Şefaat nedir? Şefaat var mıdır? Kimler şefaat edebilir? Hz. Muhammed ’in (s.a.v.) mahşerdeki şefaatine ne ad verilir? Peygamber Efendimiz kimlere şefaat edecek, kimlere etmeyecek? Şefaat ile ilgili ayet ve hadisler neler? Ahirette Peygamber Efendimizin şefaati...Mahşerde Peygamber Efendimiz ’in -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- şefaati şoyle olacak:
Ebû Hureyre -radıyallÂhu anh- şoyle nakleder:
Bir yemek dÂvetinde Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ile beraber bulunuyorduk. Kendisine etin kol tarafı ikram edildi. Rasûl-i Ekrem Efendimiz etin kol tarafını severdi. Ondan bir lokma kopardıktan sonra şoyle buyurdular:
“–KıyÂmet gununde insanların efendisi benim. Bu da neden biliyor musunuz? Allah TeÂlÂ, gelmiş-gelecek butun insanları duz bir yere toplayacak. Orası, insanlara bakan kimsenin hepsini gorebileceği, onlara seslenen kişinin hepsine sesini duyurabileceği bir yerdir. Guneş onlara yaklaşacak, insanlar sıkıntıdan ve kederden artık dayanamayacak hÂle gelince (ki diğer bir rivÂyette bu bekleyişin yetmiş sene sureceği haber verilmektedir)[1] birbirlerine:
«–İcinde bulunduğunuz sıkıntıyı, başınıza gelen hÂli gormuyor musunuz? HÂlinizi Rabbinize arz ederek size şefaat edecek birini bulmayı duşunmuyor musunuz?» diyecekler.
Bazıları:
«–Babanız Âdem ’e gidiniz!» diyecek. İnsanlar Hazret-i Âdem ’e gidip:
«–Ey Âdem! Sen insanların babasısın. Seni Allah kudret eliyle yarattı. Sana kendi rûhundan ufledi. Meleklere sana secde etmelerini emretti, onlar da secde ettiler. Seni Cennet ’e yerleştirdi. Rabbine varıp bizim icin şefaat et! İcinde bulunduğumuz hÂli, başımıza gelen derdi gormuyor musun?» diyecekler.
O da:
«–Bugun Rabbim cok gazaplı. Ne daha once boylesine gazaplandı ne de bundan sonra boyle gazaplanır. Rabbim o ağaca yaklaşmamı yasakladı, ama ben O ’nu dinlemedim. Asıl benim nefsim şefaat edilmeye muhtactır; benim nefsim, benim nefsim! Siz başkasına gidin; Nûh ’a gidin!» diyecek.
Onlar da Hazret-i Nûh ’a giderek:
«–Ey Nûh! Sen yeryuzu halkına gonderilen rasûllerin ilkisin. Allah TeÂl senin icin “Cok şukreden kul”[2] demişti. İcinde bulunduğumuz perişan hÂli gormuyor musun? Başımıza gelenleri gormuyor musun? Rabbinin huzûrunda bize şefaat etmeyecek misin?» diyecekler.
O da:
«–Bugun Rabbim benzeri gorulmedik şekilde gazaplıdır. Ne daha once boylesine gazaplandı ne de bundan sonra boyle gazaplanır. Benim bir duÂm vardı; onu da kavmimin aleyhine kullandım. Asıl benim nefsim şefaat edilmeye muhtactır; benim nefsim, benim nefsim! Siz başkasına gidin; İbrahim ’e gidin!» diye karşılık verecek.
Onlar da Hazret-i İbrahim ’e giderek:
«–Sen AllÂh ’ın Peygamberi ’sin, yeryuzu halkı icinde AllÂh ’ın Halîli/dostu sensin. Rabbinin huzûrunda bize şefaat et! İcinde bulunduğumuz perişan hÂli gormuyor musun?» diyecekler.
O da şunları soyleyecek:
«–Bugun Rabbim benzeri gorulmedik şekilde gazaplıdır. Ne daha once boylesine gazaplandı ne de bundan sonra boyle gazaplanır. Ben vaktiyle uc tÂrizli soz soylemiştim. Asıl benim nefsim şefaat edilmeye muhtactır; benim nefsim, benim nefsim! Siz başkasına gidin; Mûs ’ya gidin!»
