Mahşer gunu neler sorulacak? Ahirette sorulacak sorular...Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Efendimiz ibadetlerden ilk sorulacak suÂlin, dînin direği olan “namaz” hakkında olacağını şoyle haber vermişlerdir:
“KıyÂmet gunu kulun hesÂba cekileceği ilk amel, namazdır. Eğer kul, namazlarını AllÂh ’ın istediği şekilde ed etmiş ise, felÂha erer ve maksûduna nÂil olur. Namazlarını ed etmemiş veya gafletle kılmışsa, kaybeder ve husrÂna uğrar.
Şayet farzlarından bir şey noksan olursa, Azîz ve Celîl olan Rabbimiz:
«Kulumun nÂfile namazları var mı, bakınız?» buyurur. Farzların eksiği nÂfilelerle tamamlanır.
Sonra kul, diğer amellerinden de bu minvÂl uzere hesÂba cekilir.” (Tirmizî, SalÂt, 188/413; NesÂî, SalÂt, 9/462)
MAHŞERDE SORULACAK İLK SORU Kul hakları icinde ise ilk olarak “haksız yere akıtılan kanların” hesÂbı sorulacaktır. Nitekim Nebiyy-i Ekrem -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Efendimiz şoyle buyurmuşlardır:
“KıyÂmet gunu insanlar arasında ilk gorulecek dÂvÂ, kan dokmekle alÂkalı olanlardır.” (BuhÂrî, DiyÂt, 1; Muslim, KasÂme, 28)
Kan dokmeyle alÂkalı gunahların hesapta en başa alınması, CenÂb-ı Hakk ’ın, haksız yere adam oldurme ve yaralamaya ne kadar cok gazaplandığını da ortaya koymaktadır.
Dunyevî bir meseleden dolayı adam oldurmek, buyuk gunahtır. LÂkin bir kimsenin, mu ’min olduğunu bildiği hÂlde bir başkasını oldurmesi, cok daha buyuk bir gunahtır. CenÂb-ı Hak boyle bir kimsenin cezÂsını Âyet-i kerîmede şoyle ifÂde buyurmaktadır:
“Kim bir mu ’mini kasten oldururse cezÂsı, icinde ebediyyen kalacağı Cehennem ’dir. Allah ona gazap etmiş, onu lÂnetlemiş ve onun icin buyuk bir azap hazırlamıştır.” (en-NisÂ, 93)
MAHŞERDE SORULACAK SORULAR Rasûl-i Ekrem -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Efendimiz, kıyÂmet gunu hesÂbı verilecek diğer hususları ise hadîs-i şerîflerinde şoyle haber vermişlerdir:
“KıyÂmet gunu kula ilk (olarak hesÂbı) sorulacak nîmetlerden biri şudur:
Ona; «Biz senin bedenine sıhhat vermedik mi? Seni (sıcak gunlerde) soğuk suya kandırmadık mı?» denir!” (Tirmizî, Tefsîr, 102/3358)
“Hicbir kul, kıyÂmet gunu şu beş şeyden hesÂba cekilmeden bir adım dahî atamaz:
- Omrunu nerede tukettiğinden,
- İlmini nerede kullandığı ve onunla ne ameller işlediğinden,
- Malını nereden kazandığından,
- Malını nereye harcadığından ve
- Vucudunu (gencliğini) nerede yıprattığından.” (Tirmizî, KıyÂmet, 1/2417)[1]
YAŞADIĞIMIZ ZAMAN “İlim asrı” denilen ve her turlu bilgiye ulaşmanın son derece kolaylaştığı bir zamanda yaşıyoruz. Oyle ki artık cehÂlet, neredeyse mÂzeret olmaktan cıktı. Dînini oğrenmek isteyen bir Musluman; okumak, araştırmak ve sormak icin pek cok imkÂna sahip durumda. Bu buyuk nîmetin şukrunu ne kadar ed edebildiğimizden, akıl dağarcığımızı hangi bilgilerle doldurup gonullerimizi nelerle yoğurduğumuzdan da bir gun hesap vereceğimizi unutmamalıyız. En hayÂtî ve oncelikli tahsîlin, dînimizi doğru oğrenip takv uzere hayatımıza tatbik edebilmek olduğunu hatırımızdan cıkarmamalıyız.
