Gunu birlik harcırah; Denetim elemanlarının alacağı harcırah miktarları; Gorevlendirme yazısı olmadan harcırah odenip odenemeyeceği; Memuriyet mahalli dışında bulunan kurs ve okullara gonderilenlere verilecek harcırah; Yardımcı Hizmetler sınıfında gorevlendirilenlere ilk atamalarda harcırah odenip odenemeyeceği ve Tedavi icin başka yere gonderilenlere odenecek harcırahlar konusunda, Sayıştay Başkanlığının vermiş olduğu kararlar cercevesinde sitemiz uzmanlarının hazırladığı acıklamaları gormek icin tıklayın. Harcırahlarla İlgili Sorunlar ve Cozumleri
Gunu birlik harcırah; Denetim elemanlarının alacağı harcırah miktarları; Gorevlendirme yazısı olmadan harcırah odenip odenemeyeceği; Memuriyet mahalli dışında bulunan kurs ve okullara gonderilenlere verilecek harcırah; Yardımcı Hizmetler sınıfında gorevlendirilenlere ilk atamalarda harcırah odenip odenemeyeceği ve Tedavi icin başka yere gonderilenlere odenecek harcırahlar konusunda, Sayıştay Başkanlığının vermiş olduğu kararlar cercevesinde sitemiz uzmanlarının hazırladığı acıklamaları gormek icin tıklayın.
MEMURLARA YAPILAN HARCIRAH ODEMELERİNDE KARŞILAŞILAN SORUNLAR VE COZUMLERİ
6245 sayılı Harcırah Kanunu cercevesinde memurlara yapılan harcırah odemelerinde karşılaşılan sorunlar ve cozumleri detaylı bir şekilde konu başlıklarıyla acıklanacaktır.
1- Memur ve Hizmetlilere Odenecek Gunu Birlik Harcırah ve Odeme Usulu
6245 sayılı Kanunun 39'uncu maddesinde gunu birlik harcırah kavramı acıklanmıştır. Bu kanunun 39'uncu maddesinde; ?Memuriyet mahalli dışına gonderilenlerin gundeliği: Resmi bir gorevle memuriyet mahalli icinde bir yere gonderilenlere gundelik verilmez. Gecici bir gorevle memuriyet mahalli dışındaki bir yere gonderilenlerden, buralarda ve yolda oğle (saat 13.00) ve akşam (saat 19.00) yemeği zamanlarından birini gecirenlere 1/3, ikisini gecirenlere 2/3 oranında ve geceyi de gecirenlere tam gundelik verilir.?hukmu yer almaktadır.
Bu madde de 24 saati gecmeyen yurt ici ve yurt dışı gecici gorev gundeliklerinde odeme usulu duzenlenmiştir. Bu durumu ornekle acıklamak gerekirse Ankara'da gorev yapan bir memur memuriyet mahalli dışındaki bir yere sabah saat 10:00 da gorevli olarak gitmiş ve saat 17:00 de memuriyet mahalline tekrar donmuşse bu memura 1/3 oranında yevmiye(gundelik) odenecektir. Eğer bu memur memuriyet mahalli dışına resmi araba ile gitmemişse ayrıca yol masrafı ile hamal (Cins ve adedi beyannamede gosterilmek suretiyle) bagaj ve ikametgah veya vazife mahalli ile istasyon, iskele veya durak arasındaki nakil vasıtası masrafları da odenir.
Harcırah odemesinde gundelik miktarı her yıl butce Kanunu ile belirlenir. 2002 yılı Butce Kanununun (H) cetvelinde gundelik miktarları belirlenmiştir. Buna gore memur ve hizmetlilerden ;
1-Ek gostergesi 8000 ve daha yuksek olan kadrolarda bulunanlar :13.000.000 TL
2-Ek gostergesi 5800 (dahil)8000 (haric) olan kadrolarda bulunanlar :11.000.000 TL
3-Ek gostergesi 3000 (dahil)5800 (haric) olan kadrolarda bulunanlar :10.000.000 TL
4-Aylık/kadro derecesi 1-4 olanlar : 9.000.000 TL
5-Aylık/kadro derecesi 5-15 olanlar: 8.000.000 TL
yevmiye alırlar.
Bu madde ile ilgili olarak acıklanması gereken bir hususta merkez, bolge ve il duzeyinde teftiş, denetim veya inceleme yetkisine haiz denetim elemanlarının bu gorevlerle ilgili olarak gunu birlik seyahatlerinde odenecek yevmiye tutarıdır.
6245 sayılı Harcırah Kanununun 33'uncu maddesinin (b) bendinde;
"1-Turkiye duzeyinde teftiş, denetim ve inceleme yetkisine haiz bulunanlara birinci derece kadrolu memur icin tespit olunan gundelik miktarının 1,3 katı,
2- Bolge duzeyinde teftiş, denetim veya inceleme yetkisine haiz bulunanlara birinci derece kadrolu memur icin tespit olunan gundelik miktarının 1,1 katı,
3-İl duzeyinde teftiş, denetim veya inceleme yetkisine haiz bulunanlara birinci derece kadrolu memur icin tespit olunan gundelik miktarının 0,9 katı,
Gundelik olarak odenir.? hukmu yer almaktadır.
Buna gore 2002 yılı icin birinci derece kadrolu memur icin tespit olunan gundelik miktarı 13.000.000 TL olarak belirlenmiştir. Dolayısıyla merkez, bolge ve il duzeyinde teftiş, denetim veya inceleme yetkisine haiz denetim elemanlarının bu gorevlerle ilgili olarak gunu birlik seyahatlerinde odenecek yevmiye tutarı 13.000.000 TL nin yukarıda belirtilen oranlarla carpılması sonucunda bulunacak tutardır. Orneğin Turkiye duzeyinde teftiş, denetim ve inceleme yetkisine haiz bulunan bir Maliye Mufettişine gorevi ile ilgili bir yere gunu birlik seyahat icin odenecek yevmiye tutarı 13.000.000 x 1,3 = 16.900.000 TL dir. Gunu birlik seyahat suresine gore bu tutarın 1/3, 2/3 veya tamamı odenir.

Ancak, bu denetim elemanları bu gorevler dışında başka bir işle gorevlendirilirlerse bunlara odenecek yevmiye katsayılı olarak değil kadro derecelerine gore belirlenir. Orneğin, yukarıda belirtmiş olduğumuz 4'uncu dereceli bir kadroda bulunan Maliye Mufettişi teftiş, denetim ve inceleme dışında başka bir gorevle ikamet mahalli dışındaki bir yere gitmişse bu durumda alması gereken yevmiye tutarı 9.000.000 TL dir.
Bu konuda Sayıştay 8.Dairesinin vermiş olduğu 21.05.1998 tarihli ve 4080 sayılı Kararında;
?Her ne kadar Milli Eğitim Bakanlığı (İlkoğretim Genel Mudurluğu) ve Butce ve Mali Kontrol Genel Mudurluğu'nun yazılarında ilkoğretim mufettişlerine gunluk calışma surelerini gorevlendirildikleri yerlerde gecirmeleri şartıyla buralara aynı gun gidip donmelerinde tam gundelik odenmesi gerektiği goruşu mevcut ise de bu goruş 6245 sayılı Harcırah Kanunun 39'uncu maddesine aykırılık teşkil ettiğinden soz konusu meblağın sorumlulara odettirilmesine,?hukmedilmiştir.