Onlar da Hazret-i Mûs ’ya gelerek şoyle diyecekler:
«–Ey MûsÂ! Sen AllÂh ’ın Rasûlu ’sun. Allah TeÂlÂ, peygamberlik vermek ve konuşmak sûretiyle seni diğer insanlardan ustun kılmıştır. Rabbinin huzûrunda bize şefaat et. İcinde bulunduğumuz hÂli gormuyor musun?»
O da:
«–Bugun Rabbim benzeri gorulmedik şekilde gazaplıdır. Ne daha once boylesine gazaplandı ne de bundan sonra boyle gazaplanır. Ben oldurulmesine dÂir emir almadığım bir adamı hatÂen oldurdum. Asıl benim nefsim şefaat edilmeye muhtactır; benim nefsim, benim nefsim! Siz başkasına gidin; Îs ’ya gidin!» diyecek.
Onlar da Hazret-i Îs ’ya giderek:
«–Ey ÎsÂ! Sen AllÂh ’ın Rasûlu, O ’nun Meryem ’e ilkā ettiği kelimesi ve O ’nun yarattığı bir ruhsun. Sen daha beşikte iken insanlarla konuştun. Rabbinin huzûrunda bize şefaat et! İcinde bulunduğumuz perişan hÂli gormuyor musun?» diyecekler.
Hazret-i Îs da:
«–Bugun Rabbim benzeri gorulmedik şekilde gazaplıdır. Ne daha once boylesine gazaplandı ne de bundan sonra boyle gazaplanır!» diyecek, ama bir gunah zikretmeyecek. Sonra da, asıl benim nefsim şefaat edilmeye muhtactır; benim nefsim, benim nefsim! Siz başkasına gidin; Muhammed ’e gidin!» diyecek.”
Rasûl-i Ekrem -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Efendimiz hÂdisenin devamını diğer bir rivÂyette şoyle nakletmektedir:
“Onlar da bana gelerek:
«–YÂ Muhammed! Sen AllÂh ’ın Rasûlu ve Son Peygamber ’sin. Allah TeÂlÂ, Sen ’in gelmiş ve gecmiş butun gunahlarını bağışlamıştır.[3] Rabbinin huzûrunda bize şefaat et! İcinde bulunduğumuz perişan hÂli gormuyor musun?» diyecekler.
Ben de yuruyup Arş ’ın altına geleceğim, Rabbime secdeye kapanacağım. (Bu secde tam bir hafta surecek.)[4]
Sonra Allah TeÂl daha once kimseye oğretmediği en guzel hamd u senÂları bana ilham edecek. (Onlarla uzun muddet hamd u senÂda bulunduktan sonra) CenÂb-ı Hak bana:
«–YÂ Muhammed! Secdeden başını kaldır! İste, istediğin Sana verilecek; şefaat et, şefaatin kabul edilecek!» buyuracak.
Ben de başımı secdeden kaldıracağım ve:
«–YÂ Rabbi! Ummetimi bana bağışla! YÂ Rabbi! Ummetimi kurtar! YÂ Rabbi! Ummetimi bağışla!» diye yalvaracağım.
O zaman bana:
«–YÂ Muhammed! Ummetinden hesÂba cekilmeyecek olanları Cennet kapılarının en sağındaki BÂbu ’l-Eymen ’den iceri al! Onlar başkalarıyla beraber Cennet ’in diğer kapılarından da gireceklerdir!» buyrulacak.
Canımı kudretiyle yaşatan AllÂh ’a yemin ederim ki, Cennet kapılarının iki kanadı arasındaki mesafe, Mekke ile (Bahreyn ’deki) Hecer veya Mekke ile (Suriye ’deki) Busr arasındaki mesafe kadar geniştir.”[5]
Allah Rasûlu -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Efendimiz başka bir rivÂyette de şoyle buyurmuşlardır:
“…Rabbimden şefaat icin izin isterim. Bana izin verilir. Rabbimin huzûrunda durup O ’na, şimdi bilmediğim şekilde hamd ederim. Bu hamd cumlelerini o vakit Allah TeÂl bana ilham eder. Sonra O ’nun icin secdeye kapanırım. Bana:
«‒Ey Muhammed! Başını kaldır ve soyle, sozun dinlenecek; iste, arzun yerine getirilecek; şefaat et, şefaatin kabul edilecek!» buyrulur.
