda bir azim ve gayretin olması gerektiğini anlatmaktadır. Hz. Omer de buna işaretle şoyle der:
“Gunahlardan korunmaya calışmayan kimse, korunup takvÂya erdirilmez.” (BuhÂrî, el-Edebu ’l-mufred, no: 371)
Hz. Omer ’in bu konudaki gayretini Enes bin MÂlik (r.a.) şoyle anlatır:
“Omer ’in (r.a.) sesini işittim. Hemen yanına cıktım. Bu esnÂda o da bir bahceye girmişti. Aramızda bir duvar vardı. Bahcenin icinde şoyle dediğini işittim:
«–Omer (r.a.), Mu ’minlerin Emîri! Bak dikkat et, dikkat et!.. VallÂhi ya Allah ’a karşı takv sahibi olursun ya da sana azap eder.»” (Muvatta ’, KelÂm, 24)
İşte Hz. Omer bu şekilde devamlı nefsine takv telkin ederek muttakîler derecesine ulaştı ve takvÂsı dillere destÂn oldu. Allah kendisinden rÂzı olsun.
Elde edilmesi zor olan takvÂ, oyle bir berekettir ki hem dunyada hem de Âhirette butun insanlara hayır olarak yeter. Resûlullah ucuncu hadisimizde, Kur ’Ân ’daki bir Âyet ile amel ettikleri takdirde onun butun insanlara kÂfî geleceğini haber vermiş ve:
“Kim Allah ’a karşı takv sahibi olursa, Allah ona bir cıkış ve kurtuluş yolu ihsÂn eder” Âyet-i kerimesini tilÂvet buyurmuştur.
TAKVA SAHİPLERİNİN MUKAFATI CenÂb-ı Hak, bunun akabinde gelen Âyetlerde takv sahiplerine lûtfedeceği ihsanları şoyle zikreder:
“(Kim takv sahibi olursa, Allah) hic beklemediği yerden onu rızıklandırır.” (TalÂk 65/3)
“…Kim Allah ’tan korkarsa, Allah ona işinde bir kolaylık verir.
İşte bu, Allah ’ın size indirdiği buyruğudur. Kim Allah ’tan korkarsa Allah onun kotuluklerini orter ve onun mukÂfatını artırır/cok buyuk ecirler ihsÂn eder.” (TalÂk 65/4-5)
Gorulduğu gibi CenÂb-ı Hak, ehemmiyetine binÂen takv sahibi olmayı Âyetlerde defalarca tekrarlamaktadır.
Rızık sadece yiyip icilecek şeyler değildir. Maddî ve mÂnevî her turlu nimet, rızıktır. Gonul huzuru, ağız tadı, Âile saÂdeti, Allah ’a kulluk yapabilme, Âhirete hazırlıkta bulunabilme, evlatların muruvvetini gorme, sıhhat, Âfiyet… hep rızıktır. İşte takv sahipleri bu tur maddî mÂnevî rızıklarla merzûk kılınırlar.
Ebû KatÂde ve Ebu ’d-Dehm (r.a.), Beytullah ’a cokca sefer yaparlar, cok haccederlerdi. O ikisi şoyle anlattılar:
“Bir defÂsında col ehlinden bir kişinin yanına vardık. Ona:
«–Hic Resûlullah Efendimiz ’den bir şey işittin mi?» diye sorduk. O bedevî de:
«–Evet, işittim» dedi ve şunları anlattı:
Resûlullah elimi tuttular ve Allah TeÂl ’nın kendisine oğrettiği şeylerden bana oğretmeye başladılar. Kendilerinden oğrendiğim şeyler arasında şu mubÂrek sozleri de vardı:
«–Sen Allah ’tan korkarak (yanlış) bir şeyi terkedersen, Allah sana ondan daha hayırlısını (dunyada veya Âhirette) mutlaka ihsÂn eder!».” (Bkz. Ahmed, V, 78, 79, 363)
CenÂb-ı Hakk ’ın takv sahibi kullarına bir ihsÂnı daha vardır ki o da cok muhimdir. Âyet-i kerimede şoyle buyrulur:
“Ey iman edenler! Eğer Allah ’a karşı takv sahibi olursanız, O size iyiyi kotuden ayırt edecek bir anlayış (FurkÂn) verir, kotuluklerinizi orter ve sizi mağfiret eder. Allah buyuk lûtuf sahibidir.” (EnfÂl 8/29)
Kul Allah ’ın emir ve nehiyleri karşısındaki hassasiyeti neticesinde kendisine lûtfedilen bu kÂbiliyet ve anlayış sayesinde, iyiyi kotuden tefrik ederek iki cihan saÂdetine kavuşur. En zor ve hatta menfî şartlarda dahî bir cıkış yolu bularak her işini hayra tebdil eder.