Universiteyi bitirmiş, yuksek tahsil yapmış, bilgili, kulturlu nice gencler goruyoruz. Ne yazık ki Kur ’Ân ve Sunnet kulturunden haberleri yok. Yaptıkları tahsilin de, Kur ’Ân ve Sunnet ’te medhedilen ilim olduğunu zannediyorlar. HÂlbuki insanın zihnini ve kalbini AllÂh ’a goturmeyen, O ’nun kudret ve azamet-i ilÂhiyyesini idrÂke ulaştırmayan bilgiler, kişiye belki bu dunyada bir etiket ve apolet kazandırır, fakat onu ebedî bir husrÂna duşmekten kurtaramaz.
Yûnus ’un dediği gibi;
İlim ilim bilmektir,
İlim kendin bilmektir,
Sen kendini bilmezsen;
Bu nice okumaktır?
En buyuk ilim, CenÂb-ı Hakk ’ı tanıyabilmek, O ’na guzel bir kul olabilmektir. Kendimizi sık sık hesÂba cekerek Kur ’Ân-ı Kerîm ve Sunnet-i Seniyye ’ye dÂir ilimlerin hayatımızda ne kadar yer tuttuğuna iyi bakmalıyız. Zira yarın bunun da hesÂbını vereceğiz.
AHİRETTE İNSANLAR BİRBİRİNDEN DAVACI OLACAK CenÂb-ı Hak Âyet-i kerîmede şoyle buyuruyor:
“Sonra siz muhakkak kıyÂmet gunu Rabbinizin huzûrunda muhÂkemeye duracak (birbirinizden dÂvÂcı olacak)sınız.” (ez-Zumer, 31)
Bu Âyet-i kerîme nÂzil olunca ashÂb-ı kirÂmdan Zubeyr -radıyallÂhu anh-:
“‒YÂ RasûlÂllah! Dunyada dÂvÂlaştıktan sonra aramızdaki husûmet Âhirette de tekrarlanacak mı?” diye sordu.
Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Efendimiz:
“‒Evet, (her hak sahibine hakkı verilinceye kadar devam edecek)!” buyurdular.
Zubeyr -radıyallÂhu anh-:
“‒O zaman iş cok ciddî ve cetin!” dedi. (Tirmizî, Tefsîr, 39/3236)
Zira o gun, mazlumun zÂlimden alınmadık hicbir hakkı bırakılmayacaktır.
SUYU SUTTEN AYIR! AshÂb-ı kirÂm, kıyÂmet gunu hesÂbını veremeyecekleri bir işi yapmamaya buyuk titizlik gosterir, bu hususta gaflet ve ihmÂli olanları da îkaz ederlerdi.
Nitekim Ebû Hureyre -radıyallÂhu anh-, bir gun sute su karıştırıp satan bir kişiye rastlamıştı. Ona, şu fÂnî hayatı değil de, sonsuz olan Âhiret yurdunu unutmadan hareket etmesi gerektiğini ifÂde sadedinde:
“‒KıyÂmet gunu sana; «Suyu sutten ayır bakalım!» denilirse hÂlin nice olur?!» buyurdu. (Beyhakî, Şuab, VII, 231/4927)
AHİRETTE KURTARAN AMELLER Bir gun Rasûl-i Ekrem -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Efendimiz devesinin uzerinde, arkadaşları da O ’nun onunde gidiyorlardı. MuÂz bin Cebel -radıyallÂhu anh-:
“–Ey AllÂh ’ın Elcisi! Sen ’i rahatsız etmeyeceksem, yanına yaklaşmama izin verir misin?” diye sordu. Efendimiz -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-:
“–Yaklaş!” buyurdu. Hazret-i MuÂz O ’na yaklaştı, yan yana ilerlemeye başladılar. MuÂz -radıyallÂhu anh-:
“–Canım Sana fed olsun, y RasûlÂllah! CenÂb-ı Mevl ’dan niyÂzım, bizim (can) emÂnetimizi Sen ’den once almasıdır. Allah gostermesin, eğer Sen bizden once vefÂt edersen, Sen ’den sonra hangi ibadetleri yapalım?” diye sordu.
Efendimiz -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- bu soruya cevap vermedi. Bunun uzerine MuÂz -radıyallÂhu anh-:
“–Allah yolunda cihÂd mı edelim?” diye sordu. Efendimiz şoyle buyurdu:
“–Allah yolunda cihÂd guzel şeydir; ama insanlar icin bundan daha hayırlısı vardır.”
“–Yani oruc tutmak, zekÂt vermek mi?”
“–Oruc tutmak, zekÂt vermek de guzeldir.”
