Pratfall Etkisi yapılan araştırmalara gore herhangi bir topluluğun onunde hata yapan kişinin yapmayan kişiden daha cok sevildiği ve tercih edildiğini kanıtlamış psikolojik bir etkinin ismidir. Pratfall Etkisi insan psikolojisini, ozellikle tercih etme aşamasında ciddi anlamda etkilemektedir. Bu psikolojik etkiyi Kalifornia Universitesi 2012 Yılında yapılan bazı deneylerin sonucunda ortaya cıkarmıştır.
Pratfall Etkisi Nedir? Pratfall Etkisi hakkında deneye başkanlık yapan Elliot Aronson deney sonucunda Pratfall etkisi ile ilgili resmen şu tanımlamayı yapmıştır.
Pratfall etkisi; kişinin ne kadar mukemmel değilse sevilme oranının o kadar artması anlamına gelir (Kaynak: Wikipedia, Montaya Matheew ve Horton, 2012).
Pratfall Etkisi icin ornek hatalar;
Konuşmacının sahneye cıkarken yere duşmesi. Siyasetcinin kitle karşısında ağlaması. Konuşmacının kitle karşısında komik bir kelimeye dilinin surcmesi. Bir marka reklamında arka planda kaldırılması unutulmuş olan ilginc/komik bir detay. Unlu bir influencer bireyin canlı yayında herhangi bir hata yapması vb. Yukarıda gormuş olduğunuz bu ve buna benzer tum hatalar sizi takip eden kitleye veya cevrenize samimi gelmektedir. Bu hataları onlarca kişinin veya bireysel bir goruşmenizde birisi karşısında yapmanız olumsuz bir duşunce yaratmak yerine size karşı bir sempati oluşmasına yarar sağlar.
Pazarlama Dunyasında Pratfall Etkisi Bu etki ortaya cıktığı gunden kısa bir sure sonra pazarlama dunyasına da hızlı bir giriş yaptı ve markalar tarafından kullanılmaya başlandı. Buna ornek olarak (Bu konuda firma tarafından net bir acıklama yapılmadığı icin Moradam teorisi olarak bir sure kalacaktır.) Tesla firmasının yeni Cybertruck aracının kırılmaz camlarını tanıtırken camın kırılması ornek olarak verilebilir.
Tesla firması bunun tamamen talihsizlik olduğunu belirtse de pazarlama camiası bunun viral bir etki oluşturması icin bilincli bir şekil de yapıldığını iddia etmektedir.
Nitekim bu hareket bilincli bir şekil de yapılmış olsaydı ortaya kitleler tarafından Pratfall Etkisi cıkacaktı ve bu etkiden dolayı insanlar Tesla markasını ve yeni uretilen ilginc tasarımdaki o aracı sempatik bularak satın alma eğilimine yoneleceklerdi. (Arac henuz satışa sunulmadı.)
Pazarlamada Pratfall Etkisi Nasıl Kullanılabilir?
Bu etkinin klasik ve dijital pazarlama calışmalarında nasıl kullanılabileceği aşağıdaki maddelerde olası ornek senaryolar ile ele alınmıştır. Maddelere gecmeden once belirtmek istediğimiz kısa bir konu bulunmaktadır. Gectiğimiz gunlerde Horn Etkisi adı altında yayınladığımız iceriğimizi incelemediyseniz hızlı bir şekil de goz atmanızı tavsiye etmekteyiz.
Horn Etkisi ile Pratfall Etkisini birlikte oluşturabilirseniz satışlarınızda gozle gorulur oransal artışları kesinlikle olacaktır. Horn Etkisi iceriğimize buradan ulaşabilirsiniz.
Uretim yapan son kullanıcı urunlerine sahip bir firma olduğunuzu varsayalım. Sık sık canlı yayınlar, sosyal medya hikayeleri ve fotoğraflar ile markanızı kitleniz ile buluşturduğunuzu hayal edin. Ozellikle canlı yayın ya da anlık hikayelerinizde konuşma esnasında ya da uretim esnasında bir hata yapmanız hatanın derecesine gore kitleyi sinirlendirse de Pratfall Etkisi sayesinde sempati kazanmanıza neden olacaktır. Unlu bir fenomen olduğunuzu varsayalım. Unlu olduğunuz mecrada videolar attığınızı hayal edin. Videolardan herhangi birinde kesilmesi gereken komik veya drama bir ses kaydının videonuz ile yayınlandığını duşunun. Bu olumsuz gibi gorunen olayda kitleniz size daha fazla bağlanacaktır. Populariteyi yeni yakalamış olan bir sanatcı olduğunuzu hayal edin. Canlı bir şekil de bir sahnede şarkı soylemek icin merdivenlerden yukarı cıktığınızı duşunun. Tam seyircilerin karşısındayken takılıp duşmeniz veya parcayı unutmadınız ya da detone olmanız kitleyi soğutmak yerine aksine size daha fazla bağlayacaktır. Profesyonel bir yonetici olduğunuzu hayal edin. 10 ila 20 arasında personel sayınızın olduğunu ve onlarla sık sık toplantılarda iletişim kurduğunuzu duşunun. Bir sunum esnasında yanlış bir slaytı acmanız, bir anda cocuğunuzun komik bir fotoğrafının gorunmesi ve/veya herhangi bir olumsuz durumun yaşanması sizi itmek yerine personellerinizle aranıza daha fazla bağ oluşmasına neden olacaktır.
