Hacer-i Esved ’in selamlanması ve opulmesinin hikmeti nedir?Hacer-i Esved ’i selamlama ve opmenin meşruiyeti Hz. Peygamberin ve Ashab-ı Kiram ’ın uygulamalarıyla sabittir. (BuhÂrî, Hac, 60; Muslim, Hac, 249-250)

Fıkıh Âlimleri, bu uygulamalara dayanarak tavaf sırasında Hacer-i Esved ’i sunnete uygun şekilde ziyaret etmenin (istilÂm) ona el ile dokunup opmenin sunnet olduğu konusunda goruş birliği icindedirler. (İbn Ruşd, BidÂye, I, 340; Cezîrî, el-MezÂhibu ’l-erbe‘a, I, 592) Hacer-i Esved ’i istilÂm ederken tekbir getirilmesi de aynı gerekce ile mustehap sayılmıştır. (BuhÂrî, Hac, 62)

Tavaf esnasında Hacer-i Esved ’e dokunulması ve onun opulmesi yonundeki rivayetlerden, bu taşın kutsallığı sonucunu cıkararak bu uygulamayı bizzat Hacer-i Esved ’e karşı bir saygı ifadesi olarak gormek doğru değildir. Hac ibadetindeki bircok şekil ve merasim gibi bunun da Hz. İbrahim ’in ve Resûl-i Ekrem ’in hatırasını canlandırma, haccı onemsemeyi ve Allah ’ın bu konudaki emrine boyun eğmeyi vurgulama, kulluk ve itaat gibi ruhî ve derunî hÂlleri, zahirî bazı davranışlarla ifade etme gibi sembolik ve taabbudî bir anlam taşıdığı soylenebilir. Hacer-i Esved ’le ilgili olarak Hz. Omer ’in “Allah ’a andolsun ki senin zarar veya fayda vermeyen bir taş olduğunu biliyorum; eğer Resûlullah ’ı seni istilÂm ediyor gormeseydim ben de seni istilÂm etmezdim.” (BuhÂrî, Hac, 57) şeklindeki sozu de bu yaklaşımı desteklemektedir.

Tavaf mahalli tenha olur ve Hacer-i Esved ’e yaklaşmak mumkunse opulur; opme imkÂnı bulunamaması hÂlinde bu sunnet uzaktan eller kaldırılıp, “Bismillahi Allahu ekber” denilerek selamlamakla yerine getirilmiş olur. (İbn Âbidîn, Reddu ’l-muhtÂr, III, 504, 505) İzdiham olması hÂlinde Hacer-i Esved ’i opmek icin başkalarına eziyet etmek, kadın erkek karışık hÂlde bulunmak caiz değildir. Hacer-i Esved ’e dokunamamak hicbir surette tavafta bir eksikliğe sebep olmaz.

Kaynak: Diyanet Fetva Kurulu
İslam ve İhsan