Ahirete imanın faydaları nelerdir? Ahirete inanmanın dunya hayatını anlamlandırmaya katkısı nedir? Ahirete inanmayan insanın durumu ne olacak?Dunyanın fÂnî, Âhiretin ise ebedî olduğu şuuruyla yaşayan bir mu ’min; dunyaya gonlunu kaptırmaz, fÂnî nîmetlerin ilÂhî bir imtihan vesîlesi olduğunu duşunur ve butun nîmetleri AllÂh ’ın rızÂsı istikÂmetinde kullanır. Yani Âhiret endişesi ve olume hazırlık gayreti, kulun istikÂmetini duzeltici bir tesir icr eder.
Nitekim;
“Biz, cetin ve belÂlı bir gunde Rabbimiz ’den (O ’nun azÂbına uğramaktan) korkarız.” (el-İnsÂn, 10) diyen bir mu ’minin gunahlardan uzaklaşacağı ve sÂlih amellere daha cok rağbet edeceği ÂşikÂrdır.
GÂfil bir insan ise Âhiret endişesinden uzak, keyfince bir hayat yaşar. Nefsinin hevÂsına mağlûptur da farkında bile değildir. SefÂletini saÂdet zanneder. Kabirde ve Âhirette kendisini bekleyen nice korkunc safha hic yokmuşcasına, dehşetli bir rehÂvet icinde omur tuketir.
HÂlbuki hicbir vÂkıa, onu yok saymakla yok olmaz. Nitekim, olumden, Âhiretten ve Allah ’tan kacanların kurtulduğuna dÂir bir haber asl duyulmamıştır. Olumden kuru kuruya korkmanın da ecele bir faydası olduğunu goren olmamıştır.
Olum ve Âhiret gerceği, kendisini inkÂr edenlerin de bir gun muhakkak karşısına cıkıverir. Gaflet ehlinin bugunku yalancı saÂdetleri ve sahte kahkahaları, o gun ağır bir husran ve can yakıcı bir pişmanlığa donuşur.
AHİRETE İMANIN FAYDALARI Âhirete îman, akl-ı selîm sahibi her insana, bir gun dunya ile alÂkasının kesileceğini, hayır veya şer nÂmına ne yapmışsa onlarla baş başa kalacağını, musbet-menfî butun amellerinin karşılığını eksiksiz goreceğini duşundurur. Yani olumu ve Âhireti tefekkur etmek; şuurlanmaya, dunyaya gonul kaptırmamaya, hÂl ve tavırlara cekiduzen vermeye, gunahlardan daha cok el cekmeye vesîle olur.
Varlık ve bolluk icindeyken olumu duşunmek, kulu zen­gin­li­ğin Âfet­le­ri­nden korur. Fa­kr u zarûret icindeyken olumu tefekkur etmek; kanaat, rızÂ, hamd ve şukur ile gonul huzuruna kavuşmaya vesîle olur.
İnsan icin en buyuk imtihan ve en dehşetli musîbet, olumdur. Ama ondan daha kotu olanı, olum ve sonrasından habersiz yaşamak, bunu hatırından uzak tutmak ve Hakk ’a lÂyık ameller işleyemeden omur sermayesini tuketmektir. Aklı başında bir insana yakışan; olum gelmeden evvel ona hazırlanmak, bunun icin de evvel nefsini kotu huylardan arındırmaktır.
NEFİS NASIL MUSLUMAN OLUR? Zira ilÂhî olculerle terbiye edilmemiş ham bir nefis, fÂnîliği ve olumu hicbir zaman kabul etmek istemez. Nitekim İsmail Hakkı Bursevî Hazretleri nefis hakkında şoyle buyurur:
“Nefis nasıl Musluman olur ki?! O kufrun anasıdır. Şeytan bile nefis yuzunden kÂfir olmuştur.”[1]
Yani bir kimsede nefis dizginlenip arzu ve ihtirasları asgarîye indirilmediği takdirde, kişinin olum ve sonrasını tefekkur etmesine fırsat vermez ve son nefeste nefsÂniyet rûhÂniyete gÂlip gelerek -Allah korusun- kişinin îmansız gitmesine sebep olabilir.
Bu buyuk tehlikeden kurtulabilmek icin nefsin muhakkak tezkiye ve terbiye edilmesi, rûhun da ibadetler ve AllÂh ’ın zikri ile kuvvetlendirilmesi şarttır.
Şeyh SÂdî olmeden evvel nefsi terbiye etmenin luzûmuna şoyle işaret eder:
“Ey kardeş, sonunda toprak olacaksın! Toprak olmadan once toprak gibi mutevÂzı olmaya bak!”
Resûlullah -sallÂllÂhu aleyhi ve sellem- Efendimiz buyurur:
“AllÂh ’a ve Âhiret gunune îman eden kimse, komşusunu rahatsız etmesin! AllÂh ’a ve Âhiret gunune îman eden kimse, misafirine ikram etsin! AllÂh ’a ve Âhiret gunune îman eden kimse, ya faydalı soz soylesin veya sussun!” (BuhÂrî, NikÂh 80, Edeb 31, 85, Rikāk 23; Muslim, ÎmÂn 74, 75)
Bu nebevî tÂlimatlara kulak ve gonul veren bir mu ’min, insanlar arasındaki munÂsebetlerini de dÂim rahmet, nezÂket, zarÂfet, edep, hurmet ve kul hakkına riÂyet olculeriyle gercekleştirir.
