Kurban bayramında neler yapılır? Bayramın fazileti ve onemi nedir? Kurban bayramında yapılması tavsiye edilen ibadetleri veyahut sunnetleri 20 maddede sizler icin derledik...İslÂm dininde Ramazan ve Kurban olmak uzere iki bayram vardır. Arapca ’da îdu ’l-fıtr ve îdu ’l-adh şeklinde adlandırılan her iki bayram da hicretin 2. yılından itibaren kutlanmaya başlanmıştır.
Medine ’ye hicret ettikten sonra, Medine sakinlerinin İran ’dan alınma Nevruz ve MihricÂn bayramlarını kutladıklarını goren Hz. Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem, “Allah sizin icin o iki gunu daha hayırlı iki gunle, Kurban ve Ramazan bayramlarıyla değiştirmiştir” (Musned, III, 103, 235, 250; Ebû DÂvûd, “SalÂt”, 245; NesÂî, “SalÂtu ’l-îdeyn”, 1) meÂlindeki hadisiyle İran menşeli bu iki bayramın kutlanmasını yasaklamıştır.
KURBAN BAYRAMINDA YAPILACAK İBADETLER Bayram Gecelerini İhya Edin Bayram gecelerinde ibadet etmek cok onemlidir. Hadîs-i şerîfte buyrulur: “Ramazan ve Kurban bayramı gecelerini, sevÂbını Allah ’tan umarak ibÂdetle ihy edenlerin kalbi, -butun kalplerin olduğu gunde- olmeyecektir.” (İbn-i MÂce, SıyÂm, 68)
Yatsı ve Sabah Namazlarını Cemaatle Kılın Cemaatle namaz Efendimiz sallallahu aleyhi ve sellem ’in hic bir zaman terk etmediği bir sunnettir. Bayram gecesini değerlendirmenin en guzel yollarından biri de cemaate devam etmektir.
Peygamber Efendimiz sallÂllÂhu aleyhi ve sellem buyurur: “Yatsı namazını cemaatle kılan kimse, gecenin yarısını namazla gecirmiş gibidir. Sabah namazını cemaatle kılan kimse ise, butun gece namaz kılmış gibidir.” (Bkz. Muvatta, SalÂtu ’l-CemÂa, 7; Muslim, MesÂcid, 260)
Gusul Abdesti Alın Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem arefe gunu ve bayramlarda namaza gitmeden once (Muvatta ’, Îdeyn, 1.) gusul abdesti alır ve bu gunlerde ev halkına da boy abdesti almalarını tembihlerdi. (İbn MÂce, İkÂmet, 169.)
Ebû Hureyre radıyallahu anh ’den nakledildiğine gore, Hz. Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem şoyle buyurmuştur: “Her yedi gunde bir yıkanmak, Yuce Allah ’ın her Musluman uzerindeki hakkıdır.” (BuhÂrî, Cum ’a, 12)
Guzel Koku Surun Efendimiz sallallahu aleyhi ve sellem guzel koku surunmeyi cok sever ve mubarek gunler gusul abdesti alıp guzel koku surunmeyi tavsiye ederdi. (İbn MÂce, İkÂmet, 83.)
Enes (b. MÂlik) radıyallahu anh tarafından nakledildiğine gore, Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şoyle buyurmuştur: “Bana (dunya nimetlerinden) kadın ve guzel koku sevdirildi. Namaz ise gozumun nuru kılındı.” (NesÂî, Işratu ’n-nis ’, 1)
Dişlerinizi Temizleyin Zeyd b. HÂlid el-Cuhenî radıyallahu anh ’ın işittiğine gore, Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şoyle buyurmuştur: “Ummetime sıkıntı verecek olmasaydım, onlara her namaz vaktinde misvak kullanmalarını emrederdim.” (Ebû DÂvûd, TahÂret, 25; T23 Tirmizî, TahÂret, 18)
Ebû Eyyûb radıyallahu anh ’ın naklettiğine gore, Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şoyle buyurmuştur: “Dort şey peygamberlerin sunnetlerindendir: Utanma duygusu, guzel koku surunmek, misvak kullanmak ve evlenmek.” (Tirmizî, NikÂh, 1)
Temiz ve Mumkunse Yeni Elbiseler Giyin Bayram gunleri temiz ve yeni elbiseler giymek guzeldir.
Peygamberimiz sallallahu aleyhi ve sellem hayatı boyunca buna uygun bir tarzda giyinerek bizlere ornek olmuştur. Zira Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem Efendimiz, “bulabildiklerimizin en iyisini giymemizi ve elde edebildiğimiz en guzel kokuları surunmemizi” emretmiş (BuhÂrî, et-TÂrîhu ’lkebîr,I, 382.) ve “İsraf ve kibre kacmadan yiyin, icin, giyinin ve Allah yolunda harcamada bulunun.” buyurarak bu konudaki temel ilkeleri ortaya koymuştur. (BuhÂrî, LibÂs, 1.)
