İmanın, inancın yani akaidin guclenmesi icin en etliki davranış hangisidir? İmanın guclenmesi icin yapmamız gerekenler...Akāidin guclenmesi icin en buyuk malzeme muhabbettir. Muhabbetin neticesi de Âdabdır. Rasûlullah Efendimiz ’in ahlÂkıyla ahlÂklanmaktır.
AshÂb-ı kiram; Rasûlullah Efendimiz ’in şahsında, insanda bir ahlÂk Âbidesi temÂşÃ‚ ettiler. O ’na hayran oldular. O ’nunla dunyada ve Âhirette beraber olmak icin her turlu fedÂkÂrlığı gosterdiler. Tevhîdi korumak icin, kendilerini tehlikeye atmaktan da asla cekinmediler.
Mesel Ebû Eyyûb el-EnsÂrî -radıyallÂhu anh-; tevhîdi korumak gayesiyle, CenÂb-ı Hakk ’a yaklaşmak ve Rasûlullah Efendimiz ile beraber olabilmek icin 80 kusur yaşında İstanbul ’a duzenlenen sefere katıldı. Medine ’den kilometrelerce otede şehîd oldu. Onun gibi nice sahÂbî, insanların yaşadığı her yere ulaşarak İslÂm ’ı tebliğ ettiler, Cin ’e, Semerkant ’a, Kayravan ’a ve Afrika ’nın iclerine kadar ulaştılar, Allah Rasûlu ’nun tebliğ ve hidÂyet elcisi oldular.
AshÂb-ı kiram;
“Malım–canım, anam–babam Sana fed olsun y RasûlÂllah!” diyerek, îmÂnın hakikatine, muhabbetin zirvesine erişiyorlardı.
ONCE NEFY SONRA İSBÂT Kelime-i tevhid once nefy sonra isbÂt uzere kurulmuştur:
Once «لاَ اِلٰهَ» (Maddî ve mÂnevî butun sahte ilÂhların reddi ve kalpten tard edilmesi, nefsÂnî arzuların bertaraf edilmesi.)
Sonra «اِلَّا اللّٰه» («Yalnızca Allah var!» diyerek, kalbin rûhÂnî istîdatlarının inkişÃ‚f ettirilmesi ve cemÂlî tecellîlerin kalbe aksettirilmesi.)
Boylece kalp, CenÂb-ı Hakk ’ın tecellî mekÂnı olacak. Onda sadece cemÂlî sıfatlar tezÂhur edecek.
Once temizlik, tezkiye ve tasfiye zarûrî…
Mahmud SÂmi RAMAZANOĞLU Hazretleri şu misalle anlatırlardı:
“Bir yaradan, once cerahat temizlenir. Cerahat temizlenmedikce yaranın uzerine merhem surulmez. Surulse de fayda vermez.”
Buradan anlaşılıyor ki; şoyle bir anlayışı CenÂb-ı Hak kabul etmez:
“Ben kulluk hayatının bir kısmını yapayım, fakat bir tarafta da birtakım gunahlara devam edeyim, ufak tefek tavizlerimden bir şey olmaz!..”
Oyleyse hayatın her safhasında şerîat hukumlerine riÂyet edilecek. Mîras ahkÂmından, ticÂrî esaslara… Aileden, muÂmelÂta, ticaretten guzel ahlÂka her şeyde…
Bu da bir başka mÂn ile tevhid yani birleştirmektir. Bir mu ’minin ici dışı bir olacak. İbÂdet hayatı ile aile hayatı, ticaret hayatı aynı cizgide, şerîat istikametinde bir olacak.
Kişi namazını kılıyor ama fÂizden kacınmıyor. İbÂdetlerini yerine getirmeye calışıyor fakat gıybetten vazgecmiyor. Evinde musluman ama işyerinde ehl-i dunya gibi davranıyor.
Bu tutarsız hÂller, Allah katında kabul edilmez. İslÂm; hayatın bir tarafında unutulursa, bu nefs-i levvÂme seviyesidir.
KıyÂmet Sûresi ’nde CenÂb-ı Hak; kıyÂmet gunune ve «nefs-i levvÂme»ye yemin buyurarak, haşri ve hesabı hatırlatmıştır. İnsanın başıboş bırakılmadığını, kacacak yer olmadığını, her kulun donuşunun AllÂh ’ın huzûruna olduğunu bildirmiştir.
