Aslında an itibarıyla gozlerimizi kapatıp bu senaryoyu duşunduğumuzde, dev bir buz dağının lavların icine bırakıldığı anda “cossss!” sesi cıkardığını tahmin edebiliriz fakat ya sonrası?
Ateşe ateşle karşılık vermenin işleri daha da kotuleştirdiğini hepimiz tahmin edebiliyoruz ancak ateş dolu bir volkanın buzla karşılaştığında neler olacağına daha yakından bakalım.
Aslında 1973 yılında İzlanda ’daki yerel yetkililer oldukca soğuk olan deniz suyunu kullanarak lav akışını durdurmaya calışmıştı.
Fakat 5 milyar litrelik deniz suyu, ilerleyen lavları durdurmaya yetmedi. Bu yolla yalnızca lavların akış gucunu yavaşlatmayı başarabildiler. Peki lavların icine deniz suyunu boşaltmak yerine buz dağından devasa bir parcayı yanardağın ortasına bırakmayı denesek?
Basit bir simulasyonla başlayalım. Orneğin Guney Sandwich Adaları ’ndaki Michael Dağı mantıklı bir bolge olabilir. Bu dağ yaklaşık 988°C ila 1.279°C sıcaklıktaki kabarcıklara ve ortalama 110 metre genişliğinde bir lav golune sahip. Ayrıca ıssız bir alanda yer aldığından yaşam da pek mumkun değil.
Michael Dağı'ndaki lav golunun icine atmak icin yaklaşık bir bucuk futbol sahası buyukluğunde bir buz dağına ihtiyacımız var.
2017 yılında Antarktika yarımadasında devasa bir buz dağı kopmuştu ve bu buz dağı Luksemburg ’dan bile daha buyuktu. Yani Michael Dağı'nın lav golunden, 200.000 kat daha buyuk olduğu anlamına gelir.
Kopan bu buz dağını ve buyuk bir kısmını alıp lavın icine atalım. Bunu yapar yapmaz goreceğimiz ilk şey, ani bir buhar patlaması olacaktır. Buz ve lavın birbiriyle buluşması, buzun sıvı formunu atlayarak anında katı halden gaz haline gecmesine sebep olur. Buna sublimasyon adı verilir.
Ardından iki durum daha meydana gelebilir. Buz, olması gerekenden daha hızlı bir bicimde buhara donuşur ve bu buhar da yanardağın icinde daha fazla basınc yaratarak, lavlarla dolu dağın patlamasına sebep olur.
Ayrıca tephra adı verilen sertleşmiş magma, tıpkı havai fişek gibi havaya doğru yukselip patlar ve etrafa sacılan lav parcaları, bir ev ya da araba buyukluğunde olabilir.
Başka bir ihtimal ise buzun, lavın yuzey sıcaklığını soğutmasıdır. Buhar ortadan kaybolmaya calışırken lav, kaynıyormuş izlenimi verecek ve sertleşecektir. Yine bir buz dağının volkanın icine atılması soz konusu olduğunda icerideki sert kabuk, sahip olduğu gazı hapseder. Zamanla sıkışan gazın basıncı, işleri ongorulemeyen bir patlamaya kadar goturur.
Ozetle volkanik bir patlamayı durdurmak icin bir buz dağını aktif bir volkanın icine atmak, tum bu ihtimaller goz onune alındığında patlamayı daha da kotuleştirecektir.
Kaynaklar: Science ABC, What If Webtekno'yu Threads'de takip et, haberleri kacırma