Yine Sayıştay Temyiz Kurulunun 06.05.1997 tarihli ve 24071 sayılı Kararında;
"Nitekim, 33'uncu maddenin (b) fıkrasının 2851 sayılı kanunla değişik yeni halinde "Devamlı ikamet ettikleri yerler dikkate alınarak kurumlarınca belirlenen gorev merkezi, mıntıka merkezi ve grup merkezi dışına teftiş, denetim, inceleme veya soruşturma gorevi ile gonderilenlere gundelik odenir." şeklinde yazılı ifadeye gore; denetim elemanlarının ikamet ettikleri yerden başak bir yere gorevlendirilerek gonderilmeleri sonucunda ihtiyar olunan masrafı karşılamak amacıyla gundelik ongorulduğu, gercekleşen masrafa gore odenecek gundeliğin tespiti icin Harcırah Kanununun diğer maddeleri ile bu arada 39'uncu madde ile de ilişki kurulması gerekmektedir.
Bu nedenle ........... Milli Eğitim Mudurluğunde gorevli ilkoğretim mufettişlerinin aynı gun gidip gelmek suretiyle yaptıkları denetim gorevi icin odenecek gundeliğin tespitinde Harcırah Kanununun 39'uncu maddesinin de dikkate alınması gerekir.
Bu itibarla ilgililere beyannamede gosterilen taşıt ucreti dışında yemek zamanlarından birini gecici gorev mahallinde gecirdiklerinin kabulu ile 1/3 oranında gundelik odenmesi gerektiğine bu şekilde duzenlenmiş daire ilÂmlarının yerinde olduğuna sonuc olarak Maliye Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı yazıları ile yargı kararlarındaki gerekcelerin yukarıda yapılan acıklamalar muvacehesinde kabulu mumkun olmadığından dilekci iddialarının reddiyle 602 sayılı ilÂmın 1'inci maddesiyle verilen ........... liraya ilişkin tazmin hukmunun tasdikine, karar verildi.?denilmektedir.

Sonuc olarak denetim elemanlarına, gecici gorev mahallinde teftiş, denetim, inceleme veya soruşturma gibi bir gorev ifa edilmediği surece 6245 sayılı Kanunun 33/b maddesine gore yevmiye ve yatacak yer bedeli odenmesi mumkun değildir.
Bu hususla ilgili olarak Sayıştay Temyiz Kurulunun 09.12.1998 tarihli ve 24356 sayılı kararında şu hususlara yer verilmiştir;
"Muhasebat Genel Mudurluğu Başkontrolorlerinden ........... Grubunda gorevli ............'un 5.10.1993 tarihinden itibaren Denetim Birim Başkanı olarak Ankara'da gorevlendirildiği; bu gorevi dolasıya 6245 sayılı Harcırah Kanununun 33'uncu maddesinin (b) bendinde belirtilen teftiş, denetim, inceleme ve soruşturma niteliğinde bir gorev ifa etmeyen ilgiliye aynı maddenin (a) bendine gore yevmiye odenmesi ve aynı Kanunun yevmiye odenmesi ile ilgili azami muddeti gosteren 42'nci maddesi dikkate alınması gerekirken, 33'uncu maddenin (b) bendine gore yevmiye ve yatacak yer ucreti odendiği gerekcesiyle 986 sayılı ilÂmın 1'inci maddesiyle ............. liraya tazmin hukmolunmuştur.
6245 sayılı Harcırah Kanununun Muvakkat Vazife Harcırahı başlıklı 14'uncu maddesinin i'inci bent 1'inci fıkrasında "Birinci maddede yazılı kurumlara ait bir vazifenin ifası maksadıyla muvakkaten yurticinde veya dışında başka bir yere gonderilenlere" muvakkat vazife harcırahı olarak yol masrafı ile yevmiye verileceği yazılı bulunmaktadır.
Aynı Kanunun "Yurticinde verilecek gundeliklerin miktarı" başlıklı 2562 sayılı Kanunla değişik 33'uncu maddesinin (a) bendinde "Bu Kanunun gereğince verilecek yurtici gundeliklerin miktarı her yıl butce kanunları ile tespit olunur."
2851 sayılı Kanunla değişik "Devamlı ikamet ettikleri yerler dikkate alınarak kurumlarınca belirlenen gorev merkezi, mıntıka merkezi ve grup merkezi dışına teftiş, denetim, inceleme veya soruşturma gorevi ile gonderilen ............. Bakanlık merkez teşkilatına dahil Kontrolor'den ...........(1) Turkiye duzeyinde denetim veya inceleme yetkisine haiz bulunanlara birinci dereceli kadrolu memur icin tespit olunan gundelik miktarının 1, 3 katı ..........
Gundelik odenir."

(b) bendine 311 sayılı KHK ile eklenen fıkrada "Bu şekilde gundelik odenenlerden, yatacak yer temini icin odedikleri ucretleri fatura ile belgelendirenlere fatura bedelini aşmamak uzere gundeliklerinin yarısına kadar olan kısmı uyarıca odenir." denilmektedir.
Harcırah Kanununun 33'uncu maddesinin (b) bendi bu bentte gorev unvanları sayılan kamu gorevlilerinin teftiş, denetim, inceleme veya soruşturma gorevi ile gorev merkezlerinin dışına gonderilmeleri halini duzenlemektedir.
Sayılan gorevlendirmelerin dışında bir başka vazifenin ifası maksadıyla bir yere gonderilenlere de anılan Kanunun 14'uncu maddesinin 1'inci bent 1'inci fıkrası uyarınca yevmiye odenmesi gerekir. Ancak bu suretle odenecek yurtici yevmiyenin tespitinde 33'uncu maddenin (a) bendinde yazılı hukmu uygulamak gerekir.
Maliye Bakanlığının 25.9.1992 gun ve B.07.0.MGM.0.03/465-795 sayılı oluru ile ............ grubunda gorevli Muhasebat Genel Mudurluğu Baş Kontroloru ........... Denetim Birim Başkanı sıfatıyla Ankara'da gecici olarak gorevlendirilmiştir....
7 Haziran 1989 gun ve 20188 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Maliye ve Gumruk Bakanlığı Muhasebat Kontrolorleri Gorev ve Calışma Yonetmeliğinin 4'uncu maddesinde; Denetim Biriminin; Başkan Yardımcısı, Grup Başkanları, Kontrolorler ile Buro Mudurluğunden oluştuğu,
5'inci maddesinin 2'nci bendinde; Genel Mudurun, denetim biriminin yonetim ve calışmalarını duzenlemek uzere, kıdemli Kontrolorlerden birini Başkan olarak gorevlendireceği,
6'ncı maddesinde de ilÂmda belirtildiği gibi Denetim Birim Başkanının gorevleri, belirtilmiştir.
