Peygamberlik ve vahiy birbirinden ayrılmayan iki kavramdır. Allah'tan vahiy almayan peygamber duşunulemez. Yuce Allah, emir, yasak, hukum ve haberlerini peygamberine vahyetmek suretiyle yarattığı insanlara dilediğini bildirir.Sozlukte "gizli konuşma, gonderme, emir, işaret, ilham" gibi anlamlara gelen vahiy, Allah TeÂlÂ'nın dilediği şeyleri peygamberlerine, mahiyeti bizce tam bilinemeyen bir yolla bildirmesi, Allah'la elcisi arasında bir ceşit gizli ve suratli haberleşme, Allah'ın elcisinin kalbine indirdiği şey demektir. Vahiy bir haldir, bir yaşayıştır. Nasıllığını ve niteliğini ancak onu yaşayan peygamber bilir. O, Allah'la peygamberi arasında bir sırdır. Ancak vahyin geliş şekilleri ve peygamberde meydana getirdiği etkiler ashap vasıtasıyla bilinmektedir.

VAHİY İLE İLHAM ARASINDAKİ FARK

Vahiy ile, kalpte beliren bilgi demek olan ilham arasında fark vardır. Vahiy peygambere gelir, Allah tarafından korunur ve gozetim altında peygambere ulaşır. Peygamber vahyi alırken bilinci yerindedir. İlham ise korunmuş değildir, yanılma payı vardır ve bilinc dışı olarak Allah'ın sevgili kullarının kalbinde beliriverir.

Vahyin nasıl bir olay olduğunun ve mahiyetinin insanlarca bilinemeyişi ve algılanamayışı, vahiy olgusunu inkÂr etmeyi gerektirmez. Cunku bugun pozitif bilimlerin ozellikle parapsikolojinin ilgilendiği metapsişik olaylar, varlığı kabul edilen fakat net ve bilimsel olarak acıklanamayan olaylardır.

Yuce Allah bir Âyette vahiy ile ilgili olarak şoyle buyurmuştur: "Allah, bir insanla ancak vahiy yoluyla veya perde arkasından konuşur. Yahut bir elci gonderip, izniyle dilediğini vahyeder..." (eş-Şûr 42/51).

VAHYİN GELİŞ ŞEKİLLERİ

Hz. Peygamber'e vahiy şu şekillerde gelmiştir:

1- Doğru ruyalar. Peygamberimiz ’in gorduğu ruyalar, daha sonra gercek hayatta aynen meydana ge

2- Peygamberimiz uyanıkken, CebrÂil tarafından vahyin onun kalbine bırakılmasıdı Şu Âyet bu ceşit bir vahiyden soz etmektedir: "Onu, uyaranlardan olasın diye, CebrÂil, apacık Arapca'yla senin kalbine indirmiştir" (eş- Şuar 26/193-195).

3- CebrÂil'in insan şekline girerek getirdiği vahiy, vahyin en kolay şeklidir. Cibrîl hadisi diye meşhur olmuş hadis bu yolla gelmişti

4- CebrÂil, gorunmeden cıngırak sesine benzer bir ses halinde vahyin gelmesidir. Bu ceşit vahiy, Hz. Peygamber tarafından vahyin en ağır şekli olarak nitelenmiştir. Kendisinde tehdit ve korkutma olan Âyetler bu ceşit vahiyle gelmiştir. Bu ceşit vahiy gelirken, Hz. Peygamber son derece heyecanlanır, titrer, cok soğuk gunlerde dahi terlerdi (BuhÂrî, “Bed ’u'l-vahy”, 2).

5- CebrÂil'in Hz. Peygamber'e uyku halinde getirdiği Bu tur vahiyle alınan soz Kur'an değildir.

6- CebrÂil'in kendi aslî şekliyle getirdiği vahiydir. Bu şekliyle vahiy iki defa gercekleşmiştir. Birincisi peygamberliğinin ilk gunu Hira'da iken, ikincisi de mi‘racda meydana gelmiştir: "Andolsun ki, onu bir diğer defa da sidretu'l-muntehÂnın yanında gordu" (en-Necm 53/13-14).

7- Vahyi, Hz. Peygamber'in doğrudan Allah'tan alması veya perde arkasından Allah'la konuşması şeklinde gercekleşen vahiydir. Mi‘racda gercekleşmiştir.

Kaynak: İslam İlmihali 1, TDV Yayınları, 2002

PEYGAMBERLERE İMAN NEDİR?
İslam ve İhsan