Emekli ve malulluk aylığı bağlanmış olanlarla, bunların kanunen bakmakla yukumlu bulundukları aile fertleri, dul ve yetim aylığı alanların muayane ile tedavileri hakkında yonetmeliğin acıklaması
Emekli ve Malulluk Aylığı Bağlanmış Olanlarla, Bunların Kanunen Bakmakla Yukumlu Bulundukları Aile Fertleri, Dul ve Yetim Aylığı Alanların Muayane ile Tedavileri Hakkında Yonetmelik 06.09.2003 tarihli Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Sitemizin Yonetmelikler kategorisinden bu yonetmeliğin tam metnine ulaşabilirsiniz.
MUAYENE VE TEDAVİ HAKKINDAN YARARLANACAKLAR
Bu Yonetmeliğin 4'uncu maddesine gore Muayene ve tedavi hakkından yararlanacaklar şunlardır:
1-Emekli, malulluk aylığı alanlar.
2- Dul ve yetim aylığı alanlar (yetim aylığı alan babanın sağ olması nedeniyle yetim aylığı bağlanamayan oz ana dahil).
3- Emekli, malulluk aylığı alanların;
a) Eşleri,
b) Genel olarak 18, orta oğrenim yapmakta ise 20, yuksek oğrenim yapmakta ise 25 yaşını doldurmamış ve evli olmayan kız ve erkek cocukları,
c) Evli olmayan ve yardım edilmediği takdirde muhtac duruma duşecek olan kız cocukları ile yaşları ne olursa olsun malul ve muhtac erkek cocukları,
d) Kanunen bakmakla yukumlu bulundukları ve yardım etmedikleri takdirde muhtac duruma duşecek oz ana ve babaları,
4- 3292 sayılı Kanun hukumlerine gore Vatani Hizmet Tertibinden aylık bağlanmış olanların yalnız kendileri, olumleri halinde aylık bağlanan dul ve yetimleri.
5- Yasama organı uyelerinin ve dışarıdan atandığı Bakanlık gorevi sona erenlerin olumleri halinde Sandıkca aylık bağlanan ana-babaları.
Muhtaclığın tespitinde , 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanununun 108 inci maddesinde belirtilen usul ve esaslar dikkate alınır. 5434 sayılı Kanunun 108'inci maddesinde muhtaclık tanımlanmıştır. Buna gore kendisini ve Turk Medeni Kanunun hukumlerine gore bakmağa mecbur olduğu ailesi fertlerini gecindirmeğe yetecek geliri, malı (Para veya o mahiyetteki kıymetler dahil) veya kazancı bulunmayanlara, bu kanun hukumlerinin uygulanmasında (Muhtac) denir.
Muhtaclık, dul ve yetimler tarafından tanzim ve imzaları ihtiyar heyetlerince tasdik edilecek beyan kağıtları uzerine daimi olarak oturdukları yerlerin bağlı bulundukları il veya ilce idare heyetleri tarafından muhtaclık sebepleri acıkca gosterilmek suretiyle verilecek mazbatalarla belirtilir.
Bu mazbatalara karşı ilgili veya Sandık tarafından Danıştayda dava acılabilir. Sandıkca itirazda bulunulması halinde netice alınıncaya kadar aylığın yarısı ve toptan odeme, kesenek iadesi ve ikramiye gibi odemelerin tamamı emanet olarak Sandıkta alıkonulur.

MUAYENE VE TEDAVİ HAKKINDAN YARARLANAMAYACAKLAR
Muayene ve tedavi hakkından yararlanamayacaklar Yonetmeliğin 5'inci maddesinde duzenlenmiştir.
Muayene ve tedavi hakkından yararlanamayacaklar şunlardır:
1-Sandıktan emekli, malulluk aylığı alanların diğer Sosyal Guvenlik Kurumlarına tabi gorevlerde calışan veya bu kuruluşlardan aylık alan eşleri (isteğe bağlı sigortalılardan sağlık primi odememeleri nedeniyle sağlık yardımından yararlanmayanlar haric).
2- Sandıktan dul ve yetim aylığı alanlardan diğer Sosyal Guvenlik Kurumlarına tabi gorevde calışan veya bu kuruluşlardan yaşlılık ve malulluk aylığı alanlar (isteğe bağlı sigortalılardan sağlık primi odememeleri nedeniyle sağlık yardımından yararlanmayanlar haric).
3- Yasama organı uyeleri ile dışardan atandığı Bakanlık gorevi sona erenlerin kendileri, bakmakla yukumlu bulunduğu aile bireyleri, olumleri halinde aylık bağlanan eş ve cocukları.
4- 2022 sayılı 65 Yaşını Doldurmuş Muhtac, Gucsuz Ve Kimsesiz Turk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanuna gore aylık alanlar.
Sandığın sağladığı muayene ve tedavi hakkından yararlanamazlar.

