İmanın artması veya eksilmesi soz konusu mudur?İmanın artması ve eksilmesi konusuna iki acıdan bakılabilir:
a. İman, inanılması gereken hususlar yonunden artmaz ve eksilmez. Cunku bir kimse inanılacak esasların hepsini kabul etse, fakat meleklere inanmasa veya namazın farzolduğuna ya da zinanın haram olduğuna inanmasa iman etmiş sayılmaz. İman edilecek esasların birini kabul etmeme durumunda iman gercekleşmiş olmaz. Dolayısıyla imanın artıp eksilmesi de soz konusu olmaz. Herkes aynı şeylere iman etmekle yukumludur. İnanılacak esaslar konusunda alimle cahil, kadınla erkek, Peygamberle Peygamber olmayan arasında hicbir fark yoktur. İmam Ebu Hanife bu konuda şu guzel acıklamayı yapmıştır: “İman artmaz, eksilmez. Cunku imanın artması, ancak kufrun eksilmesiyle; imanın eksilmeside kufrun artmasıyla mumkun olabilir. Bir şahsın aynı anda hem mu ’min, hem de kÂfir olması ise yanlış bir duşunce şeklidir.” (Ali el- KÂri, Şerhu ’l- fıkhı ’l- Ekber, s. 79)
b. İman, nitelik yonunden artma ve eksilme gosterebilir. Kiminin imanı kuvvetli ve olgun, kiminin zayıftır. Kiminin ki “ilme ’l yakin” (İşitmeye ve duşunmeye bağlı bilgi ve inanc) derecesindedir, kiminin de “ayne ’l yakin” (gormeye dayanan bilgi ve inanc ) veya “hakka ’l- yakin” (yaşamaya, gonulde duymaya dayalı bilgi ve inanc) derecesindedir. İmanda bu ceşit bir artma ve eksilmenin olduğu, ayet ve hadislerde de bildirilmektedir. Mesela İbrahim aleyhisselÂm oluleri nasıl dirilttiğini gostermesini Allah ’tan istemiş, Yuce Allah ’ın “İnanmadın mı?” sorusuna, “Hayır, inandım, fakat kalbimin mutmain olması icin gormek istedim”(Bakara Sûresi, 260) cevabını vermiştir. Boylece, Allah ’ın oluleri nasıl dirilttiğini gordukten sonraki onun imanı, oncekinden daha kuvvetli olduğu ortaya konulmuştur.
Kur ’an-ı Kerim ’deki:
اِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذينَ اِذَا ذُكِرَ الّٰلُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ وَاِذَا تُلِيَتْ عَلَيْهِمْ اٰيَاتُهُ زَادَتْهُمْ ايمَانًا
“Muminler ancak Allah anıldığı zaman yurekleri titreyen, Allah ’ın ayetleri kendilerine okunduğu zaman imanlarını artıran kimselerdir.”(EnfÂl Sûresi, 2) ayeti yanı sıra imanın artıp eksildiğini ifade eden diğer ayetler(Ali İmran Suresi, 173, Ahzab Suresi 22 Fetih Suresi, 4) ve hadisler, imanın sayı ve hacim bakımından artıp eksilmesini değil keyfiyet bakımından kuvvetli veya zayıf oluşunu gostermektedir.
Kaynak: İslam Akaidi, Erkam Yayınları


İslam ve İhsan