Ben de:
«‒YÂ Rabbi! Ummetim, ummetim!» derim.
Bana:
«‒Git, kimin kalbinde buğday veya arpa tanesi ağırlığınca îman varsa onu Cehennem ’den cıkar!» buyrulur.
Ben de gider soyleneni yaparım.
Sonra tekrar Rabbimin huzûruna donup O ’na bu hamd cumleleri ile hamd ederim…”
Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Efendimiz ’in ikinci murÂcaatında kendisine; “kalbinde hardal tanesi ağırlığınca”, ucuncu murÂcaatında ise “bir hardal tanesinden daha da az” miktarda îmÂnı olan kimseleri Cehennem ’den cıkarması soylenecektir. (Bkz. Muslim, ÎmÂn, 326, 322)
Hadîs-i şerîflerde gorulduğu uzere kıyÂmet gununun şiddet, eziyet ve korkularından kurtulmak icin butun insanlar bir kurtarıcı arayacaklardır. LÂkin uzandıkları butun dalların birer birer ellerinde kaldığını hayret ve dehşetle seyredeceklerdir. Nihayet umitlerinin tukenmeye başladığı bir sırada, o korkunc meydanda yegÂne hatırı sayılacak kişinin İki Cihan Serveri -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Efendimiz olduğunu anlayacaklar ve O ’na muracaat edeceklerdir. Rahmet Peygamberi -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Efendimiz de onlara şefaat edip bu dehşetli korkulardan kurtulmalarına vesîle olacaktır.
PEYGAMBER EFENDİMİZ ŞEFAAT EDECEK Mİ? Fahr-i KÂinÂt Efendimiz -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-, peygamberlerin bile kendi nefsinin derdine duştuğu bir zamanda ummetini duşunecek, sozune değer verilecek ve duÂsı kabul edilecek olan yegÂne Sultan ’dır. Bu sebeple Suleyman Celebi şoyle seslenir:
Merhab ey Âsi ummet melcei
Merhab ey caresizler eşfai
Yani;
“Merhaba ey gunahkÂr ummetin iltic edeceği şefkat sığınağı! Merhaba ey cÂresizlerin en buyuk şefaatcisi!”
PEYGAMBER EFENDİMİZ KİMLERE ŞEFAAT EDECEK, KİMLERE ŞEFAAT ETMEYECEK? Rasûl-i Ekrem -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Efendimiz ’in kendi ummetine daha husûsî şefaatleri de olacaktır. Nitekim bir defasında şoyle buyurmuşlardır:
“Şefaatim, (oncelikle) ummetimden buyuk gunah işleyenleredir.” (Ebû DÂvûd, Sunnet, 20-21/4739; Tirmizî, KıyÂmet, 11/2435-6; İbn-i MÂce, Zuhd, 37; Ahmed, III, 213)
Bu hadîs-i şerîflerinde Peygamber Efendimiz ’in buyuk gunah işleyenlere şefaat edeceklerini ifÂde buyurmaları, şefaatin yalnız onlara has olduğu mÂnÂsına gelmemektedir. Elbette buyuk gunah işleyenler, şefaate en fazla ihtiyac duyacak olanlardır. Fakat şefaatin pek cok ceşidi vardır. Bu sebeple AllÂh ’ın dilediği herkes, kendi hÂliyle mutenÂsip bir sûrette şefaatten hissedÂr olacaktır.
Ote yandan bu hadîs-i şerîf, bizleri asl rehÂvete sevk etmemeli, kulluk vazifelerimizi ihmÂle sebebiyet vermemelidir. Zira bizim kucuk gorduğumuz, ehemmiyet vermediğimiz, yahut “nasıl olsa affedilir” diye duşunduğumuz bir davranış, Allah katında cok buyuk bir gunah olabilir.