Şu husus da unutulmamalıdır ki;
Gunah ve mÂsiyetlerle beraber surdurulen ibÂdetler de gitgide zaafa uğrar.
Asit ve baz nasıl birbirine galebe calmak icin mucadele ederse, bir bunyede de İslÂm ile gayr-i İslÂmî hususlar birbirine ustun gelmeye calışır. Eğer namaz kotuluklerden alıkoymuyorsa; namaz, şeklî, hendesî bir namaz hÂline gelmiş demektir. Bir muddet sonra belki o şeklî hÂli bile kaybeder.
Bu sebeple, ibÂdetlerin kÂmil olması icin de kalpten maddî ve mÂnevî butun putların temizlenmesi şarttır. Put varsa îmÂna zarar verir.
Nedir putlar?
Dunyevî zevkler, makam-mevkî, şehvet, şohret, ihtiras ve benzeri butun menfî duygular. Bir başka ifade ile mÂsivÂ… Yani Allah ’tan başka her şey. Allah ’tan uzaklaştıran her şey…
Bilhassa nefs…
Zira MevlÂn Hazretleri buyurur:
“Butun putların anası, nefis putudur. HÂricte gorulen putlar, birer yılandır; hÂlbuki nefis putu bir ejderhÂdır!”
“Put kırmak kolaydır, hem de pek kolay (bir baltayla toz duman edersin); fakat nefis putunu kırmayı kolay sanmak, cehÂlettir, cehÂlet! (Zira o hileleri ile bir tilki misÂli kendini gizler de kıracağın nefis putunu goremezsin!)”
Nefsin put hÂline gelmesi şu Âyet-i kerîmede tarif edilen cirkin vaziyettir:
“(Ey Rasûlum!) NefsÂnî arzularını kendisine ilÂh edinen kimseyi gordun mu?..” (el-Furkān, 43)
Kalpteki putlar yani nefsÂnî arzular temizlenmezse, insanın butun gayretleri boşa gider. Âyet-i kerîmede buyurulur:
عَامِلَةٌ نَاصِبَةٌ
“Calışmıştır, boşuna!” (el-Ğaşiye, 3)
Bu sebeple; meşrû sevgilerin bile, put hÂline gelmemesine ihtimam gostermek gerekir. Zira muhabbetler, ilÂhî muhabbete basamak olmadıkca, ona engel teşkil eder. Mesel Mecnun; Leyl ’ya olan muhabbetini, ilÂhî muhabbete basamak eyledi. Eğer Mecnun Leyl ’ya takılıp kalsaydı, milyonlarca sıradan insandan biri olurdu. Aşkını ziyÂn ederdi. Fakat o; beşerî aşkı yucelere doğru basamak yapmayı bildi, Leyl ’dan Mevl ’ya ulaştı.
Bu minvalde;
EvlÂda olan muhabbet de, onlara İslÂm karakter ve şahsiyetini bırakabilme gayretlerine vesile olmalıdır.
Mal ve mulke muhabbet olmamalıdır. Onların Âhireti kazanmaya bir vesile, bir malzeme olarak gorulmesi gerekir.
Kalbin nefret ve husûmetinin doğru ayarlanması da, îman ve tevhid meselesinde cok muhimdir. Âyet-i kerîmede buyurulur:
“Elbette ki şeytan sizin duşmanınızdır, siz de onu duşman sayın. O, kendi taraftarlarını ancak ateş ehlinden olmaya cağırır.” (el-FÂtır, 6)
İslÂm duşmanı olan şahıslara karşı da kalbî bir duvar cekmek gerekir. Boyle kişilerin hicbir meziyeti tervic edilmemelidir. Zira Tebbet Sûresi bize bir numûnedir:
Bu sûrede Peygamberimiz ’in oz amcası, ismi verilerek tel ’în edilmiştir. Biz bu sûreyi okuyarak ibÂdet etmekteyiz.
Bir İslÂm duşmanını ovmek kalpte bir catlak meydana getirir, îmÂna zarar verir.
Halk icinde avÂmdan bazıları; «Edison da elektrikle aydınlatmayı buldu, o da cennete gitmeli.» diyorlar.
HÂlbuki; cennete girmenin şartı bir şeyler îcÂd etmek değil, AllÂh ’a îmÂn etmek ve kulluğu yaşamaktır.