Başkanın Gorev ve Yetkileri başlıklı 6'ncı maddesine gore Denetim Başkanının gorev yoğunluğu idari niteliktedir. Her ne kadar Yonetmeliğin 3'uncu maddesine gore Denetim Birim Başkanı aynı zamanda kontrolor unvanını surdurmekte ise de, gecici gorev mahallinde teftiş denetim, inceleme veya soruşturma gibi bir gorev ifa etmediği surece 6245 sayılı Harcırah Kanununun 33/b maddesine gore yevmiye ve yatacak yer bedeli odenmesi mumkun değildir.
Dilekci tarafından, Maliye Bakanlığı ile bu Bakanlığa bağlı Butce Mali Kontrol Genel Mudurluğu goruşlerinin bu tur gorevlendirmelerde 6245 sayılı Harcırah Kanununun 33/b maddesine gore yevmiye odenmesi gerektiği yolunda olduğu ileri surulmekte ise de; yukarıda yapılan acıklamalar karşısında Denetim Birimi Başkanı sıfatıyla Ankara'da gecici olarak gorevlendirilen ilgili teftiş, denetim, inceleme veya soruşturma gorevi yapmadığından iddiaların reddine,
Diğer yandan tazmin hukmunun gerekcesinde ifade edilmiş olmakla birlikte Harcırah Kanununun harcırah odenmesi ile ilgili azami muddetleri gosteren 42'nci maddesi hukmu doğrultusunda yersiz odeme tespiti yapılmadığından, 986 sayılı ilÂmın 1'inci maddesiyle verilen ........... liraya ilişkin tazmin hukmunun tasdikine karar verildi....."denilmektedir.
2- Gorevlendirme Yazısı Olmadan Gecici Gorev Yolluğu Odenip Odenemeyeceği.
Sayıştay Temyiz Kurulunun 02.10.2001 tarihli ve 25324 sayılı Kararında bu konu ile ilgili olarak ; ?....Bu hukme karşılık dilekci temyiz dilekcesinde, Bolge Mudurluğunun 6 il ve 80 ilceyi kapsadığını, 6 adet avukatın dava takibi gerekmekte olduğunu ve bu sırada avukatlar tumuyle goreve gitmiş iken bizzat avukat gitmesine gerektirmeyen bir "evrak verme, cevabı goturme, harc yatırma, evrakı alma" gibi rutin işler sebebiyle avukatların dışında memurlardan birisinin de gorevlendirilebildiğini ve sozu edilen bir takım hizmetlerin boylece yerine getirildiğini, bu anlamda Yurt Muduru ..................'in dava takibi icin gorevlendirildiğini, işin yapıldığı, harcırah beyannamesinin uygun şekilde doldurulduğu, dairesi ustunce tasdik olunduktan sonra amiri itanın bilgisi dahilinde tahakkuk ettirilen miktarın kendisine odendiğini, ifa olmuş hizmetin karşılığının odenmemesinin haksızlık olduğunu belirterek tazmin hukmunun kaldırılmasını talep etmektedir.
6245 sayılı Harcırah Kanununun 14'uncu maddesinde kurumlara ait bir vazifenin ifası maksadıyla gecici olarak yurt icinde veya dışında başka bir yere gonderilenlere gecici gorev yolluğu verileceği; Devlet Harcama Belgeleri Yonetmeliğinin 22'nci maddesinde yurtici gecici gorev yolluklarının odenmesinde, gorevlendirme yazısı ile Yurtici Gecici Gorev Yolluğu Bildiriminin odeme belgesine bağlanacağı belirtilmiştir.
Rapor dosyasındaki odeme belgesi eklerinin incelenmesinde, ilgili şahsın dava takibi ile gorevli olduğunu belirten gorevlendirme yazısının odeme belgesine eklenmediği anlaşılmaktadır. Bir vazifenin ifası maksadıyla gecici olarak başka bir yere gonderildiğine ilişkin gorevlendirme yazısı olmadan gecici gorev yolluğu odenmesi mevzuata aykırı olduğundan dilekci iddialarının reddi ile tazmin hukmunun tasdikine, karar verildi.?denilmektedir.
3-Denetim Elamanlarına Gorev Merkezi, Mıntıka Merkezi ve Grup Merkezi Dışına Teftiş, Denetim, İnceleme Veya Soruşturma Gorevi Dışında Gonderilmelerinde Odenecek Harcırah
6245 sayılı Kanunun 33/b bendinde sayılan denetim elamanlarına devamlı ikamet ettikleri yerler dikkate alınarak kurumlarınca belirlenen gorev merkezi, mıntıka merkezi ve grup merkezi dışına teftiş, denetim, inceleme veya soruşturma gorevi dışında gonderilmelerinde bunlara katsayılı harcırah odemesi yapılamayacağı gibi birinci derece kadrolu memur icin tespit olunan gundelik miktarından da odeme yapılamaz. Bu durumlarda kendi kadroları icin tespit edilen yevmiye uzerinden harcırah alırlar.
Bu konuda Sayıştay 7.Dairesi 11.10.2001 tarihli ve 8884 sayılı Kararında; ?Teftiş Kurulu İstanbul ve İzmir Grup Merkezlerinde gorevli mufettişlerin, ?Turne grubu başkanı, denetim grubu başkanı ile mufettişlerin denetim, inceleme, soruşturma ve araştırma işlerine ait yetki ve sorumluluklarının yururlukteki mevzuat cercevesinde değerlendirilmesi? amacıyla Ankara'da duzenlenen hizmet ici seminere katılmaları nedeniyle, gorevlendirmenin teftiş, denetim, inceleme ve soruşturma gorevi imiş gibi değerlendirilerek, 6245 sayılı Harcırah Kanununun 33/b maddesine gore teftiş yevmiyesi ve yatak ucreti verilmesi sonucu fazla odenen tutarın sorumlulara odettirilmesine?hukmetmiştir.
Yine bu konuda Sayıştay 4.Dairesi 19.04.2001 tarihli ve 29140 sayılı Kararında; ? 27.10.1990 tarih ve 20678 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan ?M.E.B. İlkoğretim Mufettişleri Kurulu Yonetmeliği?nin 34'uncu maddesinde mufettişlerin gorevleri sayılırken ?Rehberlik ve iş başında yetiştirme?, ?Teftiş ve değerlendirme? ayrı ayrı sayılmış ise de, teftişin genel anlamı icinde oğretmenlerin gorev başında yetiştirilmesinin ve oğretim yılı başında oğretmenlerle yapılan toplantıların da teftişin devamı olduğu duşunulerek, rehberlik ve toplantı amacıyla ilcelerde gorevlendirilen İl Milli Eğitim mufettişlerine, 6245 sayılı Harcırah Kanununun 33'uncu maddesinin (b) fıkrası uyarınca teftiş yevmiyesi odenmesinde mevzuata aykırılık bulunmadığına,?hukmedilmiştir.