MUAYENE VE TEDAVİ HAKKININ BAŞLANGICI Yonetmeliğin 6'ncı maddesinde muayene ve tedavi hakkının başlangıcı duzenlenmiştir. Bu cercevede muayene ve tedavi hakkı, emekli, malulluk, dul ve yetim aylığı bağlananların bu aylığa hak kazandığı tarihten itibaren başlar. Aylık bağlama işlemleri tamamlanıncaya veya sağlık karnesi verilinceye kadar hak sahiplerince karşılanan muayene ve tedavi giderleri, Yonetmeliğin 42 nci maddesinde gosterilen usule gore Sandık tarafından hak sahiplerine odenir. Yani, herhangi bir nedenle muayene ve tedavi giderlerini kendileri odeyenler, sağlık kurum ve kuruluşları, eczane-optik firma ve saire tarafından usulune uygun duzenlenmiş gider belgeleri ile (rapor, fatura, recete ve saire) fiyat kupurleri yapıştırılmış receteleri Sandığa vermek veya gondermek suretiyle fatura bedellerinin kendilerine odenmesini talep ederler.

MUAYENE VE TEDAVİNİN YAPILACAĞI SAĞLIK KURUM VE KURULUŞLARI
Bunlar;
1- Resmi Sağlık Kurum ve Kuruluşları:
a) Birinci Basamak Resmi Sağlık Kuruluşları; Resmi kurum tabiplikleri, belediyelere ait tabiplikler ve poliklinikler, sağlık ocakları, sağlık merkezleri, verem savaş dispanserleri, ana cocuk sağlığı ve aile planlaması merkezleri, SSK sağlık istasyonları ve dispanserleridir.
b) İkinci Basamak Resmi Sağlık Kurumları;Yataklı veya yataksız eğitim vermeyen genel ve ozel dal hastaneleridir.
c) Ucuncu Basamak Resmi Sağlık Kurumları; Eğitim, oğretim ve araştırma yapılan ve ileri dal uzmanları yetiştiren genel ve ozel dal yataklı tedavi kurumları ile rehabilitasyon merkezleri ve tum universite tıp ve diş hekimliği fakultesi hastaneleridir.
2- Ozel Sağlık Kurum ve Kuruluşları:
a) Birinci Basamak Ozel Sağlık Kuruluşu;Ayakta Teşhis ve Tedavi Yapılan Ozel Sağlık Kuruluşları Hakkında Yonetmelik kapsamında acılan ozel polikliniklerdir.
Hekimlerin, mesleklerini serbest olarak icra etmek uzere munferiden actıkları muayenehaneler bu kapsam dışındadır.
b) İkinci Basamak Ozel Sağlık Kurumları; Ozel Hastaneler Yonetmeliğine gore ruhsat almış ozel hastaneler ile Ayakta Teşhis ve Tedavi Yapılan Ozel Sağlık Kuruluşları Hakkında Yonetmelikte tanımlanan ve Sağlık Bakanlığınca ruhsatlandırılan tıp merkezleri ve ozel dal merkezleridir.

