Bayram namazı nasıl kılınır? Bayram namazi farz mı, vacip midir?Bayram namazı, biri Ramazan bayramında diğeri kurban bayramında olmak uzere yılda iki defa kılınan iki rek‘atlık bir namazdır. Bayram namazı Hanefî mezhebinde, Cuma namazının vucûb şartlarını taşıyan kimselere vÂciptir. ŞÃ‚fi ve MÂlikîler'e gore muekked sunnet, Hanbelîler'e gore ise farz-ı kifÂyedir.
Bayram namazının sıhhat şartları, Hanefîler'e gore, hutbe haric, Cuma namazının sıhhat şartları ile aynıdır. Sadece hutbenin hukmu bakımından aralarında fark vardır. Yani Cuma namazında hutbe sıhhat şartı olduğu halde, bayram namazında sunnettir. Yine hutbe Cuma namazında namazdan once, bayram namazında ise namazdan sonra okunur.
ŞÃ‚filer'e gore kadınlar da bayram namazı ile yukumludurler. Şu var ki bu namazın cemaatle kılınması şart olmayıp, munferiden de kılınabilir, fakat camide cemaatle kılınması daha faziletlidir.
Bayram namazının diğer namazlardan kılınış bakımından farkı, bunun her rek‘atında ucer fazla tekbir olmasıdır. Bu fazla tekbirlere "zÂit tekbirler" denir. Bu ilÂve tekbirler vÂcip olup birinci rek‘atta kıraatten once, ikinci rek‘atta kıraatten sonra alınır. Tekbirle birlikte eller kaldırılır ve yanlara bırakılır (ref‘ ve irsÂl).
İlk rek‘atta iftitah tekbirinden sonra eller bağlanır (itimÂd) ve "SubhÂneke" okunur. Bundan sonra imamla birlikte zÂit tekbirlere gecilir. İmamın tekbiri diğer tekbirlerde olduğu gibi sesli, cemaatin tekbirleri ise alcak sesle olur. Allahuekber denilerek eller kaldırılır ve yanlara salınır, uc kere "subhÂnellah" diyecek kadar beklendikten sonra yeniden tekbir alınır; aynı şekilde eller kaldırılır, yanlara bırakılır ve biraz beklendikten sonra bu rek‘attaki zÂit tekbirlerin sonuncusu olan ucuncu tekbir alınır ve bu defa eller bağlanır. Cemaat susar, imam gizlice eûzu ve besmele cektikten sonra acıktan okumaya başlar. FÂtiha'dan sonra bir sûre daha okur, rukû ve secdeden sonra ikinci rek‘ate kalkılır. İkinci rek‘atta imam, FÂtiha ve arkasından bir sûre okuduktan sonra uc defa tekbir alınır ve eller yanlara salıverilir. Dorduncu tekbir rukûa geciş tekbiri olup bu tekbirle rukûya gidilir ve namaz tamamlanır.
BAYRAM NAMAZINDAN SONRA GETİRİLECEK TEKBİRLER Diğer mezheplerde tekbir sayısı ile ilgili farklı uygulamalar da vardır. Namazdan sonra imam minbere cıkar ve hic oturmaksızın hutbe okur. Cuma hutbesindeki hamdu senÂya bedel olarak bu hutbede, "AllÂhu ekber, AllÂhu ekber; l ilÂhe illellÂhu vallÂhu ekber." AllÂhu ekber ve lillÂhi'l-hamd der, cemaat bu tekbirlerde imama eşlik eder. İmam, Cuma hutbesinde olduğu gibi, hutbeyi iki hutbe yapıp arasını kısa bir oturuşla ayırır.
Bayram namazına giderken yolda tekbir getirilir. Bu tekbirler ramazan bayramında sessiz, kurban bayramında ise acıktan yapılır. Camiye varıldıktan sonra her ikisinde de namaz vaktine kadar hep birlikte tekbir alınır. Camide vaaz ediliyorsa oturup sessizce dinlenir.
Bayram namazının vakti, guneşin doğuşu sırasındaki kerÂhet vaktinin cıkmasından sonradır. Bir mazeret sebebiyle bir beldede bayram namazı birinci gun kılınamamışsa, Ramazan bayramı 2. gun, kurban bayramı ise 2. gun yine kılınamazsa 3. gun kılınabilir. Ancak bayram namazı ozursuz olarak terkedilmişse artık kılınmaz, kurban bayramı ise kerÂhetle birlikte 2. veya 3. gun kılınabilir.
Bayram namazının ilk rek‘atına zÂit tekbirlerin alınmasından sonra yetişip imama uyan kimse, iftitah tekbirini aldıktan sonra SubhÂneke okumaz, hemen zÂit tekbirleri alır. Eğer imam rukûda iken yetişmiş ise bu takdirde, ayakta tekbir alıp imama iktid eder ve hemen rukûa gider ve rukû tesbihlerinin yerine zÂit tekbirleri ellerini kaldırmaksızın orada yapar. Yetiştiremezse zÂit tekbirler ondan duşmuş olur. İmama ikinci rek‘atta yetişmiş olan kimse ise imam selÂm verdikten sonra, kılamadığı birinci rek‘atı kaz etmek icin kalktığında zÂit tekbirleri kıraatten sonraya bırakır.
Kaynak: İslam İlmihali 1, TDV Yayınları
İslam ve İhsan