Daha cok kadınlarda gorulen bu rahatsızlık, tiroidin gereğinden daha az ya da daha cok calışması ile ortaya cıkıyor.

Tiroid, boynun on-alt kısmındaki bir ic salgı bezi ve ortalama ağırlığı 20 gram kadar. T3 ve T4 adı verilen tiroid hormonlarının uretilmesi ve salgılanması, en onemli gorevi. Kalp atım sayısının duzenlenmesinde, solunum ve bağırsak hareketlerinin ayarlanmasında, oksijen tuketimi ve ısı uretiminde, alyuvar coğalmasında, kemik yapım ve yıkımında, karbonhidrat, yağ, protein, vitamin metabolizmasının duzenlenmesinde onemli roller ustlenen tiroid; hamilelerde bebeğin iskelet ve beyin gelişiminde de oldukca etkili olabiliyor. Tiroid, aynı zamanda cevremizdeki kişilerde sıklıkla rastladığımız, kendi adını alan bir hastalık. Womenist olarak mercek altına aldığımız, daha cok kadınlarda gorulen bu rahatsızlık, tiroidin gereğinden daha az ya da daha cok calışması ile ortaya cıkıyor. En sık rastlanılan şikayetler ise; halsizlik, unutkanlık ve engellenemeyen kilo artışı. Coğu hastalıkta olduğu gibi tiroid icin de erken teşhis oldukca onemli.

Tiroidin az calışması durumu

Unutkanlık ve hızlı kilo artışına sebep olan ‘tiroidin az calışması’ hipotiroidi olarak da biliniyor. Belirtileri ise cabuk yorulma, adet duzensizlikleri, goz cevresi şişliği, kabızlık, kalp calışma hızında gerileme. Ozellikle anne adayları ve gebe kalmakta zorlananların ilgili kontrolleri yaptırmalarında buyuk onem var, zira tiroidin az calışması hem gebe kalmayı zorlaştırıyor hem de gebelik durumunda maalesef duşuk ihtimali artıyor. Tedavisi ise hormon desteği ile gercekleşebiliyor.

Tiroidin fazla calışması durumu

Bu duruma hipotiroide gore cok daha az rastlanılmakta. Hipertiroidizm olarak da adlandırılan, tiroid bezlerinin normalden cok daha fazla calışması sonucu oluşan hastalığa tirotoksikoz da deniliyor. Hipertiroidi olan bir hastada; kilo kaybı, uykusuzluk, sinirlilik, carpıntı, ishal, adet duzensizliği, kaslarda zayıflık, ellerde titreme, sac dokulmesi, goz bebeklerinde buyume gibi şikayet ve bulgular gelişebiliyor. Hipertiroid gorulen hamilelerin kusma ve bulantı belirtileri cok daha fazla olabiliyor.

Fazlası kilo kaybına neden oluyorsa, fazla kilolarımdan kurtulmak icin kullanabilir miyim?

Bu, yıllar oncesinde denendi. Metabolizma hızını artırdığı ve yağ yakımına neden olduğu gozlendi. Fakat, hipertiroidizmde belirtildiği gibi kaslarda zayıflığa ve onemli kayıplara neden olacağı duşunulduğunden uzmanlarca, şişmanlık tedavisindeki kullanımı kesinlikle onerilmiyor. Bu şekilde kilo verdirdiği iddia edilen yontemlerin de ‘yasal’ olmadıkları soyleniyor.

Coğunlukla stresliyim. Bu stres beni tiroid hastası yapar mı?

Yoğun stres, kortisol ve adrenalin gibi hormonların bobrek ustu bezlerinden salgılanmasına sebep olabilir. Bu hormonlar, bağışıklık sisteminizde bir takım aksaklıklara neden olacaktır. Şayet kalıtımsal olarak bağışıklık sistemine bağlı tiroid hastalığı riskiniz varsa, kronik hale gelen stres, tiroid bezinin duzenli calışmasını etkileyebilmekte.

Doktor tiroid bezimde nodul tespit etti. Bu kanser olmam anlamına mı geliyor?

Durun, hemen panik yapmayın! Her 20 yetişkinden birinde elle hissedilebilen noduller var. Yaşlı ve kadınlarda cok daha fazla gorulebilen nodullerin, istatistiklere gore sadece % 5’i kanserli. Kaygılanılacak bir durum değil ama yine de gerekli hassasiyetle takip etmenizde yarar var. Nodulun kotu huylu olma ihtimali; cok sert olması, buyume hızının cok olması, hastanın 40 yaş uzerinde olması ve cevresindeki lenf bezlerinin gelişimine paralel olarak artabilir...

Tedavisi ile ilgili bilinmeyenler

Tiroidin duzensiz calışma durumu, ilac veya ameliyat ile tedavi edilebiliyor. Fakat, tedavide ozellikle ameliyat kararı alınmasında ve uygulanmasında duruma hassasiyetle yaklaşılmasında fayda var. Tiroid kanserine neden olabilen nodullerin ameliyatla alındığı biliniyor ama her tiroid nodulu ameliyatla alınacak diye bir kaide de yok. Yerinde bir ameliyat kararı ise ameliyatın ardından alınan nodullerin ne kadarının kanserli olduğunun tespit edilmesiyle anlaşılıyor. Tiroid bezi buyuduğunde; nefes, yemek borusu ve ayrıca damarlar uzerine baskı yaptığında oluşabilecek ek rahatsızlıkların ortadan kaldırılmasına yonelik olarak da cerrahi operasyon gercekleşebiliyor.

Ameliyat sonrası hormon tedavisi ortadan kalkıyor mu?

Cerrahi mudahale sonrasında da duzenli ve hastaya uygun dozda tiroid hormonu desteği gerekiyor. Ama tabii, hastanın seyri ve tedavinin ne denli yeterli olup olmadığı belli periyolarla yapılan kan testleri ve radyolojik incelemeler sayesinde kontrol ediliyor.

Doğu Karadeniz, ulkenin en cok tiroid hastalığı vakası gorulen yeri

Trabzon Ozel Yıldızlıguven Hastanesi Genel Cerrahi Uzmanı Opr. Dr. Kibar Cebi’nin 2012 yılı Ağustos ayında yaptığı acıklamaya gore, Karadeniz bolgesi ulkemizin tiroid hastalıkları acısından oldukca riskli bir bolge. Ulkemizdeki tiroid hastalarının %60’ı Doğu Karadeniz bolgesinde bulunuyor.