Nitekim Âyet-i kerîmede buyrulur:
“…Hakkında bilgi sahibi olmadığınız şeyi ağızlarınızda geveleyip duruyorsunuz. Bunun onemsiz olduğunu sanıyorsunuz. HÂlbuki bu, Allah katında cok buyuk (bir suc)tur.” (en-Nûr, 15)
Bir hadîs-i şerîfte de, ac bırakmak sûretiyle bir kedinin olumune sebep olan kadının Cehennem ’e dûcÂr olduğu bildirilmiştir.[6]
Tabiî ki bunun aksi de mumkundur. Yani kucuk olarak gorduğumuz bir hayır, belki CenÂb-ı Hakk ’ın rız ve rahmetine ermemize vesîle olabilir. Nitekim Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Efendimiz şoyle buyurmuşlardır:
“Vaktiyle bir adam yolda giderken cok susadı. Bir kuyu buldu, icine indi, su icti ve dışarı cıktı. Bir de ne gorsun; bir kopek, dili bir karış dışarıda soluyor ve susuzluktan nemli toprağı yalayıp duruyor. Adam kendi kendine:
«−Bu kopek de tıpkı benim gibi pek susamış!» deyip bir vicdan muhÂsebesi yaptı. Hemen kuyuya indi, ayakkabısını su ile doldurdu, onu ağzına alarak yukarıya cıktı ve kopeği suladı. Adamın bu hareketinden Allah TeÂl hoşnud oldu ve onu bağışladı.”
SahÂbîler:
“−Ey AllÂh ’ın Rasûlu! Bizim icin hayvanlardan dolayı da sevap var mı?” dediler. Rasûl-i Ekrem -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Efendimiz:
“−Her canlı sebebiyle sevap vardır.” buyurdu. (BuhÂrî, Şurb, 9; Muslim, SelÂm, 153)
Yine Efendimiz -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- şoyle buyurmuşlardır:
“Adamın biri, yol uzerinde bir ağac dalı gordu ve «AllÂh ’a yemin ederim ki, bunu Muslumanları rahatsız etmemesi icin buradan kaldıracağım.» dedi (kaldırdı ve) bu yuzden Cennet ’e konuldu.” (Muslim, Birr, 128)
Dolayısıyla, elimizden geldiği kadar butun gunahlardan sakınmalı ve buyuk-kucuk demeden her hayrı îfÂya gayret gostermeliyiz.
MAKAM-I MAHMUD - LivÂu ’l-Hamd (Hamd Sancağı) CenÂb-ı Hakk ’ın;
“…Rabbinin Sen ’i ovguye değer bir makÂma gondereceğini umabilirsin!” (el-İsrÂ, 79) Âyetinde zikrettiği “MakÂm-ı Mahmûd”, buyuk şefaat yetkisidir.
Yukarıdaki hadîs-i şerîfte zikredildiği uzere o makam, sadece Âlemler SultÂnı Rasûl-i Ekrem -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Efendimiz ’e mahsustur. O zaman Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Efendimiz ’in elinde LivÂu ’l-Hamd (Hamd Sancağı) bulunacak, Hazret-i Âdem -aleyhisselÂm- da dÂhil olmak uzere butun peygamberler, bu sancağın altında toplanacaklardır.[7]
Şunu da ifÂde etmek lÂzımdır ki, Rasûl-i Ekrem Efendimiz ’den once şefaat etmeleri icin kendilerine başvurulan peygamberlerin, şahsî zellelerinden bahsederek kendilerini şefaat etmeye lÂyık gormemeleri, hem yuksek edep ve tevÂzularının bir gostergesidir, hem de şefaatin derece derece olduğunun, en buyuk şefaat yetkisinin de Peygamber Efendimiz -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- ’de bulunduğunun bir ifÂdesidir. Daha sonra CenÂb-ı Hakk ’ın izin vermesiyle diğer peygamberler de şefaat edeceklerdir.
Yine Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Efendimiz bir hadîs-i şerîflerinde, CenÂb-ı Hakk ’ın kendisine uc makbul du hakkı verdiğini ifÂde buyurmuş, sonra da sozlerine şoyle devam etmişlerdir:
“…Bunun uzerine ben:
«AllÂh ’ım! Ummetimi mağfiret eyle! AllÂh ’ım! Ummetimi mağfiret eyle!» diye du ettim.