AHİRETE İMANIN İNSANA FAYDALARI Yine Âhiret inancı, kalplerde mes ’ûliyet duygusunu kuvvetlendirir. Vazife ve sorumluluklarını titizlikle îf edebilme gayreti meydana getirir. CenÂb-ı Hakk ’ın devamlı kendisini gorduğunu, yapıp ettiklerinin surekli kayıt altına alınmakta olduğunu ve Âhirette dunya hayatından hesÂba cekileceğini bilen bir insan, kimsenin gormediği yerlerde bile yanlış hareketler yapmaktan sakınma hassÂsiyeti kazanır. BilÂkis fÂnîlerin nazarlarından gizli ve tenh yerlerde yapılan sÂlih amellerin, “ihlÂs” sırrına daha muvÂfık olduğu duşuncesiyle, boyle zaman ve zeminleri CenÂb-ı Hakk ’ın rızÂsını tahsil icin mustesn bir fırsat olarak gorur. Boylece gizli-ÂşikÂr her hÂline îtimÂd edilen temiz bir insan hÂline gelir.
Diğer taraftan Âhiret; hem zÂlimler hem de mazlumlar, hem fÂsıklar hem de sÂlihler icin mevcûdiyeti zarurî bir Âlemdir. Zira iyilerin mukÂfÂta nÂil, kotulerin de cezÂya dûcÂr olmalarından daha tabiî bir şey olamaz. Nitekim bu fÂnî Âlem şartlarında dahî iyilerin başını sokacağı yerler ve kotulerin de icine konulacağı zindanlar olmasaydı, hayat cekilmez hÂle gelirdi!
Sırf bu hikmet dolayısıyla bile Âhiret yurdunun mevcûdiyetine îman zarurîdir.
İnsanoğlu kendi vucûdunu ısıran bir sineğe bile kızıp onu cezalandırmak istemekte, diğer taraftan da bir kahvenin hatırını kırk yıl saymakta değil midir? Dolayısıyla kendisinden bir omur boyu sÂdır olan musbet ve menfî davranışların Allah indinde karşılıksız kalacağını zannetmek kadar abes bir duşunce olamaz. Zira bu dunyada zÂlimin zulmu, mazlumun Âhı; kÂfirin kufru, mu ’minin de îmÂnı vardır.
Şayet bunların mukÂfat ve mucÂzÂtı olmasaydı, butun mevcudÂtı insanın emrine ÂmÂde kılan ilÂhî program mÂnÂsız kalır, insanın yaratılışı abes olur ve bu da CenÂb-ı Hakk ’ın “el-Adl” ve “el-Hakîm” esmÂsıyla tezat teşkil ederdi. HÂlbuki Hak TeÂl butun noksanlıklardan munezzeh olduğu gibi kullarına karşı haksızlıkta bulunmaktan da, abes ve hikmetsiz bir fiil, irÂde ve tasarrufta bulunmaktan da munezzehtir.
Nitekim CenÂb-ı Hak şoyle buyurur:
“Goğu, yeri ve ikisi arasındaki şeyleri Biz boş yere yaratmadık. Bu, inkÂr edenlerin zannıdır. Vay o inkÂr edenlerin ateşteki hÂline!
Yoksa Biz, îman edip de sÂlih ameller işleyenleri, yeryuzunde bozgunculuk yapanlar gibi mi tutacağız? Veya (Allah ’tan) korkanları, yoldan cıkanlar gibi mi sayacağız?” (SÂd, 27-28)
“Yoksa kotuluk işleyenler, olumlerinde ve sağlıklarında kendilerini, îmÂn edip sÂlih amel işleyen kimselerle bir tutacağımızı mı sandılar? Ne kotu hukum veriyorlar?
Allah, gokleri ve yeri, yerli yerince yaratmıştır. Boylece herkes kazancına gore karşılık gorur. Onlara haksızlık edilmez.” (el-CÂsiye, 21-22)
Yani CenÂb-ı Hak Âhirette, ilÂhî adÂletiyle kotuleri cezalandırır, iyileri de mukÂfatlandırır. Kur ’Ânî ifÂdeyle;
“Kim zerre ağırlığınca iyilik yapmışsa onu gorur. Kim de zerre ağırlığınca kotuluk yapmışsa onu gorur.” (ez-ZilzÂl, 7-8)
Lokman suresinde de şoyle buyrulur:
“Yavrucuğum! Yaptığın iş (iyilik veya kotuluk), bir hardal tanesi ağırlığında bile olsa ve bu, bir kayanın icinde veya goklerde yahut yerin derinliklerinde bulunsa, yine de Allah onu (senin karşına) getirir. Doğrusu Allah, en ince işleri gorup bilmektedir ve her şeyden haberdardır.” (LokmÂn, 16)
Ayrıca kalbinden Âhiret fikri, Allah korkusu ve muhabbeti silinen insanlar; şahsî maksat ve menfaatlerine perestiş edeceklerinden, onların, bu Âlemin en zararlı unsurları hÂline gelecekleri şuphesizdir. Bu tur insanlar nazarında; dînî, vicdÂnî ve ulvî mes ’ûliyetler, vatan ve millet sevgisi, umûmun maslahatı, toplumun menfaati gibi yuksek duygular, gayet gulunc şeylerdir. O gÂfiller icin yegÂne ustunluk ve meziyet, insan aldatmaktan ibÂrettir.
