Bunu genetiği belirler.Fakat bu kapasitenin etkin kullanılması icin yapılacak bircok şey vardır.Orneğin;bir arabanın gostergesi 180km’yi gosteriyorsa 200km hız yapmak mumkun değildir.Fakat iyi bir araba bakımı ve kullanan ile gerekirse son hıza cıkılabilir.


Son yıllardaki bunca gelişmelere rağmen beyin hala insan vucudunda en az bilgiye sahip olunan organdır.Yapılan calışmalar ve uzmanlara gore bir cok kişi beyin potansiyelinin cok az bir kısmını kullanmaktadır.

Maalesef okullardaki eğitim duzeni beynin sadece sol tarafını geliştiren matematik,fen bilgisi ve Turkce gibi derslere onem verirken beynin sağ tarafını geliştiren resim,muzik,el sanatı….gibi derslere pek fazla onem verilmez.Halbuki;tarihte başarılı olan insanlara bakıldığı zaman bu kişiler bilerek veya bilmeyerek sağ ve sol beyinlerini geliştirmiş kişilerdir.Başarılı insanlar beynin her iki yarısını kullanabilen,gerektiğinde birinden diğerine gecebilen insanlardır.

Sağ lob un duygular ve hayallerin etkisinde olduğu ve butunsel oğrendiği bu yuzden bilgileri sırayla işleyen sol lob un aksine daha hızlı ve etkili olduğu anlaşılmıştır.Sadece sol lobu gelişmiş olan ve bu lobu iyi kullanan insanların uretken duşunebilmeleri icin sağ beyni geliştirmeleri gerekir.Cunku insanın mucitlik ve uretkenlik kısmını sağ beyin sağlar.Sağ ve sol beyin birbirini tamamlayan fonksiyonlara sahiptir.

Sol beyni gelişmiş bir kişi sağ beynini de geliştirirse beynin kapasitesi iki kat değil hayal edemeyeceğiz kadar fazla artar.Beyinde oğrenmenin sonu yoktur.



BEYNİ GELİŞTİRMEK İCİN NE YAPMAK GEREKİR?

Doğumla başlayan oğrenmenin sonu yoktur.Oğrenme bir başkası tarafından deneyimlerin aktarılması ile gelişir.Bununda adı eğitimdir.İyi bir eğitim beyni geliştirir.Buna birkac ornek vermek istiyorum.
1)Kitap okumak en faydalı beyin geliştirme yontemidir.Kitap okumak sağ ve sol lobu beraber geliştirir.Cunku kitap okurken sol tarafla takip edilen ve kavranan kavramlar sağ tarafta hayal edilir.Bunun icin televizyon izlemek sağ lobu pasif bırakır.
2)Sık sık bulmaca cozme beyin icin yapılacak en iyi egzersizdir.
3)Okunan bilgilerin uygulanmaya gecirilmesi ve gorsel olarak gorulmesi okullardaki deneyler sonucunda dersler daha iyi anlaşılır.
4)Oğrencilikte ve calışma hayatı icinde resim,muzik veya el işi gibi sağ tarafı geliştirecek hobiler edinme.
5)Bol bol spor yapmak,yeterli uyumak ve beslenmeye ozen gostermek ozellikle spor beynin dinc ve guclu kalmasını sağlar,olumsuz duşunceleri yok ederek beynin daha kolay oğrenmesini sağlar.

BEYNİ OLUMSUZ YONDE ETKİLEYEN FAKTORLER

Ozellikle gunumuzde buyuk metropol şehirlerde yaşamak hicbir etken olmasa da tek başına stres kaynağıdır.Trafik,hava kirliliği,calışma şartlarının ağırlığı,zamanla yarışma…gibi etkenler beyni ve sinir sistemini olumsuz etkiler.Aşırı stres beraberinde uykusuzluk,sinir,insanlara tahammulsuzluk durumlarını da beraberinde getirir.Aşırı stres altında kalan beyin yıpranır.Fonksiyonları bozulmaya başlar ve hukmetme kabiliyeti zayıflar.Orneğin;gunlerce uykusuz kalan kişinin hafızası ve duşunce yeteneği zayıflar,vucut direnci duşer bu gibi durumlarda hekim yardımı almak gerekir.

SİNİRİN BEYİNDEKİ TAHRİBATINI NASIL GORURUZ?

