Hac ne demektir? Hac neden yapılır? Haccın hikmet ve faydaları nelerdir? İşte İslam ’ın beş şartından biri; hac ve hikmetleri...Hac; mal ve sıhhat yonuyle gucu yeten muslumanların, omurlerinde bir defa belirli gunlerde Mekke ’deki KÂbe ’yi ziyaret ederek ve bazı rukunları yaparak îf ettikleri bir ibadettir. Yuce Rabbimiz şoyle buyurur:
“Gitmeye gucu yetenlerin Beytullah ’ı haccetmesi, Allah ’ın insanlar uzerindeki bir hakkıdır.” (Âl-i İmrÂn, 97)
Hac Allah ’ı, Âhireti ve onceki Peygamberlerin hÂtıralarını akla getiren nişÃ‚nelerle dolu bir ibadettir. İslÂmî şuur, ibadet heyecÂnı, birlik ve beraberlik duygusu… gibi pek cok yonden buyuk bir ehemmiyet arzetmektedir. Her bir ruknun cok derin mÂnÂları vardır. Hacda insanlar buyuk bir ibadet, dua ve zikir tÂlimi gorurler. Her hareketlerinde Allah ’ı hatırlar ve O ’nun muhabbetini gonullerine yerleştirirler.
MUSLUMANLAR TEFEKKURE DALAR Hacılar, Peygamberlerin, sıddıkların, şehitlerin ve sÂlihlerin hÂlini hatırlayarak tefekkure dalar, onların bulunduğu mukaddes zaman ve mekÂnlardan feyz alırlar. Buyuk bir mÂnevî tesir altında kalarak ahlÂkî kemÂle doğru adım atarlar. Tevazû, hiclik duygusu, sabır, teslîmiyet, yardımlaşma, ihlÂs, zaman ve hareket disiplini, olume ve kıyamete hazırlık, hicbir bitki ve canlıya zarar vermeme, kimse hakkında kotu duşunmeme gibi guzel vasıflar elde ederler. Cunku dış gorunuşu itibariyle bir takım semboller ihtiva eden hac, hakikatte muhtelif rûhî temrinler yaptıran farklı mekÂnlardaki farklı davranışlardan ibarettir. Dolayısıyla herkes onun bir veya birkac yonunden mutlaka istifade eder.
İHRAM NEDİR? Hacılar, Mekke ’ye yaklaşırken belirli yerlerde (mîkat mahallerinde) elbiselerini cıkarıp iki parca havluya burunurler. Buna ihrÂm denir. İhrÂm, ihlÂs ve tÂzîmin duygularla hissedilebilir bir şeklidir. Aynı zamanda bu, nefsin her turlu lezzetlerini, rÂhatını ve Âdetlerini terk etmek sûretiyle Allah ’a boyun eğdiğini simgeler. İnsanın Allah korkusunu ve O ’na duyduğu saygıyı icinde hissetmesini sağlayarak yine O ’nun rızÂsı icin yorgunluğa katlanma ve toza toprağa bulanma mÂnÂsını ihtiv eder.
ARAFAT NEYİ HATIRLATIR? ArafÂt, kabirlerden kıyÂmet sabÂhına kalkışı ve fevc fevc mahşer meydanında toplanışı hatırlatır. Butun kullar, Allah ’ın huzûrunda Âciz, muhtac ve umitvÂr bir şekilde af beklerler. Gonuller ve gozler, tevbe yaşlarıyla ıslanır, nice samîmî ilticÂlar Hakk ’a yukselir. Hayat defterlerinde tertemiz sayfalar acılır ve CenÂb-ı Allah ’a omrun bundan sonraki kısmında itÂat uzere yaşanacağına dÂir sozler verilir. Boylece Arafat, mahşerî bir tablo arzeder. Kıyametteki hÂlin bir kısmı orada da yaşanır. Baş acık, ayak cıplak, ustte bir havlu, altta da bir havlu, hava sıcak... Âdet hic kimsenin birbirine bakmaya tÂkati yok... Bu vaziyette KÂbe ’de Allah ’ın huzûruna cıkmak, Âhiretteki ilÂhî huzûra varmayı hatırlatır.
ALLAH ’A YONELMENİN VE O ’NUN DERGAHINA SIĞINMANIN SEMBOLU Hacda dikişsiz elbise giymek ve bircok dunyevî işlerden men olunmak, dunyadan alÂkayı kesip, her turlu mal ve mulkiyet iddiasını terk ederek tam bir fakr ve ihtiyac hÂli ile Allah ’a yonelmenin ve O ’nun dergÂhına sığınmanın sembolu olarak anlaşılmıştır. Bu vaziyet insana “Dunyaya hicbir şeye sahip olmadığım hÂlde geldim, dunyadan giderken de aynı vaziyette olacağım. O hÂlde doğumla olum arasında sahip olacağım maddî şeylere hırs ve tamahla bağlanmam, bu uğurda insanlara zulmetmem, haksızlık yapmam ve ahlÂk kÂidelerine aykırı davanmam benim icin son derece zararlıdır” kanaatini verir.
Hac, insanı kalbî hayata yonlendirir. Cunku bu nÂzik ibadet; av avlamayı, avcıya avı gostermeyi, bir sineği bile oldurmeyi, yeşil bir yaprağı dahi koparmayı, Allah ’ın mahlûkÂtını incitmeyi yasaklamak gibi şefkat, merhamet ve muhabbet tezÂhurleriyle doludur.
İhramlıyken kotu ve mustehcen konuşmalar, kavga, gurultu ve cekişmeler yasaktır. Yalnız Yaratan ’dan dolayı yaratılanlara sevgi ve nezÂket vardır. Bilhassa gonul kırmamak zaruridir. Boylece insanlar zararsızlık tÂlimi gorurler.
Hacca giden muslumanlar, aynı zaman ve mekÂn icinde bir araya gelerek manevî bir ittifak icinde bulunurlar. Birbirlerinin dertlerini ve meselelerini dinler, uzaklardaki kardeşlerine mesajlarını iletirler.
ŞEHİRLERİN ANASI Mekke şehrinin bir adı da, yerleşim bolgelerinin anası mÂnÂsına Ummu ’l-Kur ’dır. Zira Mekke; vatan, renk, kılık-kıyÂfet gibi mefhumların ortadan kalkıp İslÂm kardeşliği altında butun inananların tek bir millet olduğu gerceğinin tecellîgÂhıdır. Orada Âmir, garip, zengin, fakir, cÂhil, Âlim, pÂdişah, tebaa hep bir arada, aynı elbiseler icinde, aynı meydanda ve aynı saftadır. O mubÂrek belde, emniyet, huzur, muhabbet, feyz, bereket ve rahmet kucağıdır.
Kaynak: Dr. Murat Kaya, Ebedi Yol Haritası İslam, Erkam Yayınları


İslam ve İhsan