MuÂz -radıyallÂhu anh-, bu minvÂl uzere insanoğlunun yaptığı butun iyilikleri sayıp doktu. Rasûl-i Ekrem -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- her defasında:
“–İnsanlar icin bundan daha hayırlısı vardır.” diyordu. Hazret-i MuÂz:
“–Anam, babam Sana kurban olsun, insanlar icin bunlardan daha hayırlı olan nedir?” diye sordu. Peygamber Efendimiz ağzını gosterdi ve:
“–Hayır konuşmayacaksa susmak.” buyurdu.
MuÂz -radıyallÂhu anh-:
“–Konuştuklarımızdan dolayı hesÂba mı cekileceğiz?” diye sordu.
Bunun uzerine Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem-, MuÂz ’ın dizine hafifce vurdu ve ona şunları soyledi:
“–Allah hayrını versin ey MuÂz! İnsanları yuzustu Cehennem ’e surukleyen, dillerinin soylediğinden başka nedir ki?
Kim AllÂh ’a ve Âhiret gunune inanıyorsa, ya faydalı soz soylesin veya sussun, zararlı soz soylemesin! Sizler hayırlı soz soyleyerek kazanclı cıkınız; zararlı soz soylemeyerek rahat ve huzura kavuşunuz.” (HÂkim, IV, 319/7774)
Demek ki kıyÂmet gunu, dunya hayatımızda ağzımızdan cıkan butun sozlerin de hesÂbı sorulacaktır. Bu husustaki bazı istisnÂları da Allah Rasûlu -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Efendimiz şoyle bildirmişlerdir:
“Âdemoğlunun, iyiliği tavsiye edip kotulukten sakındırmak veya Allah TeÂl ’yı zikir hÂric, butun sozleri aleyhinedir, lehine değildir.” (Tirmizî, Zuhd, 63/2412)
SOYLENMEYEN SOZLERİN HESABI Ağızdan cıkan boş ve zararlı sozler gibi, soylemek gerekirken soylenmeyen sozlerin de hesÂbı vardır:
Ebû Hureyre -radıyallÂhu anh- şoyle anlatır:
“(Biz, ashÂb-ı kirÂm arasında şu hakîkati) duyardık:
KıyÂmet gununde bir kişinin yakasına, hic tanımadığı biri gelip yapışır. Adam şaşırır ve:
«–Benden ne istiyorsun? Ben seni hic tanımıyorum ki!» der.
Yakasına yapışan kişi ise:
«–Dunyada iken beni hat ve cirkin işler uzerinde gorurdun de îkaz etmez, beni o kotuluklerden alıkoymazdın.» diyerek ondan dÂvÂcı olur.” (Munzirî, et-Terğîb ve ’t-Terhîb, III, 164/3506; RudÂnî, Cem ’u ’l-FevÂid, V, 384)
Dolayısıyla tebliğ ve irşadda bulunma imkÂnımız varken ihmÂl ettiğimiz nice kimsenin Mahşer gunu yakamıza yapışıp;
“‒Sen, senden oncekilerin ihlÂslı gayretleri neticesinde İslÂm ile muşerref olmuştun. İslÂm nedir, îman nedir biliyordun. Bana nicin anlatmadın? Benim ateşten kurtulmam icin, nicin yardımını esirgedin?!” diyebileceğini unutmamalıyız.
Ebû Ali ed-DekkÂk g haksızlık karşısında hak ve hakîkati tebliğden uzak durmanın bir îman zaafı olduğunu ifÂde sadedinde şoyle buyurmuştur:
“Hakkı soylemeyip sukût eden kişi, dilsiz şeytandır.” (Kuşeyrî, RisÂle, I, 245; Nevevî, EzkÂr, s. 335/1030)
Rasûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Efendimiz şoyle buyurmuşlardır:
“Sizden her kim bir kotuluk gorurse onu eliyle duzeltsin, buna gucu yetmezse diliyle duzeltsin, buna da gucu yetmezse kalbiyle buğz etsin ki bu, îmÂnın en zayıf hÂlidir.” (Muslim, ÎmÂn, 78)
HÂsılı insan, hayır veya şer nÂmına kucucuk bir zerrenin bile gozden kacmayacağı bir gunde her şeyin hesÂbını vereceğini aklından cıkarmamalıdır.
Dipnotlar:
[1] Ayrıca bkz. DÂrimî, Mukaddime, 45/543-545; İbn-i Ebî Şeybe, Musannef, VII, 125/34694; Beyhakî, Şuab, III, 278/1648.
Kaynak: Osman Nuri Topbaş, Ebediyet Yolculuğu, Erkam Yayınları
İslam ve İhsan