SAĞLIK KURUMLARINDA YAPILACAK MUAYENE VE TEDAVİNİN USUL VE ESASLARI
yonetmeliğin 8'inci maddesinde tedavinin usul ve esasları duzenlenmiştir. Buna gore; 1- Birinci Basamak Resmi ve Ozel Sağlık Kuruluşlarınca yapılacak işler.
a) Sağlık karnesi ile başvuran hak sahibinin ilk muayene, tetkik ve tedavileri bu kuruluşlarda yapılır.
b) Birinci muayeneden sonra takip ve kontrolu gereken hak sahibinin sağlık karnesine, muayeneyi yapan doktor tarafından takip ve kontrol tarihi acıkca yazılır. Aynı hastalık nedeniyle 15 gun icinde yapılacak takip ve kontroller icin ayrıca odeme yapılmaz.
c) Birinci basamak sağlık kuruluşu, faturasına Sandıkca istenecek belgeler yanında, mesul mudur veya başhekim tarafından onaylı hak sahibinin tahlil sonuclarını gosteren belgeyi de ekler.
d) Resmi veya ozel sağlık kuruluşuna başvuran hak sahibinden gerekli gorulenler, sağlık karnelerine yazılmak şartıyla ikinci basamak resmi veya ozel sağlık kurumlarına sevk edilirler.
İkinci basamak resmi veya ozel sağlık kurumlarına sevk yapılırken, hastane ve hekim secme hakkı dikkate alınarak, hastane ve hekim adı belirtilmeden sadece ilgili uzmanlık dalının adı yazılır.
e) Ozel sağlık kuruluşunun hak sahibini, ikinci basamak resmi veya ozel sağlık kurumuna sevk etmesi halinde, toplam fatura bedeli uzerinden Maliye Bakanlığınca tespit edilen oranda indirim yapılır ve bu indirim faturada ayrıntılı olarak gosterilir.
f) Birinci basamak ozel sağlık kuruluşlarında yapılabilecek tetkik ve tahliller, hemogram, tam idrar, aclık kan şekeri, ure, kreatinin, bilurubin, ALT, AST, EKG, akciğer grafisi ve direkt karın grafisi, direkt ekstremite grafisi, gaitada-amip giardia aranmasından ibarettir. Bunların dışında yapılan tetkik ve tahliller icin odeme yapılmaz.
2- İkinci Basamak Resmi ve Ozel Sağlık Kurumları ile Ucuncu Basamak Resmi Sağlık Kurumlarınca Yapılacak İşler.
a) İkinci basamak sağlık kurumlarında, birinci basamak sağlık kuruluşlarından sevk edilen veya doğrudan muracaat eden hak sahibinin muayene ve tedavileri yapılır.
İkinci basamak ozel sağlık kurumlarına birinci basamak sağlık kuruluşlarından sevk edilmeksizin doğrudan başvurulması halinde, birinci basamakta yapılması gereken muayene tetkik ve tedavi hizmetleri icin Talimatta birinci basamak icin belirlenen birim fiyatları uzerinden odeme yapılır. Sevk usulune uyulmaması nedeniyle oluşacak fark ucret hasta tarafından odenir.
b) Hastalık gruplarında paket fiyat belirlenmesi ve ilan edilmesi halinde, faturalar bu fiyatlar uzerinden duzenlenir. Birinci basamak resmi veya ozel sağlık kuruluşlarından sevk edilmeksizin ikinci basamak ozel sağlık kurumlarına doğrudan başvuru halinde paket fiyat uzerinden Maliye Bakanlığınca tespit edilecek oranda indirim yapılır. İndirim faturalarda ayrıntılı olarak gosterilir. Paket program tedavisi acil haller kapsamında ise indirim uygulanmaz.
c) İkinci basamak ozel sağlık kurumunca hak sahibinin, eğitim ve araştırma hastaneleri, ozel dal eğitim ve araştırma hastaneleri ve universite hastaneleri haric, başka bir sağlık kurumuna sevk edilmesi halinde, toplam fatura bedeli uzerinden Maliye Bakanlığınca tespit edilecek oranda indirim yapılır ve bu indirim faturalarda ayrıntılı olarak gosterilir.
d) Belgelendirilmesi kaydıyla acil hallerde hak sahipleri doğrudan ozel sağlık kurumu tarafından kabul edilerek muayene ve tedavileri yapılabilir. Tedavi giderleri Talimatta yer alan fiyat tarifesine gore odenir.
e) Muayeneyi yapan ozel sağlık kurum veya kuruluşunun tomografi, magnetik rezonans gibi ileri tetkik veya nukleer tıpla ilgili hizmet satın alması halinde, satın alınan hizmet icin Sandıkca tespit edilen fiyat uzerinden odeme yapılır.
3- Ozel sağlık kurum ve kuruluşları sunmuş oldukları sağlık hizmetleri karşılığı olarak fark ucreti talep etmeleri halinde, ne kadar fark ucreti alacaklarına ilişkin olarak ilk başvuruda hak sahibini bilgilendirir.

