Eşiniz ya da dostunuzdan asansorde kalma hikÂyesi dinlemiş veya ceşitli film ve dizilerde olumle sonuclanan asansor kazalarına tanık olmuş olabilirsiniz. Aslında bu mekanizmalar, tahmin ettiğimiz kadar korkutucu değil.
Peki asansorler nasıl bir işleyişe sahip ve hepimizin bildiği gibi onları ayakta tutan halatlarından biri koparsa başımıza neler gelir?
Aslında asansorler, bizim tahmin ettiğimizden cok daha fazla guvenlik mekanizmasına sahiptir.
Asansor sistemlerinin icinde kabine cıvatalanan celik halatlar bir kasnak uzerinde dolanmış haldedir. Makara, asansor şaftının ust kısmında bulunan yivli yuzeye sahip olan bir mekanizmadır. Kasnak oluklarının gorevi, celik halatları kavramaktır ve boylece asansordeki elektrik motoru, kasnağı dondurerek halatların da hareket etmesine olanak tanır.
Asansoru kaldıran halatlar, aynı zamanda makaranın tam karşı tarafında asılı halde olan bir karşı ağırlığa da bağlıdır. Yani hem kabinin kendisi hem de karşı ağırlık, celik raylar uzerinden hareket eder.
Asansorde bulunan halatların her biri, genellikle birbirinin etrafına sarılan farklı uzunluklardaki celik malzemelerden yapılır.
Oldukca dayanıklı bir yapıya sahip olan asansor halatları, aşınma ve yıpranma noktasında bir hayli uzun omurludur. Fakat elbette bu halatların da nadiren de olsa kopma ihtimalleri vardır. Peki o zaman ne olacak?
Kasnaklı asansorlerde coğunlukla toplamda dort ila sekiz arasında halat bulunur. Bu durum, bir halat kopsa bile diğerlerinin asansoru ayakta tutacağı anlamına gelir. Aslında tek bir halat sağlam kalsa bile asansor, işlevini yerine getirmeye devam eder.
Peki diyelim ki asansordeki tum halatlar zarar gordu. Bu durumda bile endişelenmeye gerek yoktur. Cunku asansorler, elektronik bir fren sistemine sahiptir.
Coğu modern asansorlerde bulunan sensorler, kabinin aşağı doğru hızlandığını tespit edebilir ve boylece asansor kabininin altından boylu boyunca uzanan ve kılavuz raylara oturan, metal bir fren ortaya cıkar.
Ayrıca bircok asansorde makara uzerinde sıkıca kapatılmış bicimde bir kelepce bulunur. Bu tur bir fren, onu serbest bırakmak icin guc uygulamadıkca her zaman sıkıştırılmış halde bekler. Yine bu da elektrik olmadığında kasnağa, mekanik olarak fren uygulanacağı anlamına gelir.
Yine frenlerin ustunde, kabloların karşıt uclarına bağlanan karşı ağırlıklar bulunur. Bu ağırlıklar genellikle boş bir arabadan biraz daha ağırdır. Herhangi bir fren sisteminin yokluğunda bile bu karşı ağırlık; asansor boşsa veya cok dolu değilse yavaşca yukarı cıkmasını, eğer doluysa asansorun yavaşca alcalmasını sağlar.
Elbette tum bu guvenlik onlemlerinin yanı sıra ceşitli asansor kazaları meydana gelebilir ancak bu kazaların coğu asansorlerdeki mekanik arızalardan cok, insan hatalarından kaynaklandığını soylemek mumkundur.
Kaynaklar: IFL Science, How Stuff Works Webtekno'yu Threads'de takip et, haberleri kacırma