Allah cirkinliklerin acığını da gizlisini de haram kılmıştır.“Allah kulunu gunahlardan kıskanır” ile ilgili hadisler ve hadislerin acıklaması...
1- Ebû Hureyre ’den (r.a.) rivÂyet edildiğine gore Nebiyy-i Ekrem şoyle buyurmuştur:
“Allah TeÂl kıskanır. Allah ’ın kıskanması, mu ’min kulunun O ’nun haram kıldığı şeyi işlemesi sebebiyledir.” (BuhÂrî, NikÂh, 107; Muslim, Tevbe, 36. Ayrıca bkz. Tirmizî, RadÂ, 14/1168; Ahmed, II, 519, 536, 539)
2- Abdullah bin Mes ’ûd (r.a.) der ki: Resûlullah şoyle buyurdu:
“(Kulunu) Allah ’tan daha cok kıskanan bir varlık yoktur. Bu sebeple O, cirkinliklerin acığını da gizlisini de haram kılmıştır…” (Muslim, Tevbe, 33, 32-35. Ayrıca bkz. BuhÂrî, Tefsîr, 6/7; Tevhîd, 15)
3- Ebû Hureyre ’den (r.a.) nakledildiğine gore Resûlullah şoyle buyurmuştur:
“Allah TeÂla Hazretleri meleklerine şoyle emreder:
«Kulum kotu bir amel yapmak isterse, onu yapmadıkca yazmayın! Yapınca, onu aleyhine bir gunah olarak yazın! Eğer benim rızÂmı duşunerek terk ederse bunu onun lehine bir hasene yazın! Kulum iyi bir iş yapmayı arzu ederse, yapmasa bile ona bir hasene yazın! Eğer onu yaparsa, en az on misli olmak uzere yediyuz misline kadar ona sevap yazın!” (BuhÂrî, Tevhîd, 35; Muslim, ÎmÂn, 203, 205)
HADİSLERİN ACIKLAMASI Gunah, ilÂhî emir ve yasaklara muhÂlif inanc, soz, fiil ve davranışlar, dinen suc sayılan işlerdir. Resûlullah gunahı hadis-i şeriflerinde şoyle tarif eder:
“(Gunah) kalbini tırmalayıp duran ve insanların bilmesini istemediğin şeydir.” (Muslim, Birr, 14, 15. Ayrıca bk. Tirmizî, Zuhd, 52)
KOTULUĞUN KAYNAĞI Dunyaya imtihan maksadıyla gonderilen insan, hem hayra hem de şerre istidatlı olarak yaratılmıştır. Onun yapısında bulunan ko­tuluk meylinin kaynağı nefistir. Cunku nefis, “devamlı kotuluğu emreden (nefs-i emmÂre)”[1] ve kişiyi gunaha sevketmek icin fısıltılar hÂlinde devamlı telkinlerde bulunan[2] dÂhilî bir duşmandır.
İnsanı gunahlara sevkeden bir başka sÂik de, onun olumsuz bir dunya ha­yatını arzu etmesi ve Âhireti pek duşunmemesidir.[3] Kendini bu zehirli duygulara kaptıran insan, Âhireti unutarak pervasızca ha­reket eder ve hayvanî isteklerini tatmin edebilmek hırsıyla gunahlara kolayca duşuverir.
Ayrıca insanın zayıf yaratılması,[4] mal, mulk ve evlat sevgisiyle dolu olması da onu gunahlara suruklemektedir.[5]
Gunahın hÂricî sebepleri de vardır. Dunya hayatının cÂzibe­si,[6] kotu ornek­lerin bol miktarda mevcudiyeti[7] ve sırÂt-ı mustakîm uzerine oturup insanları Hak yolundan saptırmaya ahdetmiş olan şeytanın aldatması[8] bunlardandır.
İnsan butun bunlarla mucÂdele edebilmek icin nefsini tezkiye ve kalbini tasfiye ameliyesi ile meşgul olmalıdır. Bu sÂyede, Allah ’tan gÂfil olmadan zikir uzere bir hayat yaşamayı oğrenmelidir. Zira butun gunahlar, insan Allah ’ı unuttuğu zaman devreye girmeye başlar.
