Makat apsesi (anorektal apse, perianal apse, anal apse) % 90 oranında makat bolgesindeki makat kanalındaki (anal kanal) dişli cizgiye (linea dentata) acılan 4 - 10 adet salgı bezinin tıkanması ve iltihaplanması ile gelişir. % 10 oranında ise kalın bağırsak iltihapları, aşırı ishal gibi durumlar makatta apse gelişmesine neden olabilirler. Makat apsesi, erkeklerde kadınlara oranla 2:1 ve 5:1 oranında sık olarak gorulur. Makat apselerinin buyuk bir coğunluğunda gecirilmiş olan apse oykusu vardır, yani makat apseleri tedavi edilmediklerinde sıklıkla tekrarlarlar.

Bartolin apsesi nedir?

Bartolin bezleri vajina olarak adlandırılan kadınlık organının (hazne) her iki yanında yer alan ve vajina girişinde kızlık zarının onune acılan bezlerdir. Cinsel ilişki sırasında kayganlığı sağlayarak bu temasın rahat olması gorevini yuruturler. Bartolin (Bartholin) bezlerinin tıkanması, Bartolin kistine ve Bartolin kistinin iltihaplanması da Bartolin apsesine yol acar. Bu sorun sık olarak, 20-30 yaş arasındaki kadınlarda gorulur ve hazne (vajina) kenarında (vulva bolgesi), bezelye buyukluğunden yumurta buyukluğune kadar şişlikler belirir. Sıklıkla gonore (bel soğukluğu) yada sifiliz (frengi) hastalığı nedeniyle olur. Bu durumda sıklıkla bir enjektor ile bu şişlik boşaltılır ve antibiyotik tedavisi uygulanır, ve apse cerrahi yontemle boşaltılıp, bu boşluğa bir dren yerleştirilip 2-4 hafta kadar yerinde bırakılabilir. Coğu zaman tekrarlayan Bartolin apselerinde altta yatan bir makat fistulunden veya makat apsesinden şuphelenmek gerekir. Aynı zamanda, Bartolin apseleri rekto-vajinal fistul adı verilen soruna neden olabilirler ve bu durumda hazneden (vajinadan) dışkı gelmesine neden olur.

Makat apsesinin belirtileri nelerdir?

Makat apsesi genellikle makatta şiddetli ağrı, şişlik, uşume ve titreme ile kendini gosterir. Bu şikayetler dışkılama alışkanlığı ile ilgili değildir ve ateş olabilir. Buna ek olarak, makat cevresinde kaşıntı ve iltihabi akıntı şikayetleri halsizlik eşlik edebilir. Kendiliğinden veya cerrahi yontemle apse boşaltılabilir ve boylece ağrı ve basınc hafifler.

Makat apselerinin sonunda mutlaka makat fistulu gelişir mi?

Makat apseleri her zaman fistule donuşmez. Makat apsesi vakalarının yaklaşık % 40-50’sinde, makat fistulu gelişir ve eğer oluşacaksa engellemenin imkanı yoktur. Hangi apsenin fistulleşeceği konusunda bir tahminde mumkun değildir. Eğer makat yanından akıntı 2-3 ay kadar devam ederse makat fistulu tanısı konulur.

Makat apsesinin hangi tipleri vardır?

Alcak apseler
• Perianal: % 40
• İntersfinkterik: % 40
• İskiorektal: % 20

Yuksek apseler
• Supralevator: % 6
• Submukozal: % 3

Atnalı apse nedir?

En komplike apse turudur. Makat apseleri intersfinkterik boşluk, iskioanal boşluk veya supralevator boşluktan kaynaklanabilirler. Apsenin boşaltılmasını takiben, seton uygulaması yapılabilir.

Makat apsesinin tedavisi nasıl yapılır?

Makat apsesi, makatın yanındaki cilde yapılan bir kesi ile cerahatin dışarıya boşaltılması (drenaj işlemi) ile tedavi edilir. Bazen bu işlem sırasında cerahatin rahatlıkla boşalması icin cildin kucuk bir kısmı da cıkartılır. Buyuk ve derin apseler mutlaka ameliyathane koşullarında ve genel anestezi altında boşaltılırken, yuzeysel olan apseler bazen lokal anestezi ile yani o bolge uyuşturularak yapılabilir. Apsenin boşaltılmasını takiben sıklıkla, apse boşluğuna kaucuk, silikon veya penroz olarak adlandırılan drenler yerleştirilir. Ağrı kesicilere rağmen gecmeyen ağrı, tedavi sonrasında ağrının artması, ateş, titreme, idrar yapmada zorluk, aşırı kabızlık veya ishal, bulantı ve kusma varsa mutlaka doktora başvurulmalıdır.

Makat apsesi tedavisinde tek başına antibiyotik yeterli midir?

Antibiyotiklerin makat apsesi boşluğuna ulaşmadığı bilinmektedir, bu nedenle makat apsesinin tedavisinde tek başına antibiyotik tedavisi yeterli değildir. Makat apsesi tedavisinde cerrahi boşaltma (drenaj) yapıldı ise, rutin olarak antibiyotik kullanılmaz, ancak makat derisinde odem (sellulit) belirlenmesi durumunda antibiyotik verilir. Ayrıca, şeker hastalığı, Crohn hastalığı, kemoterapi alan, nakil yapılmış olan bağışıklık duzeyi duşuk hastalar yatırılarak antibiyotik verilir.

Makat apsesi tam olarak ne kadar surede iyileşir?

Apsenin boşaltılması ile birlikte en gec 24 saat icinde yakınmalar nerede ise tamamen kaybolur, ancak apse boşluğunun tam olarak iyileşmesi 3-5 hafta kadar zaman alır.

Hastalar makat apsesi boşaltıldıktan sonra ne zaman işe geri donebilirler?

Hastaların işe coğunlukla işlemin ertesi gunu donebildikleri, ama bazı kişilerde bu surenin birkac gune dek uzayabildiği bilinmektedir. Bu donem zarfında hastalara oturma banyosu onerilir. Hastaya bu donemde baklagillerden (bakla, bezelye, fasulye, nohut, mercimek vb.) zengin posa yani lif bırakan bir diyet şekli onerilir. Bu durumda hastaların aktif gunluk yaşantılarını konforlu bir şekilde devam ettirebilmeleri ve camaşırlarının kirlenmesini onlemek icin bir sure pet kullanmaları gerekebilir.

Makat apsesinin tekrarlaması durumunda ne duşunulur?

Makat apselerinin tekrarlaması durumunda apsenin tam olarak boşalmadığı ve altta yatan bir makat fistulunun varlığı duşunulur. Ayrıca, bir kıl donmesi (sinus pilonidalis, pilonidal sinus, pilonidal kist) ve kıl koku iltihabı (hidrozadenitis supurativa) varlığında da makat apsesi gelişebilir.

Makat apsesi ve fistulu tedavisi icin hangi bolume başvurmak gerekir?

Makat fistulu tedavisi Genel Cerrahi Uzmanları tarafından gercekleştirilir. Bağırsak ve makat hastalıkları uzerine yoğunlaşan Genel Cerrahlara proktoloji uzmanı, kolorektal cerrah, proktolog veya koloproktolog ve bu bolume ise proktoloji veya kolorektal cerrahi adı verilir.