Sinir ve stres sinir sistemini normal işleyen biyokimyasal mekanizmasını bozar.Bazen geri donuşumsuz tahribat bile yapabilir.Ağır ruhi travmaya maruz kalınca yaşanan şok buna bir ornektir. Olumsuz olayların etkisi ile beyinde salgılanan maddeler vucuttaki diğer hormonları da aktive eder.
Buna bağlı olarak dolaşım hızlanır,kalp ritmi artar.Kişi yerinde duramaz,gecici olarak beyin fonksiyonları zayıfladığı icin kişinin bedenine hukmetme kabiliyeti azalır bu yuzden saldırganlık,eşya kırma,bilincsiz bir şekilde karşı tarafa zarar verme gorulebilir.

SİNİR VE STRESİN ETKİLERİ NASIL AZALTILIR?

Sinir ve strese sebep olabilecek olaylarla karşılaşıldığı zaman şunları yapmak gerekir.
1-Bulunan ortamdan uzaklaşmak gerekir
2-Ozellikle orta yaş grubunda gorulen şeker ve tansiyon hastalığı gibi etkenler sinir stresin oluşmasına zemin oluşturur.Sinir ve streste tansiyon ve şekerin yukselmesine neden olur ve beyinde geri donuşumu mumkun olmayan veya sakatlıkla sonuclanan hasarlar(yuksek tansiyona bağlı beyin kanaması vs.) meydana getirir.
3-Temiz havaya cıkmak ve derin nefes alıp vermek ve duşunceyi başka tarafa cevirmek gerekir.
4-Kontrol altına alınamayan duygular sonucunda beyin işleyişi bozulup diğer sistemlerede zarar vereceği icin bir doktor tedavisine başlamakta fayda vardır.

İŞYERİ EN BUYUK STRES KAYNAĞI

Profesyonellik bulunan her şarta uyum sağlama kabiliyetidir.Dolayısıyla iş yaşantısı insan yaşamını surdurmesi icin kacınılmaz ise iş stersi ile başa cıkmayı bilmemiz gerekir.Bunun icin psikolojik destek almak gerekir.Yurtdışındaki buyuk şirketlerde calışanlara stresle başa cıkmanın yollarına dair seminerler verilir.Gerekirse kişilerin birebir destek alması sağlanır.Neticede sinir ve stres beyin fonksiyonlarını olumsuz etkilediği icin dikkati azaltır,doğru karar vermeyi engeller olaylara objektif bakmayı onler.Eğer kendi kendinizi ve de sağlanan imkanlarla sinir ve stresten kurtulamıyorsanız uzman desteği ve hatta gerekirse ilac tedavisi alması gerekir.

SİNİR İLACLARI BEYİNDE TAHRİBAT YAPAR MI?

Beyin hayali bir organ değildir.Akciğer, bobrek,karaciğer gibi rahatsızlanabilen bir organdır. Orneğin nasıl karaciğerde tahribat sonucu salgılanan maddelerin yuksekliği ateş,sarılık gibi belirtiler verirse beyinde de ruhsal travma, iş stresi vs..gibi etkenlerle salgılanan maddeler de oluşan hasar sonucu sinir, stres, uykusuzluk gibi belirtiler oluşur.Diğer organlarda oluşan hasarlar nasıl ilacla tedavi ediliyorsa beyin ve sinir sistemi de ilacla tedavi edilebilinir.Beyinde işleyişi bozulan biyokimyasal duzen ilacla duzeltilmezse hastalık ilerler.Sinir ve stresin beyine vereceği zarar ilacların vereceği zarardan tahmin edemeyeceğiniz kadar fazladır.

SİNİR İLACLARI BAĞIMLILIK YAPAR MI?

Sinir sisteminin tedavisinde rahatlatıcı ve tedavi edici ilaclar vardır.Bazı tur ilaclar ani sinir ve stres durumunda rahatlatıcı etkiye sahiptir.Bu ilaclar genelde yeşil ve kırmızı receteye tabi ilaclardır.Bunların kontrolsuz ve sık kullanılması bağımlılık yapabilir.Sinir siteminin tedavisinde esas kullanılan ilaclar tedavi etmeye yonelik bağımlılık yapmayan ilaclardır.Tedavide en onemli konu tedavinin uzun surmesi ve bu uzun sureyi hastanın kabullenmemesidir.Bu tur ilaclar ortalama altı ay gibi sureyle kullanılır ve 2-3 hafta sonra etkisini gostermeye başlar.Bir sure sonra ilac alan hastanın şikayetleri gecince ilacları kendiliğinden tedavi tamamlanmadan bırakır.Tedavi yarım kaldığı icin bir sure sonra şikayetleri tekrardan başlar.Hasta bu durumu ilaca bağımlı hale gelmiş gibi algılar halbuki etkin ve yeterli sure uygulanan tedaviden sonra bu tur ilaclar rahatca doktor kontrolunde dozu azaltılarak kesilir.

Doc. Dr. Serdar Dağ