Gunahları terk ederek onlardan uzaklaşmak, ilÂhî emirleri yapmaktan daha once gelir. Kalp evvel gunahlardan temizlenmeli, daha sonra farzları yaparak nûrla doldurulup tezyîn edilmelidir. Cunku gunahlar ve haramlar, dinî duyguları helÂk eden zehirler mesÂbesindedir. Fakat zÂhiren bal gibi gorunup insanlara tatlı gelir. Onlara aldanan insanlar da nihÂyetinde mÂnevî hayatlarını perişÃ‚n ederler.
Şunu unutmamalıdır ki, her nimet bir kulfeti gerekli kılar. Cennet ve CemÂlullah ’ı isteyen mu ’minler de, nefse tatlı gelen gunahlara duşmemek icin birtakım kulfet ve meşakkatlere katlanmak mecbûriyetindedir. Bu hÂl, ilÂhî imtihanın bir sırrıdır.
ALLAH KULUNU NEDEN KISKANIR? CenÂb-ı Hak kullarını cok sevdiği icin dÂim onların hayrını istemekte ve her zaman onlara rahmetiyle muÂmele etmektedir. Dolayısıyla Allah, kullarının gunah işleyerek imtihanı kaybetmesini ve Yuce ZÂtından uzaklaşmasını asla istemez/bundan hoşnut olmaz. Birinci hadisimizde beyan edildiği uzere, kullarını gunahtan kıskanır. O yuce kudret, onların nefse, şeytana ve neticede gunahlara kapılarak sırat-ı mustakîmden ayrılmasını ve Cennetin yolunu şaşırmasını hic istemez. Kullarının devamlı kendisine doğru gelerek mÂnen yukselmesini ve Cennetinden istifÂde etmesini arzu eder. Onlara, Yuce ZÂtını hicbir zaman unutmayıp dÂimî berÂberlik şuuruna ermelerini tavsiye eder. Cunku insanların butun kazancı buradadır.
Hadis-i şerifte gecen ve “kıskanclık” diye tercume ettiğimiz “gayret” kelimesi, Allah ’a nisbet edilince, kulunun haram ve gayr-i meşrû soz ve fiiller yapmasına, dalÂlet ve şekÂvete duşmesine rız gostermemesi, ona merhamet ederek doğruluk, hidayet ve saadet uzere olmasını ve Yuce ZÂtına yaklaşmasını arzu etmesi mÂnÂlarına gelir. Yoksa, insanlarda olduğu gibi Âni ve olcusuz tepkilerle kendisini gosteren bir gayret ve kıskanclık Allah hakkında duşunulemez.
CenÂb-ı Hak kulunun kotu duruma duşmesine rız gostermeyeceğini şoyle beyan buyurur:
“Eğer inkÂr ederseniz, şuphesiz Allah, size muhtac değildir. Bununla beraber O, kullarının kufrune rÂzı olmaz.” (Zumer 39/7)
Aslında kıskanclık, karı-kocanın muhabbet ve koruma hisleriyle birbirlerini başkalarından sakınmalarını, kızgınlık gosterip sitemde bulunmalarını ifade eder. CenÂb-ı Hak da, kullarını korumak ister ve onların kendisinden uzaklaşmalarından hoşlanmaz. Bu sebeple gunahları yasaklar ve gunaha kapılan kullarını, bu musîbetten kurtarıp temizlemek icin, bazı bel ve musîbetlerle tedip eder. İşte boyle durumlarda “Gayretullah ’a veya gayret-i ilÂhiyeye dokundu” denir.
Yuce Rabbimiz, insanların mÂnevî olarak alcalıp, Âhirette perişÃ‚n olmasına rız gostermez. Gunahlar ise melekî hisleri hayvÂnî arzulara teslîm ederek, rûhun mukemmele doğ­ru gelişimine mÂnî olur ve onu en aşağı seviyeye (esfel-i sÂfilîne) doğru surukler. Netîcede kalbin kararıp sÂfiyetini kaybetmesine sebep olur. Bu da en guzel kıvamda ve mukerrem olarak yaratılan insanın tukenişini ifade eder. Dolayısıyla kalbin sÂfiyet ve berraklığını muhÂfaza icin, gunah ve mÂsiyetlerin menfî telkinlerinden son derece sakınmak îcÂb eder.
ALLAH COK KISKANCTIR İkinci hadisimizde, Allah ’tan daha cok kıskanan kimse bulunmadığı, bu sebeple de Allah ’ın cirkinliklerin acığını da gizlisini de yasakladığı ifade edilmektedir.