Bayram Namazına Gidin Ber bin Âzib radıyallahu anh anlatıyor: “Hz. Peygamber ’in hutbe verirken şoyle buyurduğunu işittim: ‘Bugun ilk işimiz, (bayram) namazı kılmak, sonra donup kurban kesmektir. Boyle yapanlar, sunnetimize uygun davranmış olur. ’” (BuhÂrî, Îdeyn, 3)
Bayram Namazına Farklı Yollardan Gidin Bayram namazına yuruyerek gitmek, donuşte de farklı bir yoldan gelmek ve yolda tekbir getirmek hoş karşılanmış, mustehap kabul edilmiştir. (Tirmizî, Cum ’a, 30.)
CÂbir radıyallahu anh şoyle dedi: “Bayram gunlerinde Peygamber sallallahu aleyhi e sellem farklı yollardan gidip donerdi.” (BuhÂrî, Îdeyn 24)
Teşrik Tekbirleri Getirin Bayram namazına giderken tekbir getirmek hoş karşılanmış, mustehap kabul edilmiştir. (Tirmizî, Cum ’a, 30.)
Ayrıca Hanefî mezhebine gore arife gunu sabah namazından bayramın dorduncu gunu ikindi namazına kadar 23 vakit, her farz namazın ardından teşrik tekbiri getirmek, kadın erkek her Muslumana vaciptir.
Guler Yuzlu Olun Musluman daima guler yuzlu olmalıdır bilhassa bayram gunlerinde bu hususa daha cok dikkat etmelidir.
Hz. Ali Efendimiz şoyle buyurmuştur: “Rasûlullah her zaman guler yuzlu, yumuşak huylu ve nazikti. Asla kotu huylu, katı kalpli, bağırıp cağıran, cirkin sozlu, kusur bulan ve cimri bir kimse değildi. Hoşlanmadığı şeyleri gormezlikten gelir, kendisinden beklentisi olan kimseleri hayal kırıklığına uğratmaz ve onların isteklerini boşa cıkarmazdı...” (Tirmizî, ŞemÂil, 160)
Kurban Kesmeden Once 2 Rekat Namaz Kılın Hz. Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem bayram namazını kılıp evine dondukten sonra iki rekÂt namaz kılardı. (İbn MÂce, İkÂmet, 160.) Kurban bayramında ilk iş olarak namaz kılar sonra kurbanını keser ve “Boyle yapanlar, sunnetimize uygun davranmış olur.” Buyururdu. (BuhÂrî, Îdeyn, 3.)
Kurban Kesin Kurbanda yapılacak en guzel amel kurban kesmektir. İmkanı olanların bu vacip ibadeti yerine getirmesi gerekir.
Hz. Âişe radıyallahu anha ’dan rivayet edildiğine gore, Allah Resûlu sallallahu aleyhi ve sellem şoyle buyurmuştur:
“Âdemoğlu kurban gunu Allah katında kurban kesmekten daha guzel bir amel işlemez. Kurban, kıyamet gunu boynuzları, kılları ve tırnaklarıyla (sevap olarak) gelir. Kurban, henuz kanı yere duşmeden, Allah tarafından kabul edilir. Bu sebeple kurban kesme konusunda gonlunuz hoş olsun, (bu iş size zor gelmesin).” (Tirmizî, EdÂhî, 1)
İmkan Varsa Kurbanınızın Başında Durun Kendi kurbanını bizzat kesmek sunnettir. Hanımlar, kesmekte zorlananlar veya imkanı olmayanlar ise kurbanının başında bulunmaya gayret etmelidir. Nitekim Hz. Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem Efendimiz Hz. Fatıma radıyallahu anha ’ya şoyle buyurmuştur:
“Ey Fatıma kalk, kurbanının yanına git ve onu izle. Onun akıtılan ilk damlası ile senin gecmiş gunahların affedilecek.”
Hz. Fatıma radıyallahu anha dedi ki: “Ya Rasulallah bu sadece bize, Ehl-i beytimize mi mahsus yoksa tum Muslumanlar icin genel midir?”
Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem: “Bilakis bu, bize ve butun Muslumanlara mahsustur.” dedi. (Hakim, Mustedrek, 7/2684, ayrca bkn. İbn MÂce, “EdÂhî”, 3)
Kurban Kesiyorsanız Mumkunse Orucunuzu Kurban Eti ile Acın Hz. Peygamberin sallallahu aleyhi ve sellem zilhiccenin ilk dokuz gununu orucla gecirdiği rivayet edildiği icin (Ebû DÂvûd, Savm, 62) zilhiccenin ilk dokuz gununun, yani kurban bayramından onceki dokuz gunun oruclu gecirilmesi mustehaptır. Zilhicce ayının 10. gunu kurban bayramının ilk gunudur. Kurban bayramında da oruc tutulmaz. (BuhÂrî, Savm, 66-67; Ebû DÂvûd, Savm, 48) Ancak imsaktan itibaren bir şey yemeyip o gunun ilk yemeğini kurban etinden yemek mustehaptır.
Kurban Kestikten Sonra Şukur Namazı Kılın Kurban kesen kişi nafile namaz kılınması mekruh olmayan bir vakitte kurban ibadeti yapma imkÂnına kavuştuğu icin Allah ’ın verdiği nimete şukur olarak iki rekÂt nafile namaz kılması guzeldir.
