Safra kesesinin gorevi nedir?
Safra kesesinin gorevi, karaciğerin urettiği safra sıvısını depolamaktır. Genellikle aclık halinde safra kesesinde biriken safra, burada konsantre edilerek depolanır. Sindirim sırasında ise, safra kesesi kasılarak icindeki safrayı bağırsağa boşaltır ve boylelikle yağlı maddelerin emilimi gercekleşir.

Safra kesesi taşı ne demektir?
Safra kesesi icinde normalde bulunan, kolesterol veya pigmentlerin cokelti oluşturması sonucu ortaya cıkan yapılara safra kesesi taşı adı verilir.

Safra taşları neden olur?
Safra icerisindeki maddelerin oranlarının bozulması sonucunda oluşurlar. Onceleri kolesterol kristalleri, pigment birikintileri şeklinde iken zamanla safra taşı şeklini alırlar. Safra taşlarının yaklaşık % 90'ı kolesterol taşları ve diğerleri ise bilirubin taşlarıdır.

Safra taşları kimlerde olur?
- 20 - 60 yaş arasındaki kadınlarda safra taşı gorulme sıklığı, erkeklere oranla uc kat daha fazladır. Genellikle safra kesesi taşlarının oluşumu 30-40 yaşlarında başlar ve yaşla birlikte artar.
- Cok doğum yapmış kadınlarda daha sıktır.
- Yaş ve şişmanlık gorulme sıklığını artırır
- 60 yaş ustu insanların yaklaşık %10-20'sinde safra taşı bulunur.
- Yaklaşık her dort kadından birinde ve her sekiz erkeğin birinde altmış yaşlarına varmadan safra kesesi taşları gelişebileceği tahmin edilmektedir.

Safra kesesi hastalığı olan kişilerdeki şikayetler nelerdir?
- Safra kesesi taşı olan kişilerin % 70-80’inde şikayet yoktur (sessiz taş).
- Karın sağ ust kısmında, sırta da vurabilen karın ağrısı
- Karında şişkinlik hissi
- Gıdalara karşı tahammulsuzluk
- Bulantı
- Kusma

Safra kesesi taşına bağlı hastalık, hangi hastalıklarla karışabilir?
- Safra kesesi kanseri
- Safra kesesi iltihabı (kolesistit)
- Safra kesesi mukoseli
- Safra yolu iltihabı (kolanjit)
- Mide fıtığı ve reflu hastalığı
- Mide donmesi (volvulus)
- Apandisit
- Pankreatit
- Gastrit ve mide ulseri
- Safra yolu kanseri
- Pankreas kanseri

Safra kesesi iyi calışmayan kişileri en cok hangi yemekler rahatsız eder?
- Ağır soslar
- Tavada yapılan ve yağda kızartılan gıdalar
- Et suları
- Tavuk ve hindi derileri
- Şalgam
- Lahana
- Karnabahar
- Turp ve bazı ciğ meyveler

Gebelik safra kesesinde taş oluşumu eğilimini artırır mı?
Evet, gebelikte safra kesesi taşı oluşumuna eğilim artar. Gebelik, yağ ve kolesterol metabolizmasında duzensizlikler meydana getirir. Bunu takiben gebelik hali sona erdikten birkac ay icerisinde, coğu kez safra taşlarının gelişmesi başlar.

Safra kesesi taşı komplikasyonları nelerdir?
Safra kesesi taşlarına ait komplikasyonlar buyuk safra taşlarından ziyade ozellikle 4 mm’den kucuk safra taşları ve yoğun safra camuru varlığında gorulur.

- Safra kesesinin iltihaplanması (kolesistit)
- Cerrahi sarılık (safra kanalına duştukleri zaman)
- Akut bilyer pankreatit

Safra kesesi taşı tanısı nasıl konulur?
Safra kesesi taşı tanısı en sık olarak ultrasonografi ile konur. Ayrıca, başka bir nedenle tetkik sırasında tesadufen bilgisayarlı tomografi veya manyetik rezonans goruntuleme (MRG) ile de safra kesesi taşları bulunabilir.

Safra kesesi taşının tedavisinde ne zaman ameliyat gerekir?
Safra kesesi taşları sorun oluşturursa tedavisi sıklıkla ameliyatla safra kesesinin alınmasıdır.
- Safra kesesinin iltihaplanması
- Belirti veren safra taşları: Safra kesesinde taşların bulunduğu bilinmekteyse ve hasta kronik hazımsızlıktan, bulantı, gazdan veya bazı karın bolgesi ağrılarından şikayetci ise yada taşların bulunmasından dolayı hastada tekrar eden ve şiddetli nobetler halinde gelen (kolik) sancı varsa,
- Kucuk safra taşlarının safra kanalını tıkamasından dolayı cerrahi sarılık (derinin sarı bir renk alması) gelişmişse.
- Safra kesesinde 2 cm’den buyuk capta taşların olması
- Pankreatit hastalığı gelişmişse.

Safra kesesinde taşları kansere neden olur mu?
- Evet safra kesesi taşları % 1 oranında safra kesesi kanserine neden olabilirler.
- Bundan dolayıdır ki, belirtilere neden olsun yada olmasın, safra kesesinde ozellikle buyuk (2 cm’nin uzerindeki capta) taş olan kişilerde ameliyat onerilmektedir. Safra kesesi taşının 3 cm’nin uzerinde olması durumunda, 1 cm caplı safra taşları ile karşılaştırıldığında, kanser riskinin 10 kat arttığı bilinmektedir.
- Safra kesesi kanseri 100.000 kişide bir kişide gorulur ve safra kesesi kanserlerinin % 75-90’ında safra taşı olduğu tespit edilmiştir.
- Porselen safra kesesi olarak adlandırılan safra kesesi duvarının kireclendiği hallerde safra kesesi kanseri gelişme riskinin % 10 kadar olduğu bildirilmektedir.
- Safra kesesi kanserlerinin % 50 oranında ya genel taramalar sırasında, yada yapılmış olan bir safra kesesi ameliyatı sonrasında patoloji tetkiki sonucunda bulunduğu bilinmektedir.
- Safra kesesi kanseri hastalarının % 35’inde tanı konulduğu anda uzak organlara sıcrama (metastaz) yapmış olduğu belirlenmiştir.

Safra taşlarında ameliyat dışında tedavi yontemi var mıdır?
- Taşların kırılması: Safra kesesi taşlarının kırılması, cerrahi sarılık ve akut pankreatit gibi ciddi komplikasyonlara neden olabildiği icin, yarardan cok zarar verebilir. Bu komplikasyonlar nedeni ile safra kesesi taşlarının kırılması işlemi terk edilmiştir.
- İlacla eritme: Ameliyatın cok riskli olduğu hastalarda, ameliyat dışı yontemlerle care aranabilir. Taşları eritmek icin uzun sureli ursodeoksikolik asit iceren ilaclar kullanılabilir.