Muzdelife vakfesi nedir, vacip midir? Muzdelife vakfesinin gecerli olmasının şartları, vacipleri, sunnetleri.
MUZDELİFE VAKFESİ NASIL YAPILIR?
“Muzdelife”,[1] Arafat ile Mina arasında Harem sınır­ları icinde bir bolgenin adıdır. Mina ile Muzdelife arasında “Muhassır Vadisi”, Muzdelife sınırları icerisinde Kuzeh dağı uzerinde “Meşar-i Harem” adında bir tepe vardır.

Akşam ile yatsı namazı cem edilerek kılındığı icin Muzdelife bolgesine “cem'” ismi verilmiştir.[2]

Kur'an-ı Kerîm'de Muzdelife vakfesine, “Arafat'tan ayrılıp (seller gibi Muzdelife' ye) akın edînce Meş'ar-i Haramda Allah'ı anın”[3] anlamındaki ayet işa­ret etmektedir. Peygamberimiz (s.a.s.), “Kim burada (Muzdelife' de) (sabah) namazını kılar, sonra bizimle burada bulunur, oncesinde gece veya gunduz Arafat ’ta vakfe yaparsa haccı tamam olmuştur.” [4]

Muzdelife'de vakfe yapmak haccın vaciplerindedir.[5]

MUZDELİFE VAKFESİNİN RUKNUMuzdelife sınırları icerisinde belirlenen zaman dilimin­de kısa bir sure bulunmak veya buradan gecmek rukundur.

Bir kimse bilerek veya bilmeyerek, uyanık veya uyuya­rak, ayık veya baygın, oturarak, yuruyerek veya vasıta ice­risinde, abdestli veya abdestsiz, cunup, adetli ve loğusalı, niyetli veya niyetsiz olarak Muzdelife Vakfesini yapsa vacip yerine getirilmiş olur.[6]

MUZDELİFE VAKFESİNİN GECERLİ OLMASININ ŞARTLARIa) Hac İcin İhramlı Olmak

Diğer hac menasiki gibi Muzdelife vakfesi de ihramsız gecerli olmaz.

b) Arafat Vakfesini Yapmış Olmak

Arafat vakfesini yapmayan kimsenin haccı, dolayısıyla Muzdelife vakfesi gecerli olmaz.

c) Vakfeyi Muzdelife Sınırları İcinde Yapmak

Muhassır vadisi dışında[7] Muzdelife'nin her yerinde vakfe yapılabilir. Peygamberimiz (s.a.s.), “Muzdelife' nin her tarafı vakfe yeridir.”[8]

“(Ancak) Muhassir Vadisinden uzak durun”[9] buyurmuş, Akabe cemresine atılacak taşları buradan toplatmıştır.[10]

d) Vakfeyi Belirli Zaman İcinde Yapmak

Muzdelife vakfesinin zamanı, bayramın birinci gunu fecr-i sadıktan guneşin doğmasına kadar olan suredir.

Gunumuzde yer darlığı ve izdiham nedeniyle Muzdelife Vakfesi, Arefe gunu guneşin batımından bayram sabahı gu­neşin doğmasına kadar olan zaman icersinde yapılmaktadır.

ŞÃ‚fiî ve Hanbelî mezheplerine gore Arefe gununu bayrama bağlayan gecenin yarısından fecr-i sadığa kadar gecen suredir. (Gece yarısı, guneşin batışı ile fecr-i sÂdık arasındaki surenin ortasıdır. ) [11]

MÂlikî mezhebine gore arefe gunu akşamı guneşin batışın­dan bayram sabahı fecr-i sadığa kadar olan suredir.[12]

MUZDELİFE VAKFESİNİN VACİPLERİEbû Hanîfe ve İmam Muhammed'e gore Arefe gunu Muzdelife'de akşam ve yatsı namazlarını ister munferit is­ter cemaatle olsun, yatsı vakti icinde cem'-i te'hîr ile kılmak vÂciptir. Abdullah ibn Omer,

“Allah'ın Elcisi, akşam namazı ile yatsı namazını Muzdelife 'de birleştirerek kıldı. Akşamı uc, yatsıyı iki rekat olarak bir kametle kıldı” demiştir.[13]

Hanefî mezhebinden Ebû Yusuf ile ŞÃ‚fiî, MÂlikî ve Hanbelî mezheplerine gore Muzdelife'de akşam ile yatsı namazlarını cem-i te'hîr ile kılmak sunnettir.