Ucuncu isteğimi de butun mahlûkÂtın, hatt İbrahim -aleyhisselÂm- ’ın bile bana muhtac olacağı ve benden şefaat dileyeceği gune bıraktım.” (Muslim, MusÂfirîn, 273)
KURAN-I KERİM ’E GORE ŞEFAAT VAR MI? - Şefaat İle İlgili Ayetler Butun bu hakîkatlere rağmen bazı kimseler, Allah ’tan başka kimsenin şefaat edemeyeceğini soyleyerek, ne kadar sahih olursa olsun, şefaat konusundaki hadislerden sarf-ı nazar ederek bunları kabule yanaşmamaktadırlar. HÂlbuki bircok Âyette Allah TeÂl ’nın izin verdiklerinin şefaat edebileceği acıkca beyÂn edilmiştir. MeselÂ:
“…İzni olmadan O ’nun huzûrunda kim şefaat edebilir?..” (el-Bakara, 255)
“…Onun izni olmadan hicbir şefaatci şefaat edemez…” (Yûnus, 3)
“RahmÂn nezdinde soz ve izin alandan başka hicbirinin şefaate gucu yetmeyecektir.” (Meryem, 87)
“AllÂh ’ın huzûrunda kendisinin izin verdiği kimselerden başkasının şefaati fayda vermez.” (Sebe ’, 23) Âyetleri bunu gostermektedir.
Ozellikle de;
“O gun RahmÂn ’ın izin verdiği ve sozunden hoşlandığından başkasının şefaati fayda vermez.” (TÂhÂ, 109) Âyet-i kerîmesi, AllÂh ’ın izniyle şefaatin hak olduğunu gosteren bÂriz bir delildir.
Dipnotlar:
[1] İshak bin RÂhûye, Musned, I, 84/10; Beyhakî, el-Baʻs ve ’n-Nuşûr, I, 336/609.
[2] Bkz. el-İsrÂ, 3.
[3] Burada, Fetih Sûresi ’nin 2. Âyetindeki; “Allah Sen ’in gecmiş ve gelecek gunahını bağışlar…” ifÂdesine işaret vardır ve bu tÂbir, te ’kid/kuvvetlendirme icin kullanılan bir kalıptır. Yani bu ifÂdeyle CenÂb-ı Hak, Rasûl-i Ekrem -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Efendimiz ’in mÂsum olduğunu, gunahlardan muhafaza edildiğini kastetmektedir.
Ayrıca buradaki “gunah” kelimesi icin şu îzahlar yapılmıştır:
Ÿ Gunahtan kasıt, Peygamber Efendimiz ’in ictihad yaparken evl ve efdal olanı değil de, daha az doğru olanı tercih etmesidir. Bu tercihin normalde gunah olmadığı hÂlde “gunah” diye isimlendirilmesi, Allah Rasûlu ’nun yuksek makam ve mansıbına nazarandır. Cunku denilmiştir ki; “EbrÂr ’ın hasenÂtı, mukarrabînin seyyiÂtı gibidir.” Yani sÂlih ve takv sahibi kimseler icin guzel ve makbul sayılan bazı işler, AllÂh ’a yakınlıkta cok daha ileri seviyede bulunan zevÂt icin bir kusur sayılabilir. Zira onların bulunduğu Hakk ’a yakınlık seviyesi, cok daha yuksek bir fazîlet sergilemelerini gerekli kılar.
Ÿ Bazı ulem da demişlerdir ki, burada gunahın işlenmesi kastedilmeyerek, terkibin butunu, muÂheze olunmamaktan kinÂyedir. Gelecek gunahtan kasıt, Peygamberimiz ’in du ve şefaatiyle affedilecek olan ummetinin bazı gunahlarıdır.
Ÿ Bununla kucuk gunahlar, yani zelleler kastedilmiştir. Zelleler ise, gayr-i irÂdî hatalardır. Bu hatalar ister sehven, isterse kasten olsun, peygamberler hakkında cÂizdir ve bu zelleler onları, kendilerini beğenmekten korur. Ayrıca peygamberlerin beşer olmak hasebiyle hat işleyebilecekleri gerceği, ummetlerinin onları aşırı derecede yucelterek ulûhiyet izÂfe etmelerine de bir mÂnî teşkil eder.
Ÿ Bu ifÂde, ummet-i Muhammed ’i istiğfÂra teşvik etmek icindir.
Ÿ Bu Âyetin nÂzil olduğu zaman, mekÂn ve ahvÂl goz onune alındığında acıkca anlaşılmaktadır ki, burada bağışlanan gunahlardan maksat, gecmiş 19 sene icerisinde Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Efendimiz ’in onderliğinde İslÂm ’ın yayılması icin yapılan mucÂdeleler, gayretler ve savaşlarda muslumanların yaptığı birtakım hatalardır. Bu hataları hic kimse bilmemektedir. Hatt insan aklı, bu samimî gayretler icinde bir eksiklik arayıp bulmakta da Âcizdir. LÂkin Allah TeÂl nazarında, en guzel ve en yuce olma olcusune gore bu gayretlerde oyle kusurlar oluyordu ki, bunlardan dolayı muslumanlara, muşriklere karşı kesin bir zafer nasîb olmuyordu.