İnsan Beyni Mukemmeli Neden Sevmez? Pratfall Etkisi incelendiğinde insan beyninin mukemmel olan şeyleri sevmediği ortaya cıkmaktadır. Neredeyse son elli yıldır insanlar, markalar veya ornek kişiler mukemmel olmaya calıştı. Makyajlar, ust duzey kıyafetler, ozel mekanlar, pahalı arabalar vs. fakat insanlık ne yazık ki uzun suredir bu konuda hata yaptı.
Pratfall deneyini yapan Elliot Aronson bu konuyla ilgili net sonuclara ulaşmıştır. Deney suresince farklı iki grup oğrenciye bazı teknik ya da teknik olmayan sorular sorulmuş. Oğrenciler de kendilerince mantıklı buldukları cevapları sorulan bu sorulara cevap olarak cevaplamışlar. Bu sırada oğrenciler tarafından verilen tum cevaplar Elliot Aronson ekibi tarafından ses kaydına alınmış.
Bu kısma kadar herşey normal. Deneyin ikinci kısmında ise sorulara cevaplar veren oğrencilerin acıklamaları bazı insanlara dinletilmiş. Genel olarak ses kayıtlarını dinleyen insanlar ikinci gruptan daha cok hoşlandıkları ve onları daha cok sevdiklerini ifade eden acıklamalarda bulunmuşlar.
Bu acıklamaların sebebi ise tamamen İkinci gruptaki oğrencilerin soruları yanıtlarken hatalar yapmasından kaynaklı diyebiliriz. İkinci grupta bulunan oğrenciler Elliot Aronson tarafından talep edildiği uzere cevapları verirken onlerindeki kahveyi dokup ve bazı telaffuz hatalarını bilincli fakat oyunculukla beraber yapmışlardır. Yani ses kayıtlarını dinleyen insanlar bu hataların istem dışı olduğunu duşunmuştur. Bu nedenle yapılan bu hatalar ses kayıtlarını dinleyen insanlara sevimli, icten ve doğal gelmiş, ikinci gruba karşı sempati duymuşlardır.
Deney sonuclarından da gormuş olduğunuz gibi mukemmel olmamak her zaman daha avantajlı ve tercih edilme sebebidir.

Markalar Pratfall Etkisini Nasıl Oluşturabilir? Pratfall Etkisi artık tamamen kanıtlanmış net bir etkidir. Hemen hemen tum insanlarda aynı etki oluşmaktadır. Tamam fakat markalar bu etkiyi kullanarak nasıl satış yapabilir? Konuyu daha fazla detaylandırmadan bu soruya belli birkac cevabı maddeleme yaparak ele alacağız.
Bilincli olarak hata yapmaya calışmak yerine sıfır hatasız olmaya calışmaktan vazgecmelisiniz. Sosyal medya kullanımında bazı ufak caplı hatalar yapmak işinize yarayabilir. Pratfall etkisini oluşturmak icin satış yaptığınız urunlerde fiyat dışında bazı detaylarda bilincli olarak ufak hatalar yapabilirsiniz. Kargo icine olası butun problemler icin ozur dilediğinizi belirten bir mektup yazabilirsiniz fakat mektubun bir kısmında murekkep akmış olduğu icin yazı okunmayabilir. (Bu senaryo muşterinizin size karşı daha fazla sempati duymasına yardımcı olur. Sıcak satış yapan personellerini muşteri onunde istemeden sakarlık veya duşme gibi eğlemlerde bulunabilir. (Bu durum bilincli olarak yapılacaksa oyunculuk kabiliyeti yuksek olan birileri tarafından yapılmalıdır. Aksi halde antisempati duyusunu ortaya cıkarabilir. Menajerseniz sanatcının haberi olmadığı bir anda komik bir anını veya hata yaptığı bir anı yakalayıp sosyal medya hesaplarında paylaşabilirsiniz. Yukarıda yazmış olduğumuz beş maddeyi ve/veya turevlerini kendi sektorunuze ya da ticaretinize gore uyarlayıp dikkatli bir şekil de uygularsanız dolayı yoldan satışlarınızda artış yaşanacaktır. Kitle karşısında hata veya sakarlık yapan bir marka mahcubiyeti muşteriler tarafından satın alma eğilimi ile odullendirilir.
Dip Not: Pratfall etkisi bilincli bir şekil de kurgulanmak isteniyorsa ciddi anlamda uzerinde uğraş verilmesini gerektirir. Bilincli bir şekil de Pratfall Etkisini oluşturmak oldukca zordur. Hatanın bilerek yapılıyor olduğunu kitleniz fark ederse aniden bir kriz masası kurmak zorunda kalabilirsiniz.
Umarız son donemde pazarlama calışmalarınız icin urettiğimiz psikolojik etkiler ilginizi cekiyordur. Bu iceriğimizin konusu olan Pratfall Etkisi hakkında tum merak ettiklerinizi bize sosyal medya hesaplarımız aracılığıyla iletebilirsiniz. Bize ulaşmak icin telefon, mail veya sosyal medya hesaplarımızı kullanabilirsiniz.