Bu namazlar yatsı vaktinin cıkmasından endişe edil­medikce Arafat'ta veya yolda kılınmaz; kılındığı takdirde, henuz yatsı vakti cıkmadan Muzdelife'ye ulaşılırsa, Ebû Hanîfe ve İmam Muhammed'e gore yeniden kılınır. Diğer muctehitlere gore Muzdelife'ye ulaşmadan kılınması mek­ruh ise de kılındığı takdirde iadesi gerekmez.

Cem'-i takdîm ve cem'-i te'hîr ile kılınan namazlarda, iki farz arasında başka namaz kılınması mekruhtur. Bu se­beple akşamın sunneti ve yatsının ilk sunneti kılınmaz. Yat­sının son sunnetiyle vitir kılınır. Cem-i te'hîr ile namaz, bir ezan ve bir kametle kılınır. Yatsı namazı icin ayrıca ezan ve ikamet gerekmez.[14]

MUZDELİFE VAKFESİNİN SUNNETLERİa) Arefe gununu bayram gunune bağlayan geceyi bura­da gecirmek

b) Vakfeyi Kuzeh dağı uzerindeki Meş‘ar-i HarÂm civa­rında yapmak

c) Sabah namazını erkence kılmak

d) Sabah namazından sonra telbiye, tekbir, tehlîl, zikir, dua ve istiğfar ile vakfeyi ortalık aydınlanıncaya kadar sur­durmek

e) Ortalık iyice aydınlandıktan sonra guneş doğmadan Mina'ya hareket etmek

Sunnetlerin terk edilmesi ile bir ceza gerekmez, ancak sunneti terk eden kimse sunnet sevabından mahrum kalmış olur.

Mazereti olanların, Muzdelife'den gecerek Mina'ya veya Mekke'ye gitmeleri caizdir. Nitekim Peygamberimiz (s.a.s.), eşlerini ve zayıf kimseleri geceden Mina'ya gondermiştir.[15]

Dipnotlar:

[1] Muzdelife kelimesi, ileri gecmek ve yaklaşmak anlamındaki “izdilÂf” kokun­den turemiştir.

[2] Kurtubî, II, 421. İbn KudÂme, V, 35.

[3] Bakara, 2/198.

[4] NesÂî, Menasiku,, 211. V, 263. Ebû DÂvûd, MenÂsik, 69. II, 487. Ahmed, IV, 261. DÂrimî, Hac, II, 59. bk. İbn MÂce, MenÂsik, 57, II, 1004.

[5] KÂsÂnî, II, 135-136. Şirbînî, II, 264-265. İbn KudÂme, V, 35.

[6] KÂsÂnî, II, 136. Şirbînî, II, 264.

[7] Muhassir vadisi Mina'ya dahildir. NesÂî, MenÂsik, 204. V, 258. KÂsÂnî, II, 136.

[8] NesÂî, MenÂsik, 212. V, 265. Muslim, Hac, 310. I, 893

[9] İbn MÂce, MenÂsik, 55. 3013. II. 1002.

[10] NesÂî, MenÂsik, 204, 217, 218. V, 258, 268, 269.

[11] KÂsÂnî, II, 136. Şirbînî, II, 264. İbn KudÂme, V. 24.

[12] Başnefer, s.254.

[13] Muslim, Hac, 290. II, 938. NesÂî, MenÂsik, 207. V, 260. Peygamberimizin Muzdelife'de akşam ile yatsı cem ederek kıldığına dair bir cok hadis vardır. bk. Muslim, Hac, 276-290, 291, 292. İbn MÂce, MenÂsik, 60. II, 1005.

[14] MergînÂnî, I. 146. KÂsÂnî, II, 154-155. Şirbînî, II, 264. İbn Ruşd, I, 427-228. İbn KudÂme, V. 29-30. Kurtubî, II, 428

[15] NesÂî, MenÂsik, 208, 214. V, 261-262, 266.

Kaynak: Diyanet İslam İlmihali
İslam ve İhsan