“Gecmiş yıllarda ortaya cıkan influenza virusu turleri; kuş gribi ve domuz gribi diye isimlendirilen salgınlara yol acmıştır. Bazı griplerde, bu tip isimlendirmeler kullanıldı fakat bunun bir dayanağı vardı. Orneğin; kuş gribi denildi cunku kuşlardan bulaşıyordu ya da domuz gribi denildi cunku domuzlardan bulaşıyordu. Gergedan isimlendirmesi ise doğru değildir. Herhangi bir yeni virus soz konusu olmayıp, ‘gergedan ’ diye tanımlanmış ve bu şekilde isimlendirilmiş bir virus de bulunmamaktadır” diyen İstanbul Okan Universitesi Hastanesi Cocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Musa Bostancıoğlu, acıkladı!
Solunum yollarında hastalık yapan 200 ’den fazla virus olup, basit soğuk algınlığının sebebi olan virusler; sadece burun akıntısına yani nezleye yol acarken, bazı virusler ise grip hastalığına yol acarlar. Halk arasında soğuk algınlığı olarak bilinen nezle, kış aylarında insanların daha cok kapalı alanlarda bulunması ile en sık gorulen bulaşıcı hastalıklardandır. Bir cocuk yıl icinde ortalama 5-6 kez soğuk algınlığı gecirebilir. Basit soğuk algınlığının en sık sebebi ise, rhinoviruslerdir. Nezle; burun akıntısı, hapşırık, oksuruk, hafif baş ağrısı ve yine hafif ateş ile kendini gosterir ve en fazla 7-10 gun surup, kendiliğinden gecer ve herhangi bir ilacı ya da aşısı yoktur.
“Herhangi Bir Yeni Virus Soz Konusu Değil”
Grip etkeni olan en onemli virus ise, “influenza” virusudur. Grip, Fransızca ’da “pencesine almak” anlamına gelmektedir. Virusu kapan herkes; yaygın kas ağrısı, boğaz ağrısı, baş ağrısı, halsizlik, ateş ve şiddetli oksuruk, bulantı gibi ağır şikayetler ile hırpalandığı icin bu hastalığa; pacavra gribi de denilmektedir. Cocuk ve 65 yaş ustu kişilerin, influenza nedeniyle hastaneye yatırılmaları ve olumcul olabilecek sorunlarla boğuşma riskleri kat kat fazladır. İnfluenza virusu sadece insanları değil, kuşları ve memeli hayvanları da hastalandırır. İnsandan insana bulaştığı gibi hayvandan insana da bulaşabilir. En son ortaya cıkan influenza virusu turleri kuş gribi ve domuz gribi diye isimlendirilen salgınlara yol acmıştır. Daha once bazı griplerde bu tip isimlendirmeler kullanıldı ama bunun bir dayanağı vardı. Orneğin; kuş gribi denildi, cunku kuşlardan bulaşıyordu ya da domuz gribi denildi cunku domuzlardan bulaşıyordu ama gergedan virusu diyemeyiz, cunku gergedandan bulaşan bir virus yoktur. Herhangi bir yeni virus soz konusu olmayıp, “gergedan” diye tanımlanmış ve bu şekilde isimlendirilmiş bir virus de bulunmamaktadır. Gergedanın İngilizcedeki karşılığı “rhinoceros”dur. İnsanlarda en sık hastalığa yol acan virus grubu olan “rhinovirus”de gecen “rhino” ise İngilizce değil Latince olup, “burunla ilgili” demektir. Ulkemizde tercume edilirken “burunla ilgili virus” yerine “gergedan virusu” diye yanlış tercume edilmiş. Bu isimlendirme doğru değil. Ne “gergedan virusu” diye bir mikrop, ne de “gergedan gribi” diye bir hastalık vardır.
Salgın Vakalarının Nedeni Mevsimsel Grip!