Bu durum, kullarına Allah ’tan daha cok şefkÂt ve merhamet gosteren kimse bulunmadığını gosterir. Her şeyi en iyi bilen Rabbimiz, gunahların kulları icin ne kadar zararlı olduğunu da en iyi şekilde bildiğinden, acık gizli butun gunahları yasaklamıştır. Gunahların işlenmesine CenÂb-ı Hak kadar kızan ve bunu O ’nun kadar cok yasaklayan kimse olamaz. O hÂlde, Allah ’ın gunahkÂr kuluna vereceği ağır cezayı yadırgamamak îcÂb eder. Yuce Rabbimiz bu cezalarla kullarını korkutup, onları gunahların zararından muhÂfaza etmeyi murÂd etmektedir.
Allah TeÂlÂ, kullarını gunah ve cirkinliklerden muhÂfaza etmek icin Peygamberler ve kitaplar gondermiş, emir ve yasaklarını onceden bildirmiştir. Koyduğu sınırlara riÂyet edilmemesi hÂlinde gazaplanacağını da daha onceden haber vermiştir. Butun bunlar onun kullarını gunahlardan korumayı murÂd etmesinden kaynaklanmaktadır.
CenÂb-ı Hak, gunahlar karşısında kulunu her varlıktan daha cok kıskanmakla birlikte, buna karşı muÂmelesini dÂim hikmetle, adÂletle ve en guzel şekilde yapar. Zulme ve haksızlığa asla meydan vermez. Hadisimizle alÂkalı şu rivÂyet, konuya biraz daha acıklık getirmektedir:
Sa ’d bin UbÂde (r.a.) bir gun Resûlullah Efendimiz ’in huzurunda:
“–Eğer hanımımın yanında yabancı bir erkek gorecek olursam, onu kılıcımın keskin tarafıyla vurup oldururum” demişti.
Bunun uzerine Allah Resûlu, cevresindekilere:
“–Siz, Sa ’d ’ın bu gayret ve hamiyetine şaşıyor musunuz?! Ben Sa ’d ’dan daha kıskancım. Allah TeÂl da benden daha kıskanctır” buyurdu. (BuhÂrî, NikÂh, 36, 107)
Bir yasağın ciğnenmesine karşı Hz. Peygamber ve Allah TeÂl ’nın hoşnutsuzluğu, elbette eşlerin birbirlerini kıskanmasından cok daha fazladır. Buna rağmen CenÂb-ı Hak, aceleyle karar verilmesini ve fevrî davranışlar sergilenmesini yasaklamıştır. Gunahlar karşısında takınılacak tavrı sağlam kÂide ve esaslara bağlamıştır. Dolayısıyla herkesin kendi kendine karar verip gunahkÂrları cezalandırmaya kalkması doğru değildir. Allah ’ın emir ve hukumlerinde pek cok hikmetler bulunduğunu bilerek bu emirlere tÂbî olmak îcÂb etmektedir.
İkinci hadisimizde gecen “FevÂhiş” kelimesi, gerek soz ve gerekse fiille icra edilen her ceşit cirkin iştir. Allah ’ın haram kıldığı butun cirkinlikler bu kelimenin sınırlarına dÂhildir.
Hadis-i şerifteki, “Kotuluklerin acığını da gizlisini de haram kılmıştır” ifadesi şu Âyet-i kerimelere telmihte bulunmaktadır:
“De ki: Gelin Rabbinizin size neleri haram kıldığını okuyayım: O ’na hicbir şeyi ortak koşmayın, ana-babaya iyilik edin, fakirlik korkusuyla cocuklarınızı oldurmeyin! Sizin de onların da rızkını biz veririz. Kotuluklerin acığına da gizlisine de yaklaşmayın ve Allah ’ın yasakladığı cana haksız yere kıymayın! İşte bunlar Allah ’ın size emrettikleridir. Umulur ki duşunup anlarsınız.” (En ’Âm 6/151)
Yuce Rabbimiz burada, “Kotuluklerin acığını da gizlisini de yapmayın” yerine “Kotuluklerin acığına da gizlisine de yaklaşmayın” buyuruyor. Yani bırakın yapmayı, yanına bile yaklaşmayın, demek istiyor. Bu da, Allah TeÂl ’nın kullarını haramlardan ne derece kıskandığını acıkca ortaya koyan nuktelerden biridir.