4- Mesleki Bilgilerini Artırmak Amacıyla Memuriyet Mahalli Dışında Acılan Kurs veya Okullara Gonderilenlere ve Yabancı Diller Eğitim Merkezine Gonderilenlere Odenecek Harcırah
6245 sayılı Kanunun 37'nci maddesinde; ?Mesleki bilgilerini artırmak amacıyla memuriyet mahalli dışında acılan kurs veya okullara gonderilenlere, bu Kanuna gore gecici gorev gundeliği verilir.
Bu maksatla yabancı memleketlere gonderilenlere ozel anlaşmaları gereğince, yabancı devlet, uluslararası kuruluş veya resmi diğer kuruluşlar tarafından odeme yapıldığı takdirde bu odemeler gundeliklerinden indirilir.
Yurticinden veya yurtdışından sağlanan burslara dayanılarak veya aylıkları transfer edilmek suretiyle staj ve oğrenim amacıyla yurtdışına gonderilenlere bu madde hukmu uygulanmaz. Bunlara ilgili kanun hukumlerine gore mustehak oldukları odeme yapılır.?hukmu yer almaktadır.
Sayıştay 7.Dairesi 19.04.1999 tarihli ve 8424 sayılı Kararında; ?Turkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitusunce duzenlenen kamu yonetimi uzmanlık programına katılan Tıp Doktoru ....'a harcırah odenebilmesi icin; 6245 sayılı Harcırah Kanunu'nun 37'nci maddesi hukmu gereğince kursun meslekle alakalı olması; 19.12.1988 gun ve 4636/1 sayılı Sayıştay Genel Kurul Kararı uyarınca da, ilgili kurum ve kuruluşlarca usulune uygun olarak hazırlanmış bir hizmetici eğitim yonetmeliğinin bulunması ve bu yonetmelikte, soz konusu enstitudeki eğitim programına katılmaya imkan veren bir hukmun yer alması ve ayrıca memurun bu kursa kurumun isteği uzerine katılmış olması gerekmektedir.
Belirtilen nedenlerle, soz konusu Tıp Doktoruna harcırah odenmesinin mumkun olmadığına,?hukmedilmiştir.
Yine Sayıştay Genel Kurulunun 19.12.1988 tarihli ve 4636/1 sayılı Kararında bu konuyla ilgili olarak şu hususlara yer verilmiştir; 2666/7 ve 4372/1 sayılı Sayıştay Genel Kurulu kararları doğrultusunda Maliye ve Gumruk Bakanlığınca duzenlenen 14.8.1985 gunlu BUMKO-KY-14-115528-37-267/19347-23 sayılı 28 Seri No.lu Harcırah Kanunu Genel Tebliğinin, Turkiye ve Orta-Doğu Âmme İdaresi Enstitusune devam edenlere gecici gorev yolluğu odenemeyeceğine ilişkin bolumunun Danıştay 5'inci Dairesince iptal edildiğinden bahisle, bu konudaki Sayıştay goruşunun tespitine ilişkin Maliye ve Gumruk Bakanlığı istemi.
...............Acıklanan nedenlerle, Turkiye ve Orta-Doğu Âmme İdaresi Enstitusune devam eden Devlet memurlarına, 6245 sayılı yasanın 37'nci maddesi hukumleri dairesinde gecici gorev yolluğu odenebilmesi, memurun kurumu tarafından 657 sayılı yasanın 214'uncu maddesi uyarınca ve Devlet Memurları Eğitimi Genel PlÂnı ile belirlenen esaslar doğrultusunda hazırlanmış bir hizmet ici eğitim yonetmeliğinin bulunmasına ve bu yonetmelikte, anılan Enstitudeki eğitim programlarına katılmaya imkÂn sağlayacak bir hukme yer verilmiş olmasına ve ayrıca, memurların soz konusu Enstitudeki eğitim programlarına katılmalarının, kurumlarının isteği ile gercekleşmesine bağlı bulunmaktadır.
Sonuc olarak, Turkiye ve Orta-Doğu Âmme İdaresi Enstitusunde eğitim goren Devlet memurlarının bu eğitimlerinin hizmet ici eğitim sayılabilmesi ve dolayısıyla bunlara gecici gorev yolluğu odenebilmesi icin, ilgili kurum ve kuruluşlar tarafından usulune uygun olarak hazırlanmış bir hizmet ici eğitim yonetmeliğinin bulunması ve bu yonetmelikte, soz konusu Enstitudeki eğitim programlarına katılmaya imkÂn veren bir hukmun yer alması, ayrıca memurun buradaki eğitime, kurumunun isteği uzerine katılmış olması gerektiğine oybirliğiyle karar verildi.?denilmektedir.
Devlet Memurları Yabancı Diller Eğitim Merkezince duzenlenen yabancı dil kurslarına katılan kaymakam ve vali muavinlerine ve Milli Guvenlik Akademisinde yapılan oğrenime katılan Devlet Memurlarına, Harcırah Kanunu uyarınca gundelik verilip verilmeyeceğine ilişkin olarak Sayıştay Genel Kurulunun 12.04.1984 tarihli ve 4372/1 sayılı Kararında şu hususlara yer verilmiştir; ?6245 sayılı Yasanın değişik 37'nci maddesinde, mesleki bilgilerini artırmak amacıyla memuriyet mahalli dışında acılan kurs ve okullara gonderilenlere gecici gorev gundeliği odeneceği belirtilmek suretiyle, Devlet Memurlarından kurs veya okullara katılanlara gecici gorev gundeliği odenebilmesi, bu kurs ya da okulların, katılan memurların mesleki bilgilerinin artırılmasına yonelik eğitim ve oğretim vermeleri koşuluna bağlanmış; Devlet memurlarının mesleki bilgilerinin artırılmasına, bir başka deyişle yetiştirilmelerine ilişkin esas ve usullerde 657 sayılı Yasanın 214 il 220'nci maddeleriyle duzenlenmiş bulunmaktadır.
Memurların mesleki bilgilerinin artırılmasına yonelik faaliyetler, anılan Yasanın 214'uncu maddesinde, "hizmet ici eğitim" olarak adlandırılmış ve Devlet memurlarının yetiştirilmelerini sağlamak, verimliliğini artırmak ve daha ileriki gorevlere hazırlamak amacıyla uygulanacak eğitim biciminde tanımlanan hizmet ici eğitimin, Devlet Personel Dairesi tarafından ilgili kurumlarla birlikte hazırlanacak yonetmelikler dahilinde yurutuleceği ifade edilmiş; aynı Yasanın değişik 2'nci maddesinde ise, bu Kanunda ongorulen yonetmeliklerin Bakanlar Kurulu Kararıyla yururluğe konulacağı belirtilmiştir.
Buna gore, 657 sayılı Yasanın 216'ncı maddesine dayanılarak hazırlanıp yururluğe konulan Yonetmeliğinde, kurumlarınca yabancı dil oğrenmeleri gerekli gorulen personele yabancı dil oğrenme olanakları sağlamak amacıyla kurulduğu belirtilen Devlet Memurları Yabancı Diller Eğitim Merkezinde eğitim goren Devlet memurlarının bu eğitimlerinin hizmet ici eğitim sayılabilmesi ve dolayısıyla bunlara gecici gorev gundeliği odenebilmesi icin, ilgili kurum tarafından Devlet Personel Dairesi ile birlikte hazırlanmış hizmet ici eğitim yonetmeliğinin bulunması ve bu yonetmelikte, Devlet Memurları Yabancı Diller Eğitim Merkezinde duzenlenen yabancı dil kurslarına katılmanın hizmet ici eğitim sayılacağının acıkca belirtilmesi gerekmektedir.