Dolayısıyla Allah TeÂl ’nın buyruğunda şu denmek istenmektedir:
“Eğer siz, bu hatalarla calışmalarınıza ve cihÂdınıza devam etseydiniz, muşrik Arapları yenmeniz, onları alt etmeniz icin daha uzun zaman gerekirdi. Ama Biz butun bu kusurları ve hataları bağışlayarak, sadece kendi kerem ve lûtfumuzla onları gidererek Hudeybiye ’de size bu fetih ve zafer kapısını actık. Yoksa siz bu zaferi, kendi gayretinizle elde edemezdiniz.”
Burada şu nokta da iyice anlaşılmalıdır ki, bir topluluk, herhangi bir gÂye uğruna gayret sarf ediyorsa, bu gayretin eksiklikleri, kusurları, hatÂları, o topluluğun liderine yonelir. Bu, kusur ve hatÂların, liderin şahsî hatÂları olduğu mÂnÂsına gelmez. Aslında bu hatÂlar, butun o topluluk tarafından işlenir. BizÂtihî o topluluğun hareketlerinin bir neticesidir. Ama mes ’ûliyet liderde olduğu icin, suclamalar lidere yoneltilir.
Ayrıca şu hususu da ifÂde etmek gerekir ki; Nasr Sûresi Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Efendimiz ’in vefÂtını haber vermek uzere son gunlerinde nÂzil olmuştur. Bu sûrede CenÂb-ı Hak, Peygamberimiz ’in şahsında butun ummeti, kulluğun bir gereği olarak, bir zafere nÂil olduklarında AllÂh ’ı hamd ile tesbîh etmeye ve farkında olmadan yapmış oldukları hatÂlara karşı da istiğfarda bulunmaya davet etmektedir.
Nitekim Allah Rasûlu -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-, son zamanlarında:
“Ben AllÂh ’ı ulûhiyet makÂmına yakışmayan sıfatlardan tenzîh eder ve O ’na hamd ederim. Allah ’tan beni affetmesini diler ve O ’na tevbe ederim.” sozlerini sık sık soyler olmuştu.
Hazret-i Âişe -radıyallÂhu anhÂ-, bu sozu sık sık soylemesinin sebebini sorunca Peygamber Efendimiz -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-:
“Rabbim bana ummetim icinde bir alÂmet goreceğimi bildirdi. Onu gorduğumden bu yana bu tesbîhi cok soylerim. Ben o alÂmeti, Mekke ’nin fethine işaret eden;
«AllÂh ’ın yardımı ulaşıp fetih gercekleşince ve insanların grup grup AllÂh ’ın dînine girdiklerini gorduğunde Rabbini hamd ile tesbîh et ve O ’ndan mağfiret dile! Cunku Allah tevbeleri cok cok kabul edendir.” (en-Nasr, 1-3) (meÂlindeki Nasr) Sûresi ’nde gordum.” buyurdu. (Muslim, SalÂt, 220)
Dipnotlar:
[4] Bkz. Ahmed bin Hanbel, Musned, I, 4; İbn-i HibbÂn, Sahîh, XIV, 394; Heysemî, X, 374.
[5] Bkz. BuhÂrî, Enbiy 3, 9, Tefsîr 17/5; Muslim, ÎmÂn, 327, 328; Tirmizî, KıyÂmet, 10.
[6] Bkz. BuhÂrî, EnbiyÂ, 54.
[7] Bkz. Tirmizî, MenÂkıb, 1/3615, Tefsîr, 18; İbn-i MÂce, Zuhd 37; Ahmed, I, 281, 295, III, 2, 144.
Kaynak: Osman Nuri Topbaş, Ebediyet Yolculuğu, Erkam Yayınları
İslam ve İhsan
ŞEFAAT NASIL OLACAK? ŞEFAATİ NASIL ANLAMALIYIZ?
ŞEFAAT NEDİR? KİMLER ŞEFAAT EDECEK? KİMLERE ŞEFAAT EDİLMEYECEK?