Cuma namazı cuma gunu oğle vaktinde kılınan namazdır? Cuma namazı Kuran'da gecer mi? Cuma namazının hukmu nedir? Cuma namazını uc defa mazeretsiz terk etmenin hukmu nedir? İlk Cuma namazı ne zaman kılındı?Kur'Ân-ı Kerîm'in 62. sûresi, Cuma namazından bahsettiği icin Cuma sûresi olarak adlandırılmıştır. Bu sûrede Yuce Allah şoyle buyurmuştur:
"Ey iman edenler! Cuma gunu namaza cağırılınca Allah'ı anmaya (namaza) koşun ve alışverişi bırakın. Eğer bilirseniz, bu sizin icin daha hayırlıdır. Namaz kılınınca yeryuzune yayılın da Allah'ın lutfunu arayın ve Allah'ı cok cok anın ki felah bulasınız." (el-Cum‘a 62/9-10)
CUMA NAMAZINI TERK ETMENİN HUKMU Hadis kitaplarında gerek Cuma namazının fazileti, gerekse kuvvetli bir farz olduğu ve bu namazı ozursuz olarak terk etmenin buyuk gunah sayıldığı konusunda sahih hadisler bulunmaktadır.
"Allah, onemsemediği icin uc Cumayı terk eden kimsenin kalbini muhurler" (Ebû DÂvûd, “SalÂt”, 204; İbn MÂce, “İkametu's-salÂt”, 93; Tirmizî, “Cum‘a”, 7; NesÂî, “Cum‘a”, 2) ve "Birtakım kimseler, ya Cuma namazını terk etmekten vazgecerler ya da Allah onların kalplerini muhurler ve artık onlar gafillerden olurlar." (Muslim, “Cum‘a”, 12; NesÂî, “Cum‘a”, 2)
İLK CUMA NAMAZI Hz. Peygamber'in Cuma namazını ilk defa hicret esnasında, Medine yakınlarındaki RÂnûn vadisinde SÂlim b. Avf kabilesini ziyaretleri sırasında oradaki namazgÂhta kıldırmış olduğu bilginlerce kabul edilmektedir. Ote yandan, kaynaklarda daha hicretten once Es‘ad b. ZurÂre'nin Medine'de Cuma namazı kıldırdığı kaydedilmektedir. Bu durum karşısında Cuma namazının ne zaman farz kılındığı hususunda iki farklı rivayet ve goruş ortaya cıkmıştır. Bunlardan birincisine gore Cuma namazı Mekke'de farz kılınmış olmakla birlikte muşriklerin baskıları yuzunden orada kılınamamıştır. Diğer rivayete gore, Cuma namazı hicret esnasında farz kılınmıştır ve ilk Cumayı Hz. Peygamber RÂnûn vadisinde kıldırmıştır. Bu rivayeti benimseyenlere gore, Es‘ad b. ZurÂre'nin Cuma namazı kıldırması uygulaması farz değil, nÂfile hukmu kapsamındadır.
Butun muctehidlere gore Cuma namazı farz-ı ayın olup, Resûlullah zamanından itibaren farklı goruş acıklanmadığı icin, bu hususta icm meydana gelmiştir.
Cuma namazı, Cuma gunu oğle namazı vaktinde kılınan ve farzı iki rek‘at olan bir namazdır. Bu namazdan once hatibin hutbe okuması namazın sıhhat (gecerlilik) şartlarındandır. Cuma namazı o gunku oğle namazının yerini tutar.
Kaynak: İslam İlmihali 1, TDV Yayınları
İslam ve İhsan