CenÂb-ı Hak, Kur ’Ân-ı Kerim ’de helÂl, hoş ve temiz şeylerden istifÂde etmeyi kullarına serbest bırakmış ve bunları yasaklamak isteyenleri azarlamıştır. Sonra da, kendisinin insanların faydasına olan şeyleri yasaklamayıp sadece zararlı şeyleri haram kıldığına işaret ederek şoyle buyurmuştur:
“De ki: Rabbim acığıyla, gizlisiyle tum cirkinlik ve hayÂsızlıkları, gunahı ve haksız yere sınırı aşmayı, hakkında hicbir delil indirmediği bir şeyi Allah ’a ortak koşmanızı ve Allah hakkında bilmediğiniz şeyleri soylemenizi haram kılmıştır.” (A ’rÂf 7/33)
CenÂb-ı Hak, kullarını gunahlardan şiddetle kıskanmasına rağmen onları hemen cezalandırmaz. Tevbe ederek istikÂmet kazanmaları icin muhlet verir. Buna aldanarak gunahlara iyice dalmak ise, buyuk bir ahmaklık ve husrÂn sebebidir.
Âyet-i kerimede şoyle buyrulur:
“Allah, insanları kazandıkları (gunahlar) yuzunden hemen yakalayıverseydi, yeryuzunde hicbir canlı bırakmazdı. Fakat onları belli bir sureye kadar tehir ediyor. Vakitleri gelince (gereğini yapar). Şuphe yok ki Allah kullarını gormektedir.” (FÂtır 35/45)
Ancak CenÂb-ı Hak, gunahkÂrların gafletten uyanarak kendilerine gelmesi veya Âhiretteki cezalarının hafiflemesi icin dunyada muhtelif musîbetler de verebilir.[9] Bunlar herkes icin aynı olmayıp, farklı farklı îkazlar hÂlinde gelebilir. Mesela bunlardan birinin rızkın azaltılması olduğu soylenmiştir. Takdir edilen rızık kişiye ulaşsa bile, gunahı sebebiyle bir yolla elinden cıkar ve ondan istifÂde edemez. Nitekim Kalem Sûresi ’nde anlatılan bahce sahipleri, fakirlerin hakkını vermeden gizlice mahsulleri toplamak istediklerinde, bahceleri buyuk bir Âfete mÂruz kalmış ve simsiyah kesilivermişti. CenÂb-ı Hak bu hÂdiseyi bizlere ibret olması icin uzun uzun anlattıktan sonra[10] sozu şoyle bitirir:
“İşte azap boyledir. Âhiret azabı ise elbette daha buyuktur. Keşke bilselerdi!” (Kalem 68/33)
GunÂhlar, en buyuk rızıklardan biri olan ilim nimetinin zevÂline de sebep olmaktadır. İbn Mesʻûd (r.a) şoyle demiştir:
“Bir kulun, işlediği bir gunah sebebiyle bildiği bir ilmi unutacağını zannediyorum!” (Hatîb el-BağdÂdî, İktizÂu ’l-ilmi ’l-amele, s. 61)
Dolayısıyla gunahlardan tam bir hassÂsiyetle sakınmak ve Allah ’a iltic etmek zarûrîdir.
ALLAH KULLARINA KARŞI COK MERHAMETLİDİR Zaten CenÂb-ı Hak kullarını gunahtan uzak tutmak icin her turlu kolaylığı sağlamıştır. Ucuncu hadis-i şerif Rabbimizin kullarına karşı ne kadar merhametli olduğunu acıkca gozler onune sermektedir. Bunun yanında CenÂb-ı Hak, kullarını affetmek icin sayısız fırsat kapıları da aralayarak, onları her fırsatta gunahlardan arındırmayı murÂd etmiştir.
[1] Yûsuf 12/53.
[2] KÂf 50/16; Necm 53/23.
[3] Bakara 2/95-96.
[4] Nis 4/28.
[5] Bakara 2/155; Âl-i İmrÂn 3/14.
[6] Âl-i İmrÂn 3/14, 185; Yûnus 10/23; Ra ’d 13/26.
[7] En ’Âm 6/116; FurkÂn 25/27-29.
[8] A ’rÂf 7/14-18; Hicr 15/36-42.
[9] Bkz. İbn-i MÂce, Fiten, 22; HÂkim, IV, 583/8623.
[10] Kalem 68/17-33.
Kaynak: Dr. Murat Kaya, Efendimiz ’den Hayat Olculeri, Erkam Yayınları


İslam ve İhsan