Azîz Mahmûd HudÂyî Hazretleri'nin Bursa kadısı olduğu yıllarda onune garip bir dÂv geldi. Bir kadın, kocasından şikayetci olarak hocaya hacca gittiğini anlattı. Hoca, bakın ne yaptı?
Azîz Mahmûd HudÂyî Hazretleri ’nin mÂneviyat semÂlarına kanat acmasına vesîle olan şu hÂdise meşhurdur:

Bursa kadısı olduğu yıllarda HudÂyî Hazretleri ’nin onune garip bir dÂv geldi. Bir kadın, kocasından şikayetci olarak şunları soyluyordu:

“–Kadı Efendi! Kocam her sene hacca gitmeye niyet eder, fakat bir turlu fakirlikten dolayı gidemez. Bu sene de hacca gideceğim diye tutturdu. HattÂ: «–Eğer bu sene hacca gidemezsem seni boşayacağım!» dedi. Daha sonra kurban bayramına yakın ortalıktan kayboluverdi. Beş altı gun sonra da ortaya cıkıp hacca gidip geldiğini soyledi. Hic boyle birşey olur mu? Kadı Efendi! Artık bu yalancı adamdan boşanmak istiyorum!..”

Kadı Mahmûd Efendi, yapılan şikÂyetin tahkîki icin kadının kocasını cağırttı ve ona hanımının soylediklerinin doğru olup olmadığını sordu. Adam cevaben:

“–Kadı Efendi! Hanımımın soyledikleri de doğrudur, benim soylediklerim de. Bilesiniz ki ben gercekten hacca gidip gelmiş bulunmaktayım. Hatt o mubÂrek beldelerde bazı Bursalı hacılarla da goruştum ve kendilerine getirmeleri icin birtakım hediyeler emÂnet ettim..” dedi.

Kadı Mahmûd Efendi, şaşırdı:

“–Bu nasıl olur efendi?!.” diye sordu.

Adamcağız da anlatmaya başladı:

“–Efendim, her sene olduğu gibi bu sene de hacca gidemeyince, buyuk bir uzuntuyle Eskici Mehmed Dede ’ye gittim. O da, benim elimi tutarak gozumu yummamı istedi. Gozumu actığımda ise KÂbe ’deydim!..” dedi.

Boyle bir mÂnevî hÂdiseye ilk defa şÃ‚hid olan Kadı Efendi, bunun mumkun olamayacağını soyleyerek adamın ifÂdelerini kabul etmedi.

Bunun uzerine hÂl mukaddes topraklardaki rûhÂniyet ve mÂneviyat iklîminin taze hissiyÂtı icinde olan adamcağız, saf, fakat mÂnidar bir cevapla haykırdı:

“–Kadı efendi! AllÂh TeÂl ’nın duşmanı olan şeytan bir anda butun dunyÂyı dolaşıyor da, AllÂh dostu olan has bir kul nicin bir anda KÂbe ’ye gidemesin?” dedi.

Kadı Mahmûd Efendi de, bu cevabı gÂyet mÂnidar bularak kararı Bursalı hacıların donuşune tehir etti. Bursalı hacılar donduğunde de yaptığı tahkîkat neticesinde mes ’eleyi olduğu gibi oğrendi ve buyuk bir hayret ve şaşkınlık icerisinde dÂvÂyı iptal etmek zorunda kaldı. Fakat, yureğine muammalı bir kor duştu. Ardından Eskici Dede vesilesiyle UftÂde Hazretleri ’nin halkasına dÂhil olarak bir cihÂn kutbu oldu.

Kaynak: Osman Nuri Topbaş, İslam İman İbadet, Erkam Yayınları
İslam ve İhsan