SAĞLIK KARNESİNİ GOSTERME ZORUNLULUĞU VE SAĞLIK KARNELERİNİN KOTUYE KULLANILMASI
Muayene ve tedavi icin Sağlık Kurum ve Kuruluşlarına başvurulurken, sağlık karnesiyle birlikte kimlik belgesi gosterilmesi zorunludur. Nufus cuzdanı veya orneği, emekli tanıtım kartı, surucu belgesi, kimlik belgesi olarak kabul edilir. Sağlık karnelerinin hak sahiplerinden başka kimseler tarafından kullanılması veya muayene ve tedavi hakkı sona erdiği halde kullanılmasına devam olunması genel hukumlere gore kovuşturmayı gerektirir.
Sağlık karnesinin kotuye kullanılması sonucunda haksız olarak Sandığa odettirilmiş bulunan muayene ve tedavi giderleri hak sahibinin her turlu istihkakından ve aylıklarından kesilmek suretiyle tahsil edilir. Aylık ve istihkakı bulunmaması halinde genel hukumlere gore geri alınır. Genel hukumlere gore yapılacak kovuşturma sonucunda haklarında ceza davası acılıp mahkumiyeti kesinleşenlere yedi yıl sureyle, Sağlık karnelerini eczanede bırakanlara bir yıl sureyle sağlık karnesi duzenlenmez. Bunların, sağlık karnesi duzenlenmeyen sure icerisindeki muayene ve tedavi giderleri kendileri tarafından karşılandıktan sonra, Yonetmeliğin 42 nci maddesi hukumlerine gore odenir.

MUAYENE VE TEDAVİNİN YAPILACAĞI YER
Hak sahiplerinin muayene ve tedavileri daimi veya gecici olarak ikamet ettikleri yerdeki sağlık kurum ve kuruluşları ile Sağlık Bakanlığınca calışma usul ve esasları belirlenerek yetkilendirilmiş aile hekimlerince yapılır. Şuan Turkiye'de aile hekimliği muessesesi bulunmamakla birlikte gerekli calışmalar yapılmaktadır.
BAŞKA YERDE MUAYENE VE TEDAVİ VE YOL PARASI
Muayeneyi yapan tabip, hak sahibini, daimi veya gecici olarak ikamet ettiği yerde hastalıkla ilgili tıbbi ve teknik yetersizlik nedeniyle teşhis, tetkik ve tedavi imkanının olmaması halinde, bu nitelikleri olan en yakın yerdeki sağlık kurumuna gonderebilir. Daimi veya gecici olarak ikamet ettikleri yerden başka bir yere gonderilenlere Harcırah Kanunu hukumlerine gore gidiş ve donuş icin mutad vasıta ucreti odenir.
Ancak, sevk raporlarında, hak sahibinin belli bir taşıt aracıyla goturulmesi ongorulmuşse ucret buna gore odenir.
Sağlık kurumuna ambulansla goturulenlere, makbuzda belirtilen ambulans ucreti rayic bedele gore odenir. Şehir ici ambulans icin odenecek ucret, Talimatta belirtilen ucreti gecemez. Başka yerde tedavilerine gerek gorulenlere eşlik edilmesinin zorunlu olduğu sevk raporunda belirtilmişse, eşlik eden icin de yol parası odenir. Hasta 18 yaşından kucuk ise refakat icin rapor aranmaz.

SANDIKCA ODENMEYECEK OLAN GİDERLER
Sandıkca odenmeyecek giderleri şu şekilde sıralayabiliriz:
1-Tedaviye yonelik olmayan, estetik amaclı tedavi ve operasyonların giderleri.
2- Demirbaş nitelikli malzemelerin bedelleri.
3- Ozel sağlık kurum ve kuruluşları ile oğretim uyelerine yaptırılan muayene, ameliyat, tetkik ve tedavilere ait fiyat farkları.
4- Talimatla veya Sandıkca belirlenen fiyatların uzerindeki bedeller.

AYAKTA TEDAVİDE KULLANIMI SAĞLIK KURULU RAPORUNA BAĞLI İLACLAR
Tuberkuloz, akıl hastalıkları, kalp, hipertansiyon, diabet, kronik norolojik hastalıklar, glokom ve bronşiyal astım hastalıklarının ayakta tedavisinde kullanılan, Sağlık Bakanlığınca hayati onemi haiz oldukları tespit edilen ve hasta katılım payı alınmayan, tedavi şeması ve suresi de gerektirmeyen ilaclara ait sağlık kurulu raporları suresiz olarak gecerlidir.
Bu ilaclar bir defa recetelendirilir ve recetede kutu adedi belirtilmeden Talimatta belirlenen dozun suresi yazılır. Dozun bitiminde yeniden recete edilmeden eczanelerden temin edilebilir. Bu taktirde eczacı sağlık karnesindeki boş recete sayfasına hak sahibinin adı, soyadı, emeklilik sicil numarası ile verilen ilac ve kutu sayısını yazarak imzalatır ve ilac kupurlerini de bu sayfaya yapıştırır.
İlacların hak sahibi dışındaki bir kişiye verilmesi halinde, ilacları teslim alan kişinin kimlik fotokopisi, adresi ve imzası alınır.

