Banyo kuveti, minik kopukler, oyuncak ordekler ve mutlu bebişlerle dolu bebek şampuanı reklamlarında hep duyduğumuz o “goz yakmayan” formuller tam olarak ne anlama geliyor?
Yetişkin şampuanları neden goz yakıyor? Bizim de saclarımız ipek gibi, kokumuz bebek gibi olsa bir de gozlerimiz yanmasa olmaz mıydı veya yetişkinler olarak biz de bebek şampuanı kullansak ne olur?
Gozlerimiz o kadar hassas ki neredeyse her şey yanma hissi yaratabilir.
Once nelerin goz yaktığına bir bakalım. Aslına bakarsan aklına gelebilecek coğu madde, gozle temas ettiğinde ciddi yanma hissine neden olabilir. Hatta su bile.
Yalnızca goz dokusu ile ciddi olcude uyumlu bazı nadir bileşimler bunu azaltabilir veya hic hissedilmemesini sağlayabilir.
Her şampuan biraz batma ve yanma hissi yaratır. Bebek şampuanları da.
Yani hic goz yakmayan şampuan diye bir şey yok. Ama temizleyici ozelliği daha az olan şampuanlar daha az goz yakar.
Cocuklar yetişkinler gibi saclarına cok sayıda urun surmediklerinden temizleyici ozelliği cok daha az olan şampuanlar onlar icin yeterli olur.
Daha bilimsel acıklamalara mı ihtiyacın var?
Şoyle ki, şampuanın icindeki molekuller hem suyu hem de yağı sever ve boylece yağ şampuanla birlikte yıkanıp atılabilir. Surfaktanlar, şampuanların icinde bulunan ve suyla buluşunca buluştukları yerdeki yuzey gerilimini etkileyen bileşiklerdir.
Bebek şampuanlarındaki surfaktanlar yetişkin şampuanlardakinden daha uzundur, bu şekilde olmaları da onları daha az etkili ama daha acısız bir hale getirir. Bebeklerin sacları yetişkinler kadar yağ uretmediğinden bu gayet yeterli olur.
Yetişkin şampuanları genellikle sacı daha iyi temizleyebilmek icin laurik ya da loril dediğimiz turden, daha sert formulasyonları olan sulfatlar icerirler. Bebek şampuanlarındaki formulasyon ise cok daha hassas iceriğe sahiptir. Yetişkin şampuanları kadar guzel temizlemez ama gozlere de batma yapmaz.
Aşağıdakilerden hicbir şey anlamayabilirsin ama sonuncu kodun ortasındaki 39 surfaktanın ne kadar uzun olduğunu bize gosteriyor.
Hic sulfat icermeyen sabunlar da gozleri mahvedebiliyor.
Evet goz yakan tek şey sulfat değil. Aslına bakarsan arıtılmış su bile gozunu yakar. Gozlerin ona temas eden, ozmotik basıncı ve pH ’ı goz zarından farklı olan her şeye karşı aşırı derecede hassastır.
Son yıllarda şampuan yerine orneğin Kastil sabunu gibi ceşitli sabunlar kullanmak da oldukca tercih ediliyor. Kastil sabunu gibi sulfat icermeyen sabunlar da aynı şekilde gozun pH dengesinden cok daha farklı bir asidik yapıdadır. Yani ister sulfur iceren ister icermeyen bir şampuan olsun pH ve ozmotik basıncı doğru olmadıkca yine goz yakacaktır.
En son ne zaman gozune şampuan kactı ve gozun yandı? Muhtemelen uzun zaman once.
Evet hatırlamıyor bile olabilirsin. Cunku duşa girdiğimizde ne zaman şampuan sureceğimizi, ne zaman suyu acacağımızı ve kopuklerin yuzumuze suzuleceğini biliyoruz. Bunu duşunmuyoruz bile, refleks olarak gozumuzu kapatıp kendimizi koruyabiliyoruz.

Bebekler henuz bunu oğrenememiş oluyorlar. Bu yuzden gozlerini acık unutup gozlerine burunlarına kopuklu suların kacma riski yetişkinlere kıyasla cok daha fazla oluyor. Bu yuzden yetişkinler icin daha temizleyici ve daha can acıtabilecek şampuanlar sorun değilken bebekler icin sorun olabiliyor.
Kaynaklar: Lammy Rheology, Limmer HTC, Puracy, Baby Care Guru, Washington Post Webtekno'yu Threads'de takip et, haberleri kacırma