TAKVA UZERE YAŞANAN HAYATIN MUKÂFATI Boylesine takv uzere yaşanan bir hayatın mukÂfÂtı ise;
CenÂb-ı Hakk ’ın medh u senÂsına, dostluğuna, duşmanlara karşı yardımına, muhabbetine nÂil olmak, Allah katında makbûliyete ermek, (HucurÂt 49/13) Amellerin ıslah edilerek gunahların bağışlanması, (AhzÂb 33/70-71) Âhiret huzunlerinden kurtulup olum anında mujdeyle karşılanmak, (Yûnus 10/63) Cehennem azabından kurtulup Cennette ebedî saÂdete vÂsıl olmak gibi lûtuflardır. Âhiret, Rabbimizin katında, muttakîlere mahsustur. Onlar orada emîn bir makÂmdadırlar. Cennetler, pınarlar, nehirler, golgeler ve her turlu nimetler onlar icin hazırlanmıştır.
CenÂb-ı Hak şoyle buyurur:
“Şuphesiz muttakîler cennetlerde ve ırmak kenarlarında nûr icindedirler. Kudretine nihÂyet olmayan padişahlar padişahının yuce huzûrunda doğrulara has sadÂkat meclisindedirler.” (Kamer 54/54-55)
Bundan daha buyuk bir mazhariyet olabilir mi? Rabbim cumlemize nasîb eylesin!. Âmîn!
Dorduncu hadisimizde ise Allah ’ın takv uzere hayat yaşayan kullarını sevdiği haber verilmektedir.
Âyet-i kerimelerde de şoyle buyrulur:
“Allah muttakîleri sever.” (Âl-i İmrÂn 3/76)
“Allah takv sahipleriyle beraberdir.” (Bakara 2/194; Tevbe 9/36; Nahl 16/128)
Allah ’ın bir kulunu sevmesi ve O ’nunla beraber olması, kıymeti takdir edilemeyecek derecede buyuk bir nîmettir. İşte CenÂb-ı Hak, bu emsalsiz nimetleri muttakîlere ihsÂn edeceğini mujdelemektedir.
Takv sahibi bir mu ’min, gonlu zengin ve hayır ehli olur, ibadetlerinde titiz davranır ve kimseye zararı dokunmaz. Kul hakkından buyuk bir îtin ile kacınır. Gecim ehli olduğundan herkesle ulfet eder ve herkes de onunla ulfet edebilir. Boyle bir kulu CenÂb-ı Hak da sever Peygamber Efendimiz de, diğer kullar da…
Nitekim Efendimiz şoyle buyurur:
“Şuphesiz benim dostlarım muttakîlerdir.” (Ebû DÂvûd, Fiten, 1/4242)
“İnsanlardan bana en yakın olanlar, kim ve nerede olursa olsun Allah ’a karşı takv sahibi olan muttakîlerdir.” (Ahmed, V, 235; Heysemî, IX, 22)
Cunku boyle insanlar, mahlûkÂtın en keremlisi, en hayırlısı ve en değerlisidir. Nitekim beşinci hadisimizde Peygamber Efendimiz ’e insanların en ustunu sorulunca, “En fazla takv sahibi olanlarıdır” buyurmuştur.
İnsanlar arasındaki ırk, renk, millet, kabîle, mal, mulk gibi farklılıklar, CenÂb-ı Hak tarafından pek cok hikmetlere binÂen takdir edilmiştir. Bunların tÂyin edilmesinde insanların tesiri yoktur. Dolayısıyla hakîkî mÂnÂda ovunulecek şeyler bunlar değildir. İnsanın Hak katında medhedilmesini sağlayacak yegÂne değer, onun buyuk gayretler neticesinde elde edeceği takv hÂlidir.