Bir kişi eğer îmÂn etmişse, bundan sonra o kişinin insanlara faydalı olmak niyetiyle yaptığı ameller de onun cennette derecesini yukseltir. Fakat îman yoksa ameller ancak cehennemdeki seviyeyi tayinde mÂn ifade eder.
Kaldı ki; îcatlar, keşifler ve buluşlar, AllÂh ’ın yarattığı ve lutfettiği nimetlerin neticesinde gercekleşmiştir.
Allah yeryuzune «demir»i lutfetmeseydi, gunumuzdeki sanayi ve teknoloji terakkîsi asla mumkun olmazdı. İnşaatlar yapılamazdı.
Rabbimiz; komur, petrol gibi yakıtları vermeseydi; buharlı gemi, otomobil gibi îcatlar hic gercekleşemezdi.
CenÂb-ı Hak; daha nice elementler, madenler, hayvanlar ve bitkiler lutfetti.
İnsan ilÂhî sanatı taklit ederek, keşiflerde bulunmuştur.
MeselÂ;
İnsanlık, var olduğundan beri; nice kuşlar, sinekler, kelebekler vs. mahlûkların uctuğunu gordu, hayran oldu fakat Âciz kaldı. Ancak asırlar sonra, onları taklit ederek ucabilecek vasıtalar yapabildi.
Ufak kuşlar olan sercelere bakılarak kısa menzilli ucaklar yapıldı. Uzun mesafeler kateden gocmen kuşlara bakarak uzun yolculuğa musait ucaklar yapıldı. Balıklara bakılarak denizaltılar îcÂd edildi.
Suyun kaldırma kuvveti olmasa, gemi yuzdurulemezdi.
Dahası; hepsi olsa da, insanda bunları idrÂk edecek, hÂfıza, akıl ve zek olmasaydı, yine insanlık, sÂir mahlûkat gibi maddî terakkî gosteremeden kalır, dunyayı îmÂr edemezdi.
Ayrıca keşif ve îcatlar, asırlarca insanların gayretlerinin ust uste biriken bilgi ve tecrubeleriyle mumkun olur. Yani hicbir îcat, tek başına onu bulana isnÂd edilemez. Eğer îcat sahipleri sıraya konacak olsa; tekerleği bulan kişinin, belki de, otomobili îcÂd eden kişiden daha buyuk bir adım atmış olduğunun kabul edilmesi gerekir.
İşte tefekkurde de tevhid lÂzımdır.
Bu muhteşem kÂinÂta bakıp da; ondaki gayeyi, nizÂmı, ilÂhî kudret akışlarını ve azamet nakışlarını goremeyenlere ne yazık!.. Onlar maddî îcatlar da yapmış olsalar, ind-i ilÂhîde birer gafil ve ahmaktırlar.
Zihinler, sadece bilgi arşivi olduğunda hicbir kıymet ifade etmez. Cunku o bilgiler, insanı şerden muhafaza etmiyor. BilÂkis zÂlimliğin en vahşîsini sergilemeye basamak oluyor. Yeryuzunde yapılan zulumler, hep boyle kuru bilgilerin eseri. Dolayısıyla;
Gercek bilgi, irfÂn ile mucehhez olduğunda tecellî eder. İlim, ilÂhî muhabbete ve rızÂya basamak olduğunda makbul ve faydalı olur.
Kuru bilgi, isterse fıkıh bilgisi olsun yine de faydasızdır. Cunku fıkıh da ancak gonuldeki takv ile yoğurulduğu ve piştiği nisbette kıymet kazanır.
Bu sebeple;
Hazret-i MevlÂn sadece zÂhirî ilimlerin zirvesindeki hÂlini; «Hamdım!» tabiriyle ifade eder. MÂnen tekÂmul edip takv ile yoğrularak cile ateşinde kıvÂma gelmesini; «Piştim!» ifadesiyle anlatır. Aşk ile kavrulma safhasını da; «Yandım!» diye hulÂsa eder.
İşte gercek ilim budur. Gercek bilmek de, insanı bu noktada «mÂrifetullah» kapısından irfÂna eriştiren ve AllÂh ’a ulaştıran boyle bir ilimdir.
Kaynak: Osman Nuri Topbaş, Yuzakı Dergisi, Yıl: 2020 Ay: Şubat, Sayı: 180


İslam ve İhsan
AŞK İLE YAŞANAN BİR İMAN