Her ne kadar, İcişleri Bakanlığı tarafından hizmet ici eğitim yonetmeliği hazırlanmış ve 12.4.1982 gunlu 17662 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan bu yonetmeliğin 24 ve 42'nci maddelerinde de Devlet Memurları Yabancı Diller Eğitim Merkezinde verilen eğitimin hizmet ici eğitim sayılacağı ve hizmet ici eğitim calışmalarına katılanlara gecici gorev gundeliği odeneceği belirtilmişse de, anılan Yonetmeliğin Devlet Personel Dairesiyle birlikte hazırlanmadığı ve Bakanlar Kurulu Kararı alınmadan yururluğe konulduğu anlaşıldığından, usulu yonden 657 sayılı Yasanın 2'nci ve 214'uncu maddelerine aykırı bulunan soz konusu Yonetmeliğe dayanılarak işlem yapılması; yonetmeliklerin kanunlara ve tuzuklere aykırı olamayacağı şeklindeki Anayasa hukmu karşısında mumkun değildir.
Diğer taraftan, Devlet Memurları Eğitimi Genel Planının Bakanlar Kurulu Kararıyla yururluğe konulmuş olması nedeniyle, bir ceşit yetki devrinden soz edilerek, bu plan esaslarına gore hazırlanacak hizmet ici eğitim yonetmeliklerinin, ilgili bakanın onayı ile yururluğe konulmasında herhangi bir sakınca bulunmadığı duşunulebilir. Ne var ki, 19.10.1983 gunlu Resmi Gazetede yayımlanan soz konusu Plan, İcişleri Bakanlığı Hizmet İci Eğitim Yonetmeliğinin yayımından sonra yururluğe girdiğinden, anılan Yonetmeliğin bu Plana dayanılarak cıkarılmadığı da ortadadır.
Hal boyle olunca, mevzuata uygun olarak hazırlanmayan bir yonetmeliğe dayanılarak Devlet Memurları Yabancı Diller Eğitim Merkezinde duzenlenen yabancı dil kurslarına katılan gorevlilerin bu eğitimlerinin hizmet ici eğitim olarak değerlendirilmesi ve bunlara 6245 sayılı Yasanın değişik 37'nci maddesine gore gecici gorev gundeliği verilmesi mumkun gorulememektedir.
Ote yandan, 657 sayılı Yasaya 2670 sayılı Yasayla eklenen ek 3'uncu maddede, vali, buyukelci, musteşar, musteşar yardımcılığı ve genel mudur gorevlerine ve Bakanlar Kurulu Kararı ile atanması yapılan bu seviyelere uygun diğer gorevlere yapılacak atamalarda Milli Guvenlik Akademisi oğrenimi gorenlere diğer niteliklere uymak kaydıyla oncelik verileceği belirtilmiş olup, Milli Guvenlik Kurulunun 16.8.1963 gunlu 16 sayılı ve 30.9.1967 gunlu 128 sayılı kararlarıyla, ulusal guc ve guvenlik konularında akademik calışmalar yapma uzere kurulmuş bulunan Milli Guvenlik Akademisindeki oğrenime, Milli Guvenlik Kurulu kararlarında belirlenen nitelikleri taşıyan, mesleklerinde belirli ilerleme gostermiş ve ileride ust duzey yonetici kadrolarına atanabilecek Devlet memurları arasından secilen sivil personel ile kurmay subayların katıldıkları, sempozyum ve inceleme gezileri şeklinde yurutulen bu oğrenimini ise dort ayı aşan bir donemi kapsadığı anlaşılmış bulunmaktadır.
Yukarıda da acıklandığı uzere, Milli Guvenlik Akademisi tarafından yurutulen calışmalarda, memurların mesleki bilgilerinin artırılması değil; ulusal guc ve guvenliği ilgilendiren konuların sempozyumlar ve inceleme gezileri biciminde oğretilmesi amaclandığından, sozu edilen Akademideki oğrenime katılan, ceşitli kamu kurum ve kuruluşlarına mensup ve değişik mesleklere sahip devlet memurlarının Milli Guvenlik Akademisindeki calışmalara katıldıkları surece gecici gorevli sayılmaları ve Harcırah Kanununun 37'nci maddesiyle ilgilendirilmeksizin kendilerine aynı Kanun Hukumleri doğrultusunda gecici gorev gundeliği odenmesi uygun olacaktır.
Sonuc olarak, 6245 sayılı Yasanın değişik 37'nci maddesinde sozu edilen kurs ya da okullarda verilen eğitim ve oğretimin, Devlet memurlarının yetiştirilmelerini sağlamak, verimliliğini artırmak ve daha ileriki gorevlere hazırlamak amacına donuk olması gerekmekle beraber;
1- Bu kurs ya da okullarda verilen eğitimin hizmet ici eğitim sayılabilmesi icin, ilgili kurum ve kuruluşlar tarafından, usulune uygun olarak hazırlanmış bir hizmet ici eğitim yonetmeliğinin bulunması ve bu yonetmelikte soz konusu kurs ya da okullara katılmanın hizmet ici eğitim niteliğinde olduğunun acıkca belirtilmesi gerektiğine,
2- 657 sayılı Yasanın değişik 2'nci ve 214'uncu maddelerinde ongorulen usullere aykırı olarak hazırlanıp yururluğe konulduğu anlaşılan İcişleri Bakanlığı Hizmet İci Eğitim Yonetmeliğine dayanılarak işlem yapılmasının ve dolayısıyla Devlet Memurları Yabancı Diller Eğitim Merkezindeki kurslara katılan kaymakam ve vali muavinlerine 6245 sayılı Yasanın 37'nci maddesine gore gecici gorev gundeliği odenmesinin mumkun bulunmadığına,coğunlukla,
3- Milli Guvenlik Akademisindeki oğrenime katılan Devlet memurlarının, hizmet ici eğitime katılan kursiyer olarak kabul edilmeleri mumkun gorulemediğinden, soz konusu personelinin, anılan Akademideki calışmalara katıldıkları surece gecici gorevli sayılmaları ve Harcırah Kanununun 37'nci maddesiyle ilgilendirilmeksizin kendilerine aynı Kanun hukumleri doğrultusunda gecici gorev gundeliği odenmesi gerektiğine,
oybirliğiyle karar verildi.? denilmektedir.
5- Yardımcı Hizmetler Sınıfında İstihdam Edilenlerin İlk Atamalarında Harcırah Odenip Odenemeyeceği
6245 sayılı Kanunun 4'uncu maddesinin son paragrafında; ?Ancak, becayiş olunanlar ile, mahallen temin ve gorevlendirilmeleri mumkun ve mutat olan hizmetlilere ve bunların aile fertlerine yeni veya acıktan atanmalarında ve emeklilik haric gorevlerine son verilme hallerinde harcırah verilmez.? hukmu yer almaktadır.
