Cocuklarda kusma nedenleri cok ceşitlidir. Kusma her zaman onemli bir belirtidir. Dr. Mehmet Kantar ailelere basit yaklaşımlar konusunda bilgi veriyor...

Bebeklerde doğum sonrası ilk 4 ayda kusmalar olabilir (normal reflu). Ancak sonraki aylarda suren reflu nedeniyle cocuklar kusmaya devam edebilirler. Gastritte de karın ağrısı ve kusmalar olabilir. Bunun dışında bebek beslenmesinde en sık yapılan hatalardan biri, aşırı beslemedir. Bu tur durumlarda taşma kusması denen kusmalar olabilir. Bebeklerin gazları cıkartılırken de kusma gozlenebilir.

Ancak, pratikte cocukları en cok kusturan neden, genelde enfeksiyon hastalıklarıdır. Basit bir ust solunum yolu enfeksiyonu (viral ya da bakteriyel) sırasında bile cocuk 1-2 kez kusabilir. Kulak iltihabı (otit), sinuzit ve alt solunum yolu (pnomoni-zaturre, bronşit, bronşiolit vd) enfeksiyonlarında da kusma gozlenebilir. Ozellikle alt solunum yolu enfeksiyonlarında, cocuklar oksururken kusma tetiklenebilir. Boyle bir durumda kusmuk icinde balgam da gozlenir.

Arka arkaya olan cok sayıda kusma bir gastroenterit (mide-barsak iltihabı) tablosunun başında ortaya cıkabilir. Once kusma ile başlayan bu tabloya ateş ve ishal sonradan eklenebilir. Bazen hic karın ağrısı olmayabilir ve ishal gozlenmeyebilir. Bu durumlar genelde viruslere (rotavirus, adenovirus), bazen de bakterilere bağlıdır. Besin zehirlenmesi durumunda da cocuklarda tek başına kusma gozlenebilir. Karaciğer iltihabı olan hepatitlerde de cocuklar kusarlar. En sık hepatit A buna neden olur. Bunun dışında hepatit B, C ve diğer viral hepatitlerde ve safra kesesi hastalıklarında kusmalar olabilir. Karın ağrısı ve sarılık da gorulebilir.

Bobrek iltihaplarında (pyelonefrit) da kusma, yuksek ateş ve karın ağrısı vardır. İdrar yaparken ağrı, sık idrara cıkma ve yan ağrısı olabilir. Bobrek taşı olan cocukta da şiddetli karın ağrısı ve kusmalar olabilir.

Israrlı kusmalar, şeker hastalığının da belirtisi olabilir.Diğer metabolik (ure yuksekliği gibi) hastalıklarda da cocuk kusabilir. Fazla verilen D vitamini (balık yağı) ve kalsiyum da hastayı kusturabilir.

Menenjit ve ensefalit gibi beyin ve etrafındaki zarların iltihaplarında da cocuklar fışkırarak kusarlar. Buna ateş ve başağrısı da eşlikeder.

Apendisitte de kusma en onemli belirtilerden bir tanesidir. Buna şiddetli karın ağrısı mutlaka eşlik eder.

Nadir gorulmekle beraber pankreas iltihaplarında ve barsak tıkanmalarında da cocuklar kusarlar.

İlaclardan bazıları da kusmaya neden olabilirler. Or; Demir ilacları, antibiyotikler. İlacların tadından kaynaklanan kusmalar da olabilir. Or; Antibiyotikler. Aslında pratikte kullandığımız coğu ilacın tadı cocuklar tarafından sevilmez.

Karın icinde yer kaplayan oluşumlar (kistler, tumorler) da kusma ve karın ağrısı ile karşımıza gelebilir. Bu hastalarda karında şişlik de bulunur. Bazen beyin tumorleri de fışkırır tarzda kusma ve baş ağrısına yol acarlar.

Kalpte ritim bozukluklarında da kusma bir belirti olabilir. Cocukta goğus ağrısı olabilir. Ya da cocuk tanımlayamaz, sadece goğsunu tutabilir.

Cok kusunca ne olur?

Bu durumlarda cok sayıda kusma ve/veya ishal sıvı ve elektrolit (sodyum, potasyum) kaybına yol acarak, cocuğu susuz ve bitkin bırakır (dehidratasyon). Cocuğun ağzı kurur, gozleri coker, idrar cıkışı olmaz ve dalgın ve uyuklar hale gelir. Bu konu cocuk sağlığı ve hastalıklarının en acil konularından biri olup bobrek yetmezliği riski vardır. En hızlı bir şekilde kusmanın onlenmesi ve idrar cıkışının sağlanması gerekir.

Kusan cocuklarda ayrıca, kusmuğunu aspire etme (soluk borusuna ve akciğerlerine kacma) riski vardır. Bu nedenle cocuklar kusarken yan cevirmek gerekir.

Ozetle, ısrar eden kusmalar, cocuklarda acil bir durumdur. Mutlaka bir hekim gormelidir. Cok kusan cocukta idrar cıkışı aile tarafından yakın izlenmelidir.