Ezan ve kamet namaza cağrıyı ifade eder. Peki ezan ne demek? Kamet ne demek? Ezan nasıl ortaya cıktı? Ezan nasıl okunur? Kamet nasıl getirilir? Kametin Arapcası, okunuşu ve anlamı nedir? Ezan okumanın şartı nedir? Ezan ve kamet arasındaki farklar nelerdir? Ezan duası nasıl yapılır? Ezan sozleri ve anlamı... Ezan okunuşu ve anlamı kısaca...Namaza cağrıyı sembolize eden ezan ve kamet, Muslumanların gerek ibadet hayatında gerekse mûsikiden mimari ve edebiyata kadar İslÂm kultur ve medeniyetinde ayrı bir onem taşımaktadır.
EZAN NE DEMEK? Ezan sozlukte “duyurmak, bildirmek” anlamına gelir. İlmihaldeki anlamı ise, farz namazlar icin belli vakitlerde okunan “bilinen ozel sozler"dir. Ezan okuyan kişiye muezzin denir.
Namaz, Mekke doneminde farz kılındığı halde, Hz. Peygamber'in Medine'ye gelişine kadar namaz vakitlerini bildirmek icin bir yol duşunulmemiş ve belki de cemaatle kılınmadığı icin buna ihtiyac duyulmamıştı. Medine'ye gelindiğinde bir sure sokaklarda “es-salÂh es-salÂh” (namaza, namaza) veya “essalÂtu cÂmia” (namaz insanları toplayıcı ve bir araya getiricidir veya namaz bircok guzellikleri ve şukur ceşitlerini kendisinde toplar) diye bağırılmışsa da bu yeterli olmamıştı. Hicretin ilk yılında Medine'de Mescid-i Nebî'nin inşası tamamlanıp muslumanlar duzenli bir şekilde toplanıp cemaatle namaz kılmaya başlayınca, Peygamberimiz namaz vakitlerinin girdiğini ve topluca namaz kılınacağını duyurmak icin ne yapılabileceğini arkadaşlarıyla goruşmeye başladı.
EZAN NASIL ORTAYA CIKMIŞTIR? - İLK EZAN Sonunda birkac sahÂbînin aynı şekilde ruya gormeleri uzerine bugunku bilinen şekliyle ezan ilk defa olarak Hz. BilÂl tarafından sabah namazında, NeccÂroğulları'ndan bir kadına ait yuksekce bir evin damında okunmuş ve artık Muslumanlığın bir şiÂrı, alÂmeti haline gelmiştir. Bu bakımdan esasen muekked sunnet olmakla birlikte, bir bolgede hic okunmamasına karşı sert yaptırımlar bulunduğu icin, vÂcip veya farz-ı kifÂye ağırlığında olduğu kabul edilmektedir.
Ezan aracılığı ile halka hem namaz vaktinin girdiği ve cemaatle namaz kılınacağı duyurulmuş olmakta, hem de Allah'ın buyukluğu, Peygamberimiz Hz. Muhammed'in O'nun elcisi ve namazın kurtuluş yolunun kapısı olduğu ilÂn edilmektedir. Namaz vakitleri guneşin hareketine gore duzenlendiği icin yeryuzunde namaz vakitleri değişik anlara rastlamakta ve bu suretle yukarıda belirtilen hakikat, gece gunduz fÂsılasız olarak haykırılmış olmaktadır.
EZAN NASIL OKUNUR? - VİDEO
EZANIN SOZLERİ Ezanın okunuşu ve anlamı şoyledir:
AllÂhu ekber, AllÂhu ekber, AllÂhu ekber, AllÂhu ekber Eşhedu en l ilÂhe illallah, Eşhedu en l ilÂhe illallah Eşhedu enne Muhammeden Resûlullah, Eşhedu enne Muhammeden Resûlullah Hayye ale's-salÂh, Hayye ale's-salÂh Hayye ale'l-felÂh, Hayye ale'l-felÂh AllÂhu ekber, AllÂhu ekber L ilÂhe illallÂh. EZAN ANLAMI Ezanın sozleri memleketimizde bir muddet aşağıdaki şekilde tercume edilip okunmuş, daha sonra bu uygulamadan vazgecilmiştir. Allah Buyuktur, Allah Buyuktur, Allah Buyuktur, Allah Buyuktur Şuphesiz bilirim bildiririm Allah'tan başka yoktur tapacak, Şuphesiz bilirim bildiririm Allah'tan başka yoktur tapacak Şuphesiz bilirim bildiririm Allah'nın elcisidir Muhammed, Şuphesiz bilirim bildiririm Allah'nın elcisidir Muhammed Haydin namaza, Haydin namaza Haydin felÂha, Haydin felÂha Allah Buyuktur, Allah Buyuktur Allah'tan başka yoktur tapacak Sabah ezanında “Hayye ale'l-felÂh” denildikten sonra iki defa “es-salÂtu hayrun mine'n-nevm” (Namaz uykudan hayırlıdır) denilir. O sırada ezanı dinleyenlerin bu sozden sonra "sadakte ve berirte” (doğru ve iyi soyledin) demeleri guzel bulunmuştur.