Kur ’Ân-ı Kerim ’de şoyle buyrulur:
“Ey insanlar! Doğrusu biz sizi bir erkekle bir dişiden yarattık. Ve birbirinizle tanışmanız icin sizi kavimlere ve kabilelere ayırdık. Muhakkak ki Allah katında en değerliniz, en cok takv sahibi olanınızdır. Şuphesiz Allah bilendir, her şeyden haberdardır.” (HucurÂt 49/13)
Efendimiz, Hak katındaki yegÂne kıymet ve makbûliyet olcusunun takv olduğunu Ebû Zer Hazretleri ’ne hitÂben şoyle ifade buyurmuştur:
“Bak! Sen ne kırmızıdan ne de siyahtan ustun değilsin. Onlara karşı ancak takv ile ustun olabilirsin.” (Ahmed, V, 158)
Bu sebeple Allah Resûlu, her fırsatta ashÂbına ve ummetine takvÂyı tavsiye ederdi. Mesel ashÂbına yaptığı hitÂbelerde hep takvÂyı tavsiye etmiştir. Kendisine gelip:
“–YÂ Resûlallah! Yolculuğa cıkıyorum; bana tavsiyede bulun!” ricÂsında bulunan sahÂbîsine:
“–Senin icin en luzumlu şey Allah ’a karşı takv sahibi olmandır…” buyurmuştu. (Tirmizî, DeavÂt, 45/3445)
Huzûruna cıkıp:
“–İnsanları cennete en fazla goturecek şey nedir?” diye soranlara yine takv ve guzel ahlÂkı tavsiye etmiştir. (Tirmizî, Birr, 62/2004; İbni MÂce, Zuhd, 29)
Vefat ederken son sozleri de hep takv uzerine olmuştur.
TAKVANIN ONEMİ Altıncı hadisimizde takvÂnın ne kadar muhim olduğunu gosteren bir tavsiye ile daha karşılaşıyoruz:
“Bir şey hakkında yemin eden kişi, sonra takvÂya ondan daha uygun bir şey gorurse, (yemininden vazgecip) takv olanı yapsın!”
Aslında yemin, bağlayıcı bir şeydir ve ona sadÂkat gostermek gerekir. Yemininden donen kişi ceza olarak keffÂret odemelidir. Yemin bu kadar onemli olmasına rağmen, takvÂda ileri gidebilmek icin Efendimiz ’in tavsiyesi, yemini bozup takvÂya daha uygun olanı yapmaktır.
Buna misÂl teşkil eden şu hÂdise ne kadar ibretlidir:
Bir yoksul gelerek Adiy bin HÂtim ’den bir hizmetci parası veya bunun bir kısmını istemişti. O da:
“–Şu anda yanımda zırh ve miğferimden başka sana verebilecek bir şeyim yok. İstediğini sana vermeleri icin Âileme bir yazı yazayım” dedi.
Adam buna rÂzı olmadı. Adiy (r.a.) de kızarak:
“–Bana bak vallÂhi sana hicbir şey vermeyeceğim!” diye yemin etti.
Sonra adam Adiy bin HÂtim ’in teklifini kabul etti. Bunun uzerine Adiy (r.a.):
“–VallÂhi Resûlullah Efendimiz ’in: «Bir şey hakkında yemin eden kişi, sonra Allah icin takvÂya ondan daha uygun bir şey gorurse, (yemininden vazgecip) takv olanı yapsın!» hadisini işitmeseydim yeminimi bozmazdım” dedi ve keffÂret odeyerek adama iyilikte bulundu. (Muslim, EymÂn, 15, 19; İmÂre, 13. Ayrıca bkz. BuhÂrî, AhkÂm, 5, 6; EymÂn, 1; KeffÂrÂt, 10)
PEYGAMBERİMİZ ALLAH ’TAN NELER DİLEDİ? TakvÂ, Allah ’tan taleb edilecek meziyetlerin başında gelir. Bu sebeple sekizinci hadisimizde ve başka rivÂyetlerde gorulduğu uzere Resûlullah CenÂb-ı Hak ’tan hep takv istemiştir. Dualarında:
“Allah ’ım! Senden hidÂyet, takvÂ, iffet ve gonul zenginliği isterim” demiştir. (Muslim, Zikir, 72; Tirmizî, DeavÂt, 72; İbni MÂce, Dua, 2)
Yolculuğa cıkarken:
“…Ey Allah ’ım! Biz, bu yolculuğumuzda senden iyilik ve takvÂ, bir de hoşnut olacağın ameller işlemeyi nasip etmeni dileriz” buyurmuştur. (Muslim, Hac, 425; Ebû DÂvûd, Cihad, 72; Tirmizî, DeavÂt, 45-46)
Biz de Yuce Rabbimizden takv isteyelim ve muttakî bir mu ’min olabilme gayreti icinde bulunalım.
Kaynak: Dr. Murat Kaya, Efendimiz ’den Hayat Olculeri, Erkam Yayınları
İslam ve İhsan
TAKVA NEDİR?
TAKVA SAHİPLERİ KİMLERDİR?