YATAK SINIFLARI UST SINIFTA YATMA
Emekli, malulluk, dul ve yetim aylığı bağlanmış olan hak sahiplerinden, yatarak tedavi gorecekler icin;
a) 1-4 dereceden aylık bağlananlara birinci sınıf,
b) 5-15 dereceden aylık bağlananlara ikinci sınıf,
yatak ucreti odenir.
Aile fertlerinin yatak ucretleri, ilgili emekli ve malulun aylık derecesine gore belirlenir.Yatak sınıflarında boş yatak bulunmaması ve tedavinin gecikmesinin hak sahibinin sağlığı bakımından zararlı olduğunun raporla belgelenmesi şartıyla tedavisi ust sınıflarda yapılabilir.
Ancak, tedavinin yapıldığı sağlık kurumunda sadece birinci sınıf yatak bulunması halinde bu sınıf esas alınarak odeme yapılır.
Hak sahipleri, tedavilerinin yapılacağı yatak sınıfı ile yatmak istedikleri sınıf arasındaki ucret farkını odemeleri şartıyla ust sınıflarda yatabilirler.


YURT DIŞINDA MUAYENE VE TEDAVİ
a) Yurt icinde tedavisi mumkun olmayan hastalığa yakalananlar, 29.07.1998 tarih ve 4375 sayılı Kanun hukumlerine ve bu kanunun uygulama Yonetmeliğindeki esas ve usullere gore yurt dışında tedavi ettirilirler.
b) Herhangi bir nedenle yurt dışında bulunmakta iken hastalanıp muayene ve tedavi olanların, muayene, tetkik ve tedavi giderleri Talimatta belirlenen fiyat tarifesi uzerinden, Talimatta bulunmayan tetkik ve tahliller Turk Tabipler Birliği asgari ucret tarifesine gore, bu tarifede de yoksa aynen odenir.
Tedavide kullanılan tıbbi sarf malzemeleri, protez, ortez, ilac, kan ve kan urunleri ile organ ve doku bedelleri, ilgili kanunlarda belirlenen esas, usul ve orana gore hak sahiplerinden katılım payı alınmak suretiyle aynen odenir.

DİŞ TEDAVİSİ GOZLUK CAMI VE CERCEVESİ
Diş tedavilerinin bedeli Talimatta belirlenen esas ve usullere gore ve Talimatta belirlenen ucret tarifesi uzerinden Sandıkca odenir. Goz hastalıkları uzmanlarınca duzenlenen recetelere dayanılarak alınan renkli, renksiz ve colormatik gozluk camlarıyla cerceve bedelleri, Talimatta yer alan usul ve esaslara gore, Talimatta yer alan ucret tarifesi uzerinden Sandıkca karşılanır.

KAPLICA VE İCMECE TEDAVİSİ
Sağlık kurullarınca, icmece ve kaplıca tedavilerine gerek gorulenler, Sağlık Bakanlığı'nca onaylanmış kaplıcalar ve icmecelerde tedavi edilirler.
Tedavinin yapıldığı icmece ve kaplıca işletmesinden alınan ve hak sahibinin kaldığı gun sayısını ve tedavi giderlerini ayrıntılı olarak gosteren belgeler karşılığında, ilgiliye, Harcırah Kanununa gore birinci derecedeki Devlet Memuru icin saptanan gundelik ve Daimi veya gecici olarak ikamet ettikleri yerden başka bir yere gonderilenlere Harcırah Kanunu hukumlerine gore gidiş ve donuş icin mutad vasıta ucreti odenir. 2003 Mali Yılı Butce Kanununun H cetvelinde 2003 yılı icin 1'inci dereli kadroda bulunan memurlara 11.000.000 TL gundelik tespit edilmiştir.
Banyo giriş ucretleriyle raporda ongorulen fizik tedavi giderleri, Talimatta belirtilen miktarlar uzerinden odenir. Ayrıca, konaklama ve yemek bedeli odenmez.