Bir Âyet-i kerîmede CenÂb-ı Hak, Âhirete inanmayanların şahsiyet ve karakter bozukluklarına bir misal sadedinde şoyle buyurmaktadır:
“Ey îmÂn edenler! Sakın sizler de, AllÂh ’a ve Âhiret gunune inanmadığı hÂlde insanlara gosteriş icin malını dağıtan kimse gibi, başa kakmak ve gonul kırmak sûretiyle sadakalarınızı boşa cıkarmayın!..” (el-Bakara, 264)
Dolayısıyla, insanlardaki din ve Âhiret fikrini zayıflatmak, toplumları helÂke surukleyecek olan son derece tehlikeli bir teşebbustur. Uzak ve yakın tarihte bunun misallerine cokca tesaduf edilmiştir.
Şunu da ifÂde etmek lÂzımdır ki; Âhirete îmÂn eden ve hayatını ona gore tanzim eden mu ’minlerde, son nefesi îmÂn selÂmetiyle verip verememe endişesi olsa da “olum korkusu” olmaz. AllÂh ’ın rızÂsını elde etme ve ebedî huzura ulaşma ideali, insanda hayatı dolu dolu yaşama gayretine yol acar. Ayrıca dunyanın gelgec cile ve ıztıraplarına karşı da tahammul gucu verir. Zira gecici dunya lezzetleri, insanın rûhunu asl tatmin edemez. Rûhun huzuru, îmÂnın kazandıracağı ulvî zevklerde ve mÂnevî hazlardadır.
Nitekim bircok Âyette olum ve Âhiret hayatı “buluşmak, sevdiğine kavuşmak” mÂnÂsındaki “likā” (likāullah, likāu ’l-Âhira) kelimesiyle ifÂde edilmiştir. Âyet-i kerîmede buyrulur:
“Kim AllÂh ’a kavuşmayı umuyorsa, bilsin ki AllÂh ’ın tayin ettiği o vakit elbet gelecektir. O, her şeyi işiten ve bilendir.” (el-Ankebût, 5)
Yani her ne kadar olum, geride kalanlar icin acı ve hasret dolu bir ayrılık ise de, îmanlı gonuller icin rûhun ten kafesinden kurtuluşunu, fÂnîlikten ebedîliğe, gurbetten sılaya vuslatını temin eden bir vesîledir.
Ayrıca, kendisine Âit olduğumuz AllÂh ’a tekrar yuz akıyla ve vicdan huzuruyla geri donebilme gayreti olmadan, bu hayatta gercek bir başarıdan da bahsedilemez.
AHİRETE İNANMAYANLARIN DURUMU Âhirete inanmayan kimseler hakkında Kur ’Ân-ı Kerîm ’de şoyle buyrulmaktadır:
“Kim AllÂh ’a karşı yalan uydurandan daha zÂlim olabilir? Onlar (kıyÂmet gununde) Rab ’lerine arz edilecekler, şahitler de: «İşte bunlar Rab ’lerine karşı yalan soyleyenlerdir!» diyecekler. Bilin ki, AllÂh ’ın lÂneti zÂlimlerin uzerinedir!
Onlar, (insanları) AllÂh ’ın yolundan alıkoyan ve onu eğri gostermek isteyenlerdir. Âhireti inkÂr edenler de onlardır.” (Hûd, 18-19)
“AllÂh ’ın huzûruna cıkmayı yalanlayanlar, gercekten ziyana uğramıştır. Nihayet onlara kıyÂmet vakti ansızın gelip catınca, onlar, gunahlarını sırtlarına yuklenerek diyecekler ki: «Dunyada iyi amelleri terk etmemizden dolayı vah bize!» Dikkat edin, yuklendikleri şey ne kotudur!” (el-En‘Âm, 31)
“Ey îmÂn edenler! AllÂh ’a, Peygamber ’ine, Peygamber ’ine indirdiği KitÂb ’a ve daha once indirdiği kitÂba îman(da sebat) ediniz. Kim AllÂh ’ı, meleklerini, kitaplarını, peygamberlerini ve kıyÂmet gununu inkÂr ederse tam mÂnÂsıyla sapıtmıştır.” (en-NisÂ, 136)
Dipnot:
[1] Cıktım Erik Dalına, İstanbul 2012, s. 60.
Kaynak: Osman Nuri Topbaş, Ebediyet Yolculuğu, Erkam Yayınları


İslam ve İhsan