Kurban Etlerinizi Uce Paylaştırın ve Bir Kısmını İhtiyac Sahiplerine Dağıtın Hz. Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem, kurban etinin uce taksim edilip, bir bolumunun kurban kesemeyen yoksullara dağıtılmasını, bir bolumunun akraba, tanıdık ve komşularla paylaşılmasını, bir kısmının da evde yenmesini tavsiye etmiştir. (Ebû DÂvûd, DahÂyÂ, 10) Ancak, durumu iyi olan Muslumanların, toplumda muhtacların arttığı bir donemde kurban etlerinin coğunu hatta tamamını dağıtmaları daha uygun olur.
Akrabalarınızı Ziyaret Edin ve Muslumanlarla Bayramlaşın Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem bir bayram gunu ashÂbından bazılarıyla birlikte bayramlaşmaya cıktığı ve Muslumalarla selam verdiği bildirilmektedir. (TaberÂnî, el-Mu ’cemu ’l-kebîr, XXII, 382.)
Bayramlar, sıla-i rahimde (akraba ziyareti) bulunmak, gecmişlerimizi hayırlarla yÂd edip ruhlarını şÃ‚d etmek, îman kardeşliğini cemiyet planında yaşatmak gibi nice mukellefiyetlerimizin edÂsına vesîle olan, butun toplumu kucaklayıcı ibÂdet gunleridir.
Ebû Yûsuf Abdullah İbni SelÂm radıyallahu anh şoyle dedi: Ben Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem ’i:
“Ey insanlar! SelÂmı yayınız, yemek yediriniz, akrabalarınızla alÂkanızı ve onlara yardımınızı devam ettiriniz. İnsanlar uyurken siz namaz kılınız. Bu sayede selÂmetle cennete girersiniz” buyururken işittim. (Tirmizî, Kıyamet 42. Ayrıca bk. İbni MÂce, İkÂmet 174, Et ’ime l)
Kuskunlukleri Giderin ve Helalleşin Bayramlar kuskunlukleri gidermenin ve uzerimizdeki kul haklarını helalleşmenin en guzel vakitleridir.
Ebû Eyyûb radıyallahu anh'den rivayet edildiğine gore Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şoyle buyurdu:
“Bir Muslumanın, din kardeşini uc gun uc geceden fazla terk edip kus durması helÂl değildir: İki Musluman karşılaşırlar biri bir tarafa oteki obur tarafa doner. Halbuki o ikisinin en iyisi once selÂm verendir.” (BuhÂrî, Edeb 62, İsti'zÂn 9; Muslim, Birr 23, 25, 26. Ayrıca bk. Ebû DÂvûd, Edeb 47; Tirmizî, Birr 21, 24; İbni MÂce, Mukaddime 7)
Peygamber sallÂllÂhu aleyhi ve sellem Efendimiz şoyle buyurur: “Kimin uzerinde din kardeşinin ırzı, namusu veya malıyla ilgili bir zulum varsa altın ve gumuşun bulunmayacağı kıyamet gunu gelmeden evvel o kimseyle helalleşsin!” (BuhÂrî, MezÂlim, 10; RikÂk, 48)
Kabirleri Ziyaret Edin Hak Dostları arefe gunu ve Bayram gunleri kabir ziyaretlerinde bulunmayı ihmal etmişlerdir.
Fahr-i KÂinÂt sallÂllÂhu aleyhi ve sellem, kendileri sık sık kabir ziyaretlerinde bulundukları gibi, ashÂbını ve ummetini de bu konuda şu sozleriyle teşvik etmişlerdir: “…Kabirleri ziyÂret etmek isteyen ziyÂret etsin. Cunku kabir ziyÂreti bize Âhireti hatırlatır.” (Tirmizî, CenÂiz, 60)
İsraf ve Gosterişten Sakının ve İhtiyac Sahiplerini Sevindirin Bir Musluman daima israf ve gosterişten kacınılma ve muhtacları sevindirmelidir.
Gercek bir bayramın en guzel şehÂdetnÂmeleri:
Toplumdaki muhtac ve muzdariplerin mahzun yureklerine bayram neşesi verebilmek, İslÂm coğrafyalarındaki mazlum, mağdur, caresiz din kardeşlerimize kurbanlar vesîlesiyle bir nebze de olsa tebessum ettirebilmek, Onların mahrûmiyetlerini telÂfî seferberliğine girmek ve Onların hayır-duÂlarını alarak CenÂb-ı Hakk ’ın rızÂsına ermektir. Allah TeÂl buyurur: “Hayır olarak harcadıklarınız kendi iyiliğiniz icindir. Yapacağınız hayırları ancak Allah ’ın rızasını kazanmak icin yapmalısınız. Hayır olarak verdiğiniz ne varsa, karşılığı size tam olarak odenir ve asla haksızlığa uğratılmazsınız.” (Bakara sûresi, 272)
İslam ve İhsan
BAYRAMIN VE BAYRAM GECELERİNİN İSLAM ’DAKİ YERİ NEDİR?