KAMET NASIL OKUNUR? - VİDEO
KAMET ARAPCA YAZILIŞI - (Kamet Nasıl Getirilir Arapca) اَللَهُ اَكْبَرُ- اَللَهُ اَكْبَرُ
اَللَهُ اَكْبَرُ- اَللَهُ اَكْبَرُ
اَشْهَدُ اَنْ لَا اِلَاهَ اِلَّا اللهُ - اَشْهَدُ اَنْ لَا اِلَاهَ اِلَّا اللهُ
اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمّدًا رَسُولُ اللهِ - اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمّدًا رَسُولُ اللهِ
حَىَّ عَلَى الصَّلَاةِ - حَىَّ عَلَى الصَّلَاةِ
حَىَّ عَلَى الْفَلَاحِ - حَىَّ عَلَى الْفَلَاحِ
قَدْ قاَمَتِ الصَّلاَةُ - قَدْ قاَمَتِ الصَّلاَةُ
اَللَهُ اَكْبَرُ- اَللَهُ اَكْبَرُ
لَا اِلَاهَ اِلَّا اللهُ
KAMET TURKCE YAZILIŞI VE ANLAMI “AllÂh-u Ekber” (Allah en buyuktur) (4 kere), “Eşhedu en l ilÂhe İllallah” (Şahitlik ederim ki Allah'tan başka ilah yoktur) (2 kere), “Eşhedu enne Muhammeden Rasûlullah” (Şahitlik ederim ki Muhammed Allah'ın elcisidir) (2 kere), “Hayye ale's-salÂh” (Haydi namaza) (2 kere), “Hayye ale'l-felÂh” (Haydi kurtuluşa) (2 kere), “Kad KÂmeti's SalÂh” (Namaz başladı) (2 kere), “AllÂh-u Ekber” (Allah en buyuktur) (2 kere), “L ilÂhe İllallah” (Allah'tan başka ilÂh yoktur) (1 kere). Erkekler yalnız başlarına yahut cemaatle namaz kılacakları zaman ikamet yapılır, Turkce'deki deyişiyle kamet getirilir. Ezanın sozleri aynen okunur, sadece “Hayye ale'l-felÂh”tan sonra iki kere “Kad kameti's-salÂh” (Namaz başladı) denilir.
EZAN OKUMANIN ŞARTI Ezan okumak icin vaktin girmiş olması şarttır. Vakit girmeden okunan ezanın vakit girince yeniden okunması (iade) gerekir. Diğer mezheplerde sabah ezanının vakit girmeden okunabileceği kabul edilmiştir. Cunku onlara gore sabah namazını ilk vaktinde kılmak efdaldir.
Ezan okuyacak kimselerin erkek, akıllı, takv sahibi olmaları gerekir. Cahillerin, fÂsıkların, cocukların ve kadınların ezan okumaları veya kamet getirmeleri mekruhtur. Ezan okuyan kimselerin abdestli olmaları gerekir; abdestsiz okunan ezan gecerli olmakla birlikte boyle yapmak mekruhtur.
Muezzinler guzel ve gur sesli olmalıdır. Peygamberimiz yirmi kişiye ezan okutturup dinlemiş, iclerinden Ebû Mahzûre'nin sesini beğenmiştir. (DÂrimî, “SalÂt”, 7)
EZAN VE KAMET ARASINDAKİ FARK Her namaz icin bir ezan ve bir kamet yapılır. Sadece cuma namazında iki ezan bulunmaktadır. Bu bakımdan, bir camide vakit namazı ezan okunarak ve kamet getirilerek cemaatle kılınmışsa, daha sonra tek veya cemaat olarak aynı vakti o camide kılacak olanların tekrar ezan ve kamet okumaları gerekmez. Hatta ezan vaktinden sonra namazı evlerinde veya dukkÂnlarında kılacak olan kimseler ezan okumadıkları gibi cemaat bile olsalar kamet de getirmeyebilirler. Fakat cemaat olduklarında kamet getirmeleri mustehaptır.