Ayrıca, 6245 sayılı Kanunun 3'uncu maddesinin (c) bendinde; ?Memur: Personel kanunları hukumlerine gore aylık alan kimseleri (Yardımcı hizmetler sınıfına dahil personel haric), (d) bendinde ise; ?Hizmetli: Personel kanunlarına gore yardımcı hizmetler sınıfına dahil personeli, kurumlarda yalnız odenek mukabili calışanlarla kurumlarda calıştırılan tarım ve orman işcilerini ve iş kanunlarına gore işci sayılan kimseleri ifade eder?hukmune yer verilmiştir.
Bu hukumler cercevesinde Yardımcı Hizmetler Sınıfında goreve başlayanların ilk atamalarında harcırah odemesinde bulunulamaz.
Ancak, Sayıştay 4.Dairesi 14.01.1997 tarihli ve 28308 sayılı Kararında; ?Acıktan atanan hizmetliye, 6245 sayılı Kanunu'nun 4'uncu maddesindeki "mahallen temin ve gorevlendirilmeleri mumkun ve mutat olan hizmetlilere ve bunların aile fertlerine acıktan atanmalarında harcırah verilmez" hukmune karşın,
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun "İstihdam Şekilleri" başlıklı 4'uncu maddesinde memur, mevcut kuruluş bicimine bakılmaksızın, Devlet ve diğer kamu tuzel kişilerince genel idare esaslarına gore yurutulen asli ve surekli kamu hizmetlerini ifa ile gorevlendirilenler şeklinde tanımlandığından; yardımcı hizmetler sınıfında bir kadroya atanan personelin memur sayılmasının doğal olacağı gerekcesiyle, ilgili personele surekli gorev yolluğu odenmesinde mevzuata aykırılık bulunmadığına? karar vermiştir.
Şunu da belirtmek gerekir ki 2002 yılı Butce Kanununun 6'ncı maddesinde; ?6245 sayılı Harcırah Kanunu kapsamında bulunan kurum ve kuruluşlar ile ozel hukumler gereğince anılan Kanun kapsamı dışında yer alan tum kamu kurum ve kuruluşlarında, istihdam edilme şekline bakılmaksızın; ilk defa veya yeniden goreve alınanlar ile bunların aile fertlerine bu nedenlerle harcırah odenmez, bu amacla başka bir adla odeme yapılamaz.
Yukarıdaki fıkra kapsamına girenlerden, aynı fıkra kapsamında bulunan kurum ve kuruluşlar arasında veya bunların başka yerlerdeki birimleri arasında naklen ataması yapılanlar ile başka yerlerde surekli veya gecici olarak gorevlendirilenlere, harcırah talep etmediklerine ilişkin yazılı beyanda bulunmaları halinde, 6245 sayılı Harcırah Kanununda veya ozel mevzuatlarında bu atama veya gorevlendirmeler icin ongorulen harcırah odenmez, bu amacla başka bir adla dahi olsa herhangi bir odeme yapılamaz.
6245 sayılı Harcırah Kanunu ile diğer mevzuatın bu fıkraya aykırı hukumleri uygulanmaz.?hukmune yer verilmiştir. Bu hukme gore ilk defa atananların istihdam şekline bakılmaksızın harcırah almaları mumkun değildir.
6- Tedavi İcin Başka Yere Gonderilenlere Odenecek Harcırah
6245 sayılı Kanunun 18'inci maddesinde; ?Memurlar, yardımcı hizmetler sınıfına dahil personel ve kurumlarda yalnız odenek mukabili calışanlar ile aşağıdaki (c) bendinde yazılan hallerde aile fertlerinden, memuriyet mahalli dışına;?Kanunları gereğince sağlık kurumlarında yatarak veya ayakta tedavi maksadıyla (Aile Fertleri icin ikamet mahalli dışına) gonderilenlere, gidiş ve donuşleri icin yol masrafı ve gundelik odenir. Ayakta tedavi gorenlere ayakta tedavi suresince gundelik ve ikamet ettikleri yer ile tedavi kurumu arasındaki mutat taşıt ucreti ayrıca odenir.?hukmu yer almaktadır.
Ayrıca, bu Kanunun 20'nci maddesinde; ?Hastalıkları icabı 18 inci maddenin (c) bendinde yazılı yerlere bir kimse refakatinde gitmesi luzumu resmi tabip raporuyla tevsik edilenlere refakat edecek aile efradından birisine ve aile efradından refakat edecek bir kimse bulunmadığı takdirde kurumlarınca terfik olunacak memur veya hizmetliye bu işin devamı muddetince yevmiye ve yol masrafı verilir.?hukmu yer almaktadır.
6245 sayılı Harcırah Kanunu'nun 20'nci ve Devlet Memurlarının Tedavi Yardımı ve Cenaze Giderleri Yonetmeliği'nin 27'nci maddeleri uyarınca, hastanın resmi tabip raporuyla birden fazla refakatci eşliğinde başka bir yere tedaviye gonderilmesi halinde bu refakatcilerin tamamı icin harcırah odenmesinin mumkun olup olmadığı hususunda Sayıştay Genel Kurulunun 25.10.1999 tarihli ve 4936/1 sayılı Kararında şu hususlara yer verilmiştir;
Devlet Memurlarının Tedavi Yardımı ve Cenaze Giderleri Yonetmeliği'nin 27'nci maddesinin ikinci fıkrasında, hastanın tedavi edilmek uzere başka bir yere gonderilmesi sırasında yanında bir kimsenin bulundurulmasının zorunlu olduğu hastayı gonderen sağlık kurumu veya kuruluşunun raporunda belirtildiği takdirde, hastaya biri eşlik ettirilir. Eşlik eden kimseye de memurun bağlı olduğu kurumca, 'Harcırah Kanunu' hukumleri dairesinde yolluk ve gundelik verilir hukmu yer almıştır.
Bu hukumle, zorunlu hallerde hastaya refakat imkanı sağlanmıştır. Ancak fıkra metninde hastaya biri eşlik ettirilir denilmek suretiyle hastayı gonderen sağlık kurumu veya kuruluşunun sadece bir refakatci icin luzum gosterebileceği ifade edilmiştir.
Aynı fıkrada, eşlik eden kimseye verilecek yolluk ve gundelik konusunda da Harcırah Kanununa atıf yapılmıştır.
6245 sayılı Harcırah Kanunu'nun konuya ilişkin 20'nci maddesinde ise, hastalıkları icabı 18'inci maddenin (c) bendinde yazılı yerlere bir kimse refakatinde gitmesi luzumu resmi tabip raporuyla tevsik edilenlere refakat edecek aile efradından birisine ve aile efradından refakat edecek bir kimse bulunmadığı takdirde kurumlarınca terfik olunacak memur veya hizmetliye bu işin devamı muddetince yevmiye ve yol masrafı verilmesi ongorulmuştur.