Bu yıl herhangi bir yeni virus soz konusu değilken, insanları hasta eden ise mevsimsel griptir. Mevsimler gribin virusleri, kişilerin oksurup hapşırmasıyla hava yoluyla insandan-insana gecer. Hastalığın kulucka donemi 1 ila 4 gun arasındadır. Virusu kapanlar belirtilerin ortaya cıkmasından onceki 2 gun icinde, belirtiler ortaya cıktıktan sonrada en az 5 gun sureyle etrafa virus sacarlar. Virusu kaptığından haberi bile olmayan, henuz belirtilerin başlamadığı, sağlıklı gorunen bir kişide etrafa her an virus yayabilir! Bu yuzden gribin yaygın olduğu bu aylarda kalabalık kapalı ortamlardan kacınmak gerekir. Hastalık belirtileri başlayan cocuklar evde daha iyi bakım icin ve arkadaşlarına da hastalık bulaştırmaması amacıyla 1 hafta sureyle okula da gonderilmemelidir. Grip en cok solunan havadan gecer. Bu nedenle havalandırması yetersiz ve cok kalabalık ortamlardan cocukları uzak tutmamız gripten koruyacaktır.
El Hijyeni Olmazsa Olmaz!
Gribin bulaşmasının bir diğer yolu da ellerdir. Cocuğa dışarıda dolaşırken; asansor duğmesi, merdiven tutacakları, kapı kolları, duraklarda bulunan direkler gibi yerlere dokunmaması veya dokunacaksa da eline bir pecete alarak onunla dokunmasını sonrasında da bu pecetenin hemen cope atılması oğretilmelidir. Cocuğa elleri sabunlu suyla sık sık yıkatılmalıdır. Cocuklar buyuklerle veya hasta cocuklarla asla opuşmemelidirler. Zira hastalık bulguları başlamadan bulaştırıcılık başlamaktadır.
İnfluenzadan Korunmada Aşının Rolu Buyuk!
İnfluenza virusunun cocukları hasta etmesini onlemenin en iyi yolu; eğer hekim uygun gormekte ise, her sonbahar doneminde cocuğu aşılatmaktır. Aşı yapılması sadece gribe karşı koruma yapmayacak aynı zamanda grip sonrası gelişebilecek diğer hastalıkların (bronşit ve zaturre gibi) gelişmesi de onlenmiş olacaktır. Grip virusu, her yıl tip değiştirdiği icin hastalığı geciren kişi, sonraki yıllarda tekrar hastalığa yakalanabilir. Aynı durum aşı icin de gecerlidir. Hastalığın komplikasyon riski olduğu icin doktor tarafından aşı olması soylenen kişi, her yıl yeniden aşı yaptırmalıdır. Kış aylarında giyim tarzı da, vucut direncinin duşmesine neden olabilir. Bu nedenle cocuklara da; erişkinlerle aynı kalınlıkta kıyafetler giydirilerek vucutlarının luzumsuz yere terlemesine veya soğukta kalınmasına izin verilmemelidir.
Bağışıklık Sistemini Doğal Yollardan Guclendirin
En iyi ikinci koruma yontemi, sağlıklı beslenmektir. Ozellikle; kış aylarında bağışıklık sistemini guclendirmek icin, hem bitkisel hem de hayvansal proteinlerle C vitamini ve ozellikle cinko yonunden zengin gıdalar ile beslenmek gerekir. Limonlu ve zeytinyağlı salatalar, ozellikle de taze portakal ve mandalina mukemmel bir C vitamini kaynağıdır. Cinko icin ise; ıspanak, kuzu eti, badem, kuru fasulye, bezelye, kabak, hindi eti ve tavuk goğus eti tuketilmelidir. Tavuk suyu corba ve dut pekmezi iyi birer balgam sokturucudur. Ihlamur + bal + zencefil + limon karışımı vucut direncini artırmaya cok yardımcı olur. Ihlamur gibi kuşburnu cayı veya marmelatı da solunum yolunu yumuşatıp salgıların ve balgamın atılmasını kolaylaştırır. Cocuklara 1 yaşından once bal verilmeyeceği gerceği de unutulmamalıdır. Ihlamur ve dut pekmezi ise 6 aydan sonra verilebilir.