Ezan ve kamet vakit namazlarında sunnettir. Ezan ve kamet vaktin değil, namazın sunneti olduğu icin kaz namazı kılarken de ezan ve kamet okumak sunnet kabul edilmiştir. Birden fazla kaz namazı kılınacak ise, meclis aynı olsun farklı olsun, her bir namaz icin ayrı ayrı ezan ve kamet getirilmesi daha faziletli gorulmuş olmakla birlikte aynı yerde birden fazla kaz kılınacak olduğunda bunların ilkinde bir kere ezan okunup, diğerlerinde sadece kametle yetinilmesi de mumkundur. Bir diğer goruşe gore, bir mecliste ne kadar kaz kılınırsa kılınsın, bir ezan ve bir kamet yeterli olur.
Ezan ve kamette muezzin ayakta kıbleye doğru yonelir. Hayye ale'ssalÂh derken sağa, Hayye ale'l-felÂh derken sola doner. Ezanı minareden okuyorsa, sağ taraftan sol tarafa doğru dolaşarak okur. Sesinin gur cıkması icin iki parmağıyla veya eliyle kulağını kapatır.
HADIR NEDİR? Ezan okunurken her cumle arasında biraz bekleme yapılır ve ikinci cumlelerde ses biraz daha yukseltilir. Buna teressul veya irtisÂl denilir. Kamet ise duraklama yapmaksızın seri okunur. Buna da "hadır" denilir. Ezan ve kametin sozleri sırasınca ve tertibe gore okunmalıdır. Tertipsiz olarak okunan ezan ve kamet yeterli sayılmakla birlikte iade edilmesinin daha iyi olacağı soylenmiştir.
Camide iken bir vaktin ezanı okunacak olursa, o vaktin namazını kılmadan cıkmak mekruhtur. Bu durumdaki bir kimse namazı tek başına kılıp cıkarsa bu defa cemaati terketmesi sebebiyle kerahet işlemiş olur. Bir kimse tek başına namaz kıldıktan sonra, henuz camiden cıkmadan cemaatle namaza durulacak olursa bu kişi isterse imama uyup yeniden namaz kılabilir. Bu suretle hem cemaat sevabını elde etmiş, hem de cemaate muhalefet tohmetinden kurtulmuş olur. Ancak kılacağı bu namaz nÂfile hukmunde olacağından, bunu oğle ve yatsı namazlarında yapabilir. Cunku sabah ve ikindi namazlarından sonra nÂfile kılmak mekruhtur.
Kamet getirilirken camiye giren kişi, dağınıklık ve ferdî hareket goruntusu vermemek icin ayakta beklemeyip oturmalı, birlik beraberlik esprisine ve cemaat ruhuna riayet bakımından oradaki cemaatle birlikte kalkmalıdır.
Ezana ve Kamete İcÂbet. Ezan ve kameti işiten kimsenin bunları muezzin gibi kendi kendine tekrar etmesi mustehaptır. Peygamberimiz "Ezanı işittiğiniz zaman, muezzine icÂbet edin" demiştir (BuhÂrî, “EzÂn”, 7). Muezzin "Hayye ale's-salÂh" ve "Hayye ale'l-felÂh" derken, bu esnada "L havle vel kuvvete ill billÂhi'l-aliyyi'l-azîm" demek mustehaptır.
Muezzine icÂbet, hem dil ile soylediklerini tekrarlamak, hem kalben onların doğruluğunu hissetmek, hem de cemaate katılmak şeklinde anlaşılabilir. Bu bakımdan insan, icinde bulunduğu durum hangi icÂbet şekline imkÂn veriyorsa onu yerine getirebilir.
EZAN OKUNDUKTAN SONRA OKUNACAK DUA Peygamberimiz ezanı dinledikten sonra şu duayı okuyan kimseye şefaatinin hak olacağını bildirmiştir (BuhÂrî, “EzÂn”, 8):

AllÂhumme rabbe hÂzihi'd-da‘veti't-tÂmme ve's-salÂti'l-kaime, Âti Muhammeden el-vesîlete ve'l-fazîleh. Veb‘ashu makamen mahmûdeni'llezî va‘adteh.
"Ey şu eksiksiz mesajın ve kılınacak namazın Rabbi olan Allahım! Muhammed'e vesileyi ve fazileti (ve yuksek dereceyi) ver! Vaad ettiğin ovulmuş makama yukselt. (Sen vaadine muhalefet etmezsin)"
Ezan okumak sadece namaz vaktini duyurmak maksadıyla okunmakta ise de bazan başka bir sebeple de okunabilir. Bunlardan en yaygın olan uygulama yeni doğan bir cocuğun kulağına ezan okunmasıdır. Peygamberimiz, torunu Hasan'ın kulağına ezan okumuştur. Bu yuzden yeni doğan cocuğun kulağına ezan okumak menduptur.
NAMAZ NEDİR? NAMAZ NASIL KILINIR? Kaynak: İslam İlmihal 1, TDV Yayınları
EZANDAN SONRA DUA ETMEK
İslam ve İhsan