Goruleceği uzere, bu hukumde de aile efradından birisine ve aile efradından refakat edecek bir kimse bulunmadığı takdirde kurumlarınca terfik olunacak memur veya hizmetliye odenilmiş ve boylece, sadece bir refakatci icin yolluk ve yevmiye odenmesine cevaz verilmiştir.
Refakatciye yapılacak yolluk ve yevmiye odemeleriyle ilgili temel yasal duzenleme, kuşkusuz Harcırah Kanunu'nun anılan hukmudur. Bu hukumde de hicbir tereddude yer bırakmayacak şekilde bir refakatci icin odeme yapılabileceği belirtilmiştir. Kanunun acık bir bicimde ortaya koyduğu bu durumun, birtakım zorunluluklar gerekce gosterilerek farklı bicimde yorumlanması ve bahis konusu 20'nci madde hukmunun bu suretle genişletilmesi mumkun değildir.
Bu itibarla, hastanın başka bir yere tedaviye gonderilmesi halinde, resmi tabip raporunda luzum gosterilmiş olsa dahi, birden fazla refakatci icin yolluk ve yevmiye odenmesine imkan bulunmamaktadır.
6245 sayılı Harcırah Kanunu'nun 20'nci ve Devlet Memurlarının Tedavi Yardımı ve Cenaze Giderleri Yonetmeliği'nin 27'nci maddeleri uyarınca, hastanın resmi tabip raporuyla birden fazla refakatci eşliğinde başka bir yere tedaviye gonderilmesi halinde refakatcilerden sadece birisi icin harcırah odenebileceğine ve ictihadın bu yonde birleştirilmesine, coğunlukla karar verildi. denilmektedir.
Yine Sayıştay 7.Dairesi 14.12.1998 tarihli ve 8346 sayılı Kararında; ?6245 sayılı Harcırah Kanununun 20'nci maddesi hukmune gore, 18'inci maddenin (c) bendinde yazılı yerlere bir kimse refakatinde gitmesi resmî tabip raporuyla tevsik edilenlere refakat edecek olanlardan yalnızca birisi icin harcırah verilmesi gerekeceğinden, anne-baba refakatinde İzmir ve Ankara'daki hastanelere sevkedilen cocuğa refakat eden anne-babadan her ikisine de harcırah odenmesinin mumkun olmadığı hukmune yer vermiştir.
6245 sayılı Harcırah Kanununun 20'nci maddesine gore hastalıkları icabı bu Kanunun 18'inci maddesinde yazılı yerlere bir kimse refakatinde gitmesi gerektiği resmi tabip raporuyla tevsik edilenlere, aile efradından refakat edenlerin Devlet memuru olması halinde, refakat suresince yevmiye ve yol masrafı verilmiş olmasının refakat eden memurun bu sure icinde gorevli sayılması sonucunu doğurup doğurmayacağı hususunda Sayıştay goruşu tespitine ilişkin Maliye ve Gumruk Bakanlığı istemi uzerine Sayıştay Genel Kurulu 07.01.1991 tarihli ve 4686/1 sayılı Kararında;
6245 sayılı Harcırah Kanununun 20'nci maddesinde değişiklik yapılmadan once hastalıkları icabı 18'inci maddenin (c) bendinde yazılı yerlere bir kimse refakatinde gitmesi luzumu resmi tabip raporuyla tevsik edilenlere refakat edecek aile efradından birine yalnız gidiş ve donuş icin ve aile efradından refakat edecek kimse bulunmadığı takdirde kurumlarınca terfik olunacak memur veya hizmetliye de bu işin devamı muddetince yevmiye ve yol masrafı verileceği hukum altına alınmakta ve hastalara ilke olarak aile efradından birinin refakat etmesi benimsenerek yalnız gidiş ve donuş icin yevmiye ve yol masrafı verilmesi, aile efradından refakat edecek bir kimse bulunmadığı taktirde, bu işin kurumlarınca gorevlendirilecek memurlara yaptırılarak gidiş ve donuşten başka tedavinin devamı suresince ikamet yevmiyesi verilmesi de ongorulmekte idi.
21.5.1987 tarih ve 3371 sayılı Kanunla anılan 20'nci maddede yapılan değişiklik sonucu, tedavi amacıyla başka yere gonderilen hastalara refakat eden aile fertlerinden birine yapılan odeme ile, refakat edecek aile ferdi bulunmaması nedeniyle kurumca gorevlendirilecek refakatci memur veya hizmetliye yapılan odeme arasında, aile ferdi olan refakatci aleyhine kanundan doğan fark ortadan kaldırılmış, kurumca gorevlendirilen diğer refakatciler gibi ikamet veya memuriyet mahalli dışında bulunulan gunlerde ek masraf yapmak durumunda olan aile efradından refakatcilere de ikamet yevmiyesi odenmesi sağlanmıştır.
6245 sayılı Harcırah Kanununda yapılan bu değişiklik karşısında, hastaya aile efradından refakat eden Devlet memuruna da refakat suresince yevmiye ve yol masrafının odenmiş olmasının, bunların bu sure icinde gorevli sayılmaları sonucunu doğurup doğurmayacağı, hususunda ortaya cıkan tereddut, Maliye ve Gumruk Bakanlığının 3371 sayılı Kanunla yapılan değişiklikten once bu gibilerin refakat suresini gorevlendirme olarak değerlendirme yerine, yıllık izin, mazeret izni veya ucretsiz izin olarak değerlendirmiş olmasından kaynaklanmaktadır.
6245 sayılı Kanunun değişik 20'nci maddesine gore hastaya eşlik eden memurların izinli sayılabilmelerinin mumkun olup olmadığını, oncelikle 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun "calışma saatleri, İzinler" başlıklı 5'inci bolumunde yer alan hukumler acısından değerlendirmek gerekmektedir.
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun değişik 102'nci maddesi; memurun hizmet yılları itibariyle yıllık izinlerini nasıl ve ne şekilde kullanacağını, değişik 104'uncu maddesi; doğum, evlenme ve olum hallerinde verilecek izinlerin suresini ve esaslarını, değişik 108'inci maddesi ise; memurun bakmakla mukellef olduğu veya memur refakat etmediği takdirde hayatı tehlikeye girebilecek ana, baba, eş ve cocukları ile kardeşlerinden birinin ağır hastalığa tutulmuş olması halinde, resmi tabip raporuyla belgelendirmek koşuluyla verilecek izinlerle, doğum yapan memurlara verilecek izinlerin sure ve esaslarını hukme bağlamıştır.
Gorulduğu gibi 657 sayılı Kanunun yukarıda acıklanan hukumleri ile 6245 sayılı Kanunun değişik 20'nci maddesindeki şartlar ve amac farklıdır. Gerci 657 sayılı Kanunun değişik 108'inci maddesinin ilk fıkrasında memurun bakmaya mecbur olduğu ve refakat etmediği takdirde hayatı tehlikeye duşecek ana, baba, eş ve cocuklar ile kardeşlerinin yaralanmaları ve hastalanmaları halinde doktor raporu ile belgelenmesi koşulu ile refakat edilebileceği ongorulmekte ise de; aynı fıkrada yer alan "isteği" ifadesi ile refakat olayı isteğe bağlı kılınmıştır. Kaldı ki bu maddede soz edilen refakat ile 6245 sayılı Kanunun 20'nci maddesinde gecen refakat farklıdır. 20'nci madde hukmune gore memur resmi tabip raporuyla tevsik edilmek şartıyla dairesince gorevlendirilmekte ve hasta ile birlikte bir başka mahalle gonderilmektedir. 657 sayılı Kanunun değişik 108'inci maddesinde ise herhangi bir gorevlendirme soz konusu olmayıp memurun isteği ve talebi ile kendisine izin verilebilmektedir.
Ote yandan hukuki statusu kanunlarla duzenlenen Devlet memurlarına kamu gorevlerini gereği gibi yerine getirebilmeleri icin tanınan bir takım haklar arasında sayılan izin hakkının memurun talebi ile kullanılabilecek haklardan olması, refakatci memuru izinli sayabilmek icin durumunun yukarıda sayılan hallerden birine uygun olması ve memurun talep etmesi ile mumkun bulunmaktadır. Oysa refakat eden memur, kendi istek ve arzusu dışında bu işi yapmaya memur edilmektedir. 6245 sayılı Kanunun değişik 20'nci maddesindeki refakat hali ileri surulerek memurun bu haklarının ve teminatının kısıtlanması, refakat suresinin izninden mahsup edilmesi ve izinli iken kendisine harcırah odenmesi, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ve 6245 sayılı Harcırah Kanununun temel prensiplerine de aykırı bir uygulama olacaktır.
Ayrıca, 6245 sayılı Kanunun 20'nci maddesinde, hastaya ailesi efradından refakat eden memurun izinli sayılması ve ailesi efradından birisinin bulunmaması halinde refakat ettirilecek memurun ise gorevli sayılması şeklinde bir ayrıma yer verilmediği gibi, refakatci memurun izinlerini kullanmış olması veya refakat suresinin kanuni izinlerden daha uzun surmesi halinde, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun belli surelerle sınırlı izin hukumleri ile konuya cozum getirmek de mumkun olmayacaktır.
Yukarıda acıklanan nedenlerden başka, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun değişik 209'uncu maddesiyle kurumlar Devlet memurları ile kanunda belirtilen yakınlarının tedavisini sağlamakla yukumludurler. Hastalanan memura refakatci sağlamak da tedavinin bir gereğidir. Kurumların bu gereği yerine getirmek icin bir memuru refakatci olarak terfik etmesi, refakatci ister memurun yakını olsun ister olmasın 209'uncu maddenin ongorduğu tedavi yukumluluğunun yerine getirilmesi acısından da bir gorevlendirme sayılmalıdır.
Sonuc olarak, 6245 sayılı Harcırah Kanununun 20'nci maddesine gore hastalıkları icabı bu Kanunun 18'inci maddesinde yazılı yerlere bir kimse refakatinde gitmesi gerektiği resmi tabip raporuyla tevsik edilenlere, aile efradından refakat edenlerin Devlet memuru olması halinde de hastaya refakatin 6245 sayılı Harcırah Kanununa gore harcırah odenmesini gerektirir bir gorevlendirme olarak kabulune coğunlukla karar verildi.denilmektedir.
7- Uluslararası Toplantılara ve Ziyaretlere Katılan Belediye Başkanı ve Meclis Uyelerinin Beraberinde Goturdukleri Eşlerine Yapılacak Harcırah Odemesi
Sayıştay Temyiz Kurulunun 02.03.1999 tarihli ve 24416 sayılı kararında bu konuyla ilgili olarak şu hususlara yer verilmiştir;?6245 sayılı Kanunun 2562 sayılı Kanunla değişik Harcırah Verilecek Kimseler başlıklı 4'uncu maddesinde;Bu Kanunda belirtilen hallerde: Memur veya hizmetli olmamakla beraber kurumlarca gecici bir vazife ile gorevlendirilenlere,
..............
Harcırah verilir .....,
2562 sayılı Kanunla değişik, Memur veya Hizmetli Olmayanların Harcırahı başlıklı 8'inci maddesinin ilk iki fıkrasında ise: Memur veya hizmetli olmadıkları halde bu Kanuna tabi kurumlarca gecici bir gorev ile gorevlendirilenlere verilecek yol masrafı ve gundelik, bunların bilgi seviyeleri ve faaliyet sahaları ile mahalli şartlar dikkate alınarak 4'uncu dereceye kadar olan memurlardan herhangi birine verilen yol masrafı ve gundeliğe kıyasen ilgili kurumca takdir olunur.
Ancak, ilgili Bakanlığın teklifi ve Maliye Bakanlığının olumlu goruşu uzerine bu gibi kimselerden icabedenlere 4'uncu dereceden daha yuksek memurlar odenebilecek yol masrafı ve gundelik verilebilir.
Hukumleri yer almaktadır.
Tazmin hukmune gerekce olarak, Belediye Başkanının eşi ve belediye meclis uyelerinin eşlerinin, 6245 sayılı Kanunun 4'uncu maddesinde sayılan harcırah verilecek kimseler arasında ve 29'uncu maddesinde ucakla yapılacak yolculuklarda yol giderleri odenecekler arasında sayılmamaları esas alınmış ise de, anılan Kanunun 4'uncu maddesinin ikinci fıkrası ile 8'inci maddesinin birinci fıkrasında memur veya hizmetli olmadıkları halde kurumlarca gecici bir gorevle gorevlendirilenlere yol masrafı ve gundelik verilebileceği ongorulmekte ve bu maddelerde yurtici ve yurtdışı ayrımının yapılmadığı, Kanunun genel ifade ile duzenlenmiş hukumlerinden bulunmaktadır.
Rapor dosyasında mevcut ve dilekci tarafından ibraz edilen belgelerin incelenmesinden, yerel yonetimlerin uluslararası toplantılarına katılmak ya da ikili ilişkileri geliştirmek amacıyla belediyeler arasında duzenlenen organizasyonlarda bulunmak amacıyla resmi olarak gorevlendirilen Belediye Başkanı ve Belediye Meclis Uyelerinin eşlerinin de temsille gorevlendirildiklerine ilişkin Belediye Meclisi Kararlarının bulunduğu, Valilik ve İcişleri Bakanlığından gerekli olurların alındığı, ayrıca eşlere 4'uncu dereceden devlet memuru icin tespit edilen yol masrafı ve yevmiyenin odendiği gorulmektedir.
Uluslararası toplantılara ve ziyaretlere katılan Başkan ve Meclis Uyelerinin eşlerinin temsille gorevlendirilmiş olmaları itibariyle gecici gorevle yabancı ulkelere gonderildikleri ve bu nedenle yol masrafı ve gundelik odenmesinde mevzuata aykırılık olmadığı anlaşıldığından ilamın 1'inci maddesiyle ..........-liraya ilişkin olarak verilen tazmin hukmunun kaldırılmasına karar verildi.?denilmektedir.